Noordwijker Arie de Vries
wroet al 45 jaar in het
verleden
KATWIJKS REDERIJBEDRIJF
HERREES UIT DE PUINHOOP
|fc,. J
Kernenergie is
is ook niet alles
OOK
Wat u
moet
weten
DINSDAG 19 SEPTEMBER 1972
LEIDSE COURANT
PAGINA 5
NOORDWIJK Tweemaal in het voorjaar en twee maal in het na
jaar gaat amateur-archeoloog Arie de Vries uit Noordwijk met nog
vijf mensen naar België voor een ontdekkingsreis onder de aard
kost.
Ergenj op een stuk land van een boer, ver weg van het stadsgewoel,
graaft de ploeg drie dagen in het verleden op zoek naar oude pot
ten cn vazen die daar door onze voorvaderen zijn achtergelaten. Op
de plaatsen waar de spa in de grond wordt gezet hebben vroeger
pottenbakkers hun afval gestort. Diepe kokers vol mislukt hand
werk, ongeschikt om verkocht te worden. Soms werden de potten en
in weggegooid omdat tijdens het bakken in de ovens lekkage in
de bodem was ontstaan, soms ook omdat ze in de ovens eenvoudig
weg waren verbrand of als een plumpudding in elkaar gezakt. Een
misbaksel zoals dat in termen heet. Eeuwenlang hebben de stootko-
kers dienst gedaan. Steeds weer voor een andere pottenbakker.
Laag na laag stapelde zich in de loop van de eeuwen op. Hebben de
;eur-archeologen eenmaal zo'n stortkoker ontdekt dan graven
ze ook van de ene eeuw in de ander en stuiten ze steeds weer op
een andere pottenbakstijl, een andere techniek.
at is het wat het voor Arie de Vries en zijn collega's zo interessant
maakt om te graven. Zijn ze eenmaal bezig dan weten ze ook van
geen ophouden. „Het is te vergelijken met vissen en jagen", zegt
Arie de Vries: „Niet al dat spul vijfdik in de huiskamer
De Vries. ,,Je weet nooit wat er komen gaat. Het is een avontuur
vol spanning".
Beneden in de kuil is die spanning soms te snijden. Vooral als er
weer een buik van een vaas tevoorschijn komt tussen de hopen
modder en klei. Nauwkeurig gaan ze dan te werk. Als chirurgen
werpen ze zich op hun slachtoffer. Omzichtig wordt met een spe
ciaal schrappertje de aarde om de vaas weggehaald en dan breekt
het grote moment aan waarop ze de vaas uit de aarde kunnen peu
ren. Soms is het er een waarvan ze er al tientallen hebben gevon
den maar als ze geluk hebben komt er een heel bijzondere tevoor
schijn.
Eeuwen geleden zijn die pottenbakartikelen in de vullstortkoker te
recht gekomen. De smak waarmee ze naar beneden gevallen zijn
heeft veel vazen de nek gekost en ook andere oorzaken hebben er
voor gezorgd dat er veel als kneusjes uit de kuil omhoog komen.
Daarcm ook maken de amateur-archeologen jacht op scherven en
afgebroken oren om later ontbrekende delen alsnog te kunnen aan
brengen.
Met het bepalen van de ouderdom van de vazen en potten hebben
Arie en zijn ploeg weinig moeite. De diverse pottenbakstijlen en de
gebruikte materialen zijn voldoende bekend en bovendien Kan men
ook een vrij zuivere schatting maken aan de hand van de lagen ge
steenven in de grond. Het enige waar ze zich soms het hoofd over
breken zijn de kleine gebruiksvoorwerpen die ze af en toe tussen
het pottenbakspul tegenkomen. Zo vond Arie de Vries eens enkele
stukjes gebakken aardewerk in de vorm van een kruis. Aanvanke
lijk dacht men dat de pottenbakkers het kruisje tijdens het bakken
in de oven legden om zegen af te smeken voor hun bakwerk. Niet
zo'n vreemde gedachte want als de helft van de spullen tijdens het
bakken naar de knoppen ging dan had zo'n man een zware strop.
Lange tijd bleef het mysterie rond het kruisje onopgelost.
Tot De Vries op een goede dag weer zo'n kruisje vond, maar nu zat
er een stuk bord aan vastgebakken. Wat bleek nu? De pottenbakker
gebruikte het kruisje om zijn borden te kunnen stapelen zonder dat
deze elkaar raakten. Een soort draagsteunen dus.
De Vrifs en zijn graafmakkers hebben daar in België meer ontdek
kingen gedaan. Hun kennis over de opgegraven potten en vazen
gaat zelfs zo ver, dat ze de literatuur die er over bestaat soms cor
rigeren of aanvullen waar dat nodig is. Vazen waarvan men tot nu
toe dacht dat ze oorspronkelijk aan het brein van een Belgisch pot
tenbakker waren ontsproten, blijken uit Nederland afkomstig, en
omgekeerd.
Nog even terug naar het graven. Een vraag die U waarschijnlijk ook
op de lippen brandt, wat gebeurt er met die opgegraven kleinoden?
Wie krijgt wat en wat doet men er mee?
Wel, de buit wordt eerlijk verdeeld. Nadat de kuil weer is dichtge
maakt en de modder is afgespoeld, zet men alle vondsten bij elkaar.
Er worden groepjes gemaakt die allen ongeveer dezelfde waarde
vertegenwoordigen. Vervolgens wordt geloot wie de eerste keuze
mag maken. De een kiest wellicht een enkel prachtexemplaar ter
wijl een ander zijn oog laat vallen op tien eenvoudige potten, die bij
elkaar ook weer een flinke waarde vertegenwoordigen. De opgegra
ven oudheidkundige stukken worden thuis aan de persoonlijke ver
zameling toegevoegd.
Voordat deze echter bij de amateur-archeolóog in de kast of op zolder
staan te pronken worden er meestal r.og wat vrije uurtjes voor de
restauratie tegenaan gegooid. Uiterst nauwkeurig worden de vazen
waarvan scherven ontbreken weer opgelapt. Als het een beetje mee
zit kan de amateur-archeoloog uit zijn eigen collectie schei-ven en
stukken een passend exemplaar vinden. Zo niet dan maakt hij zelf
zo'n onderdeel van een speciaal soort kunststof.
Arie de Vries vroet nu al zo'n 45 jaar in het verleden. Twaalf jaar
was hij toen hij in Rotterdam op zijn racefiets achter de vrachtwa
gens aanscheurde om in het puin te kunnen snuffelen dat van het
afgebroken politiebureau buiten de stad werd gebracht. Zijn passie
voor het verleden heeft hem inmiddels een unieke collectie van 300
exemplaren opgeleverd. In zijn huis aan de Van Mortelstraat staan
ze allemaal te pronken. Op zolder staat het overgrote gedeelte want
Arie de Vries wil niet dat iedereen die in zijn huis binnenkomt zich
in een museum waant. .Ik ben wel eens bij iemand op bezoek ge
ween, die had ze vijfdik in de huiskamer staan. Kijk, dat is nu
weer te. Je moet het ook weer niet overdrijven".
HERMAN VAN AMSTERDAM
KATWIJK In recordtijd is aan
de Prins Hendrikkade in Kat
wijk aan Zee het nieuwe gebou
wencomplex van de Rederij en
Haringhandel N. Parlevliet Jr.
verrezen. Precies op de plaats
waar nog geen zestien maanden
geleden de geblakerde puinho
pen herinnerden aan de giganti
sche brand, waardoor op één na
bijna alle uit rond 1900 dateren
de panden onherstelbaar werden
verwoest. Die „zwarte" dag in
de geschiedenis van dit oude
Katwijkse rederijbedrijf was 21
mei 1971. Parlevliets directie,
gevormd door de heren N. en
D. Parlevliet, bleef niet bij de
.pakken neerzitten. Reeds enkele
dagen na de brand werd tot
nieuwbouw besloten. Er is kei
hard gewerkt om alles zo snel
mogelijk gereed te krijgen. Za
terdag was de officiële opening.
Het nieuwe gebouwencomplex is
een ontwerp van Parlevliets ei
gen bouwkundig adviseur J. Pel
uit IJmuiden en het werd ge
bouwd door het jeugdige Leidse
bouwbedrijf Bakels en Ouwer-
kerk. Pels schepping geeft een
bepaalde allure aan Katwijks
'rederspandenwijk'. E$n strakke
gevel van 45 meter lengte en
een hoogte van 12% meter, aan
de onderzijde afgewerkt met
witte gl azuursteen en boven
veel glas.
Toen de brandweer nog bezig was
met het blussen van de laatste
smeulende resten zat Pel in zijn
houten kantoortje naast het
nieuwe kantoorpand aan de Van
der Vegtstraat al driftig lijnen
op papier te zetten. Dag en
nacht werkte hij door, zodat hij
Conferentie
milieubeheer
over aspecten
LEIDEN In het Eysingahuis
wordt a.s. vrijdag een confe
rentie gehouden over de in
ternationale aspecten van
het milieubeheer-internatio-
nale rivieren.
De conferentie begint om half
tien en wordt besloten met
een plenaire discussie Onder
voorzitterschap van prof. ir.
Mosterman zullen er inleidin
gen gehouden, worden over
juridische, economische so
ciale, en technologische as
pecten van het milieubeheer.
Deze inleidingen worden ge
houden door ir. Verheul, ir.
Zijlstra, mr. Lammers. Als
coreferenten zullen ir. Van
der Ven, drs. Hueting en mr.
Maas Geesteranus fungeren.
drie dagen na de brand een
voorlopige schets aan de direc
teuren N. en D. Parlevliet kon
voorleggen. Inmiddels was men
al volop begonnen met het slo
pen van de door brand ontstane
bouwval.
Directeur D. Parlevliet, die nor
maal al belast is met de rederij
en alles wat er mee verband
houdt, stortte zich daarbij ook
helemaal in de nieuwbouw. Zijn
broer N. P. Jr. stond borg
voor de administratie en finan
ciële begeleiding. Wanneer men
met de directie van de B.V. Re
derij en Haringhandel N. Parle
vliet Jr. spreekt, dan heeft men
het stseds over drie bouwfasen.
De eerste omvat hét kantoorge
bouw met in de onderbouw de
koel en diepvriescellen en de
overdekte verwerkingshal, de
tweede de afdeling gezouten ha
ring met gelegenheid tot visver
werking en opslag voor de afde
ling rederij en de derde afdelin
gen koelcellen en visverwerking
met opslagruimten voor de re
derij, zoals fust en netten. Deze
twee laatste fasen vormen nu
het majestueuze pand met inrij
poort langs het Prins Hendrik
kanaal.
Door die miljoenen-verslindende
brand werd met de tweede en
de derde fase eerder begonnen
dan de directie van de B.V.
Parlevliet van plan was. Met de
voorbereiding voor de bouw van
het nieuwe kantoorpand met
koelruimten werd na het afbre-
koeelruimteen werd na het afbre
ken van het oude kantoorpand
aan de Van der Vegtstraat in
maart 1970 begonnen. Het werk
verlieep vlot, dat reeds op 25 juli
1970 de koel- en diepvriescellen
in gebruik konden worden geno
men, dat in januari 1971 de
nieuwe kantine in bedrijf kon
worden gesteld en dat begin
april het nieuwe kantoor kon
worden betrokken. Bovendien
werd nog een overkapping aan
gebracht over het terrein tussen
het nieuwe kantoorpand en de
panden aan de Prins Hendrik
kade.
De vroegere dam. Daarmee was
men klaar toen op die fatale
21ste mei de dag waarop het
personeel zijn jaarlijkse uit
gaansdag had 's middags de
brand uitbrak. Deze begon bij
de oude kantine, waarvan men
een koelcel aan het maken was.
Snel werd op die binnenplaats
zaterdags al een noodschuur ge
zet, waardoor men zo goed en
kwaad als het ging met* de ver
werking van de aangevoerde
haring door kon gaan.
Direct na de brand werd met het
slopen van de resten van de
oude panden aan het Prins Hen
drikkanaal b?gonn:n en zette
bouwkundige Pel zich aan de te
kentafel om zijn schetsen nader
uit te werken. Het gevolg was,
dat het Leidse bouwbedrijf Ba-
W
In het nieuwe bedrijf
i Parlevliet werken tientallen meisjes
kels en Ouwerkerk na heel wat
voorbereidende werkzaamheden
op 7 juli 1971 de eerste paal
voor de tweede bouwfase in de
grond kon laten jagen. Het be
trof het gebouw voor de afde
ling gezouten haring met op de
begane grond een oppervlakte
van 280 m2 voor de visverwer
king en op de eerste en tweede
verdieping ieder eveneens 280
m2 respectievelijk de afdelin
gen visverwerking en rederij.
Deze bouw kon 27 november 1971
worden opgeleverd en in ge
bruik worden genomen Daar
mee kwam reeds voor een be
langrijk deel weer ruimte voor
de proöuktie beschikbaar. Nog
voordat men met die 2e fase ge
reed was werd de eerste paal
voor de derde fase geslagen.
Historische dag daarvoor was 1
november 1971. Het ging om de
afdelingen koel- en diepvriescel
len, visverwerking en rederij.
Op de begane grond bevindt
zich de koel- en diepvriesopslag
zestons liften. Tussen het kan
toorgebouw aan de Van der
Vegtstraat en de nieuwbouw
aan de Prins Hendrikkade is ter
hoogte van de eerste verdieping
een hangbrug aangebracht met
een lengte van 36 meter. Het
gehele terrein de vroegere
dam tussen beide panden
met een oppervlakte van 1600
m2 is overkapt en betegeld.
Daar bevindt zich ook de roke
rij met drie rooktunnels. Deze
rokerij werkt vol-automatisch.
Achter de koel- en diepvriescel
len op de begane grond zijn de
liftschacht, de toiletruimten, de
werkplaats voor de smid en de
machinekamer gesitueerd. Het
bedrijf draait op een eigen
transformatorstation met een
totaal uitgaand vermogen van
44 kv.a. Daarmee wordt het
gehele complex voorzien van
electriciteit: de koelaggregaten,
de lift (110 k.v.a.), de rokerij
en de overige kracht- en licht
installaties.
verwerking van de vis
en staalconstructie. Voor de af
werking werd wit geglazuurd
steen toegepast. Een bijzonder
heid zijn de voorgespannen be-
tonvloeren in de koelcellen van
67 cm dikte en die op de ver
werkingsruimten van de eerste
verdieping, waarvoor men een
kwaaitaal-vloeren men een druk-
laag van 7 cm heeft aange
bracht. Deze zijn namelijk ge
schikt voor het transport met
vorkheftrucks. Het gespaarde
pand het zogenaamde „Bloot-
jespand",, dat in 1900 werd ge
bouwd en waarin de rederij
Gebr. Bloot was gevestigd
heeft een opknapbeurt ontvan
gen door het van buiten geheel
te schilderen.
voor totaal 1000 ton, de eerste De lengte van het nieuwe pand
verdieping herbergt een diep-
vriesbewaarcel voor 1000 ton en
een verwerkingsruimte van 360
m2 en de tweede bevat de afde
lingen rederij en fustopslag, die
respectievelijk 230 m2 en 136
m2 groot zijn.
Al deze verdiepingen zijn met hef
trucks te bereiken met twee
langs hst Prins Hendrikkanaal
is 45 meter, de hoogte 12% me
ter en de diepte 30 meter. Het
vormt wat de verdiepingen be
treft een geheel. Op de begane
grond is tussen verwerkingshal
en koelcellen een inrijpoort. Er
is gebruik gemaakt van beton-
is gebruik gemaakt van beton-
LEIDEN Aanstaande donderdag wordt in het Praethuys, Vrou-
wenkerkkoorstraat 9, een avond gehouden over de Kernenergie,
haar mogelijkheden en nadelen.
Drs. Wim Turkenburg, natuurkundige, lid van de werkgroep kerne
nergie van de Raad voor Milieudefensie en mede-opsteller van de
enkele weken geleden uitgebrachte nota „Kernenergie" zal een in
leiding houden over de problemen van het milieu door verdergaan
de uitputting van de energiebronnen en de eventuele bestrijdingsmo
gelijkheden. Gesteld wordt dat de lange-termijnoplossing niet moet
worden gezocht in energie opwekking door kernsplitsing. Weliswaar
is hierdoor een doelmatiger gebruik van de bestaande brandstofre
serves mogelijk, maar het kwijtraken van radio-actief afval stelt de
mensen voorlopig nog tot onoverkomelijke problemen. Bovendien
vormen de centrales zelf ook een doorlopend gevaar.
Conferentie
van rechts-
sociologen
LEIDEN Het Research Com
mute on the Sociology of Law
houdt van 18 tot en met 21 sep
tember zijn achtste conferentie.
De eerste drie dagen zullen h\ j
Noordwijk de thema's onderwijs
in de rechtssociologie, de positie
van het rechtssysteem in onze
samenleving en hedendaags en
toekomstig rechts-sociologlsch
onderzoek worden besproken.
In het Gravensteen zal de 21e sep
tember een open dag worden
gehouden voor medewerkers en
studenten van de juridische fa
culteiten en leden van de
rechtsspraak en advocaten. Drie
leden van het comité, prof. dr.
Schwarz, prof. dr. Podgorocki
en prof. dr. Kuyschinsky zullen
tijdens deze dag hun visie geven
op de rechtssociologie.
Gemeenteraad
Oegstgeest
OEGSTGEEST Donderdag
komt d.e Oegstgeester gemeente
raad in het raadhuis bijeen.
De agenda vermeldt o.m. punten
als aankoop van grond in het
ontwerp-bestemmingsplan
„Haaswijk", de gemeenschappe
lijke regeling streekenergiebe-
drijf Rijnland, parkeren berm
Rhijngeesterstraatweg en o.m.
beroep van de heer H. Vianen
tegen weigering van bouwver
gunning. Het beloofde preadvies
omtrent het houden van een
weekmarkt in de gemeente is
nog niet bij de raadsstukken ge
voegd. Dit zal waarschijnlijk in
de vergadering van oktober aan
de orde komen. Tijdens de bij
eenkomst van de winkeliersver.
Oegstgeest-actief, hedenavond,
maakt de instelling van een
weekmarkt mede een punt van
bespreking uit.
Zes weken
voor Leidse
oplichters
LEIDEN Een tweetal jongelui
uit Leiden is door de Haagse
politierechter veroordeeld tot I
zes weken gevangenisstraf.
Het tweetal had onlangs onder in-1
vloed van sterke drank een
bromfiets tegen de pui van een
boetiekje gezet, had daarna het
benzinekraantje opengezet en
had de zaak in de brand gezet.
Er werd voor 3000 gulden scha
de aangericht. Vervolgens wis
ten ze nog een ander „aardig
heidje". Ze rukten de hoorn
van een toestel in een telefoon
cel. Ook hadden ze de sociale
dienst opgelicht door inkomsten
te verzwijgen en steun in ont
vangst te nemen.
LEIDEN Morgenavond
houdt wijkvereniging Aktief
(Gasthuiswijk) haar jaarlijk
se ledenvergadering in club
huis De Klinker, Berlage-
straat, aanvang 20 uur.
zal gesproken worden over
de financiële situatie,
bloembakken en de groen
voorziening in het algemt
excursies, woningtoewijzin
gen
•LEIDEN In verband met
de verbouwing van een pand
aan de Turfmarkt zijn de
haltes voor de busli jn<
13/14, 30 en 43 tijdelijk ve
plaatst naar de Nieuwe
Beestenmarkt. Deze verande
ring zal ongeveer zes weken
duren.
LEIDEN Donderdag
avond treedt in sociëteit Ho-
rus, Kolfmakersteeg 8 de big
band van Frits Landsbergen
op met een jazzprogramir
aanvang 21.30 uur.
LEIDEN - Vrijdagmiddag
geeft prof. dr. C. G. G.
van Steenis, hoogleraar in de
bijzondere plantkunde zijn
afscheidscollege in het Gor-
laeus Laboratorium, Wasse-
naarseweg 76, aanvang 14.15
uur.
•LEIDEN Op 29 septem
ber geeft prof. dr. H. Veld-
stra, hoogleraar in de bio
chemie, zijn afscheidscollege
in het Gorlaeus Laborato
rium, Wassenaarseweg 76,
aanvang 14.30 uur.
LEIDEN/DE KAAG - De
zeilvereniging „De blauwe
schuit" organiseert op 7 en 8
oktober de Nederlandse Uni
versitaire Teamzeilkam-
pioenschappen op de Kaag.
LEIDEN Dc afdeling
Leiden van de KNVB houdt
donderdag 19 oktober in
Hervormd Gemeentecentrum
in Oegstgeest de algemene
vergadering 1972. De be
stuursleden C. P. Mulder, J.
v.d. Hoeven en D. v.d. Neut
zijn aftredend. De heer Mul
der stelt zich niet meer her
kiesbaar.
•LEIDEN In het Elisa-
bethziekenhuis begint heden
avond de nieuwe cursus van
de R. K. EHBO „Peerke
Donders". De lessen begin
nen om acht uur 's avonds.
LEIDEN Donderdag be
gint de nieuwe cursus voor
gevorderden in de eerste
hulp, uitgaande van de R. K.
EHBO „Peerke Donders".
De cursus, in het Elisabeth-
ziekenhuis, begint om acht
uur 's avonds.
LF.1DSCHENDAM Hel
vrouwengilde begint heden
avond, samen met de NKV
het nieuwe seizoen met een
toneelavond in het Dlenstgt
bouw tap de Regthuysstraal
met een toneelavond door
het Gildetoneel. Aan de to
neelavond, die om half negen
begint gaat, een eucharistie
viering in de Petrus- en Pau-
luskerk vooraf. Een aantal
gildeleden zal schetsen op
voeren getiteld „Vroeger en
nu", óver sport, kraamver
zorgster en baker en hui-3?
vrouwen in de oude tijd en
•"VOORSCHOTEN Een
wedstrijdploeg van de Voor-
schotenae brandweer o.l.v.
de hoofdbrandwacht Th. F.
Oorschot, is tijdens de ge
houden landskampioenschap
pen in Zaandam op de eerste
plaats geëindigd in de 2de
klasse. Een andere wed
strijdploeg van de Voorscho-
tense brandweer onder bevel
van onderbrandmeester A. J.
van der Peet nam deel aan
de landskampioenschappen
in de 1ste klasse en behaalde
een zevende plaats met het
predikaat „zeer goed". De
wedstrijden in Zaandam
werden bijgewoond door de
burgemeester van Voorscho-
VOORSCHOTEN Dc
Voorschotense zieken, eenza
men én demente bejaarden
hebben een boottocht ge
maakt over de Kagerplassen
cn de Brasem. Het Rode
Kruis, Lions, UW en Zonne
bloem organiseerden deze
boottocht. Het weer werkte
mee en de musicus Joop
Walvis verleende medewer
king op de boot. In Avifauna
werd de luch gebruikt. Deze
tocht werd mogelijk gemaakt
door grote bedrijven en mii"
denstand van Voorschoten.
De Openbare Bibliotheek
Voorschoten houdt in samen
werking met alle basisscho
len een voorleeswedstrijd.
De eerste ronde is woensdag
middag om 14.30 uur in de
Jeugdbibliotheek aan de
Veurseweg 18. In totaal 29
leerlingen uit de vijfde en
zesde klassen nemen aan
deze wedstrijd deel. Van
deze leerlingen gaan er 10
over naar de finale, die
woensdag 27 september
het Cultureel Centrum plaats
vindt, ook de klassen van de
10 finalisten zullen hierbij
aanwezig zijn. De klas van
de winnaar of winnares ont
vangt uit handen van de bur
gemeester een trofee.
TER AAR De postdui-
venhoudersverenlging „De
Luchtsport" hield een wed
vlucht met oude en jonge
duiven vanaf St. Ghislain
Hornu. Afstand 206 km. De
duiven werden gelost om
uur. Aankomst eerste duif
om 11.38.00 uur. Snelheid 942
meter per minuut. Uitslag 1-
2-10-11-14 J. van Hameren,
3-12-16 T. van Egmond, 4-5-
8-9 B. Kroon, 6-17 B. Was-
senburg, 7. J. v. d. Meer,
13-15 B. Wildenburg.
