Oma Borst in
de Rip blijft
genieten van
haar polders
Klok van de
Hoogewoerdsepoort
beiert nog steeds
in Beverwijk
Veense kanoërs
kregen naam
'Aalscholvers'
Joop Oomen voelt
zich gelukkig met
noten en penselen
Grofvuil-
ophaal-
dienst
Burgerlijke
stand
zrATERDAG 1 JULI 1D72
PAGINA 5
ik het
RIJPWETERING— Oma Borst
uit Rijpwetering zal de laatste
zijn, die angstig een goed heen
komen zoekt als in de Lijkerpol-
der op een sombere avond de
storm opsteekt en woest rukt
aan de machtige wieken van de
achtkantige watermolen waar
ze in woont. Nee, de nog struise
73-jarige Ripse is in de achten
veertig jaar, dat ze nu in de ro
buuste Lijkermolen woont, gaan
houden van de gierende wind en
het krakende houtwerk.
„Hoe harder de wieken
rond draaien hoe mooie
vind" zegt ze en ze gaat af en
toe zelfs zo ver dat ze deuren
van haar polderwoning eezi flink
stuk openzet om de wind de ge
legenheid ta geven naar binnen
te stormen.
Ook 's avonds is de wind van de
partij. Als anderen naarstig on
der de wol kruipen met een ver
warmde kruik, of de knoppen
van de electrische deken op
„extra warm" zetten dan doet
oma Borst het raam open en
ligt ze te genieten van het bui-
tengebeuren.
De Ripse woont nu al zo'n achten-
veertig jaar daar boven op de
Poeldijk en ze zou nooit
anders willen
een plekje op deze wereld waar
ze naar hartelust kan leven en
dat is in een molen. De oude
molenaarsvrouw is in Nederland
inmiddels gaan behoren tot die
kleine selecte groep die al heel
vroeg uit de greep van de le-
venssleur zijn weten te ontsnap
pen en die nu nog steeds afge
zonderd van die drukke buiten
wereld, met niet te stuiten
gie hun eigen leven leiden. Acht
kinderen werden geboren in de
molenaarswoning,
heeft de stap in het huwelijks
bootje nog niet gedaan. J
De stilte is in de loop van de ja
ren wel onder de grote houten
zoldering over haar heen geko
men met het heengaan van
haar zeven andere kinderen en
haar man die twaalf jaar gele
den stierf. Zonder man stond ze
'plots alleen met haar kinderen
om de watermolen draaiende te
houden, maar oma Borst is
hard werken nooit vreemd ge
weest.
Toen haar man Co melis nog leef
de hielp ze hem vaak met het
afremmen van de maaiende
wieken en met de hulp van mo
lenaar Kraan die iets verder op
de scepter zwaait over de Lij
kermolen, heeft ze de traditie in
de loop van de jaren voortgezet.
Overdag is ze nu alleen met het
weidse landschap, met het wa
ter dat haar aan alle kanten
omringd, met haar hond Taska
en haar poesen. Met „oude
Dot" haar lievelingspoes) en
Taska zit ze elke avond aan ta
fel en aan conversatie ontbreekt
het dan nieL Dieren zijn haar
liefhebberij en voor hond en kat
is zelfs een aparte stoel aan de
eettafel gereserveerd. Ze pie
kert daarom nog niet over een
bejaardentehuis, deze vrouw
van de Ripse vlakte.
Eens toch zal dat onverbiddelijk
gaan gebeuren. Er zullen heel
wat tranen gaan vloeien, dat
weet ze nu al. Ze zal de wind
missen. 's-Winters zal ze niet
meer in alle stilte achter de ra
men zitten genieten van het met
sneeuw bedekte landschap en
van de jeugd die vlak voor haar
woning pret maakt op de
schaats. Voorlopig echter geniet
oma Borst nog van elke teug
Poeldijk.
Rijpwetering heeft nog zo'n vrouw
Oma Borst is gaan behoren tot de selecte groep mensen, die in het drukke gebeuren een eigen leven konden blijven leven
die niet is weg te denken uit de
gelederen. Een stokcude vrouw
ook, gestadig oprukkend naar
de honderd jaar, die met veel
élan in Rijpwetering een café
runt. Drie dagen per week is
moeder Daleman in de weer om
het haar stamgasten zo best Moeder Daleman schuwt publici-
mogelijk naar de zin te maken. teit. Ze leest vaak van die enge
Tot 's-avonds elf uur regeert ze verhalen over berovingen en
vanachter de tapkast. Dan vindt daarom heeft ze er ook geen zin
ze het welletjes, verzamelt ze in om met ons een praatje te
de biljartkeu's gaat de deur maken over haar café.
weer op slot. Zelfs Willem Duys, de man die al
zoveel vuisten achter zijn vis- kan staan,
kom heeft gemaakt, is het niet Als moeder Daleman over een
gelukt moeder Daleman zo ver paar jaar honderd wordt komen
te krijgen, dat ze voor de mi- we desondanks toch een biertje
crofoon Nederland kwam vertel- bij haar drinken,
len hoe ze, al ver in de negen
tig, nog zo vive achter de tap Herman van Amsterdam
ROELOF ARENDffVEEN Een
prater is Joop 'Oomen niet. De
46-jarige onderhoudsmonteur
van de bloemenveiling EMM
in Roelofaren isveen steekt lie
ver de handen uit de mouwen
en het is dan ook een hele
klus om van hem wat te ywe
ten te komen over de vele
kunstwerkfin die hij In de af
gelopen jaren in elkaar heeft
gezet.
Twee weken geleden nog haalde
Oomen een knap staaltje schil
derkunst uit toen hij in café
Heemskerk de achterwand van
het .toneel met zijn penselen
onder handen nam. In acht
avonden tijd stoeide hij met
kleuren en figuren op de 32 m2
grote wand en het resultaat
heeft heel wat Roebfarends-
veenders verrast doen opkij
ken. Joop Oomen schilderde
het heelal compleet met satel
lieten en nevelslierten aan de
ene kant van het toneel en de
rest vulde hij op met muzie
kinstrumenten. bloemen en
kleurrijke danseressen.
Muziek is voor Joop Oomen een
iw.itige expressiemo^ei.jk-
-4feid. ,,ln muziek zit alles"
zegt hij en op zijn wandschil
dering is dat erg duideijk
naar voren gekom.i. Oomen
is niet de man die plotse
ling de prikkel in zich voelt
opkomen om zijn creatieve in
spiraties ergens op bot te vie-
Geid is voor hem de belangrijk
ste beweegreden om weer
eens wat te scheppen en daar
komt hij voor uit ook: „Ik
moet er wel wat aan verdie
nen, anders begin ik er niet
aan".
De producten van Oomen vinden
gretig aftrek in Roelofanends-
veen. Bij Piet Koek maakte
hij een prachtige muurschilde
ring naar Spaans idee. voor de
brandweer maakte hij exclu
sief voor enkele jubilarissen
oen mini-brandspuit („dat
vind ik nauwelijks het vermel
den waard") en hij heeft ook
opdr.icht gekregen om in het
jcugdgebouw „De Alken-
burgh" een wandschildering te
verzorgen.
Kunst is voor Oomen iets waar
in het herkennen centraal
staat. „Er zijn er veel die
maar wat aanrommelen" zegt
h;j voor zich uitstarend. Neem
nou zo'n Karei Appel. Ik zou
wel eens willen weren of die
man ook tot een normaal por-
tre'.je in staat is. Nee, dan heb
ik voor P'cas90 me ar bewon
der, ng. Ah je kunst wilt be-
g pon dan mee: je de achter-
ronden van z:'n man kenner..
Je er in verdiep» hoe hij
denkt en leeft. Van Picasso
heb ik ontzettend veel gelezen
en gezien. Voor zo'n m^n heb
ik bewondering".
LEIDEN Een eeuw geleden Is
in Leiden de Hoogewoerdspoort
afgebroken. Dat was in de tijd
toen er nog minder zorg en lief
de voor het roemrijke verleden
was dan thans. Het liberale mo
dernisme vierde in alle sectoren
de maatschappij hoogtij;
het schone oude moest wijken
veel onaantrekkelijk om
niet te zeggen lelijk nieuws,
dat in de laatste helft van de
voorgaande eeuw nu eenmaal
en vogue was bij het overgrote
deel van hen, die het voor het
zeggen hadden.
In die poort hing een hele- en hal
ve uursklok. die vefgens een op
schrift door de beroemde Am
sterdamse klokkengieter Pieter
Hemony in 1672 was gegoten.
Dit jaar dus precies drie eeu
wen geleden.
Na de afbraak van de poort was
een pronkstuk van oud-vader
landse klokkengietkur.st waar
schijnlijk onder de schrootha-
mer en in de smeltoven terecht
gekomen als niet de toenmalige
pastoor van het nabij Amster
dam gelegen Bovenkerk, een
buurtschap van Ar-s:elveer, de
klok van de ondergang zou heb
ben gered.
Deze pastoor was een der beken
de katholieke e: "cr.cipr '.ors v: n
de negentiende eeuw, Jan Wil
lem Brouwers, een Limburger
van geboorte maar door zijn re
dactionele werkzar.r.-.heden aan
het dagblad De Tijd van 1853
tot 1870 overgegaan raar de
Haarlemse clerus. In 1872 werd
hij ber.oer.-.d tot pastoor van Bo
venkerk. Hij was o.a. bevriend
met J. A. Alberc'gk 'hyn en
de bekende architect Cuypers,
de bouwer van o.a. het Rijks
museum en het Amsterdamse
Centraal station.
Als pastoor van Bovenkc begon
Brouwers al spoedig met da
bouw van een nieuwe parochla-
kerk volgens de plarr.en van
zijn vriend Cuypers. De toren
van die kerk „moet de breedste
en hoogste en vormrijkste wor
den van Amstelland buiten Am
sterdam en is het geworden
ook" schreef Brouwers zelf.
Helaas werd het gevaarte riet erg
solide getouwd en -o kon het
gebeuren dat een tiental jaren
later ti'ders een hevige s.or i
de houten torenspits over de
pastorie heen in de prs o-letu'n
woei, waar de pastoor het ge
vaarte tot zi:n niet geN: pe
schrik en grote verba->g de
volgende organ r: j liggc.
Maar dit even terzijde.
'i e;n ke ktoron I.co't ru een
maal een luidklok, die de ge
lovigen oproept voor de dienst
aan God en pastoor Brouwers
„was er op bedacht in het bezit
te komen ener klok, dien toren
en die kerk waardig",
ie toren rees reeds in zijn reu-
zergestrke boven de r.ok van de
kerk en het omringende ge
boomte uit toen Brouwers hel
bericht ter ore kwam, dat de
stad Leiden en de Hoogewoerds
poort aan het afbreken
schreef dit later in eigen be
woordingen:
„Wij kwamen dan in het bezit der
prachtige klok, die in Leiden en
omstreken een gooien raam
had verworven en ru aan het
gevaar b'cot s ond door dezen
of genen van het vrij aanzien
lijk uit de Jodenbuurt van Am
sterdam opgekomen publiek te
worden aargekocht, om waar
schijnlijk aan den moker der
verbrijzeling of aan den smelt
oven voor nieuwe vormen te wor
den overgeleverd. Wij achten
ons gelukkig dit meestersrux
van Hemonv van den ondergang
gered te hebben."
De klok heeft een middellijn van
1 m. 36 bij een hoogte van 1 m.
80 en weegt ongeveer 2300 pond.
Tussen twee randen met bloem
en b'admotieven, warriussen
kinderfiguurtjes, staat een la-
tijns randschrift, ontleend aan
vers 4 uit psalm 18: „Het zijn
geen redevoeringen, het zijn
geen woorden, waarvan de klan
ken niet worden gehoord.'
Brouwers was gelukkig met de
aankoop mna- niet b':ster te
spreken over de praktijken van
Leiden, die geleid zouden kun
nen hebben tot de ondergang
van dit meesterwerk van 17e
eeuwse klokkengieterskunst.
Vo'gens hem verdiende het ge
meentebestuur van de Sleutel
stad dier dagen dan oc* ten-
volle de slagen der natyre" in
het door Brouwe-s bij gelegen
heid van de aankomst der klok
in de Bovenkerk geschreven
Met ruk en schok op schok,
sprong e'ke go'f,
bestormende den steven van 't
kleine vaartuig,
slechts een flinke veenboerbok,
maar met een
schat bevracht, door Vondel zelf
beschreven.
Het hobb'lend vaartuig, dat van 't
sloopziek
Leiden trok, naar Bovenkerk, was
blij als vond
het lust en leven bij 't schuimend
golfgeklots
Jot van den vlaggestok tot aan de
boegspriet-
*pits de schuit werd rondgedre-
Een Neerlands driekleur stond te
midden van die stormen,
welke om ons dwarrelden op dien
Oktobertocht,
te klapp'ren bij den schat,
het klankrijk kunstgewrocht,
de grootste en schoonste klok
die uit Hemony's vormen voor
Leiden's Hcogwoertspoort te
voorschijn treden mocht:
Nu door een stad geveild en
door een dorp gekocht.
De k'ok „leef:" nog steeds en
hangt nog altl'd, nu alweer bij
kans een eeuw, in de toren van
de Bovenkcrkse kerk. Ze heeft
de Leidse storm doorstaan, ook
de Teutoorse storm van 1940-
1945 die zoveel klokken In
den lande heeft geëist - heeft ze
overleefd. Na twee eeuwen in
de Leidse Hoogewofw'spoort de
uren geslagen te hebben, roept
ze nu reeds een eeuw de gelovi
gen op voor de eredienst, huuit
ze in bil de trouw, luidt ze uit
Lelden Wegens de vakmtles Is
er tot 7 augustus geen Rrofvuil-
ophaaldlcnst. De Gemecntereinl-
ging beeft gedurende de komen
de maanden voor het ultv<te««..i
ven de dienst niet voldoende
personeel ter beschikking.
Geboren: Sablnu Mario d.v P. C. G.
.1 Groot en W M .1 Edrliiar. Str-
phnnus J<>*epth Adiianu» t.v. A. P.
Hook on E. J vmi Koetri on. Lies-
both V It WIJIInK on A. J. W.
Si liclllngerhout.
Getrouwd: Hendrlou*. J U VorstelJ-
Ondertrouwd: Rot
Jr. Jun Bulk. 'J7 Jr on Anna
liner. 23 Jr. Theodnrus Boumu,
Jr. on NeollJo do Boer. 2:i Jr
ROELOFARENDSVEEN De
jonge Veense kanovereniging,
die op inspirere-ide instignatle
van paalzittende parlevinker
Louis van der Meer te water is
gelaten, kan behalve al over een
stevige basis van ongeveer 40
leden thans ook over een eigen
naam beschikken. Hoewel de
opzet van de ve-etlgde peddel
vrienden niet zozeer gericht is
op het duiken naar vis, heeft
men toch besloten de naam
„Aalscholvers" te kiezen.
De kanovaarders van „Aalschol
vers" zullen om hun tak van
sport in stand t kunnen houden
uiteraard contributie moeten be
talen. Voor scholieren bedraagt
deze bijdrage per maand ƒ3,50;
de ouder n b talen elke maand
4,50. Het huren van een kano
is geen kostbare aangelegen
heid; voor twee kwartjes kan
men e n uur lang al peddelend
op het water zijn of haar hart
ophalen.
Louis van der Meer deelt ons
mede, dat gedur n I de gehele
vakantietijd het clubhuis Zuid- 1
einde 69 geopend is van 's mor-
gens 10 uur tot 's avonds 9 uur.
In het clubhuis bev ndt z ch ook
p'eter.bar. Als men dar.rtoe
Ij t
't. kan
drar
zelf ge.ust e.n
„We dre.a en al h II
40 leden, maar we ku. ï.n og
best een stel vooral oudere
leden erbij gebruiken", aldus
Louis van der Meer.
