Politieke standpunten tijdens
14 dagen crisis wisselvallig
Franse enquête over nieuwe
bisschop teleurstellend
Kant cn klare
kunsthars vulpasta
PORION
'In kerk geen ruimte
voor stellen van
fundamentele vragen'
Geloofsverschillen maken
intercommunie ondenkbaar
VRIJDAG 28 JULI 1972
LEIDSE COURANT
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Vandaag precies twee weken geleden legde
het vijfpartijen-kabinet-Biesheuvel de laatste hand aan
de rijksbegroting voor 1973. In de pers circuleerden zoals
elk jaar de speculatieve berichten over moeizaam en
spannend beraad in het kabinet. Maar niemand hield wer
kelijk rekening met een mogelijke crisis. De ministers
hadden afgesproken het in het weekeinde eens te worden,
zodat ze nog zondagavond van hun verdiende vakantie
konden gaan genieten. Maar het pakte anders uit....
Woensdagavond 12 juli: tot in de
vroege donderdagochtend werkt
een groep van vijf ministers
(uit elke partij één, de zg.
nachtclub) aan een bezuini-
Minister W. D rees jr.
Donderdagmiddag 13 juli: de vol
tallige ministerraad aanvaardt
het voorstel van de „nacht
club". Er wordt een plafondbe
drag vastgesteld voor alle de
partementale begrotingen sa
men.
Donderdagavond: de nachtclub
bespreekt tot in de nacht de
stand van zaken met de vijf
fractieleiders der regeringspar
tijen. Het regeerakkoord zal op
enkele punten moeten worden
bijgesteld.
Vrijdag 14 juli: geruchten gaan
dat DS '70-fractieleider Berger
donderdagavond heeft geëist dat
thans met loon-prijsmaatregelen
wordt gedreigd. Boersma zou
daarop met aftreden hebben ge
dreigd.
's Avonds vergadert de minister
raad. Er wordt een dekkings
plan aangenomen. Er rest nog
een gat van 4 500 miljoen, dat
door bezuinigingen moet worden
gedekt.
Zaterdagavond 15 juli: het kabi
net wordt het niet eens over
verdeling van de laatste bezui
nigingsronde. Biesheuvel krijgt
machtiging met Nelissen (Fi
nanciën) voor het resterende
bedrag een bezuinigingsvoorstel
te ontwerpen.
Zondagavond 16 juli: Biesheuvel
legt zijn voorstel voor aan de
ministers. Die trekken zich per
partij terug om het te bestude
ren. De VVD gaat overstag.
Maar Drees weigert, daarin ge
volgd door De Brauw, de hem
toegedachte bezuinigingen, en
wil opnieuw eerst discussie over
het loon-prijsbeleld. Nieuwe
schorsing, Biesheuvel neemt
Drees en De Brauw „onder han
den".
Maandagochtend 17 juli: Biesheu
vel volhardt in zijn bezuini
gingsvoorstel. Drees volhardt in
zijn weigering. Om half vijf is
na een jaar en tien dagen kabi
net-Biesheuvel de ministerscrisis
een feit.
Fractievoorzitter Wiegel (VVD) FractievoorzitterAndriessen (KVP)
Fractievoorzitter Den Uyl (PvdA)
Maandagmiddag: Berger, aanvan
kelijk niet ingelicht door Drees
en De Brauw over hun uittre
den, stelt zich achter de minis
ters op. Ook de staatssecretaris
sen van DS '70 treden af. Er is
nu sprake van kabinetscrisis.
Drees en De Brauw betogen dat
niet de bezuinigingen maar
de weigering door het kabinet
van een strak loon-prijsbeleid ter
bestrijding van de inflatie hun
belangrijkste motief was om af
te treden.
Kamerleden worden van hun va
kantie teruggeroepen. Koningin
Juliana komt terug uit Italië.
Fractieleiders polsen hun ach
terban. Nieuwe verkiezingen
worden alom genoemd als uit
weg.
Maandagavond: om 21.00 uur
komt het restkabinet bijeen en
stelt vast dat de vier overgeble
ven regeringspartijen, KVP.
VVD, ARP en CHU, het onder
ling eens zijn en dus als vier-
partijenkabinet kunnen door
gaan. Niettemin wordt besloten
dat Biesheuvel een gesprek zal
hebben met Berger om te zien
of lijmen mogelijk Is.
Dinsdagmorgen 18 Juli: tegen
Berger zegt Blesheuvel dat zijn
bezuinigingsvoorstel onaantast
baar is. Daarop weigert Berger
voor de afgetreden ministers
vervangers uit DS '70 aan te
dragen. De breuk is nu ook for
meel een feit.
Dinsdagavond: de fracties van
KVP. WD. ARP en CHU zijn
tot de conclusie gekomen dat
het restkabinet moet doorgaan
met beperkte taak: begroting
'73 door het parlement brengen
en verkiezingen In najaar of
vroege voorjaar organiseren.
In KVP-kringen gaan stemmen op
voor samengaan na verkiezin
gen met P.v.d.A.
In vakbondskring ontstaat onrust
over uitlatingen van Wiegel dat
in de troonrede gedreigd zou
worden met loon-prijsmaatrege
len als het bedrijfsleven niet
vriiwillig op de „nullijn" (geen
reële inkomensverbetering in
1973) zou gaan zitten.
Woensdagmorgen 19 juli: het ka
binet beraadt zich over de
meest correcte weg om een
vierpartijenkabinet met beperk
te opdracht tot 6tand te bren
gen.
In de namiddag gaat Biesheuvel
naar de koningin. Er wordt niet
bekendgemaakt wat hij gaat
doen. De formele ontslagbrieven
van Drees em De Brauw komen
pas op het laatste nippertje bij
Biesheuvel binnen.
Woensdagavond: het verwachte
communiqué over het gesprek
Biesheuvel-koningin blijft uit.
CHU-fracticleider Tilanus wil
alsnog een lijmpoging. Beweerd
wordt dat ook de koningin om
een nieuwe lijmpoging heeft ge
vraagd.
Het kabinet kom in onverwacht
spoedberaad bijeen. Er worden
Fractievoorziter Berger (DS'70)
na afloop geen officiële medede
lingen gedaan. Niemand in poli
tiek Den Haag weet wat er pre
cies aan de hand is. Vooral
ARP en WD schijnen tegen lij
men te zijn.
Donderdagmorgen 20 Juli: Bies
heuvel gaat opnieuw naar de
koningin.
Donderdagmiddag: om drie uur
verschijnt het communiqué van
het kabinet der koningin. Het
ontslag van Drees en De Brauw
is aanvaard. De overige minis
ters stellen hun portefeuilles ter
beschikking. Over een (misluk
te) lijmpoging wordt niet ge
rept. De koningin begint meteen
de gebruikelijke consultaties
van alle fractieleiders uit de
Tweede Kamers.
Oppositie (P.v.d.A.. D '66, PPR).
WD en DS '70 willen snelle
verkiezingen in het najaar, con
fessionelen (KVP, ARP, CHU)
willen uitvoeriger begrotingsbe
handeling in het parlement en
verkiezingen in het voorjaar.
Vrijdagavond 21 juli: de demissio
naire premier Biesheuvel stuurt
een brief aan de Tweede Kamer
met een overzicht van de crisis.
Hij ontkent moedwillig op een
breuk met DS '70 te hebben
aangestuurd. Hij ontkent tevens
dat het kabinet, al vóór de
breuk, zou hebben besloten in
de troonrede te dreigen met een
loon-prijsmaatregel.
Zaterdag 22 juli: Biesheuvel be
zoekt de koningin en krijgt op
dracht „een kabinet" te vor
men. In het officiële communi
qué staat tevens dat Biesheuvel
zich voorstelt dat het nieuwe
kabinet een begroting zal indie
nen en verkiezingen zal uit
schrijven. De koningin vertrekt
weer naar haar vakantie-adres.
De crisis lijkt vlot afgewikkeld
te kunnen worden.
Maandagmorgen 24 juli: forma-
teur Biesheuvel overlegt met de
fractieleiders van KVP, WD. j
ARP ei CHU. Hij stelt hun een j
aantal wijzigingen van het re-
geerakkoord voor, nodig om de
begroting '73 in overeenstem
ming te houden met het regeer
akkoord. De wijzigingen betref
fen enige belastingverhogingen
en enkele bezuinigingen. De
fracties zullen zich er de rest
van de dag over beraden.
Opmerkelijk is dat Berger de ko
ningin vrijdagmorgen nog
heeft geadviseerd de oue cdoali-
tie te laten herstellen, dus met
DS '70 (dit advies Is dus niet
opgevolgd).
In de KVP-fractle Is de linker
vleugel tegen de wijzigingen in
het regeerakkoord. Het fractie-
beraad wordt In de nacht ge
schorst tot de volgende ochtend.
Dinsdag 25 Juli: De wijzigingen
van het regeerakkoord leveren
geen problemen in de fracties
van WD en CHU, bij de ARP
maakt één lid voorbehoud, de
KVP is verdeeld.
Wiegel pleit onverwacht voor een
poging tot lijmen met DS 70.
Bij herberekening van de begro
tingscijfers aan de hand van
nieuwe ramingen is namelijk
een „meevaller" van een 70
miljoen gulden aan het licht ge
komen. Wiegel wil dat hiermee
Twee studenten uit Lexington hebben een bierblikbumper ontworpen,
die naar hun zeggen bij een botsing een grote schokabsorberende
werking heeft. Zij hebben hun bumper ingeschreven voor een ont
werpwedstrijd.
aan werkgevers en werknemers
duidelijk maakt dat in 1973 de
„nullijn" moet worden gereali
seerd. Als dit voor minister
Boersma onaanvaardbaar is,
dan zou Boersma moeten op
stappen. aldus De Brauw.
de afgetreden DS 70'ers worden Biesheuvel stelt de koningin tele-
teruggehaald. fonisch op de hoogte.
Dinsdagmiddag: de vier fractielel- Donderdagmiddag 27 juli (glste-
ders en de formateur komen ren): de premier spreekt met
weer bijeen. Ook Tilanus de vier fractievoorzitters.
JCHl^bHjktrog steeds te voe- Dondcrdagavond (gisteravond):
WD en CHU blijven bij hun
len voor lijmen, maar Aantjes
(ARP) en Andriessen (KVP)
zien er niets in.
Woensdagmorgen 26 juli (eergiste
ren): de fracties van WD en
CHU zijn het met hun voorzit
ters eens en wensen een nieuwe
lijmpoging, de fracties van ARP
en KVP zien daar niets
maar verzetten zich er ook niet
tegen.
Woensdagmiddag: nieuw gesprek
Biesheuvel-fractieleiders. Men
komt er niet uit. Biesheuvel
vraagt WD en CHU of zij bij
hun standpunt willen blijven en
vraagt KVP en ARP toch voor
al de gelederen te sluiten.
Woensdagavond: de fracties van
VVD en CHU blijven bij hun
wens voor een hernieuwde lijm
poging. Biesheuvel wenst dit
standpunt op schrift omdat het
afwijkt van de adviezen vorige
week door WD en CHU aan de
koningin uitgebracht.
De Brauw acht lijmen mogelijk
en de beste oplossing, maar dan
zal DS '70 eisen dat het kabinet
standpunt: proberen te lijmen.
AR blijft tegen. De heer Bies
heuvel stelt de koningin op de
hoogte.
Tabernakel
uit kerk gestolen
ROERMOND (ANP)— Dit dc k«-
tholieko noodkerk van de Don-
derberg te Roermond Is In de
nacht van woensdag op donder
dag een 150 kg. wegend taber
nakel gestolen, waarin waren
opgeborgen twee gouden cibo
ries met geconsacreerde hos
ties, een gouden kelk en een zil
veren schaal. Ook namen de
dleve.i de geluidsversterker cn
de microfoon mee. De waarde
van hef gestoiene beloopt ruimt
4000 gulden.
Soldaten laten
eten staan
UTRECHT (ANP)- De 850
dienstplichtige militairen van de
legerplaats De Wittenberg bi)
Garderen hebben gisternvond
hun avondmaaltijd laten staan.
Dat gebeurde uit protest tegen
de verhoogde inhouding van vijf
gulden op de wedde voor huis
vesting en voeding.
Het VVDM-hootdbestuur zal zich
over deze maatregel bij de
Tweede Kamer beklagen, De
VVDM slui'. de mogelijkheid
niet uit dat de komende dagen
ook in andere kazernes soortge
lijke actie als in Garderen zul
len worden gehouden
(ADVERTENTIE)
DOE-HET-ZELVERS ATTENTIE!
Wat slocht te reparoren lljkfc
lukt met PORION, do in Zwitserland
ontwikkelde universele kunsthars
VUL/STOP/PLAMUUR-MASSA.
OobruiksKereed, geen verlios van
resten, onbeperkt houdbaar. On
misbaar bij elk karwei. Hecht op al
les; op hout, steen, beton, metaal,
tegels, glas, noem maar op. en zowel
op droffo als vochtige ondergrond.
Onschadelijk voor de handen. Krimpt
niet, zet niet uit, scheurt niet. 0
1 kg ƒ8.55. 2 kg ƒ15.30, 5 kg ƒ29.95
De eerste inspraak van gelovi
gen. volgens de nieuwe Ro
meinse regels van 12 mei
1972, ten aanzien van de be
noeming van een nieuwe bis
schop, werd de afgelopen
maand in het bisdom Evreux
in Frankrijk onder leiding
van de nuntius gerealiseerd.
Hoewel deze enquête al veel
beter verliep dan de acht
voorgaande ((illegale) pogin-
- gen in Franse bisdommen,
hebben toch niet meer dan
twee procent van de geraad
pleegde gelovigen van hun
nieuwe demokratische rech
ten gebruik gemaakt.
In Rotterdam was het destijds
ongeveer -30 procent, in het
bisdom Roermond ongeveer
3 procent. De nuntius in
Frankrijk had in het bisdom
Evreux 40.000 enquêteformu
lieren uitgezet, waarvan er
maar 700 zijn teruggekomen,
niclusief 230 namens groepen.
Volgens de nieuwe regels van
Rome, beperkt de Franse
enquête zich tot twee vra
gen: welke zijn de kenmer
ken van het bisdom en welke
pastorale taken moeten er in
de eerste plaats vervuld wor
den. Er is dus geen sprake
meer van antwoorden over
het profiel van een bisschop,
zoals dat in Rotterdam of
Roermond werd gezocht en
helemaal geen sprake van
een lijst van personen, die
als bisschop in aanmerking
zouden kunnen komen, zoals
dat tegen de zin van de nun
tiatuur en Rome destijds in
Rotterdam heeft plaatsge
had. De door de nuntius van
Frankrijk gevolgde methode,
aangegeven door Rome zelf
n.l. vooral geschikte leken te
consulteren, blijkt overeen te
stemmen met de ervaringen
die men in Roermond heeft
opgedaan. De meer dan
gewoon ontwikkelde leken
bleken het meest bereid tot
respons, terwijl de mensen
met laegre-schoolontwikke-
ling het merendeels lieten af-
Bij de ondervraging in het bis
dom Evreux lieten ook de
jongeren het volledig afwe
ten: zij hebben niet gerea
geerd. Ook hebben slechts
een gering aantal priesters
de moeite genomen zich uit
te spreken (14 groepjes en 21
personen). Wel hebben ge
antwoord de wat oudere
mensen en mensen betrok
ken bij katholieke organisa
ties.
Degenen, die in het bisdom
Evreux belast zijn met de
verantwoordelijke taken in
de zielzorg, vervult de uit
slag van deze enquête met
zorg. Zelfs de geïnteresseer
de gelovigen zien eenvoudig
niet met welke problemen
van afval en priestergebrek
het bisdom kampt.
Titus
Brandsma:
apostel van de
vernieuwing
„Een ware verdediger van de
katholieke pers en een mo
dern christen, die door zijn
leven en dood getuigenis
heeft gegeven van een diep
Godsgeloof". Zo noemde de
officiële Vaticaanse perschef
prof. Allessandrini, de Ne
derlander Titus Brandsma in
een artikel in de Osservatore
Romano.
Dertig jaar geleden kwam Ti-
Pater Olivier Du Roy, prior
van de benedlktijner abdij
van Maredsous in België, is
afgetreden. Reden voor zijn
heengaan is dat hij te voor
uitstrevend was en te snel
hervormingen invoerde in de
abdij. De abt had gaandeweg
de steun van de monniken,
hem eens unaniem gegeven,
verloren. De abt is 36 jaar
oud en stond drie jaar lang
aan het hoofd van de abdij.
In de reeks GG-pamfletten
van de Protestantse Stichting
ter Bevordering van Verant
woorde Gezinsvorming, is
dezer dagen de brochure
„Sexualiteit op leeftijd" ver
schenen. Het pamflet, ge
schreven voor de oudere
mens en voor degene, die
met hen in aanraking komt,
KORTE
METTEN
KERK
EN
WERELD
behandelt een aantal hard
nekkige vooroordelen. Veel
aspecten worden in een be
grijpelijke taal aan de orde
gesteld. Het pamflet bevat
ook concrete adviezen om de
sexualiteit ook op hogere
leeftijd zo goed mogelijk tot
zijn recht te laten komen. De
brochure kan besteld worden
bij de stichting, Duinweg 23.
Den Haag.
Voor het eerst sinds de re
formatie hebben katholieke
en protestantse theologen
een werk over het christelij
ke geloof samengesteld, voor
zover beide belijdenissen
overeenstemmen. Het boek,
dat 520 pagina's telt, en in
het najaar uitkomt bij Her
der en het Theologische Ver
lag in Duitsland is samenge
steld door Lucas Vischer,
voorzitter van de commissie
geloof en kerkorde van de
Wereldraad van Kerken en
prof. J. Feine, medewerker
van het Vaticaanse secreta
riaat voor de eenheid.
Kardinaal König van Wenen
is van mening dat de gods
dienstige beleving in totali
taire staten zo niet onder
drukt. dan toch bevoogd
wordt. In een interview met
de Wiener Zeitung zei de
kardinaal, dat in Rusland
christendom en atheïsme te
genover elkaar staan in een
enigszins vrije concurrentie,
maar hij uitte kritiek op de
situatie in Polen en Tsje-
choslowakije. „Ik geloof niet
dat de enorme druk waaraan
de kerk met name in Tsje-
choslowakije is blootgesteld
haar zal schaden. Eerder het
tegendeel", aldus de kardi
naal.
i De Tsjechoslowaakse katho
lieke Vredespriesters, ver
enigd in de organisatie „Pa-
cem in terris", zijn lid ge-
KARINAAL KöNIG
worden van de Christelijke
Vredesconferentie, waarbij
tot nu toe uitsluitend protes
tanten en orthodoxen waren
aangesloten. Voorzitter van
de Christelijke Vredescon
ferentie is de Russisch-ortho-
doxe metropoliet Nikodim.
TITUS BRANDSMA
tus Brandsma door een dode
lijke injectie met carbol in
het concentratiekamp Da
chau om het leven. Pater
prof. dr. Titus Brandsma
heeft eind 1941 als adviseur
van de aartsbisschop per
soonlijk aan de directies cn
hoofdredacteuren van do
toen nog verschijnende ka
tholieke dagbladen een brief
rondgebracht, waarin en
waarmee de bezetter die op
een complete gelijkschake
ling van de pers uit was. de
dienst werd opgezegd.
Titus Brandsma werd kort
daarop door de Duitsers ge
vangen genomen en via
Scheveningen en Amersfoort
naar Dachau overgebracht.
Volgens Allessandrini was de
Karmelietenpater Brandsma.
voor wie in Rome een proces
tot zaligverklaring wordt ge
voerd. „als journalist, maar
niet alleen in die hoedanig
heid, zeer diep van het be
lang van de moderne com
municatiemedia overtuigd."
In de Osservatore Romano
schriift hij verder dat Ttitus
Brandsma een apostel van
de vernieuwing was. een ver
nieuwing die hi| niet als een
vernietiging van het verleden
onvatte. maar als een verrij
king van een onverwoestbaar
goed.
Ter gelegenheid van de dertig
ste sterfdag van Titus
Brandsma zal zondag In Nij-
meeen een plechtige eucha
ristieviering worden gehou
den. Deze dienst wordt om
tien uur door de KRO-radio
uitgezonden.
Charles Davis in interview
„De katholieke kerk van dit
ogenblik is verouderd, omdat
zij sinds de Franse revolutie
de maatschappelijke veran
deringen niet meer heeft ge
volgd: zij is bekrompen, om
dat zij te weinig ruimte geelt
aan de vele godsdienstige
vragen van de mens: zij is
autoritair, omdat zij geloof
blijft verstaan als het aan
vaarden van een gezagvolle
overlevering: zij is „voor-
kritisch", omdat zij verlangt
dat het gezag kritiekloos
wordt aanvaard".
Dit zijn enkele uitspraken van
de Engelse theoloog Charles
Davis in een interview dat
het weekblad „De Bazuin"
deze week publiceert. Char
les Davis, op dit moment
hoogleraar In de theologie cn
de godsdienstfilosofie aan de
Sir George Williamsuniversi-
teit in Montreal, deed in 1966
veel stof opwaaien door zijn
openlijke verklaring dat hij
de katholieke kerk had ver
laten. Hij verklaarde destijds
dat „hij in de officiële kerk
noch de zorg voor de waar
heid. noch voor de mensen
terugvond", zaken die vol
gens hem de christelijke be
wogenheid leren. Hij wilde
wel christen blijven, maar
dan niet dc weg volgen van
degenen, „die alleen maar
roomskatholiek kunnen blij
ven, omdat zij hun christelij
ke leven leiden op de rand
van het instituut kerk". Zijn
besluit om dc katholieke
kerk te verlaten verant
woordde hij later in een
hoek, dat verscheen onder de
titel „Omwille van het gewe
ten".
Prof. Charles Davis verblijft
op dit moment in Nederland,
om te onderzoeken hoe in
ons land de theologen trach
ten de evangelische bood
schap voor dc mens van
deze tijd toegankelijk te ma
ken.
In het Interview constateert
Charles Davis verder dat de
katholieke kerk in feite geen
CHARLES DAVIS
op onderzoek in
Nederland
ruimte laat voor het stellen
van fundamentele vragen:
wie over de onfeilbaarheid
wil nadenken, mag daur bij
voorbaar al geen afstand
van nemen. Een theoloog, zo
zegt Davis, die zich met die
vragen bezighoudt, verlaat in
feite de kerk, ook al wil hij
dat helemaal niet. Volgens
Davis valt datgene wat In
het westen aan godsdienstige
overtuiging leeft, niet samen
met wat In dc kerken leeft,
volgens hem bestaat er een
roligieus leven buiten de ker
ken.
Orthodox theoloog:
Op het oecumenische sympo
sium over Intercommunie,
dat de afgelopen dagen in
slot Spindlhof bij Regensburg
is gehouden. heelt de
Grieks-orthodoxe theoloog
prof. dr. Evangelos Theodo-
rou uit Athene gezegd, dat 't
voor de orthodoxe kerk on
denkbaar is intercommunie
te houden met kerken met
een wezenlijk onderscheid in
geloof.
„Ondanks vergaande overeen
stemming in de leer der sa
cramenten en over het ambt.
zijn de orthodoxe en rooms-
katholieke kerken door be
langrijke geloofsverschillen
van elkaar gescheiden", al
dus de theoloog. Als voor
beeld noemde hij de katho
lieke dogma's over de onfeil
baarheid en het leergezag
van de paus en de dogma's
over Maria.
Het doel van het internationele
symposium, waaraan verte
genwoordigers van kerken
uit twaalf landen aanwezig
waren, was om vooral de
stem van de orthodoxie in
het oecumenische gesprek
over de intercommunie door
te laten klinken.
Na dr. Theodorou herinnerde
de orthodoxe vertegenwoordi
ger bij de Wereldraad van
Kerken In Genève, bisschop
Emilianos Timiades eraan
dat de rooms katholieke kerk
en de orthodoxe kerken, on
danks het door prof. Theodo
rou genoemde gcloofsonder-
schcid, tot in de zeventiende
eeuw hun communicgemeen-
schap In stand hebben ge
houden.
In dit licht wees de Regens-
burgse bijbeldeskundig»* prof.
dr. F. Mussner erop dat er
reeds in de Korinthe-brief
sprake is van verschillende
groepen gelovigen, maar dat
er toch een gemeenschappe
lijke avondmaalsviering be
stond. Voorwaarde voor een
communfegemeetvschap nu Is
volgens Mussner wel over
eenstemming over de opvat
tingen en leer der eucharis-
