TTERFLIES| ~J|Oude garde in
Amerikaanse show
I-
Ombudsman gebruikt
het medium tv
op nieuwe manier
TERUGBLIK
01
Zi
KBsyi
Hou het
scherm
in 't oog
Haags aandeel
Holland Festival
op
de radio
PAGINA 2
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 15 JUNI 1972
VARA-voorzitter André KIoos staat bekend als een
man die vindt, dat de tv een spiegel nvoet zijn
van de maatschappij. Niet meer et niet minder.
De VARA moet misstanden signaleren. De poli
tiek moet dan maar zien wat ze ermee doet. Dit
is een heel ander standpunt dan: wij als omroep
vereniging zullen ervoor zorgen, dat de politiek
er iets aan dcet. Ombudsman Marcel van Dam
was geneigd bij voorbaat de heer Kloos te zien
als een struikelblok voor het ontwikkelen van
zijn activiteiten door middel van het scherm.
Schoorvoetend begaf hij zich voor een gesprek
naar zijn voorzitter. Hii verwachtte er niet veel
van. Het is hem alleszins meegevallen. Hij vond
begrip, aldus schrijft hij in zijn boekje, een pa
perback, getiteld De Ombudsman. Mede daar
door was hij in staat deze rubriek die betekenis
te geven, die dezo intussen terecht gekregen
heeft.
Hij schreef dit boekje,
omdat het medium tv
ook zijn beperkingen
kent. Voor te tv kun
nen van een bepaald
probleem maar een
paar facetten worden
belicht. De program
mamaker mag er niet
te diep op ingaan. Dan
krijgt de kijker teveel
ineens te verwerken
en wordt het program
ma als moeilijk of ge
compliceerd ervaren.
Op de tweede plaats
schreef hij dit boekje,
omdat het aant.al van
meer dan 80.000 bin
nengekomen brieven
een ijsberg vormt,
waarvan men voor de
tv niet meer dan het
topje kan tonen. Stuk
voor stuk zijn het
nochtans brieven die
ons vertellen wat er
mis is in onze samen
leving. In een grote
greep samengevat
stelt Marcel van Dam,
dat 30 tot 40 pet. van
ons volk onvoldoende
deelt in de welvaart
en dat het met het
welzijn nog slechter
gesteld is.
Wat dit laatste betreft
daar spelen menselijke
relaties een belangrij
ke rol in. Het onver
mijdelijke menselijke
tekort schept ontzet
tend veel ellende. De
ombudsman gelooft
niet dat die problemen
ooit uit te bannen zijn.
lei
den, dat de slachtof
fers niet op eigen
kracht verder kunnen,
dan moet de overheid
bijspringen. Hiervoor
heeft de overheid in
stanties ingesteld en
die falen nogal eens
naar de bevindingen
van de ombudsman.
Deze constatering is niet
nieuw, leidde al langer
een sluimerend be
staan, alleen heeft de
ombudsman ze op
nieuw en helder in het
licht gezet. Hij ge
bruikte hiervoor het
medium tv op een
nieuwe manier. Hij
koesterde de pretentie
de macht van de tv te
gebruiken ten behoeve
van de machtelozen in
onze samenleving. In
het beglin is dat wiet
gemakkelijk geweest.
Er bleek een muur
overeind te staan van
onwil en onbegrip. Ka
merleden vroegen wat
hebt u ermee te ma
ken? Het is onze taak
overheidsfalen aan de
kaak te stellen. Daar
naast bleken de uitvoe
renden van de sociale
wetten en anderszins
gefrustreerd te raken
door de bureaucrati
sche insluipsels in hun
werk. De auteur van
dit boekje, dat bij de
Arbeiderspers is uitge
geven, stelt dat het ge
lukkig steeds vaker
voorkomt, dat ambte
naren zelf contact met
hem zoeken om te ver
nemen wat de burgers
nu eigenlijk als een
probleem ervaren.
Boekdelen
Zou Marcel van Dam
alle brieven gebundeld
hebben, dan zou hij
boekdelen moeten heb
ben vullen. Ook nu
doet hij dus een selec
tie zoals voor dc tv.
Hij stelt aan de orde
zaken als kinderbe
scherming, kindermis
handeling, woningnood,
gebroken gezinnen, be
jaarden, sociale uitke
ringen en nog wat
aangrenzende gebie
den. Hij verontschul
digt zich binnen het
bestek van dit boek de
wetenschappelijke aan
pak te hebben moeten
laten varen.
Wij geloven zelfs, dat
als hij daarvoor wel
kans had gezien en
dus wetenschap had
willen bedrijven hij als
ombudsman gefaald
zou hebben. Een om
budsman is de be
springer van directe
nood, die zich noodza
kelijkerwijs ook in dit
boek eenzijdig opstelt.
Hij drukt in dit boek
brieven af zonder na
der commentaar, brie
ven die dit boek
hoogst leesbaar ma
ken, omdat zij aan
spreken om de nood
die er in beschreven
wordt, maar deskundi
gen op de verschillen
de terreinen zullen de
onjuistheden in de
brieven niet zo gemak
kelijk slikken als de
ombudsman in dit ge
val heeft gedaan.
Eerst wat brieven: „We
hebben drie kinderen,
mijn vrouw is wel
eens ziek. de kinderen
raakten in een kinder
tehuis. Wij hebben wel
eens geprobeerd de
kinderen weer thuis te
krijgen, maar het
mocht niet, zei de kin
derrechter. Later wer
den wij gedwongen tot
ontheffing uit de ou
derlijke macht.".
Kindermishandeling:
„Een stuk rem-
slang, daar zit canvas
omheen, daar sloeg hij
het liefst mee. Want
zei hij, daar sla je
geen blauwe plekken
mee. Dat hielp het
beste zonder dat het
zichtbaar was. En hij
deed het ook altijd zo.
hij sloot ie eerst een
uur op. Dan zei hij
van tevoren ik kom
over een uur wel bij
je. Dat is wat ver
schrikkelijks. Als je
slaag kreeg kon het je
niet meer schelen.
Dan sloeg hij je tot je
niet meer gilde, want
hij moest slaan tot je
gal er uit was, want
dat waren ondeugden
en die ondeugden
moesten eruit".
Gebroken gezin: „Ik ben
een moeder van drie
kinderen word 24 jaar.
Mijn huwelijk heeft
vijf jaar geduurd. Het
zijn vijf jaren van el
lende en mishandeling
geweest. Veertien da
gen na ons huwelijk
begon het. Mijn man
was de baas en ik had
maar te gehoorzamen.
Toen ik hem vertelde,
dat ons eerste kindje
zich aankondigde, was
hij gewoon razend, bij
gek af. Zo ging het
steeds als ik in ver
wachting was. Mijn
man duldde niet dat ik
naar het ziekenhuis
ging. Ik was zes dagen
in verwachting van
ons tweede kindje toen
hij mij de trap af
heeft gegooid. Ik
moest toen hals over
kop naar het zieken
huis, wat mijn buur
vrouw allemaal gere
geld heeft. Mijn man
was op de brommer
snel weggegaan en
heeft zich in het zie
kenhuis niet laten
zien".
Individuele
aanpak
In zijn inleiding schrijft
de ombudsman, dat de
individuele aanpak van
de problemen van tien
duizenden mensen
geen sinecure is en dat
hij dat als ombudsman
heeft ervaren. Deze
eis stelt hij aan de in
stanties, die van over
heidswege dan wel als
particuliere instellin
gen bij de hulpverle
ning betrokken zijn.
Met nadruk signaleert
hij, dat de aanpak van
de kinderbescherming
tragedies blijkt te
scheppen en dat deze
zaak in elk geval uit
de justitiële sfeer moet
worden gehaald.
Wij kunnen hem daarin
volgen, beamen, dat
elke tot systeem ge-
Ombudsman Marcel van Dam: Het menselijk tekort schept ontzettend veel ellende
worden hulp voorbij
schiet aan haar doel,
nl. die mens in die
noodsituatie op die
persoonlijke wijze te
helpen. Hij laat een
deskundige op dit ge
bied zeggen: „Een
maatschappelijk wer
ker in de kinderbe
scherming zal zijn
vrienden, wier kind
naar de bliksem dreigt
te gaan, niet adviseren
naar de kinderbescher
ming te lopen".
Hier maakt de ombuds
man een denkfout.
Geen vader die het
goed meent met zijn
kinderen zal de hulp
van de kinderbescher
ming inroepen. Die
kinderbescherming
speelt juist zo'n grote
rol, omdat er sprake
is van falende ouders.
Er worden per jaar
120 kinderen doodge
slagen door hun ouders.
Duizenden anderen
doen bijna hetzelfde,
maar ontkennen hard
nekkig. Duizenden ou
ders latèn hun kinde
ren weghalen door de
kinderbescherming,
maar beginnen van
dat moment af te zeu
ren om hiin kinderen
terug te krijgen, niet
omdat zij ze bij zich
wensen, maar omdat
zij niet durven beken
nen, dat zij het zelf
niet aankunnen. Aan
dit aspect gaat Marcel
van Dam zonder meer
voorbij, ofschoon met
dit probleem zowel
overheidsinstanties als
particuliere voogden
worstelen, zelfs met
erkenning van eigen
tekortkomingen. Mar
cel van Dam baseert
zich voor zijn stand
punt op artikel 16, lid
3. van de universele
verklaring van de
rechten van de mens:
het gezin is de natuur
lijke en fundamentele
groepseenheid van de
maatschappij en heeft
recht op bescherming
door de maatschappij
en de staat. Wij heb
ben in dit artikel altijd
al de toevoeging ge
mist, dat het gezin op
de eerste plaats het
recht op bescherming
behoeft door de gezins
leden zelf.
Overigens een boeiend,
leesbaar en leerzaam
boek met overwegin
gen voor oplossingen
voor de omschreven
problemen, die het
overdenken in hoge
mate waard zijn.
TON OLIEMULLER
De eerste uitzending van de drie
delige serie De Smokkelaars
van het KRO-zomertheater,
overgenomen van de Deense tv,
noodt er toe vrijdagavond deel 2
te bekijken. Aan het slot nl. viel
er een lijk uit de kast van een
Friese staanklok en daar wil je
dan uiteindelijk wel meer over
te weten komen, temeer omdat
de vermoorde zojuist uit de ge
vangenis is ontslagen en zich
heilig heeft voorgenomen een
beter leven te beginnen.
Dit slot vergoedde overigens veel
van het wegebben van de span
ning in de loop van het verhaal,
dat ofwel te wijdlopig ofwel te
zeer uitgesponnen is. De hande
ling verloopt soms net zo traag
als de Denen spreken. Boven
dien lijkt de logica hier en daar
wat uit zijn voegen te raken.
Wel komen uiteindelijk alle dra
den samen, maar verwarde klu
wen werken gemakkelijk in op
het verlies aan concentratie bij
de kijker.
Voordien waren er fraaie poëti
sche beelden uit St. Kilde, een
befaamd Brits vogeloord, nu ba
sis van defensieve radarspecia
listen. Het Koreaans kinderbal
let was evenzeer bekoorlijk door
de fraaie folkloristische dansfi
guren, sterke oosterse ritmiek
en de op symbolen geënte plas
tiek. De regie had er vaardige
en dynamische beelden van ge
vlochten.
Voor het overige zal het meren
deel van de kijkers het gehou
den hebben bij het voetbal, de
landenwedstrijd tussen België
en West-Duitsland. De Belgische
tv hield het vooral op Us Polle-
ke, Paul van Himst, de populai
re Belgische schopper, die in
deze wedstrijd bezig was een in
terlandrecord te evenaren en
deswege uitvoerig binnen het
blikveld van de camera werd
gevangen. Althans voor de wed
strijd, want tijdens de ontmoe
ting liet hij zich zeker in de
tweede helft weinig zien en had
den we liever de Duitse topsco
rer Gerd Miiller vaker op het
scherm gehad.
Deze wat bonkig gebouwde voet-
bader heeft een snöl'le start, een
juist gevoel voor spelsituaties
en weet zonder direct aan de
bal te zijn tegenstanders te mis
leiden. Deze merkwaardige
combinatie van eigenschappen,
die hem maken tot een begena
digde doelpuntenmaker, hadden
we door middel van de camera
graag nader geanaliseerd ge
zien, zoals de Ned. tv ook alle
Cruyff-trucs intussen visueel tot
gemeengoed heeft gemaakt. Op
een paar versprekingen na zat
Ruud ter Weijden goed met zijn
commentaar. Andere commen
tatoren hebben we wel eens
minder geslaagde analyses van
het vertoonde spel horen geven.
De nieuwe reclamebepalingen in
de Europese tv hadden de re
clamemakers weer een hoop
werk bezorgd: het barstte van
de extra bijgeplaatste, overwe
gend Duitse reclame. Als de
AVRO zich aan de NOS-regels
had gehouden hadden we alweer
een wedstrijd gemist, zoals de
Vlamingen, omdat de Vlaamse
BRT niet en de Waalse BRT wel
instemde met de nieuwe recla
me-afspraken.
Ad Int.
TELEVISIE
HEDEN
NEDERLAND I
NOS:
18.45 ui
18.55 ui
EO:
19.05 ui
19.15 ui
VPRO:
19.30 uu
19.47 uu
20.00 uu
20.21 uu
21.40 i
22.30 u
Laurel en Hardy
Popeye
Journaal
Berichten uit de
samenleving
Finse grappen
Disappearing world
(documentaire)
Johnny Carson and hii
Sun filv Smnrlalc I
NEDERLAND II
NOS:
18.45 uur De Fabeltjeskrant
18.55 uur Journaal
TROS:
19.05 uur Calimero (24)
19.10 uur Nancy (7)
19.35 uur Omnibus
20.00 uur Journaal
20.21 uur De FBI
(misdaadserie)
21.15 uur Wereld op wielen
21.50 uur Liefde op z'n
Amerikaans
22.15 uur Podium
NOS:
22.35 uur Ter visie
23.00 uur Journaal
MORGEN
NEDERLAND I
NOS:
18.45 uur 1
18.55 uur J
EO:
19.05 uur
19.30 uur
19.50 uur
20.00 uur
AVRO:
20.21 uur
20.30 uur
21.00 uur
22.55 uur
Com nu met sangh
Nader bekeken
Ten slotte
Journaal
Bijpraten met
Biesheuvel
The Goodies
(t.v.-comedy)
Alleen de zon was
getuige (film)
Journaal
NEDERLAND II
18.55
KRO:
19.05
20.00
20.21
21.20
NOS:
22.50
23.20
23.25
uur Voor een briefkaart o
de eerste rang
uur Journaal
uur Brandpunt
uur „De Smokkelaars"
(Zomertheater)
uur Uit de kunst
uur Journaal
uur Den Haag Vandaag
RADIO
HEDEN
Johnny Carson, een van de grote
gastheren in de Amerikaanse
tv-shows tussen Jack Paar, Da
vid Frost, Dick Cavett en bij
ons Willem Duys, presenteert
zang en dans door de oude gar
de uit de Amerikaanse showwe
reld. Alleen in Amerika met
zijn onuitputtelijke voorraad ar
tiesten is het mogelijk een
show te maken met oudere ar
tiesten van nog steeds hoge
kwaliteit.
Maast voor Europa bekenden als
Gloria Swanson en Louis Arm
strong, treden op Fifi D'Orsay,
Benny Rubin, Edward Everc-.t,
Horton, Billy Gilbert, Julia
Rooney, Whitev Robert, Wilbur
Hall, Will en Gladys Ahern, The
Smoothies. Een orkest, bestaan
de uit Eddie Peabody, Frankie
Carle, Buddy Rogers, Mannv
Klein en Freddie Martin, zorgt
voor de achtergrond.
Ned. 1, 21.40 uur.
Laurel en Hardy
Stan laat zich in de huwelijksboot
lokken. De dame in kwestie
blijkt alras minder aardig, in
het bezit van twee volwassen
kinderen en alreeds ge
trouwdmet een worstelaar.
Reden te over om het hazepad
te kiezen.
Ned. I, 19.30 uur.
van Granada heeft vorig jaar in
Cannes de eerste prijs in de ca
tegorie dokumentaires gewon
nen. Medewerking van Jan Roe-
lants en Niels Halbertsma.
Ned. 1, 21.00 uur.
Calimero
Calimero gaat ditmaal genieten
van een heerlijke zomerdag.
Ned. II, 19.05 uur.
Nancy
Allitalli
Gloria Swanson als oude garde
Documentaire over Nederland
(Van onze radio- en tv-redactiè)
HILVERSUM Zoals gemeld
bestaat het voornemen om In de
komende maanden met mede
werking van enkele deskundigen
toebereidselen te treffen voor
een serie documentaires over
Nederland. Het is niet de bedoe
ling om de geschiedenis van Ne
derland en de Nederlanders
chronologisch horizontaal te vol
gen, maar verticaal.
duidelijk verband wordt gelegd
tussen het heden en het verle
den, hetgeen bij een chronologi
sche opzet minder goed moge
lijk is. De geschiedenis, met
name van dié sociaal-culturele
aspecten van Nederland en de
Nederlanders die ook vandaag
nog ons leven beïnvloeden, kan
beter in een verticale opzet wor
den belicht.
De eerste programma's in deze
serie zullen op z'n vroegst in het
seizoen 1973/1974 kunnen worden
uitgezonden.
Een collage van Finse grappen,
vertolkt door het duo Heikki
Kinnuen en Leo Lastumaki. Dit
programma kreeg de bronzen
roos op het Gouden Roos-Festi
val te Montreux 1972.
Ned. I, 20.35 uur.
Nancy zit vanavond aan aan
een diner, zou Toon Hermans
zeggen. Dus niet: zit aan het di-
Ned. II, 19.10 uur
Misdaad
Stuurloos is de titel van de twee
de aflevering uit de serie mis
daadverhalen uit de werkelijk
heid, waarvoor de gegevens zijn
opgediept uit de archieven van
de Amerikaanse geheime dienst.
Ned. II, 20.21 uur.
Wereld op wielen
Afgelopen zondag vond coureur
Bonnier, altijd beducht op de
veiligheid op de circuits, de
dood in zijn racewagen. In We
reld op wielen vanavond de au
tomatische versnellingsbak en
beelden uit de 24-uursrace van j
Le Mans, nog sneller.
Ned. II. 21.15 uur.
at. praatje. IV
rssstt 5
en^ soliste
k ivond. 21.00* (Si
mentsmuzlek, 21.50 "(S) Kerko
concert: klassieke en moderne
ziek. 22.20 Avondoverdenklng.
Nieuws. 22.40 Dc-n Haag vant!
22.50 Rondom 1572, lezing. 23.10
Late Date: licht platenprogrumm»
M HNiet - 1
HILVERSUM II
AVRO:
20.05 (S) HollaM
reportage
i gitaarspel (22.55 Medede
MORGEN
KRO: 7.00 Nlem
wil is wet; 9.40 Schoolradio: 10.00 (S
Aubade: klassieke muziek <g
<10.30-10.32 Nieuws). 11.00 Voor
zieken. 11.55 Mededelingen. 12.00
Van twaalf tot twee: gevarle
programma (12.22 Wij van het la
12.26 Mededolingen Lb.v. land-
tulnbouw: 12.30 Nieuws: 12.41122
Echo: 13.0013.05 Raden maal.
14.05 Schoolradio. 14.30 <S) Inter!#
kaal op vrijdag: muzikaal i
magazine (15.30—15.32 i
16.00—17 00 Vraaggesprek n
bekend Nederlander). 17.00
Voi
17.10 <S) Metropolc Orkest
oor de kinderen.
17.32 Echo.
HILVERSUM II
AVRO: 7.00 Nieuws: 7.11 O.'htenö
gymnastiek7.20 Dag ntet
gaatje i gr. I (8.00 Nieuws s.ll
diojournaal8.30 Ba
9 00 (S) Klasslel
ziek 9.35 Water
SS"v£? iTWiSr.:" .»io-A>j
beids vitaminen (gr.) (11.0011-0
Nieuws)11.30 (Si Vingervlug: kir
sleke en moderne kamermuzil
11.55 Beursberichten. NOS: 12,(
Blik op de wereld;: een pi
over ontwikkelingswerk.
voorlichting: 12.30 Uitzending VOS
oe landbouw. NuS: 12.40
Louis Armstrong in VPRO-show
Liefde
ln Liefde op zijn Amérikaans i
gaat het verhaal ditmaal over
een contractuele situatie.
Ned. II, 21.50 uur.
slecht. praatje- 13.00 Nleutn
VARA: 13.11 Aktualiteiten. NOS
13 25 Toerlsm..: toeristische Inform;
tic uit binnen- en buitenland. IJj
Nordring '72: Impressie van
amusementspark Tivoli ln Kopet
gen 14.25 Spiegel van Duitsland:
formatie en muziek uit de Bondft
publiek. E O 14.55 Ruimte: r»
magazine met gewijde muziek
zingen en een korte overdenk
VPRO: 16.00 VPRO-vrlJdng: II'
muziek, reportage lniciA i"\\ s k
Indianen
In de serie over verdwijnende In
dianen vanavond. Een open plek
in het oerwoud, de tweede afle
vering over verdwijnende sa
menlevingen, die door de VPRO
in de maand juni wordt uitge
zonden. Drie dagen rijden vanaf
Caracas, Venezuela, vind je de
Panares, een Indianenstam in
het noorden van het Amazone
gebied. Deze leven in een soort
commune, dorpjes van onge- P0(HUm
veer 50 mensen, die één familie
vormen. Geld en goed is voor
de Panares totaal onbelangrijk.
Ze verbouwen en jagen precies
genoeg om te leven en gaan dan
weer over tot de orde van de
dag, grappen maken en wat
schommelen in de hangmat.
Maar ook hier kan het niet lang
meer duren. De Westerse be
schaving aarzelt niet haar werk
te doen. Deze programmaserie Ned. II, 22.15 uur.
Vanavond een balletprogramma
met het zwaartepunt op de stu
die ervan en de opleiding er
voor. Leerlingen van het Til-
burgse Conservatorium voeren
Consolation van Liszt op. Ook
wordt medewerking verleend
door leerlingen van andere
scholen en nog een aantal solis
ten.
rtellnger
<16.00 Nieuw
17.54
NCRV: 7.00 Nlei
Vanavond Holland Festival op radio Hilversum 2 om 20.05-23.55 i
Schakelprogramma van de openingsmanifestatie op het Lange Voor
hout in Den Haag. In het schakelprogramma zijn opgenomen de
manifestaties in gebouw Diligentia (Renato Capecchi Show, Cathy
Berberian en Haagse schrijvers over Den Haag), de Kloosterkerk
(Syntagma Musicum en Chris Hinze Combination), de Koninklijke
Schouwburg (het Residentie Orkest en Neerlands Hoop in Bange
Dagen), de Jacobskerk (Slag bij Waterloo) en de Pulchri Studio (si-'
tar-spel door Viliyat Khan). Verslaggevers zijn Joop van Zijl, Her
man Emmink, Jaap Brand, Harmke Pijpers en Hans Zoet.
Nieuws). NOS: 9 00 Nieuws.
.Li n Cordu wener Show m
Europees Pop Parlement
Nieuws 10.0:< De Eddy
Show. 11.00 Nieuws. 11.03 De V
cent van Engelen Show VPI
12.00 Nieuws 12.03 The Joe O
De Her
o.o. Top Tien
15.03 De Hugo .ou.
niet o.a. dc Nederlandstnllgo
Tien. 16.00 Nieuws. 16.03—18.00 TO
30 (17.00 Nl.
LEIDE
staar
weds
BZP(
.com!
de.
De Ro
Joop
'teger
provi
■scha]
jeugc
