Bij Peiger
vechten
werknemers
tegen
werknemers
NOG PLAATS
VOOR NIEUWE
KUNSTGALERIE
Oud-vertrouivensman NVV:
Handig Anker-slot voor
buitenbrievenbus PTT
DONDERDAG 1 JUNI 1972
LEIDSE COURANT
PAGINA 17
(Van een onzer verslaggevers)
EMMEN „Ik wil het nog eens
een keer goed zeggen: we ver
dommen het om ons voor het
karretje van Platje Jr. te laten
spannen. We laten ons niet door
hem ringeloren. We zijn niet
van plan het bedrijf naar de
knoppen te laten gaan om één
man. Deze staking is volkomen
waanzinnig en ongegrond. Daar
om doet een groot deel van de
produktiepersoneelsleden van
Peiger er niet aan mee". Th.
Noorlander (51), voorman
draaier bij Peiger in Emmen,
die zegt namens bijna alle
werkwillenden, zo'n 40 in getal,
te spreken, is verbolgen op de
industriebond NVV („zijn
bond") en de stakers.
„Tot drie maanden geleden ben ik
lid geweest van de bond. Vijf
tien jaar lang. Ik zat in het af
delingsbestuur van de industrie
bond. Jarenlang heb ik mij het
vuur voor de bond uit de sloffen
gelopen. Ik heb ervoor bedankt.
Het gaat er ondemocratisch toe.
De wijze waarop enkele maan
den geleden hier het1 aktiecomi-
té in het leven is geroepen, is
gewoon en lachertje. Er is niet
eens gestemd over de mensen
die er in zitting zouden nemen.
En Platje maakte zichzelf tot
voorzitter. De bond heeft dat
geslikt. Daar heb ik voor be
dankt."
„Zo hebben meer mensen in dit
Het nieuwe Anker cilinderslot: nieuwe PTT-buitenbussen wor
met één hand kan het op de den aangebracht en afgenomen
MILJOENFJNORDER
(Van een onzer verslaggevers)
IF.NGELO De slotenfabriek
Ahrend-Anker N.V. te He. gelo
heeft van de PTf opdracht ont
vangen (milioenenorder), voor
het leveren van (voorlopig)
400.000 cilindersloten van een
geheel nieuw type, bestemd voor
het afsluiten van buitenbriven-
bussen voor particulieren, die de
PTT gratis ter beschikking stelt
aan bewoners van alle huizen,
waarvan de ingang meer dan 10
meter van de grens van de
openbare weg is gelegen. Ook
het plaatsen geschiedt voor re
kening van de PTT. Deze maat
regel past in de „stroomlij
ning", ifie de PTT de laatste
jaren toepast. De PTT bereikt
hiermee een besparing van twee
miljoen gulden per jaar.
Het slot werd speciaal ontworpen
voor deze geheel uit kunststof
vervaardigde bussen. Een jaar
research en ontwikkeling in sa
menwerking met de PTT en de
heer Friso Kramer, industrieel
vormgever, is aan deze op
dracht voorafgegaan. Geheel
nieuw is de constructiewijze:
messing, alsmede 'n hoogwaar
dige kunststof worden hier sa
men toegepast. Dit laatste ma
teriaal onder meer voor het slot-
huis en de grendel. Het slot zal
worden uitgevoerd in de kleur
rood, waardoor dit duidelijk af
steekt bij de groene brievenbus.
Een hand
Bus en slot zijn zodanig gecon
strueerd, dat het slot met één
hand gemakkelijk kan worden
aangebracht en afgenomen:
zelfs het aanbrengen in het don
ker is zonder meer mogelijk
vanwege een zich op de bus be
vindende geleidebaan. Ter voor
koming van misbruik zal het
slot woTden vervaardigd met
een groot aantal verschillende
sluitingen. De posterijen gaan
in de komende twee jaar deze
buitenbrievenbussen gratis ter
beschikking stellen.
Waarschijnlijk wordt gestart in
Limburg, omdat de bevolking
hier al enigszins vertrouwd is
met het verschijnsel buiten
brievenbus. In België namelijk
kent men deze bus Teeds, zij
het. dat de Belgen de kosten
zelf moeten dragen, met gevolg,
dat enige uniformiteit in de bus
sen niet is te vinden.
Zoals reeds eerder bekend werd
gemaakt, werd de opdracht
voor het maker van de bussen
eveneens verstrekt aan een in
dustrie in het oosten des lands,
namelijk aan de Wavin te Har-
denberg. Het leveren van de be-
vestigingspalen en het plaatsen
van de bussen zal worden toe
vertrouwd, respectievelijk aan
Houthandel Wijma en Zn. te
Apeldoorn en aan J. Th. Ruijs
i.o. te Varsseveld.
Meer personeel
Voor het uitvoeren van deze
opdracht, waarmee ongeveer 18
maanden gemoeid zal zijn zal
Ahrend-Anker, dat eer* perso
neelsbestand heeft van ongeveer
75 personen, een tiental nieuwe
werknemers aantrekken. Deze
zullen na de produktie van de
400.000 siolen ook nog wel in het
bedrijf blijven, want in de eersfe
plaats zuilen op een gegeven
moment bepaalde sloten van ge
noemde 400.000 (vernieling) ver
vangen moeten worden en bo
vendien zal er in de toekomst
naar verwachting een levendi
ge handel op de vriie markt ont
staan. Waarbij nog komt. dat
het buitenland waarschiinliik
ook wel belangstelling zal tonen
voor dit handige slot.
Intussen zal de PTT de maatregel
van het deponeren van de post
in de nieuwe bus soepel hante
ren, b.v. ten aanzien van invali
den en bejaarden.
Discussies over staken ja of
nee bij Peiger.
bedrijf hun lidmaatschap opge
zegd. Op die manier verliest de
industriebond tal van waarde
volle kaderleden. En wat
krijgt het ervoor terug? Jonge
onervaren mensen, die tijdens
de staking ineens lid zijn gewor
den in de hoop, dat ze ook een
stakingsuitkering zouden krij
gen". NooTlander vertelt, dat
hij in beginsel evenals de ande
re niet-stakers achter de aktie
stond.
„Toen ging het om de metaal-cao,
dat was een landelijke zaak.
Daarna begon het gedonder. Be
drijfsleider Zeeman werd, zo
wordt gezegd, gedegradeerd.
Platje pikte het niet en riep een
staking van een uur uit. Op
grond daarvan werd hij ontsla
gen".
Volgens Noorlander is die Zee-
man-kwestie helemaal verkeerd
beoordeeld. „Het gaat hier om
een man die gewoon te veel
hooi op z'n vork had genomen.
Hij kon zijn werk niet aan. De
directie heeft toen ingegrepen.
Is dat zo gek? Van een vermin
dering van het salaris is hele
maal geen sprake". Zo gelooft
het voormalige kaderlid van de
industriebond NVV, dat de hui
dige 43 stakers, die op 8 na al
len zijn ontslagen (8 stakers zit
ten nog in het leerlingenstelsel
en kunnen als zodanig niet wor
den ontslagen) de hele situatie
verkeerd beoordelen.
Zoals bekend eisen de stakers de
instelling van een onderne-
mingsraad en harmonisatie van
de lonen. Tevens moet dan hun
ontslag weer ongedaan worden
gemaakt. Op deze conditie zijn
zij bereid weer bij Peiger aan
het werk te gaan. Hierop zegt
Noorlander: „De vorming van
een ondernemingsraad is geen
probleem meer. Het concept-re
glement is gereed. Dat is inder
daad niet gemakkelijk gegaan.
Dat geef ik toe. Directeur Boot
stond er in het begin zeer nega
tief tegenover.
„We hebben toen anderhalf uur
met hem gepraat, en geloof me.
het is echt niet poeslief gegaan.
Wij zijn geen schaapjes. Wij
hebben hem toen ook gezegd,
dat de consequenties voor hem
waren als hij niet wilde toege
ven. Dat is wel gebeurd. Met
klem wijst Noorlander erop, dat
de vakbond herhaaldelijk is uit
genodigd om de besprekingen
over de vorming van de onder
nemingsraad bij te wonen. De
industriebond weigerde echter
zolang de stakers als ontslage
nen werden beschouwd. „Als je
zo'n standpunt inneemt, dan is
er geen basis meer voor onder
handelen. Dit is gewoon een ul
timatum".
En dan het punt van de loonhar-
monisatie waar de stakers zo op
aandringen. Ook dit is volgens
Noorlander geen probleem
meer. Van grote verschillen in
de lonen onderling voor mensen
die hetzelfde werk doen en even
oud zijn zal straks geen sprake
meer zijn. Binnen het raam van
de CAO blijven evenwel ver
schillen van enkele procenten.
„Maar het blijkt overduidelijk,
dat het NVV de stakers niet
goed heeft voorgelicht. De jon
gens denken namelijk dat de
nieuwe bepalingen in de cao
vaak verbeteringen zijn. Maar
volgens de nieuwe functiebe
schrijving die in de cao is gere
geld, kan het wel eens zo zijn,
dat je in werkklasse 2 in plaats
van werkklasse 3 thuishoort,
zonder dat je er overigens op
achteruit gaat Daar weten ze
niets van".
Verder is er ook nog het hete
hangijzer van het vakbondswerk
in het bedrijf, het zogenaamde
bedrijvenwerk. Ook dit zal bij
Peiger een wensdroom zijn.
Noorlander wordt nu giftig:
„over bedrijvenwerk spreken
ze. Wie is hier jarenlang de ver
trouwensman van het NVV ge
weest? Dat was ik. Een officiële
bedrijfskontaktman was gewoon
niet haalbaar omdat er te wei
nig NVV-leden in dit bedrijf wa
ren. Maar ik heb altijd zo goed
Wachlen op de afloop van een slaking hard tegen hard
en zo kwaad als het ging het
kontakt met de bond onderhou
den. En ineens wordt dan Platje
tot kontaktman gebombardeerd
omdat ik het in de akties niet
met hem eens ben. Notabene
Platje die nog maar anderhalf
jaar bij Peiger werkt".
Dit alles nog eens overwegende
komt Noorlander tot de conclu
sie dat er alleen gestaakt wordt
om de figuur Platje. „Hij wil
zich rehabiliteren en zich waar
maken. dit geldt in feite ook
voor de industriebond. Er zijn
geen reële argumenten te be
denken om te staken. Wij als
niet-stakers hebben de indruk
gekregen, dat de Industriebond
ook eens z'jn tanden wil laicn
zien, omdat er tijdens het me-
taalkonflikt in het noorden en
oosten van het land door de
werknemers zeer lauw werd ge
reageerd in tegenstelling tot le
den in het westen".
Zowel Noorlander als de andere
werkwillenden, waaronder het
kaderlid van de Christelijke Me
taal Bedrijfsbond G. J. van Oe
nen (33) weigeren zich, zoals ze
het uitdrukken, voor het com
munistische karretje te laten
spannen. „Daar begint het na
melijk nu op te lijken", aldus
beide Peiger-werknemers. „Plat
je heeft altijd beweerd, dat hij
geen lid is van de CPN. maar
op het onlangs gehouden CPN-
congres waren zowel zijn vader
als hij aanwezig. Platje jr.
bleek al jarenlang vooraan
staand lid te zijn en nog wel lid
van verdienste. Hij is zelfs ge
kozen in het congrespresidium".
„Nu hebben wij er geen bezwaar
tegen als iemand lid is van de
CPN, maar zo'n figuur dient
zich wat zijn aktiviteiten die
met zijn werk te maken hebben,
in te zetten voor de vakbond en
niet voor eigen politieke doelein
den. Dat gebeurt nu. De stakers
worden gewoon misleid. En de
bondsvoorzitter Groenevelt
maar volhouden dot hij niet had
geweten dat Platje lid van de
CPN was, terwijl hij als CPN'er
al lid van de vakbond was voor
dat het communisten-aTtikel uit
de NVV-reglcmenten werd ge
schrapt".
Volgens Noorlander betreuren ulle
werkwilligen het in hoge mate,
dat de Industriebond bereid Is
het bedrijf kapot te muken als
de door de bond gestelde eisen
niet worden ingewilligd. „Door
onze eigen bond worden we als
vuilnis behandeld. Ook wij we
ten wel, dat het in dit bedrijf
nog aan heel vqel dingen man
keert. Maar door overleg zullen
we bereiken wat we ons hebben
voorgesteld. En wat bereikt
men ermee als dit hele bedrijf
kapot gaat? Niets. We sluan
dan allemaal op straat".
Noorlunder gelooft in Peiger.
„Toen directeur Boot hier twee
jaar geleden kwam. was het be
drijf bijna aan de grond. In een
paar jaar tijd heelt hij het voor
elkaar weten te krijgen dat wc
weer werk volop hebben, on
danks het verouderde machine
park. Maar kan hij daar wat
aan doen? Er wordt een goed
produkt gemaakt en we zitten
weer vol met orders. En als er
dan zo'n slecht bedrijf is met
zo'n slecht klimaat zoals bemid
delaar ir. Bosma heeft beweerd,
dun zijn in de periode van hoog-
conjuctuur toen iedere jonge
werknemer zor.der enige moeite
ergens kon werken, geen men
sen weggegaan? Kennelijk viel
het dus nogal mee."
Noorlander ziet niet zo direct een
oplossing van het konflikt. „Het
zal moeilijk worden om alle sta
kers weer te accepteren. Ook
voor mij. Ze hebben mij gemo
lesteerd en getreiterd en ook
andere mensen. Door de vak
bond is mij altijd geleerd, dat
we niet mogen provoceren en
molesteren. De opvulling is ken
nelijk veranderd.
Vraag aan Vun Oenen: Wui doet
u als de CMB zich achter de in
dustriebond schaart? Van Oe
nen: „Dan zeg ik direkt mijn
lidmaatschap op. Ik zou dat
overigens een onbegrijpelijke
zauk vinden, want de jongens
worden hier misbruikt en mis
leid. In wezen vechten werkne
mers tegen werknemers. Een
droevige zaak.
Commentaar van de 'koffie-drin-
gende sinkers in het uktiecen-
irum: „Dit is het bekende ver
hard van lieden die niet durven.
Elke morgen komen we zo bij
de poort tegen. Met gebogen
hoofd gaan ze dan nnur binnen.
Eigenlijk zijn ze het met ons
eens. Maar ja, hun baantje, de
vrouw en de kinderen.
De man van no. 23:
Peter Wagner, gezellige, grijze
zestiger, heeft een nieuwe
kunstgalerie geopend aan het
Koningsplein te Den Haag,
nummero 23, in een huis waar
aan Ellne Vere wel eens voor
bij gegaan zal zijn. Wagner
woont in Amsterdam, maar hij
is een geboren en getogen Ha
genaar. Woonde als kind zelfs
in deze buurt. Wij bedenken
dat er toch wel enige moed
voor nodig is om zo'n nieuwe
galerie te beginnen, want er
zijn er al zoveel in Den Haag
en er komen er nog steeds bij.
„Nog niets in vergelijking met
Amsterdam", zegt Peter Wag
ner ons in zijn nieuwe zaal,
waar hij de werken van Rudy
Mausz aan het ophangen was.
„Ik schat ze in de hoofdstad
op een kleine vijftig, en telt u
ze nu in Den Haag maar
eens." Hij had dit huis hier
toch staan en wilde het wat
rendabel maken. Neen, we
moeten goed begrii' er zal
heus geen grote winst uit ko
men. maar dat is ook niet no
dig. Als je zelf kunstenaar
bent, dan bekijk je die kwestie
anders. Wat hij wil is dit:
mensen de gelegenheid geven
hier tegen een redelijke ver
goeding te exposeren: ze ge
woonweg een kans te geven.
Jongen, ouden, iedereen die
iets goeds doet.
Is hij zelf kunstenaar? Was ja
renlang in dienst bij de Bijen
korf als etaleur en decoratie
ontwerper en richt nu nog over-
al tentoonstellingen in voor
grote firma's. Dat brengt veel
werk met zich mee: ontwer
pen, tekenen, ten dele uitvoe
ren; het is een artistiek vak,
waarin tegelijk een hoop zake
lijke kwesties meespelen.
„U bent dus kunstenaar en za
kenman, een combinatie die
niet zo veel voorkomt." „U
zegt het precies en daarom
kan ik de kwesties ook objec
tief bekijken. De kunst is en
blijft hoofdzaak, maar je helpt
de mensen niet door alles en
iedereen te nemen."
Natuurlijk komt de „geldbeleg
ging", de vlucht in de kunst,
nog even ter sprake: Neen,
daar gelooft hij niet direct in,
natuurlijk komt het wel eens
voor, maar hij kent families
(zakenrelaties) die zeer ver
mogend zijn en vreselijke din
gen aan hun wand hebben han
gen. Neen, je moet het toch
van de echte liefhebbers heb
ben. Hijzelf werkt abstract,
misschien een reactie op de al
te sterk figuurlijke inslag van
de vroegere loopbaan. Kan
zijn, maar hij wilde de nieuwe
galerie niet openen met eigen
werk; dat komt nog. Nu zijn
Rudy Mausz met zijn zilverige
reliëfs. Jos Burcksen met zijn
bekende tekeningen en Jan
van Tol met zijn prachtig hout
werk aan de beurt. (Over de
laatste schreven wij het vorig
jaar een artikel).
Nog even over de durf om zo'n
bussines te beginnen. Enig risi
co zit er natuurlijk altijd aan
vast, maar je moet iets willen
PETER WAGNER: jonge kunstenaars een kans geven
wagen. Dat heeft Peter Wag
ner wel meer gedaan in zijn
leven. Het verhaal heeft niets
met die galerie te maken
maar de man in kwestie heeft
eens héél wat gewaagd, name
lijk door de Duitsers tegen te
werken in de bezettingstijd,
waarvoor hij in het Oranjeho
tel terecht kwam. Een celge
noot werd gefusilleerd, maar
Peter haalde de eindstreep van
5 mei 1945. Een Duitse vriend
had hem laten weten: de Duit
se bewaking is al ontwapend
en Herr Berg. de comman
dant. kwam hem zelf uit zijn
cel halen: „Herr Wagner si
sind frei". - „Aber sie nicht"
antwoordde Peter, greep de
heer Berg vast en duwde hem
zijn eigen cel in
Een kunstenaar-zakenman-ver
zetstrijder heeft wel het een en
ander meegemaakt in zijn le
ven. maar dot komt Je alleen
maar te goede voor anderen
en jezelf, vindt Peter Wagner,
die vooral in Amsterdam veel
relaties heeft en graag wat
jonge kunstenaurs uit de
hoofdstad hier wil introduce-
Deze eerste expositie in de Ga
lerie 23 duurt tot en met 17
juni. J.V.
