Prof dr. F. Vos
geeft Zen weinig
kans in het Westen
Gewest vorming
moet van bovenaf
worden gere ld
Wethouder is verontwaardigd
over ophef rond verhoging
tarieven sportaccommodaties
Welke
westerling
kan zich
losmaken
van logisch
denken?
B. en W. van Wassenaar
Hedenavond start
zomeravondsamen-
zang in Noordwijk
Rijnsaterwoude
gereserveerd over
vorming gewest
WOENSDAG 5 JULI 1972
LEIDSE COURANT
LEIDEN De vraag is eerder
gesteld: kunnen wij, westerlin-
gen, profiteren van de geestelij
ke vruchten die de oosterse le
venshouding afwerpt? Het is
een mystiek punt. Het hatholie-
ke kloosterleven staat op een
laag pitje, maar bij bepaaald e
delen van de jeugd vertoont
zich een vernieuwde hang naar
je meditatie Benedictijnen en
Frappistcn laten hippies snuiven
in de contemplatieve keuken
van hun abdijen. Een trekt al
liftend naar India of Bangladesj
om zichzelf daar te kunnen ver
liezen. Maar nog meer tracht
men te bereiken door zich te
verdiepen in Zen
Lou de Palingboer was niet in
staat dat elixer te brouwen; die
j kon ter nauwernood zijn vergod
delijkt kuit schieten op de
schorren en 'kleigronden van ons
platte vaderland. Zijn mytholo-
gie is verstikt in vergadertech-
niek en rauwe kreten. Zen werd
de nieuwe brug naar de bevrij
ding. Zen in keldertjes en Zen
op zolder, Zen bij wierookstok-
ies en Zen gesmoord in de rook
van stickies. Zen is in de mees-
te gevallen in onze baaierd van
more»e ellende geen verlossing,
maar zinsbegóocheling nummer
zoveel.
-Professor dr. F. Vos, hoogleraar
in de Japanse en Koreaanse
taal en letterkunde aan de rijk
suniversiteit te Leiden, s een
man die in deze materie tot aan
de wortel kan graven. Hij heeft
ra het al eens gezegd: Zen is in
het Westen moeilijk te verwe
zenlijken. Punt èn: mdat in
Zen de binding tussen meester
en leerling essentieel is en
kom daar maar eens moe aan,
tussen de aardappeleters van
Osdorp of Assen), punt twee
van Zen is het zich losmaken
van 'logisch denken Wel
I zoiets ligt al helemaal niet dn
onze aard.
Sn net kielzog van de Rotterdam
se Europoortmissie -op een
paar weken afstand - is profi
Vos, vanuit het eilandenrijk van
de Rijzende Zon in ons land te
ruggekeerd. Het was het elfde
bezoek, dat hij sinds 1950 aan
Japan heeft gebracht. Het ge
beurt wel vaker, dat een hoogle-
ar raar zich regelmatig een tijd-
lang buitenlands begeeft om
zich bij de haard van zijn we-
Prof. dr. F. Vos: Zen indirect
tenschappelijke interesse te
koesteren in pure authenticiteit.
Een Egyptoloog zal kennis put
ten angs de boorden van de
Nijl, een medisch specialist kan
nog bekwamet en sterieler de
medemens van dienst zijn als
hij gewerkt heeft in de Verenig
de Staten en wijs me de klassi-
cus, die nog nooit de geschon
den neuzen van de Karyatiden
in het Erechtheion heeft geteld
of dromend over de parkpaad
jes van de Palatijn heeft gelo
pen.
De boekenruggen in de kasten op
prof. Vos' werkkamer in het Ja-
panologisch studiecentrum aan
het^ Kort Rapenburg dragen op
schriften in karakters die op de
buitenstaande onwetende wesr
terling een omgekeerd evenredi
ge indruk maken. Het is zo on
begrijpelijk dat je de hoogle
raar er een moment van ver
denkt het zelf niet zo best door
te hebben. Maar dat is uiter
aard nonsens anders zou de
heer Vos (53) in 1958 geen leer
stoel zijn toegevallen. Een klein
tipje dat van de aziatische
sluier licht prof.Vos op. als hij
het over het Japanse automerk
Toyota heeft. Wij zeggen alle
maal met elkaar Toyota, de
heer Vos heeft het automatisch
over Toyota. Het is een gering
nuanceverschil, maar nergens
treft men een beheerster gevoel
voor nuanceren aan dan bij de
levenmeesters van het Morgen
land.
De invloed van het oosten wordt
allengs ook in het Atlantische
gebied merkbaarder. Dat was
echter voor de student Vos geen
reden om zich met het Japanse
en het Koreaanse te gaan bezig
houden. „Tja, waarom?", peinst
de hoogleraar thans; „bij mij is
het gewoon de romantische aan
trekkingskracht geweest Als
Delfts ongetje las ik al veel
boeken over het Verre Oosten".
De heer Vos is er al lang aan
gewend dat jn denkwereld
een geheel andere is dan die
van zijn melkboer of het kan
toormeisje in het bankgebouw
beneden hem. Voor hem is het
logisch geworden, dat het gezeg
de achteraan de zin komt. Hij
trouwde een Japanse vrouw en
zijn geestelijke horizon verwijd
de zich meer en meer.
De faculteit van de hoogleraar
•Vos 'is niet meer zo cureus als
enkele tientallen jaren geleden.
Door de opkomst van Japan
groeit het aantal studenten, ook
in Leiden.,,We hebben er op het
ogenblik 30 met het hoofdvak
Japans en dan is er nog een be
hoorlijk aantal 'lieden, zelfs
theologen, die Japans als keuze
vak hebben kozen. Voor de
oorlog trok China, maar de an
tipathie jegens Japan is aan
merkelijk geringer dan direct
na de wereldoorlog", heeft prof.
Vos geconstateerd.
Overigens werd al in 1856 in Lei
den Japans gegeven; de arts
Von Siebold legde er met zijn
collectie de grondslag voor het
Amateuristisch
geknoei en
surrogaat voor
christendom
museum van Volkenkunde en
bracht uit Japan zoologische
specimina mee. Von Siebolds
assistent dr. J. J. Hoffmann
was de eerste hoogleraar Ja
pans. En dan zegt het ook veel
als men bedenkt dat de Neder
landers in het midden van de
vorige eeuw de enige westerlin
gen walen die met Japn handel
mochten drijven en daar de hof-
reizen meemaken.
In het verleden heeft prof. Vos
voor de Unesco gewerkt, hij
kreeg een beurs van de Rocke
feller Foundation en maakte
deel uit van missies naar het
Verre Oosten. Maar waarom ik
bij hem zit waar het om gaat
is de persoonlijke belangstel-
bug van de heer Vos. De sfeer
ervan is ongrijpbaar; de ge
schiedenis van de ontwikkeling
van het denken de oude rela
ties tussen Korea en Japan en
de eigen godsdiensten, Sjinto in
Japan en het Sjamanisme op
Korea. In deze relaties staat de
trance centraal, zoals men dat
ook vindt in N.O.Azië. Niet als
verduidelijking, maar wel bij
wijze van aanduiding, vertelt
prof. Vos dat in het Koreaanse
Sjai
de
het
centrum staat, evenals trouwens
in Japan. In Korea zijn de man
nelijke sjamanen - toverpries-
ters die het contact met een
godheid zoeken en geesten be
zweren - vaak blinden, omdat
blinden geacht worden bepaalde
dingen te kunnen zien die niet-
blinden niet kunnen waarnemen.
Ook bij prof. Vos kruipt het bloed
waar het niet gaan kan. Kom
aan Korea, dan raak je hem
persoonlijk .Dit schiereiland
heeft zijn liefde, die hij als Ko-
reastrijder metterdaad toonde.
De Japanse invloed op Korea is
weer groot geworden. Dat is on
der meer te zien aan de auto's
en de wegenaanleg, hoewel
sommige Japanse firma's zich
met het oog op de verbeterde
relaties met China weer terug
trekken. Nederland kan zo klein
niet zijn ofvoor onze taal be
staat zelfs op Korea belangstel
ling. Een oud-medewerker van
prof. Vos ,DRS. J. C. Bleijer-
veld, geeft aan een Koreaanse
universiteit colleges Nederlands
gedoceerd, vooral in verband
Op het Koreaanse eiland Kanghwa-
do staat dit kerkje van de Neder
landse Salesiaan pater Joop Rött-
gerink, die zijn 3400 gelovigen op
de motor afwerkt. Prof. Vos
bracht hem een bezoek. Een con
trast tussen twee werelden: vóór
het christenkerkje staat een eer
biedwaardige sjamanenboom; de
geesten kunnen er geen kant meer
uit.
met Indonesische studies.
De Leidse hoogleraar is thans be
zig met een boek over Koreaan
se godsdiensten in het Duits te
voltooien: „Die Religionen Ko
reas" getiteld. „Daarom ben ik
er nu een keer heengeweest om
te kijken wat er de laatste zes
•jaar zo is verschenen aan lite
ratuur".Mag van Zen geen on-
middelljk heil te verwachten
zijn prof. Vos gelooft wel aan
een indirecte invloed van Zen
doormiddel van oefeningen van
bepaalde esthetische vormen
van tijdspassering, bijvoorbeeld
in hel bloemschikken, in tuinar
chitectuur, ook op literair ge
bied. Maar dan is eel een inten
sieve studie van de oosterse Zen
-literatuur vereist; je kunt niet
volstaan met de uiterlijke vor
men over „te nemen".Prof. Vos
wijst op enkele regels, zoals het
gebonden ziin van bepaalde
woorden aanseizoenen, woorden
die zekere gedachtenassociaties
oproepen. „Voor een Japanner
is t geluid van een kikker
mooi en kersebloem levert geen
leuke aanblik in het achtertuint
je, maar betekent de dood op
h.-t hoogtepunt van een mense
lijk leven".
Voor de oorlog was Zen hier al
beperkt bekend en Jater is deze
geesteshouding via Amerika,
o.a. door de literatuur van de
beatniks nog meer in de belang
stelling komen te staan en nu
wizijn we weer zover, dat Zen
al een beetje is verdrongen door
Krisjna„Zen wordt niet zelden
met drugs verward, die worden
er met de haren bijgesleept.
Grote onzin. Zen is een toe
stand, door zelftucht en diepe
concentratie bereikt. Het is al
leen groene thee drinken om
wakKer te blijven. ZEGD
PROF. Vos rustig en bedacht
zaam. Hij beschouwt al die
hang naar een andere geestelij
ke achtergrond als een surro
gaat voor het christendom, dat
op de helling is gezet.„Zen ja
maar dat amateuristische ge
knoei verafschuw ik. Met een
boek lezen pak je de ziel van
het Oosten niet", aldus de au
teur van „Spel zonder snaren.
Enige beschouwingen over
Zen(64), die hij samen m
prof. dr. E. Zurchrer schreef.
Om de zoveel jaar strijken vlagen
oosterse mystiek over ons heen.
Krishnamurti was er een van.
Zo'n wind steekt vaak op na
een oorlog. „Ook is 't het deficit
van het eigen geloof, het wordt
een ergens anders zoeken. Zen
is zeker geen beslissende ver
vanger. Eerder zal het atheisme
het christendom verdringen.
Maar ach. wie zich zo van het
christendom distanciëert, blijft
in wezen christen door het ver
zet dat hij pleegt, waaruit blijkt
dat je erdoor bent beinvloed".
Prof. Vos maakt een gebaar tus
sen neus en lippen Het oosten
heeft hem aangeraakt en glim
lachend 'kiest 'hij, het midden
Stromingen van geloof en be
schouwing vormen een verkec*
waarvoor geen regels te geveit
zijn. Ze ontspringen aan de ziel
en veischieten in het blauw. We
groeien allen als blaadjes aan
dezellde populier en drauien op
elke wind. „Noem het Zen .Het
'is zowel behoefte aan „iets" als
een mode".
TON PIETERS.
WASSENAAR Op vrijdagavond
7 juli te half 8 is er in het Raad
huis „De Paauw" een openbare
vergadering van de commissie
voor Intergemeentelijke Zaken
en Ruimtelijke Ordening. In
deze vergadering zal behandeld
worden een door burgemeester
en wethouders opgestelde nota
over de „structuurschets voor
de bestuurlijke indeling die als
leiddraad zal moeten fungeren
bij toekomstige gewestvorming
en samenvoeging van gemeen
ten.
Ter voorbereiding van deze struc
tuurschets hebben Gedeputeerde
Staten van Zuid-Holland aan de
gemeenten een vragenlijst toe
gezonden. Burgemeester en wet
houders leggen de wijze, waar
op zij deze vragen denken te
•beantwoorden ter bespreking
voor aan de raadscommissie.
In hun antwoorden wijzen burge
meester en wethouders er op,
NOORDWIJK Vanavond beginnen de woensdagavondzangbijeen-
komsten in Noordwijk. Het eerste concert zal worden gegeven door
Soli Deo Gloria in de Hervormde Kerk in Noordwijk aan Zee. Aan
vang 20.30 uur.
Tot en met 23 augustus is er voortaan elke woensdag een Internatio
nale Interkerkelijke Zangavond.
De zangavonden die tot vorig jaar werden georganiseerd door de heer
C. J. Admiraal zijn dit jaar voorbereid door een commissie be
staande uit leden van diverse kerkgenootschappen. Het secretariaat
berust bij de heer S. Neefjes, Panhuijsstraat 52, tel. 2429.
Het verdere programma voor deze zomer ziet er als volgt uit: 12 juli
solistische medewerking van mevr. E. Goudriaan Alkemade. 19 juli
medewerking van de Echo der Duinen, 26 juli allen semanzang,
9 augustus mede werking van het r.k. dameskoor van Noordwijk-
Binnen, 9 augustus mede werking van de heer F. Duindam, trompet,
16 augustus medewerking van het r.k. dames- en herenkoor van
Noordwijk-Binnen en 23 augustus medewerking van Crescendo.
dat in de Haagse agglomeratie
gewerkt wordt aan een inte
rimregeling en dat wat het Ge
west Leiden betreft gewacht
wordt op de beleidsnota, die een
structuuronderzoek in dit ge
west zal afsluiten. Van de erva
ringen, die met de nieuwe rege
ling in de Haagse agglomeratie
zullen worden opgedaan alsme
de van het beleidsadvies voot
het Leidse gewest zal voorna
melijk afhangen of tot de vor
ming van een gewest zal wor
den overgegaan en op welke
wijze, aldus burgemeester en
wethouders van Wassenaar.
Naar de mening van het college
dienen bij een eventuele gewest
vorming in eerste instantie te
worden betrokken de gemeenten
Katwijk, Valkenburg, Leiden,
Voorschoten, Leidschendam en
Den Haag, voorts de overige tot
het Gewest Le;den en het Haags
Intergemeentelijk Overleg beho
rende gemeenten en desnoods
ook de gemeente Delft.
Gewestvorming zal van bovenaf
moeten worden geregeld en de
gewestraad zal rechtstreeks ge
kozen moeten worden, aldus het
Wassenaarse standpunt.
In het algemeen zouden in het ge
west de gemeenten hun huidige
omvang kunnen houden, aldus
b. en w. van Wassenaar. Zeer
kleine gemeenten zouden even
tueel met grotere kunnen wor
den gedecentraliseerd, bijvoor
beeld door de delen, die vroeger
bij andere gemeente behoorden,
weer aan die gemeenten toe te
voegen. Voorts zou nauwere sa
menwerking bijvoorbeeld als
dubbel-gemeenten kunnen wor
den overwogen Voorburg-Leid-
schendam en Voorschoten-Was-
senaar).
WARMOND In de gymnastiek
zaal naast galerie 't Hoekje bij
de Pomp wordt in het kader
omgeving, gerecruteerd uit de
onlangs gehouden tri nnale te
Leiden.
van de Kaagweek een tentoon- Een groep Warmonders, waarin
stelling gehouden van werken vertegenwoordigingen uit de ge-
van kunstenaars uit Leiden en hele bevolking, heeft de drie
tentoonstellingen in de Waag be
zocht en cijfers gegeven voor de
daar geëxposeerde werken. De
best beoordeelde zijn nu te zien
in Warmond. De tentoonstelling
duurt nog tot aanstaande zon
dag.
RIJNSATERWOUDE Het colle
ge van B. en W. van Rijnsater
woude wil er nog niet aan den
ken dat de toekomstige gewes
ten „organen van de gemeen
ten" zullen zijn.
B. en W. onderkennen de behoefte
tot samenwerking in regionaal
verband, maar dan met behoud
van eigen bestuurlijke verant
woordelijkheid. Ze nemen dan
ook ten opzichte van het vor
men van een gewest een zeer
gereserveerde houding aan, al
voelt men toch nog het meest
voor een regio Alphen. Dit ge
west zou dan de tien in het
overlegorgaan noord-oostelijk
Zuid-Holland participerende ge
meenten moeten omvatten uit te
breiden met de gemeenten Bo
degraven en Boskoop. Wenselijk
is het volgens B. en W. van
Rijnsaterwoude ook dat de ge
meente Alkemade daarin wordt
opgenomen. Het college wijst er
op dat een eventueel toekomstig
gewest een eigen leven zal moe
ten leiden en een plaats moet
innemen tussen provincies en
gemeenten of naast de provin
cie. Vrijdag zal de raad van
Rijnsaterwoude tot een standbe
paling inzake gewestvorming
moeten komen.
LEIDSCHENDAM/STOMPWIJK
„Het is mijn bedoeling te
proberen samen met de ge
meente Voorburg een regeling
te treffen over de tarieven voor
de verhuur van sportvelden en
wel op dezelfde manier als Zoe-
termeer dat doet. Dit zegt
KVP-wethouder H. Bunnik van
jeugd en sportzaken in ant
woord op de vraag wat er be
doeld is toen vorige week in de
vergadering van de recreatie-
raad wethouder Bunnik naar vo
ren geschoven werd als de man
die 'n tariefstelling op kostprijs
basis wilde voor de velden van
het Recreatieschap.
De heer Bunnik zegt dat er waar
schijnlijk een beetje spraakver
warring is geweest want „ik wil
niets aan het Recreatieschap
ophangen, ik ben er geen lid
van, ik heb er niets te vertel
len". De wethouder is momen
teel zelf bezig met het opstellen
van het interimrapport dat hij
de raad voor september of okto
ber toegezegd heeft. Over de
subsidiersrcgeling die daarin
ook behandeld zal worden zegt
hij: „De leden van de sportver
enigingen die de gymzalen ge
bruiken zullen moeten leren in
zien dat de lokalen eigendom
van de gemeente en dus van
henzelf zijn. Als ze dit eerder
hadden ingezien zou het niet
mogelijk zijn dat er bijv. 50
verbandscharen per jaar uit de
verband-trommels verdwijnen.
Bij de veldsporten moeten de
verenigingen, verplicht, voor
een verbandtrommel zorgen. In
de gymzalen zorgt de gemeente
er voor. Wat er echter bijv. aan
Hansaplast verdwijnt is onvoor
stelbaar. Ik heb de verenigingen
daarover een vrij scherpe brief
geschreven, het plaatsen van
brommers binnen het gebouw is
streng verboden, toch gebeurt
het". De wethouder zegt, toen
hij in functie kwam, met verba
zing geconstateerd te hebben
dat er 'n speciale ambtenaar is
om de gymzalen te controleren
en rapport uit te brengen „on
der andere over olievlekken in
sohoolgangen en door rollen pa
pier verstopte toiletten".
De wethouder is na weken nog
duidelijk verontwaardigd over
de ophef die er over de verho
ging van de tarieven is ge
maakt. „Dat salaris van die
ambtenaar moet de gemeente
ook nog van die paar gulden
huur per uur betalen".
Tanaka nieuwe
premier van
Japan
TOKIO (AP)— De Japanse libc-
raal-dcmocratische partij heeft
vandaag de 54 jaar oude Kakuai
Tanaka gekozen tot haar voor
zitter en tot premier van Japan.
Deze verkeizing kan worden be
schouwd as een breuk in de
oude politiek van afhandelijk-
heid van de Verenigde Staten
en afzijdigheid ten opzichte van
China.
Tanaka. een eenzame figuur in
het establishment, versloeg de
protégé van de aftredendecpre-
mier Eisaku Sato, de 67 haar
oude minister van Buitenlandse
Zaken Takeo Fukeda, bij de
tweede stemming van de con
ventie der liberaal-democrati
sche partij met 282 tegen 190
stemmen. Tanaka had een
meerderheid van 239 van de 476
gedelegeerden nodig.
