Bragina brak
wereldrecord
Francoise
Sagan schrijft
,om de wereld
te veranderen
Prestigeduel
Van Elst-Douze
nu al beslist
6
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 19 JULI 1
In „Who's Who" staat: „schrijfster." In Frankrijk kan die titel nog
steeds zonder aanhalingstekens geschreven worden. De vraag blijft
of dit komt doordat de Fransen, vergeleken met bv. de Engelsen,
formeler zijn of doordat de schrijver en intellectueel in deze twee
culturen een andere positie en status hebben. Voor Francoise Sa
gan, nu 37 jaar oud, zou het een versterking kunnen zijn van de
spottende profetie die zij in haar nieuwe boek „Des Bleus k l'Ame"
.Blauwe plekken op de ziel) geeft. Zij blikt naar het jaar 2010 en
ziet zichzelf als eerbiedwaardig, bont-dragend, met veel juwelen en
geflankeerd door haar collega-schrijvers en schrijfsters. Marguerite
Duras en Francoise Mallet-Joris, op een lunch bij Drouant of
Maxim om de winnaar van een literaire prijs aan te kondigen (on
dertussen zou de gezamenlijke leeftijd van het trio tegen die tijd be
hoorlijk kenmerkend zijn voor een vrouwelijke literaire jury In
Frankrijk). Het Is een groot verschil met het schoolmeisje dat met
de publicatie voor haar eerste roman in een klap een cultusfiguur
voor haar eigen generatie werd, het Europese antwoord op James
Dean, zoals iemand eens gezegd heeft. Maar het lijkt een onover-
koombaar noodlot dat het boek toen even volmaakt was als „Bon
jour Tristesse" dat in 1954 de kritiekprijs kreeg, alsook dat daar
door verhaaltjes in de wereld kwamen die even hardnekkig waren
als onkruid.
Francoise Sagan Club?
Mademoiselle Sagan kijkt verbijs
terd. „O ja? Ik heb geen flauw
idee. U hebt steeds de publiciteit
gelezen."
Nu, op 37-jarige leeftijd ziet ze er
nog steeds zo uit als vroeger:
slank, klein, donkere wenkbrau
wen en een puntige kin. Haar
gezicht is sterker en rijper ge
worden, maar niet harder: haar
gelaatstrekken hebben hun be
weeglijkheid behouden.
In het begin vond ze de publiciteit
vervelend en onthutsend. Ze
kwam uit een redelijk rijk en
degelijk gezin. Haar vader was
ingenieur: de familie had gene
raties lang in het Vercors ge
bied gewoond. Maar voor een
meisje van 19, dat net van twee
Parijse kloosterscholen kwam.
het uiterst sjieke „les Oiseaux"
en de „Sacré Coeur", was de
volslagen vulgariteit van public
relations werk een walgelijke
ervaring. Natuurlijk is ze
daar tot op zekere hoogte, bijna
onvermijdelijk, ingegroeid, eer
der dan dat ze zich daaraan be
wust heeft willen aanpassen.
Achttien jaar geleden, toen ver
vuiling nog geen probleem was
voor de jongeren, wie van haar
leeftijdsgenoten zou toen niet in
een snelle wagen gereden heb
ben als ze zich dat hadden kun
nen veroorloven? En whisky be
gon er toen pas in Frankrijk in
te komen. (Aan het begin van
het interview had Mademoiselle
Sagan een glas whisky in haar
handen. Een uur later was het
peil in haar glas nog geen centi
meter gedaald.). Drie jaar na
dat het boek gepubliceerd was -
en tegen die tijd had ze al een
tweede boek op haar naam
staan - werd alles in glorieus
Technicolor uitgevoerd en kreeg
zij een auto-ongeluk in een As
ton-Mart irv toen ze met een
groep vrienden aan het toeren
was. Ze'was zwaar gewond, had
onder meer een dubbele sche
delbreuk en dagenlang lag ze in
een coma terwijl niemand ge
loofde dat ze het zou overleven.
Een jaar daarna trouwde ze
met haar eerste echtgenoot.
Guy Schoeller, een directeur
van Hachette, 20 jaar ouder dan
zij zelf, op de plaatselijke mai-
rie en in een beige pakje.
Ondertussen waren de critici,
meestal ook 20 jaar ouder als
het er geen 40 waren, druk be
zig haar werk te analyseren en
kwamen tevoorschijn met fra
sen over verveling en eenzaam
heid en verrukking en malheur
de vivre en cynisme en obsessie
over lichamelijke liefde en
steeds weer met verbazing over
de verbazingwekkende wereldse
wijsheid van iemand die zo jong
was. „Bonjour Tristesse", was
op eigen schaal, inderdaad een
wonder, maar niet vanwege de
wijsheid van de schrijfster. Ne
gentien is een schitterende leef
tijd om dingen te weten: het is
alleen maar dat alle wetenschap
zuiver is, eerder dan toegepast.
Het wonder was dat het boek zo
duidelijk en beknopt was, en
een van de verdiensten van dit
boek was zeldzaam, namelijk
dat het precies de lengte had
die bij het onderwerp behoorde.
„Ik deed alleen maar wat ze me
op school verteld hadden," legt
de schrijfster uit, netjes maar
met een veelzeggende blik. „Ze
zeiden altijd: „Wees kort, wees
precies." Dus was ik dat."
Sinds die tijd zijn er nog zes ro
mans en vijf toneelstukken bij
gekomen, plus een ballet en sa
menwerking met Claude Cha-
brol over een filmscript over
Landru. Zij hebben alle beves
tigd dat de verblindende start
echt was. Niemand heeft tot nu
toe geprobeerd iets aan de le
gende af te doen. Nu komt er
„Des Bleus k l'Ame," waarin
de schrijfster voor de eerste
keer haar eigen stem laat ho
ren. De truc is de vaak en met
wisselend succes gebruikte me
thode waarbij de schrijver een
roman/toneelstuk schrijft over
een schrijver die een roman/to
neelstuk schrijft. Het verhaal is
echt Sagan: de twee hoofdfigu
ren zijn trouwens al eens eer
der, tien jaar jonger, versche
nen in Sagans toneelstuk „Cha
teau en Suède": Eléonore en
Sébastien. In dit heldere ver
haal over frivoliteit, die - voor
een derde partij - in tragedie
eindigt, zijn hoofdstukken te
vinden uit het dagboek van de
schrijfster en de critici zijn ver
bijsterd - net zoals de toekom
stige lezers van de eerste editie
van 100.000 exemplaren dat zul
len zijn - over de toon en het
onderwerp. Daar is de walging
over de middelmatigheid van
onze tijd, en specifiek over het
huidige regime in Frankrijk,
men vindt er overwegingen over
leeftijd en eenzaamheid, over
racisme, over momenten van
geluk, over zelfmoord: zowel
als een verleiding voor jezelf
als. - en dit is het kwellendst -
een beschuldiging als ie vriend
of vriendin daarvoor bezweken
is.
De verbijstering is het bewijs van
de blijvende kracht van de le
gende. Ge terug naar de ro
mans en het is gemakkelijk om
het met mademoiselle Sagan
eens te zijn die „Bonjour Tris
tesse" niet als stuk cynische
virtuositeit ziet, maar als een
protest, een soort persoonlijk
1968, tegen het eerste begin van
die consumen-tenmaatschappij
die later de jongeren tot verzet
zou brengen. Toen wisten aleen
de bevoorrechten dat, dus kon
je alleen maar als marginaal
geval je standpunt innemen.
Er bestaat geen tegenstrijdigheid
tussen dat boek en de daarop
volgende, waar de smaak van
as onrustbarend door de whisky
en de ideeën uit het dagboek
naar voren komt. De reputatie
van luchtigheid komt misschien
gedeeltelijk voort uit de weige
ring van mademoiselle Sagan
om een officieel geëngageerd
schrijfster te zijn, met alles wat
daarbij hoort. Het is van haar
bekend dat zij maar twee mani
festen ondertekend heeft. Het
eerste was het beroemde mani
fest van 121 wat het recht van
opstand erkende tijdens de Al
gerijnse oorlog. Het tweede was
een betrekkelijke recente ten
gunste van legale abortus. Ken
merkend voor mademoiselle Sa
gan was dat zij. terwijl ze van
mening was dat de zaak vlekke
loos was, al was het alleen
maar op grond van elementaire
rechtvaardigheid voor arm en
rijk, ontzet was door de vorm
die het aannam, eèn verklaring
van een aantal vrouwen dat zij
zelf een abortus hadden gehad.
Er bestaan nu eenmaal dingen
waar je niet over spreekt.
En als je sommige van die namen
leest, zou je het eenvoudig niet
kunnen geloven
Ze vindt bepaald dat zij, zoals
soms wel gezegd wordt, geen
autobiografische romans
schrijft. Zij zijn eerder een
waarschuwing. Twee keer heeft
ze meegemaakt dat dingen
waar zij over geschreven had,
later ook gebeurd zijn. „Helder
ziendheid - het zou eeo alterna
tieve loopbaan kunnen zijn..."
In haar huidige loopbaan, terwijl
ze haar geluk erkent, lijdt zij
misschien meer dan de meesten
van haar soort onder de voort
durende spanning tussen de roe
ping voor de maatschappij en
de noodzaak van eenzaamheid,
tussen van het leven willen ge
nieten en het zich verplicht voe
len te schrijven. Het leven
houdt een grote groep vrienden
in, reizen naar Kashmir of naar
West Cork met paard en huif
kar, muziek, vooral Mozart, het
verzamelen van schilderijen,-
niets doen in haar huis in Nor-
mandië of in het flat op de eer
ste etage dat uitziet op de Jar-
dins de Luxembourg, waar de
luxe, die ruimte heet, hen die
gedwongen zijn in de benauwde
kwartieren in Parijs te wonen,
in een extase van ruimtevrees
brengt. Maar dat alles is in te
genspraak met het schrijven,
waar je alleen bent met het
lege papier en je eigen ellende.
Mademoiselle Sagan is geen uit
zondering op de regel dat wei
nig schrijvers graag „schrij
ven." Het is net als met een
koud bad of de biecht, op het
moment zelf is het verre van
leuk, maar daarna voel je je
heel wat beter.
Of het nieuwe boek een water
scheiding zal zijn weet ze even
min als wat ze over tien jaar
zal doen. Haar eerste huwelijk
is op een scheiding uitgelopen.
Uit haar tweede, met een Ame
rikaan, Robert V/esthoff. vijf
jaar ouder dan zijzelf, dat ook
op een scheiding uitliep, heeft
ze een zoontje van tien jaar dat
ze vastberaden uit de publici-
teitscircus houdt. Als ze een
nachtmerrie heeft is dat er een
van isolatie, wat erger is dan
eenzaamheid, het afgesneden
zijn van het individu van zijn
medemensen, en van hele klas
sen of naties van elkaar. Maar
ze gelooft rotsvast in de moge
lijkheid van geluk, privé of
openbaar. Er zijn tijden dat je
iemand ontmoet, je doorbreekt
allebei je isolatie en wat er dan
gebeurt is, of het nu veertien
dagen of drie jaar duurt, ^en
stralende zekerheid. En het is
walgelijk als je in deze wereld
alleen maar aan je eigen zorgen
denkt, en niet aan Biafra, Boe-
roendi en Vietnam, maar als je
daar de hele tijd aan bleef den
ken zou je gek worden. Je her
innert ze, maar er zijn momen
ten, dan is er de geur van gras
.en de hond die met een stok
speelt.
Waarom schrijft ze? vraag je je
af. Niet het waarom waarop het
antwoord is: om de huur te be
talen, of omdat schrijvers be
horen te schrijven, maar met
welk doel.
„Om de wereld te veranderen",
antwoordt mademoisele Sagan,
die een zeldzaamheid onder de
beroemdheden is, iemand die
vragen behoorlijk beantwoordt,
of die beleefd afwijst als ze
niets echt belangrijks over het
onderwerp te zeggen heeft. Dat
is, om een deel van het leven te
veranderen of opnieuw te pre
senteren zodat het levendiger,
duurzamer, vrolijker en van
meer betekenis is. in de eerste
plaats voor -haarzelf, en dan
voor haar lezers.
NESTA ROBERTS
MOSKOU. Tijdens de Russische atletiekkkampioenschappen,
die in Moskou worden gehouden heeft Valeri Bortsov het
Europese record op de 100 meter geëvenaard met een tijd
van 10.0 sec. Bortsov zorgde voor de tweede opvallen
de prestatie tijdens de Russische atletiekkampioenschap-
pen. In de morgenuren had Loedmilla Bragina het we
reld en Europese record op de 1500 meter (dames) aan
merkelijk scherper gesteld door een tijd van 4 min en 6.9
sec. te laten afdrukken.
Valeri Bortsov, de Europese kam
pioen op de 100 en 200 meter,
liep voor de vierde maal in zijn
carrière de 100 meter in 10.0
Bortsov vei diende met zijn over
winning eei. plaats in het Russi
sche Olympische atletiekteam.
Alexander Korneljoek, die in de
series 10,2 sec. had gelopen,
werd tweede. In de series had
Bortsov ook nog 10,1 laten
afdrukken.
Fen ander hoogtepunt was de
10.000 meter, waarin drie lopers
binnei de 28 min en 10 sec. ble
ven. Het tempo was tot de acht
ste kilometer zo hoog, dat een
tijd van onder de 28 minuten
mogelijk was. In de slotfase
zakte het tempo echter iets.
dens de Europese kampioen-
Rashid Sharafetdinov, die tij
schappen in Helsinki derde
werd (27.56.4), won dankzij eer.
laatste ronde in 59,5 sec in
28.05,2. Pavel Andrejev werd
tweede (28.08.8) en Anatoli Ba-
drankov derde (28.09.0). Valen
tin Zotov (28.21.0) en Vadim
Masjolov (28.23.0 bezetten de
vierde en vijfde plaats.
Veteranen beheersten 'het ver
springen. Leonid Barkovski (32)
werd kampioen met 8,06 m voor
Igor Ter Ovanesian (33), die in
zijn eerste sprong tot 7,94
kwam. De bronzen medaille
was voor Valeri Podioezny
7.S7 m.
Nina Marakina won het speerwer
pen met 60,12 m. Vera Kornis-
sar, een van de grote favorieten
voor de titel die in de kwalifica
tie 58 96 had gegooid, bracht het
in de finaJe niet verder dan de
achtste plaats.
Jan is Loesis, die het wereldrecord
speerwerpen vorige week verbe
terde tot 93,80 m, kwam in de
kwalificatie tot 89,74 m.
Een verrassing was de nederlaag
van de Olympische kampioen
hinkstapsprong, Viktor Sanejev.
De geroutineerde Rus, Europees
recordhouder met 17.39 m,
moest de overwinning laten aan
Michael Bariban (16,79 m). Sa
nejev noteerde 16,75 m.
De voornaamste uitslagen zijn
verdei: dames: 100 m: 1. Bes-
familnaja 11.4 sec. 100 m hor
den: 1. Anisimova 13,3 (halve
finales) hoog: 1. Lazareva 1.82
m. Heren: Kogelstoten: 1. Ba-
rasnikov 19.68 m., 2. Ploenge
19,59 n.„ 3. Voikon 19,21 m.
LOOSDRECHT De slotdag van de nieuw Loosdrechtweek
kan in de Finnjollen-klasse geen verrassing meer bren
gen. Het prestigeduel tussen Hans van Eist, die als reser
ve voor de Olympische Spelen werd gepasseerd door Kees
Kruijver, en Olympisch afgevaardigde Kees Douze, is op
de voorlaatste dag al tot een ontknoping gekomen. Douze
beging een onbedachtzame overtreding tegen Oskamp en
is nu praktisch kansloos voor de hoofdprijs.
Overigens was de dagprijs voor
de ex-solokampioen Bart Jan
Wilton. Wilton legde de basis
voor zijn overwinning op de
startlijn toen hij enkele meters
eerder weg was dan de rest.
Douze lette even niet op en
maakte een stuurboord-bak
boord overtreding met Oskamp.
Douze besloot zelf zonder pro
test het strijdperk te verlaten.
Oskamp werd verrassend twee
de en Van Eist derde. Douze is
door deze diskwalificatie uitge
sloten voor de hoofdprijs. Deze
zal op de laatste dag worden
verdeeld onder Van Eist (1-2-3),
Wilton (4-3-1) en Oskamp (3-5-
2).
Ook geheel uit het beeld is Piet
Besseling dn de pampus klasse.
Na een eerste indrukwekkende
zege bracht de Amsterdammer
er weinig van terecht en werd
bovendien door een protest van
de ranglijst verwijderd. De
krachtsverschillen aan de top
eijn in dit veld moeilijk te bepa
len. De derde race «werd een on
verwachte overwfcining voor
Leo de Wit, nadat teerst Hennie
Scholtz en ook Rinus Rozendaal
een enorme voorsprong hadden
gehad. André van Galen zeilt
nog het meest constant en heeft
met 3-1-5 de leiding voor de
hoofdprijs.
Joop en Robert van Werkhoven
hebben weer een enorme pres
tatie geleverd, in de strijd om
de 470-titel. Ondanks de derde
zege hangt de beslissing wie de
Europese titel zal krijgen, Van
Werkiioven of de Fransman Fol-
lenfanl, af van de laatste race.
Van Werkhoven werd zaterdag
gediskwalificeerd en is hierdoor
uiterst kwetsbaar. Ook al zou
Follengant vandaag de titel in
de wacht slepen dan blijft het
feit dat de gebroeders tot de
Europese top behoren, opmerke
lijk. Jammer van de tweede
plaats, die zaterdag verloren
ging want anders waren de
Bloemendalers nu al niet meer
te vei slaan.
De vijfde race werd door de Van
Werkhovens „gemaakt". Het
Nederlandse duo zeilde op veilig
om maar geen overtreding te
begaan. Bij de zeer voorzichtige
start raakte de Springkikker
ver achterop. Het eerste merk
teken werd echter al in de vierde
positie gerond en Van Werkhoven
zette de opmars voort. Joop van
Werkhoven: Er was zoveel wa
terdamp in de lucht dat je de
volgende boei niet kon zien en
dus moest je op kompas varen.
De meesten zeilden te hoog en
daar profiteerden wij van. Tege
lijk met de beide Fransen Fol-
lenfant en Devillard ging Van
Werkhoven rond de twèede boei.
In het tweede lange kruisrak
veroverde de economiestudent
de eerste plaats. Follenfant die
met Van Werkhoven was mee
gegaan en aanvankelijk zesde
lag, finishte als tweede.
Uitslagen
Hilversum
HILVERSUM De uitslagen i
gisteravond in Hilversum geb
draverijen zijn:
Dlependaal-prljs (eerste
m: 1. Kon In gsn rend B
,wen) 2.56.5 1.28.3 2 I
broek 3. Katrlen Axki
1.70 4.90 3,00 kop 9.40
Klevltsdal-prijs 2400 m:
(J. van Dooyoweerd) 3.23.6 1
Jap 3. Java win 4,60 pl 1.70 1,1
kop 8,40.
Spnnderswoud-prljs 2040 m: 1.
berly Kid J (.1. Celukï 2.53.5
2 K.irlna D.-or 3 Knrslina. wa
pl 1.40 2.90 2.10 kop 7.80 trio j
Hoogt van Kruls-prijs 2000 m: 1
Mac (M. Vergay) 2.48.2 1.24.1
cob D 3. Jax Dwin 2.40 pl 1.^
*oge Vuurse-prljs 2040 m:
Vlgrlano (G. v d. Wal) 2.48.5
2. Ilea Alkestis VE 3. Georg
Bouwhuis) 2.47.6 1.21.4 2. Ir
loge Vuurse-prljs 2040 (2e afi
Gert Jan Plulo (C. Berglsch)
1.21.8 2. Happy First. 3. Foxtri
2.20 pl 1.10 1.10 1.60 kop 4.S
17.50.
gay) 2.54.0 1.21
rel Volann 3, Jldoe win 2.1
3.30 1.60 kop 6.50.
Suske
en
i/Viske
De gekke
gokker
