Spaans episcopaat
beraadt zich over
relatie kerk-staat
BOOMPJE
Korte metten
Kardinaal Seper:
niet manipuleren
met canongebed
Honorering
bemoeilijkt plaatsing
van gehuwde
pastores
'OENSDAG 20 SEPTEMBER 1972
LEIDSE COURANT
PAGINA T
t uit-f
p-k VIJFENTWINTIG JAAR
elheid
SUPERSONE „KNALLEN"
lN HAAG Toen de Oosten-
spor-tojkse professor In de natuur-
Onderkunde, Ernst Mach, omstreeks
aan zijn proefnemingen om
Je snelheid van het geluid te
-deursijepalen, begon, kon hij niet ver-
mum-Loeden dat jaren later de snel-
:id van een vliegtuig ultge-
ïkt zou worden in het aantal
iLMach",
als eerbewijs aan
I item. Een Mach stelt een maal
snelheid van het geluid
lm veilig even snel als het ge
ld of nog harder te vliegen is
iet nodig om eerste de geluids-
rrière te doorbreken. De man
ie dat voor het eerst deed was
Amerikaanse captain Charles
,Chuck" Yeager. Dat was op 14
iktober 1947, nu vijf en twintig
aar geleden.
ordat de 24-jarige ex-jachtpiloot
lit de tweede wereldoorlog in
947 het luchtruim koos, hadden
ollega's van hem al veie malen
e moeilijkheden rond het door
reken van de geluidsbarrière
ndervonden, al wisten zij niet
vat het betekende. Gedurende
Ie laatste oorlog naderden ver-
cheidene vliegers de snelheid
ran het geluid als zij met vol
duikvlucht maakten. De
tuurorganen weigerden elke
ienst en het toestel schokte en
rilde. Maar weinig piloten zijn
staat geweest om deze erva-
ingen na te vertellen. Meestal
patte het toestel uit de lucht
liteen of boorde het zich met
oorverdovende knal in de
jrond- Technici en ontwerpers
tonden machteloos tegenover
it verschijnsel. Later toen men
net de ontwikkeling van het
traalvliegtuig begon, ontdekte
nen de geluidsbarrière. Een
liegtuig veroorzaakt drukgol-
ÉH
ember
Am-
onstel-
ogels oorzaak neer storten
rit se Harriers
het neerstorten i
Ned lritse steilstarter de Harrier in
an de
in het
e buurt van Düsseldorf
Deze conclusie is koren op de mo
len van aktiegroepen die in Lon
den strijden tegen het plan van
de^est-Dultsland is in Engeland de regering om de derde lucht
haven van Londen in Maplin
Sands aan te leggen. Het gebied
wat hier bedoeld wordt isname -
lijk een broedplaats van allerlei
'soorten groot gevogelte.
laarstig gezocht naar de oor-
eiaak van het neerstorten. Het
rebben chijnt, dat deze gezocht moet
beide*orden in het feit dat vogels de
r lotor binnen vliegen en deze
moge til leggen. De Rolls Roijce
abrieken, die de motor van de
larrier, een Pegasus, leveren,
«erd gevraagd of er geen tests
met vogels. Dit
bleek wel het geval te zijn,
maar men deelde mee dat de
Pegasusmotor uit kon vallen als
jrote vogels zoals meeuwen en
enden enz. de turbine binnen
'liegen.
Charles „Chuc!" Yeager
ven die in feite het geluid zelf
zijn. Als het toestel langzaam
vliegt, heeft het de golven ver
voor zich. Hoe hoger echter de
snelheid wordt, hoe dichterbij
de drukgolven komen, totdat het
vliegtuig zo hard gaat dat het
tegen de golven opbotst, die
zich ophopen en een soort muur
vormen. Als, het vliegtuig zich
door deze muur heendringt, ont-
Niet altijd is de Harrier gedoemd
neer te storten, nadat een vogel
de turbine binnendrong. Een pi
loot die het toestel verlaten had
nadat een motor was uitgeval
len, zag dat het plotseling weer
optrok en nog wel een half uur
rond cirkelde, tot de brandstof
op was en het neerstortte in de
buurt van de Deense grens.
staat dè supersonische knal.
Om veilig harder te vliegen dan
het geluid ontwierpen de Ameri
kanen de Bell X-l, een raket
vliegtuig voor experimentele
doeleinden. Op de gedenkwaar
dige veertiende oktober stapte
testpiloot captain Charles
Chuck" Yeager goedgemutst
maar erg zenuwachtig in de
nauwe cabine van de Bell X-l.
Omdat de vier raketmotoren van
zijn toestel dat gebouwd was in
de vorm van een kogel, zo veel
brandstof verbruikten, liet men
het niet op eigen krachten star
ten. Hangend in het bommen-
ruim van een B-29 bommenwer
per werd de X-l tot op een
hoogte van 6000 meter gebracht.
Daar werd Yeager afgeworpen
alsof hij een bom was. Drie van
de vier raketmotoren werden
door hem tot ontbranding ge
bracht en de X-l werd als een
kogel het luchtruim ingeslingerd
tot een hoogte van tien kilome
ter. Op deze hoogte gekomen,
schakelde Yeager de vierde mo
tor in en enkele ogenblikken la
ter boorde hij zich door de
denkbeeldige muur met een oor
verdovende knal. De reacties
waren overweldigend, niet zo
zeer omdat Yeager de eerste
mens was die de geluidsbarriè
re doorbrak, maar vooral om
dat zeer velen, waaronder ook
deskundigen, gewoonweg niet
konden geloven dat dat moge
lijk was. Men was overtuigd dat
het toestel zich te pletter zou
vliegen. i
Nu, vijf en twintig jaar na dit ge
beuren, is Charles Yeager di
recteur van een opleidingsschool
voor ruimtevaarders in Califor-
nië. „Zijn" jongens worden net
als hij toen, op grote hoogte de
lucht ingeslingerd, waarna zij
met stilstaande motoren een
glijvlucht maken van één mi
nuut- Op deze wijze krijgen de
aanstaande ruimtevaarders het
zelfde gevoel als wat zij later
zullen voelen.
De Bell X-l is voor het nageslacht
bewaard gebleven in het mu
seum van de lucht op de basis
Wright-Patterson in de staat
Ohio, waar dagelijks vele bezoe
kers de vreemde „kogel" kun
nen bekijken. Maar vraagt men
de bezoekers naar de naam van
de man die in dit toestel als
eerste in de geschiedenis gecon
troleerd de geluidsbarrière
doorbrak, dan blijven de meeste
het antwoord schuldig.
LUCHTVAART
Geen trucfolo, maar werke
lijkheid. Tijdens een show die
onlangs in Amerika gehou
den werd kwamen deze twee
toestellen van het Ameri
kaanse stuntteam Blue An
gels op spectaculaire wijze
rug aan rug over de toe
schouwers scheren.
NIEUWE VERSIES
F-28 FELLOWSHIP
De Nederlandse regering heeft via het Nederlandse Instituut voor
Vliegtuigontwikkeling en Ruimtevaart haar steun en goedkeuring
gegeven aan Fokker-VFW om een begin te maken met een nieuwe
fase in de ontwikkeling van de Fokker F-28 Fellowship.
PLASTIC
VLIEGTUIG
ALS
BOUWDOOS
Een plastic vliegtuig dat echt kan
vliegen met snelheden tussen de
500 en 440 kilometer per uur,
kan opstijgen en landen van een
baan van ongeveer 30 meter en
dat bovendien niet duurder is
dan een auto zal binnenkort
verkrijgbaar zijn in de vorm
van een bouwdoos. Dit heeft een
maatschappij in Detroit onlangs
meegedeeld. Er werd gezegd
dat dit vliegtuigje een revolutie
te weeg zal brengen in de lucht
vaartindustrie.
Het toestel is een tweepersoons
model van 6,4 meter lengte en
een spanwijdte van 7,3 meter en
het gaat ongeveer 15.000 gulden
kosten.
Uit de lucht gegrepen
Singapore Airlines bestelt Boeings 747 Singapore Airlines (SIA)
heeft bij Boeing twee orders geplaatst voor de levering van twee
Jumbo-jets. Hiermee is een bedrag gemoeid van 65 miljoen dollar,
inclusief reserve-onderdelen en gronduitrusting. In oktober 1973
hoopt men de toestellen af te leveren.
Canadese goedkeuring voor F-28 Het Canadese ministerie van
transport heeft de Fokker F-28 Fellowship goedgekeurd voor het ge
regeld luchtverkeer in Canada. De Canadese binnenlandse lucht
vaartmaatschappij Transair Ltd heeft twee Fellowships in bestelling
en wil deze toestellen in de herfst van dit jaar in gebruik nemen.
Schotland—Rotterdam Air Anglia dat gevstigd is te Norwich gaat
met ingang van 1 november een nieuwe luchtverbinding openen tus
sen Aberdeen in Noordoost-Schotland en Rotterdam. Deze dienst
'zal dagelijks, van maandag tot en met vrijdag worden onderhouden.
Nieuw rekord De Lynx, een Anglo-Franse helikopter, heeft in zijn
categorie een nieuw wereldrecord gevlogen. In een rechte baan met
een lengte van vijftien tot twintig kilometer werd een snelheid van
321 kilometer bereikt. De vlucht vond plaats in Engeland op een
hoogte van 91 meter.
In één uur naar Tokio Op grond van de ontwikkeling van de lucht
vaart in de afgelopen dertig jaar in het bestaan van de Canadese
luchtvaartmaatschappij CP-Air voorspelt deze onderneming dat in
het jaar 2000 de mensen zich met een snelheid van bijna 10.000 kilo
meter per uur door de lucht zullen verplaatsen. Dit betekent dat de
vliegtijd Schiphol—Tokio van 28 uur tot 1 uur wordt teruggebracht.
Air India Ltd. Op 15 oktober is het 40 jaar geleden, dat de toen
achteentwintigjarige Indiase industrieel Jehangir Tata, die in 1929
als eerste Indiër zijn vliegbrevet behaalde en in 1930 een solovlucht
India—Engeland volbracht met een eenmotorig hoogdekkertje, een
Puss Moth, en een zakje post aan boord van Karachi naar Bombay
vloog, hetgeen als de oprichting beschouwd wordt van Tata Airli
nes, een naam die later veranderde in Air India Ltd.
De nieuw te ontwikkelen versies zullen naar men hoopt door hogere
prestaties en verbeterde economische eigenschappen het huidige af
zetgebied verder vergroten.
De F-28 Mk 1000 en de Mk 2000 (resp. de standaard en de verlengde
versie) zullen nu ook leverbaar worden met een grotere spanwijdte,
uitgevoerd met extra voorzieningen ter vergroting van de draag
kracht (beweegbare neuskleppen over de totale lengte van de vleu
gel). Daarnaast krijgen de nieuwe versies een groter vliegbereik en
hebben ze een kortere start- en landingsbaan nodig. Het maximum
startgewicht wordt vergroot van 65.000 lb tot 73.000 lb. De niet ver
lengde versies van de F-28 worden, als men dat wenst, voorzien van
een grotere deur voor vracht- of gecombineerde passagiers/vracht
configuraties.
Verwacht wordt dat volgend jaar en begin kan worden gemaakt met
de proefvluchten en dat het eerste serietoesel eind 1974 te leveren
zal zijn.
DOOR
JAN-PIETER
VAN VREE
„Op mijn leeftijd moet je iets sportiefs doen. Paardrijden of trim
men zag ik niet zo zitten en toen ben ik maar aan het vliegen be
gonnen". Dat zegt de 78-jarige Johan Francois d'Aumerie, ver
moedelijk de oudste, praktizerende, sportvlieger van Nederland.
Eigenlijk kon het niet anders dat d'Aumerie eens aan de knuppel
zou zitten. Vliegen zit namelijk in de familie; dat heeft zijn wel
haast legendarische neef Antoine Viruly wel bewezen. „In de
lucht voel ik me heerlijk vrij; je hoeft tenminste geen rekening te
houden met files en tegenliggers", zegt de trotse vlieger.
Op klasse lig je cellulair als een lepra-patiënt in het
laatste stadium. Hen keurige kamer, daar met
van, maar toch vier wanden, de dichte deur en
een schilderij van een zondagsschilder, die niet
kon wachten en abusievelijk al op dinsdag de
penseel ter hand nam. Boven je bed een paneel
met drie radio-stations, een lichtknop en een rode
puist, waarmee je in geval van onraad de dienst
doende verpleegster kunt verwittigen. Helaas ont
breekt een elektrische stoel.
lefoon en televisie. Zolang de zon schijnt". Zelf
zaten ze op het terras drie-hoog, Ook een manier
om de kamerprljs te drukken.
Er blijven toch overeenkomsten zichtbaar tussen
een ziekenhuis en de padvinderij. Zo word je hier
vóór zessen al uit je slaap gerukt door een ver
pleegster met wasdriften. Doet me altijd sterk
denken aan de hopman, die gek was op nacht-
spelen.
De toegestuurde bloemstukken geven nu één voor
één de geest. Straks kan ik alleen nog aan de
hand van het condoléance-register zien, wie be
langstelling hebben getoond.
LEO THURING
iDe vaste commissie van de
Spaanse bisschoppenconfe
rentie en verschillende ande-
re bisschoppelijke commis
sies hebben zich de. laatste
maanden beraden op de ne
teligste van alle kwesties: de
verhouding van kerk en
staat in Spanje. Men tracht
te komen tot concrete aanbe
velingen om die in november
voor te leggen aan de voltal
lige vergadering van de
Spaanse bisschoppen.
De vaste commissie van de
l bisschoppenconferentie, die
i dezer dagen in Madrid ver
gaderd heeft, zou, naar men
in kerkelijke kringen aan
neemt, ook de kwestie van het
concordaat tussen het Vati-
caan en Spanje, hebben be
sproken.
De minister van buitenlandse
zaken, Gregorio Lopez-Bravo
zei daarover onlangs in een
interview, dat een eventuele
herziening van het concor
daat beslist niet overhaast
zou mogen gebeuren. Over
de noodzaak van een concor
daat tussen de Spaanse staat
en het Vaticaan zei de minis-
ter:,,Ik geloof dat ook nu
een concordaat nog geschikt
is, maar ik geloof ook dat de
betrekkingen tussen kerk en
staat ook zonder enige over
eenkomst uitstekend kunnen
zijn".
Welk voorstel de vaste com
missie over de concordaat
kwestie naar voren zal bren
gen is overigens nog onze
ker. Het is bekend dat de
Spaanse primaat en aarts
bisschop van Toledo, mgr. M.
Conzalez-Martin voorstander
is van samenwerking met de
wereldlijke macht, terwijl de
aartsbisschop van Madrid,
kardinaal Enrique y Taran-
con aandringt op onafhanke
lijkheid van de kerk ten op
zichte van de staat.
Belangrijk in de koers van de
Spaanse kerk, acht de in
Barcelona verschijnende
krant „La Vanguardia Espa-
nola" de „onttroning" van
de eens zo sterke man in he.t
Spaanse episcopaat, mgr.
José Guerra-Campos. Deze
wij-bisschop van Madrid is
volgens het blad niet herko
zen dn de vaste commissie
van de bisschoppenconferen
tie, waarin hij vanwege de
katholieke actie zitting had.
De plaats wordt nu ingenomen
door de wij-bisschop van
Santander, mgr. Rafael Tori-
ja de la Fuente, die bekend
staat als hervormingsgezind
lid van het Spaanse episco
paat. Mgr. Guerra-Campos is
ook niet langer gehandhaafd
als wij-bisschop van Madrid.
KARDINAAL ENRIQUE
Y TARANCON
Door de onlangs gedane be
noeming van drie nieuwe
wij-bisschoppen voor Madrid,
bekrachtigde het Vaticaan,
volgens het monarchisten
blad ABC de nieuwe koers
van het Spaanse episcopaat,
een mening waarbij ook La
Vanguardia Espanola zich
aansluit.
Dezer dagen is in Almelo
besloten tot de bouw van een
Turkse moskee, die ongeveer
een ton gaat kosten. In de
bouwcommissie hebben naast
Turkse werknemers in de
Overijsselse industrie ook
vertegenwoordigers van de
i Stichting Buitenlandse Werk
nemers, de plaatselijke Raad
van Kerken, de gemeente en
de industrie, zitting. Almelo
heeft reeds de beschikking
over een Turkse lagere
school en een Turkse arts. In
Twente werken 3500 Turken.
I
Kolonel Robert Nunlist, vijf-
i tien jaar lang commandant
van de Zwitserse garde in
Vaticaanstad, is in verband
zijn slechte gezondheids
toestand, afgetreden. Paus
Paulus heeft het ontslag aan
vaard en luitenant-kolonel
Franz Pfyffer von Altishofen
tot zijn opvolger benoemd.
De Zwitserse garde telt ze
ventig officieren en man
schappen.
De katholieken van de Por
tugese kolonie Goa aan de
westkust van India hebben
zich beklaagd over discrimi
natie door de Hindoes. Hoe
wel de katholieken 38 procent
van de totale bevolking van
Goa uitmaken hebben zij
geen toegang tot staatsfunc
ties. Nu de katholieken daar
tegen in opstand komen,
worden zij er door de rege
ring van beschuldigd zich
met politiek te bemoeien en
aan te zetten tot godsdienst
en volkshetze.
Het teruglopen van het aan
tal priesterroepingen in La-
tijns-Amerika vindt enerzijds
zijn oorzaak in het slechte
voorbeeld van een aantal
studentenpastores, die hun
ambt verlieten en anderzijds
in een te grote nadruk op het
ambt van diaken, waardoor
het priesterschap in het alge
meen aan belangrijkheid
heeft ingeboet. Tot deze con
clusie komt de Columbiaanse
priester Diego Restrepo in
zijn rapport, dat hij vervaar
digde na een onderzoek naar
de oorzaken van het teruglo
pend aantal roepingen. Het
onderzoek werd verricht in
opdracht van de Latijns-A-
Amerikaanse bisschoppencon
ferentie.
In hotel Esplanade te
opdracht van de Latijns-
conferentie van de gerefor
meerde diakenen zich op
woensdag. '37 september wij
den aan de problemen van
de schaalverandering. Nage
gaan zal worden wat het dia-
konaat van de kerk op dit
moment te betekenen heeft
en of men op grotere of klei
nere schaal binnen de kerke
lijke gemeenten moet gaan
werken.
Hulpactie in
Vredesweek
voor
Soedan
Gedurende de Vredesweek, die
van 25 september tot 1 okto
ber wordt gehouden, zal in
Nederland onder het motto
„Geef de vrede in Soedan
een kans", een interkerkelij
ke actie voor het opbouw
werk In Soedan worden ge
houden.
Deze actie wordt georgani
seerd door de stichting Oecu
menische Hulp aan Kerken
en Vluchtelingen en de stich
ting Mensen in Nood, na
overleg met het Interkerke
lijk Vredesberaad.
De in deze stichting samen
werkende kerken en kerkge
nootschappen willen via de
actie zorgen voor een ver
volg op de door bemiddeling
van de Wereldraad van Ker
ken tot stand gekomen vre
de.
.Actie voor Soedan: andere huisvesting nodig
Een miljoen vluchtelingen zal
geholpen moeten worden aan
huisvesting en een nieuw be
staan. Verwoeste dorpen zul
len moeten worden opge
bouwd, wegen opnieuw wor
den aanngelegd, terwijl er ook
geld'nodig is voor het herstel
van scholen ziekenhuizen, op
vangcentra en medicijnen.
Voor de actie is het gironum
mer 2710300 ten name van de
Interkerkelijke Soedan-actle
opengesteld.
De KRO-televIsie zal In het ka
der van deze actie op 30 sep
tember een documentaire
uitzenden over Soedan onder
de titel: „Godsvrede ln Soe
dan".
De voorzitter van de Romeinse congregatie voor de geloofsleer,
kardinaal Franjo Seper, heeft zich met nadruk uitgesproken te
gen het eigenmachtig formuleren van hef eucharistisch gebed,
de canon. Hij heeft dit geantwoord op vragen van de Franse
vereniging „Zwijgenden in de kerk" die de kardinaal deze
kwestie had voorgelegd.
Op de vraag of de bestaande misorde gerespecteerd moet worden
en off men ervoor moet zorgen dat in de mis alleen de vier
goedgekeurde canongebeden gebruikt worden, antwoordt de
kardinaal: „Het antwoord is du.delijk: alleen de vier cunonge-
beüen mogen in de mis gebruikt worden".
„D^ liturgie is de openbare cultus van de kerk en de paus is de
hoogste instantie om de liturgie vast te stellen. De canon is in
zekere mate het hart van de liturgie", aldus de kardinaal.
„Priesters, die andere in omloop gebrachte canongebeden gebrui
ken betonen no h gehoorzaamheid noch trouw aan de paus, al
dus de voorzitter van de congregatie voor de geloofsleer.
In het Informatiebulletin van het bisdom Rotterdam doet het dio
cesaan bestuurscollege de suggestie om in de dekenale beraden
de moeilijkheden te bespreken die er van tijd tot tijd in het bis
dom rijzen als het gaat om de plaatsing van gehuwde of onge
huwde priesters.
Onlangs hebben de dekens in het bisdom Rotterdam van het be
stuur van het bisdom het verzoek gekregen hun medewerking
te verlenen bij het vinden van een pastorale functie voor een
gehuwd en een ongehuwd priester.
Ook begin dit jaar hebben de dekens een dergelijk verzoek ge
kregen. Toen ging het om vier kandidaten, die zich voor een
pastorale functie hadden aangeboden. Het betrof twee priesters
uit het buitenland en twee gehuwde priesters. Voor geen van
ben kon een passende functie woroen gevonden.
„Het blijkt", zo schrijft net diocesaan bestuurscollege, „zeer
moeilijk om voor gehuwde pastores binnen de gestelde moge
lijkheden een functie te vinden in de pastoraal. Plen belangrij
ke reden hierbij is het moeilijk beschikbaar komen van vol
doende financiën voor honoiering en sociale verzekeringen".
