TIJL UILENSPIEGEL
monster productie van
Walter v. d. Kamp op tv
Linda van Dijk
als Supergirl
Hou het
scherm
in 't oog
TERUGBLIK
PAGINA 2
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 1 JUNI 1972
De snaakse snuiter Tijl Uilenspiegel izr.l in rrie afleveringen van vijf
kwartier elk in het komende winterseizoen het AVRO-scherm opfru-
ten met zijn schalkse verschijning. Deze goedhartige held van de
humor, zwerver zonder vaste woon- of verblijfplaats, aandoenlijk
zijn geliefde Nele toegewijd, staat echter niet in een bonte show
van Breugheliaanse boertigheden. Hij wordt monter geplaatst in de
tijd van de 80-jarige oorlog met zijn Beuzengcweld, pijnbanken,
brandstapels, pracht en praal van kathedralen en koninklijke hoven,
temidden van beeldenstormers, bloed en vuur.
Zo heeft Charles de Coster het gewild, de Frans-Belgische schrijver,
die ruim een eeuw geleden de legendarische grapjas Tijl Uilenspie-
dag geboren als Philip II, de Spaanse koning. Die twee waren voor
gel in zijn gelijknamige roman tot een figuur in het Vlaamse volks
verzet maakte tegen de Spaanse overheersing. Tijl werd op dezelfde
bestemd om elkaar in de haren te vliegen. Tijl vecht voor de over
winning van het vrije geweten. In Tijl brandt de Vlaamse geest met
het dualisme van rinnelljkhoid en godsdienstigheid, Bij zijn ver
schijning werd dit boek gekarakteriseerd als een kermis rond de
brandstapel.
Wim Bijmoer maakte voor het tv-spel Tijl Uilenspiegel o.m. zes bijna levensgrote heiligenbeelden voor
a' aankleding van de kathedraal.
In deze geest wil tv-regisseur
Walter v. d. Kamp zijn bewer
king van dit boek op de buis
weergeven. Hij heeft intussen
deze tonnenverslindende mon-
sterproduktie op de band staan
in een reeks bonte beelden, ge
schoten in natuurgetrouwe de
cors van Wim Bijmoer, en met
vele grote namen in de rond 40
rollen: Wim v. d. Grijn als Ui
lenspiegel, Willeke Alberti als
geliefde Nele, Ko van Dijk als
keizer Karei V, Jeroen Krabbé
als Alva, Jules Croiset als de
vader van Tijl, Guido de Moor
als Willem van Oranje en Lex
van Delden als Philips II.
Walter v. d. Kamp: „Ik kon voor
de bezetting krijgen wie ik wil
de. Daar ben ik erg gelukkig
mee. Zij allen zetten zich volop
in en beschouwen dit tv-gebeu-
ren niet als een toneel-uitje.
Wim Bijmoer maakte in meer
dan 100 sets de stijl van die tijd
zichtbaar, van gotische kerken
tot gouden kandelaars. Floor
manager Ton Bourgonje, die
mijn regieregels in het oog
hield, liet zich kennen als een
verlengstuk van mijn ideeën.
Als dit tv-spel mislukt, dan
dient er maar een man blozend
af te gaan en dat ben ik".
Hij noemt Tijl Uilenspiegel een
grandioos chaotisch boek, dat
de bee'/'en als het ware uit
zichzelf anrelkt. Aan de wis
selwerk tussen beeld en dia
loog heeft hij anderhalf jaar ge
werkt. Zeven maal herschreef
hij zijn tekst. Minstens zoveel
maal herzag hij het script voor
de beeldvolgorde, waarin een
evenwichtige verhouding gevon
den moest worden tussen sfeer
en verhaal, massascènes en dia
loog, tussen totale en close-op
namen. Een proeve van be
kwaamheid op dit punt heeft
Walter v. d. Kamp afgelegd met
Karakter van Bordewijk. In een
filmisch tempo weet hij zijn
beelden indringend over te
brengen op de kijker.
Ensemblewerk
Ton Bourgonje: „Voor deze tv-
Scène uit Tijl Uilenspiegel aan het hof
produktie biedt de NOS-studio
eigenlijk te weinig mogelijkhe
den. Daar mag je wel een Clne-
citta voor bouwen. Er is gewoe
kerd met de ruimte en met de
sets. Ik heb daar mijn plezier
aan beleefd, want bij alle sbow-
tjes en spelletjes, waar ik als
floormanager bij betrokken ben,
kan Ik voor wat Tijl Uilenspiegel
betreft wel zeggen, dat er einde
lijk weer eens wat gebeurt. Ik
vind het geen kunst om v. d.
Kamps gedachten te raden. Hij
weet ze zelf puntgaaf op zijn
mensen over te brengen. Voor
mijn gevoel is daardoor met dit
tv-spel een enorm sterk drama
ontstaan. Het is gegroeid uit het
ensemblewerk van alle betrok
kenen, acteurs zowel als techni
ci. In vijf dagen hadden we al
les op de band staan. Dat kan
alleen als een regisseur heel
duidelijk is over wat hij staat te
doen en als hij van iedereen
volle overgave verkrijgt. Door
zijn rnstige wijze van overreden
krijgt hij zijn mensen daartoe".
Willeke Alberti: Ik heb het altijd
goed getroffen met mijn regis
seurs. Maar er zijn altijd weer
betere".
Walter v. d. Kamp: „Het zal wel
waar zijn, dat Willeke altijd
goed is opgevangen, maar het
belangrijkste is toch, dat zij ge
voel heeft voor theater. Zij
komt uit het goede nest, of zij
vroeger nu gezongen of gespron
gen heeft".
Bijna op hetzelfde moment krijgt
Walter v. d. Kamp gelijk. We
zijn toe aan de scène, waarin de
vader van Tijl, Klaas de kolen
brander, wegens ketterij met
bezwete tors en kop verzengt in
het vuur van cle brandstapel.
Terwijl de doodsklok luidt en
het gehuil van het volk het ge
knetter van de vlammen over
stijgt, zenden Willeke en Tijl
hartverscheurende noodkreten
ten hemel. Je ziet voor je eigen
ogen de truc van deze opna
men: Jules Croiset wordt geen
haar geschonden. Het vuur van
fakkels wordt alleen in beeld
vermengd met de takkenbossen
aan de voeten van Jules. Maar
zelfs bij deze doorgestoken
kaart slaat de machteloze woe
de om je hart, zo dramatisch
aangrijpend wordt dit tafereel
over de schermen gejaagd.
Wim v. d. Grijn: „Het is weer
heel wat anders dan Kees de
Jongen, waar ik nu alweer bij
na twee jaar in sta. Zou ik moe
ten kiezen tussen Kees en Tijl,
dan zou ik het niet weten. Tijl
is evenzeer een grandioze jon
gen met diepgang als Kees".
Lex van Delden: de standvastige
Katadreuffe in het tv-spel Ka
rakter lag mij wel, Philips II,
die ik nu speel, doet in innerlij
ke gedrevenheid niet voor hem
Overgangstijd
Wim Bijmoer: „Ik droom mijn
hole leven er al van om het
boek Tijl Ullensplogel nog eens
in beelden te zien. Moet je wel
begrijpen, dat lk nis decorateur
en toneel-aankleder altijd in
beelden denk. Na het zien van
Karakter op de tv zei ik tegen
Walter v. d. Kamp, toen ik hem
eens ontmoette: „Jij bent de
Dijk.
geknipte man voor Tijl van
de Coster. Hij zei toen:
„Ik ben inmiddels al met het
script bezig".
Toen ben ik gelijk gaan werken
aan de decoratie. Het boek Tijl
speelt in een overgangstijd tus
sen de late middeleeuwen met
zijn uitbundigheden en de strak
ker gestileerde levensstijl van
de renaissance. Daarvan ben ik
uitgegaan bij het ontwerpen van
de meer dan 200 kostuums, kerk
interieurs, binnenhuizen, straat
taferelen en het landschap.
Daar komen nog bij al
die honderden dingen, die uit
eindelijk het beeld van die
ruimten bepalen, gebruiksvoor
werpen, teveel om op te noe
men, kannen, luchters, kronen,
wat niet al. En alles wat je
maakt gebruikt Walter v. d.
Kamp ook. Die man heeft hart
voor zijn werk maar ook voor
het jouwe. Door de snelle wisse
lingen van beelden heeft hij ook
veel aankleding nodig. Het is
hem niet gauw te bont, maar
wel staat alles op zijn plaats,
tot de zes grote heiligenbeelden
toe, die ik voor hem uit gips
kneedde".
Willeke Alberti heeft Tijl Uilen
spiegel altijd een zwaar boek
gevonden, waar zij echt niet zo
gemakkelijk naar greep. De
Coster is geen gemakkelijk
schrijver, maar nu zij het ver
haal In de beelden van Walter
v, d. Kamp is gaan zien, heeft
zij het boek ter hand genomen
en is zij het allengs aan het
verslinden gegaan.
Van Twee op de wip naar Tijl is
voor haar maar een wip.
TON OLIEMULLER
Ardi Strliwer, vroeger een Am
sterdamse kunstschilder, maar
tegenwoordig, nu hij in Zweden
woont een belangrijk tv-man,
maakte samen met Lasse
Aberg, van origine grafisch ont
werper maar beter bekend als
komiek, voor de Zweedse tv een
viertal programma's onder de
titel Four Girls. Supergirl, dat
vanavond op het scherm komt,
is er hier een van.
Het programma draait voorname
lijk om de zangeres Linda van
Dijk, de dochter van Leo de
Hartogh en Teddy Schaank. Zij
verhuisde naar Zweden, omdat
jonge artiesten met talent daar
meer kansen zouden krijgen. De
naam Van Dijk nam zij aan als
blijk van waardering voor haar
stiefvader Ko van Dijk, van wie
zij erg veel op toneelgebied
leerde.
Ned. 1 21.35 uur
Ardi Strüwer, de Nederlandse kunstschilder-cartoonist die zijn heil
in Stockholm heeft gezocht en van wie thans een tv-show op het
Hollandse scherm komt.
VPRO-musiek
In deze aflevering van VPRO-mu-
ziek unieke opnamen van het
Charles Mingus-kwintet uit 1960,
die tijdens het Jazzfestival in
Antibes werden gemaakt. Te
zien zullen zijn Ted Curson,
trompet, Eric Dplphy, altsax,
Charles Mingus, bas/piano, en
Danny Richmond drums.
Ned. 1 19.24 uur
Block schools
Bob Ris doet verslag van een bij
zondere school in het oostelijk
deel van Harlem, een wijk in
New York waar voornamelijk
Portoricanen wonen. De school
is een dagverblijf, wordt be
stuurd door de ouders die ook
een aangepast leersysteem in
voerden. De film vertoont ver
der iets van het maatschappe
lijk werk in Amerika dat daar
meestal via de scholen wordt
gedaan.
Ned. 1 20.55 uur
In gesprek met
Joop van Tijn heeft een gesprek
met de schrijver Willem Frede-
rik Hermans. Hermans is op het
ogenblik een van de meest gele
zen schrijvers in ons land. Hij
debuteerde nog tijdens de oor
log als dichter. Later kwam zijn
zeer persoonlijke visie op gods
dienst, politiek en zijn mede
mensen in zijn romans beter
naar voren.
Ned. 1 21.50 uur
Wat een familie
Jan besluit brunette te worden,
omdat ze zich verloren voelt
tussen drie blonde broers.
Ned. 11 19.10 uur
i Dijk als Super-Girl op
Omnibus
Het programma Omnibus zal ge
heel in het teken staan van de
finale om de Europacup voor
landskampioenen, die gisteren
tussen Ajax en Inter Milaan" in
Rotterdam is gespeeld. Tijdens
deze finale zullen de steden Am
sterdam en Milaan geheel zijn
uitgestorven. Drie TROS-came-
rateams zullen tijdens de televi
sie-uitzending beelden maken
van de verlaten straten en plei
nen in Amsterdam en Milaan en
impressies van café's en huiska
mers vastleggen. Een vierde
team registreert de aankomst
van het Ajax-legioen in en rond
het Feyenoord-stadion.
Ned. 11 19.35 uur.
Drie radioprogramma's naar concours Sport
(Van onze redactie en tv-redactie)
HILVERSUMNaar het 24ste radio- en televi
sieconcours om de Prix Italia, dat voor wat de
radio betreft 18 tot en met 22 september a.s. in
Turijn wordt gehouden, zullen 3 Nederlandse ra
dioprogramma's worden ingezonden, alle 3 pro-
dukties van de N.O.S.-rodio.
h de categorie documentaires is dat het program
ma Confrontatie met Auschwitz, dat werd samen
gesteld door Bob Uschi en waarvoor de opnamen
werden gemaakt door Kees Buurman. Het werd
uitgezonden op donderdag 4 mei j.l. Hierin
brengt een joodse Nederlander zijn gevoelens on
der woorden bij het terugzien van het kamp
Auschwitz, waar hij tijdens de oorlog gevangen
De overige 2 Nederlandse inzendingen zijn produk-
ties in de categorie muziekwerken met tekst. Het
zijp de radiofonische opera Quauhquauhtinchan
in den vreemde van Ton de Kruyf en Requiem
ftir einen jungen Dichter van Bernd Alois Zim-
door Albert Gols gemaakte
film laat Tros-sport zien wat er
allemaal komt kijken voor de
dobbers weer in het water kun
nen. Veel informatie, hier en
daar wat visserslatijn en vooral
veel aandacht voor de hengel
sport als vorm van massare-
creatie zijn de voornaamste in
grediënten van deze speciale
film.
Ned. 11 22.05 uur.
De herhaling van het tweede
Ajax-doelpunt ging door een
technische onvolkomenheid cle
mist in. Het was het enige vlekje
In de allerbeste voetbalreporta
ge die we te zien kregen in de
bijna zestien jaar dat we „prof
kijker" zijn. De NOS ging de
Europacupfinale met zwaar ge
schut te lijf. Maar ze leverde
dan ook een produkt af, dat, ge
loven wij, kan worden bijge
schreven in de „Hoogtepunten
van de t.v.-geschiedenis."
Die reportage is door zo'n drie
honderdmiljoen kijkers gezien.
Die miljoenen zullen op de eer
ste plaats geëpateerd zijn ge
weest door de enorme klasse
van Ajax, elftal met een supe
rioriteit waarover onze sportcol-
lega's hun meest superieure su
perlatieven mogen uitdenken.
Over die superioriteit zwijgen we
verder. Omdat onze taak is te
zien hoe t.v. zo'n wedstrijd thuis
ou de buis brengt. Eerlijk: het
kan vrijwel niet beter. Eeelden
uit een helikopter boden een
voortreffelijke opmaat. De wed
strijd zelf werd grandioos in
beelden gevat, met voortreffelij
ke herhalingen van spannende
momenten.
We hebben zo'n idee dat heel
veel t.v.-mensen uit veler heren
landen dit met rode oortjes heb
ben aangezien. Driftig aanteke
ningen makend over de wijze
van t.v.-maken door Hollandse
meesters.
Voor binnenlands-gebruik waren
er voor- en nabeschouwingen.
Vooraf bleek er niet zoveel te
melden, achteraf waren er
boeiende reacties anv Ajacie-
den, van trainer Kovacs („heel
Europa heeft écht voetbal ge
zien") en van Vasovic die ook
tijdens de wedstrijd af en toe
commentaar leverde.
Vasovic zat naast commentator
Kuiphof. Die liet maar weinig
steken valleen en was in zijn
wedstrijdbegeleiding precies op
de goede temperatuur om de
enthousiaste kijkers op de ge
wenste manier te bedienen.
De wedstrijd van gisteren is voet
balhistorie en door de glanzende
reportage ook tv-hlstorie gewor
den. Ze zal ongetwijfeld een
nieuw record gevestigd hebben
wat de kijkdichtheid betreft.
Sneu overigens voor de velen
die niet konden meekijken. Voor
de mensen in continudiensten,
Ons idee: de NOS kan die mensen
een ongelooflijke dienst bewij
zen door de reportage op korte
termijn te herhalen. Bij voor
beeld op zaterdagmorgen a.s.
Alle „verhinderden" zijn dan in
staat te kijken en wellicht mil
joenen zien graag een complete
herhaling. De kosten zijn mini
maal. de baten (talloze dankba
re kijkers) optimaal!
Vg.
Coen Moulijn
op de radio
(Van onze radio- en t.v.-redactie)
HILVERSUM Zaterdag 3 juni
enkele weken vóór zijn laat
ste voetbalwedstrijd in De Kuip
werkt Coen Moulijn mee aan
het Tros-Sportprogramma-radio.
Hij vertelt o.a. over zijn carriè
re als profvoetballer en beant
woordt in de loop van het pro
gramma (Hilversum 1 tussen
22.40 en 23,55 uur) vragen van
luisteraars, die telefonisch aan
hem gesteld kunnen worden.
TELEVISIE
HEDEN
NEDERLAND I
NOS
18.45 uur Fabeltjeskrant
18.55 uu
:r Journaal
VPRO
19.05 uu
ir Betty Boop
19.11 uu
ir Beertje Colargol
19.24 uur VPRO-muziek
19.48 uu
r Popeye
20.00 uu
r Journaal
20.21 uu
r Berichten uit de
samenleving
20.55 uur East Harlem Block
Schools
21.35 uu
r Super girl
21.50 uu
ir Joop van Tijn
22.35 uu
,r Journaal
NEDERLAND II
TROS
18.45 uur Fabeltjeskrant
18,55 uur Journaal
19.05 uur Callmero
19.10 uur Wat een familie
19.35 uur Omnibus
20.00 uur Journaal
1 20.21 uur Mission impossible
21.15 uur Marty Feldman
1 22.05 uur TROS sport extra
NOS
22.40 uur Ter visie
23.05 uur Journaal
MORGEN
NEDERLAND
EO:
18.45 uur Fabeltjeskrant
18.55 uur Journaal
19.05 uur Ten Challenge
19.25 uur Voorwaarts
19.50 uur Tenslotte
20.00 uur Journaal
KRO:
20.21 uur Brandpunt
21.10 uur Harten-vijf
22.45 uur Journaal
NEDERLAND II
AVRO:
18.45 uur Fabeltjeskrant
18.55 uur Journaal
19.05 uur Mary Tyler Moore
show
19.30 uur Rallycross
20.00 uur Journaal
20.21 uur Perspectief
21.10 uur Voor de vuist weg
NOS:
22.20 uur Uit de kunst
22.50 uur Journaal
22.55 uur Den Haag vandaag
RADIO
HEDEN
18.B0
vrije
tijd: Fanfareorkest. 19.20 (S) Mu-
ziek van het Leger des Hells. 19.35
Ontvoers, een radiospel voor de zo
meravond. 21.00 Nederlands Kleln-
kunsttheater. 21.20 (S) Promenade
orkest en zangsollstenamusements
muziek. 21.50 IS) Kerkurgelconcort:
klassieke- eri seml-klassleke muziek.
22.20 Avondoverdenking. 22.30
Nieuws. 22.40 Den Haag vandaag.
23.55—24.00 Niev
Om 18.00 Nieuws; 1S.11 u. Radiojour
naal; 1S.20—1S.30 Uitzending van liet
Gereformeerd Politiek Verbond 19.00
(S) Licht orkest met zangsollste.
19.25 Gesproken brief. KOR: 19.30
Kleur: vragen rondom schrift en sa
menleving. AVRO: 20.00 u. Nieuws.
NOS: (S) Ultwissellngsconcert Dres-
Het muziekleven 1
22.05 Synthese: auteurs lezen voor
uit eigen werk. afgewisseld door
grammnfoonmuzlek. 22.65 Mededelin
gen. 23.00 Nieuws. 23.10 Radlojour-
ssay, klankbeeld 23.55
—24.00 NI oi
BRUSSEL 324 M (NEDERLANDS)
8 00 Nieuws. 18.05 Voor de soldatei
18.28 Paardesportultslagen. 18.:
Wegwijs
Sportmagazl-
i8.r~
•keslmuzlek. 19.00 Nieuw:
ie. 18.65 Taalwenken. 18.5'
orkestmuziek. 20.00 Operettefrag-
3.00 Lichte muziek. 23.40—23.45
MORGEN
KRO: 7.00 Nieuws. 7.02 Het levende
woord. 7.07 (S) Eadlnerle: klassieke
muziek (gr.) (7.30 Nieuws: 7.41—
7.50 Echo). 8.24 Overweging. 8.30
Nieuws. 8.41 Voor de hulsvrouw. 9.40
uur Schoolradio. 10.00 (S) Planoreci
tal: klassieke
delingen t.b.v. land-
12.30 Nieuws; 12.41—12.50 Echo:
13,00—13.05 Raden maar. 14.05
Schoolradio. 14,30 (S) Interlokaal op
vrijdag: muzlkanl middagprogram
ma (15.30—15.32 Nieuws.) 17.00 Zon
der grenzen: rubriek over missie en
zending. 17.10 (S) Metropole Orkest.
17.25 Voor de kinderen. 17.30 Nieuws
HILVERSUM II
gaatje (gr.) (8.00 Nieuws: 8.11 Ra
diojournaal: 8.30 De groenteman)
9.00 (S) Balletmuziek (gr.) 9.35 Wa
terstanden. 9.40 (S) Dansen uit de"
Renaissance (gr.) 10.00 Voor de.
.•erk. 12.40 (S) Lichte
(S) Promenade
2.50 Recht
3.00
lltelten.
toeristische Infoi
en buitenland.
Matinee 14.25
si and: Informatie
lnmaguzlne
'ace. Interviews, ko
(Om 16.00 Nieuws; 17. Medec
NOS- 9.00 Nieuws. 9.03 De
Stok Show. VPRO:
5 Show, NOS:
15.00 Nieuws. 15.03'
»deren Show. met.
ndstnllec Top Tien.
16.03 Top-30 (17.00
