Klerikale strijd
om retraitehuis
Noord wij kerhout
Touw
trekkerij
tussen
bisdom en
Redemp
toristen
Bloemen prijzig
met moederdag?
Bevolking van
Noordwijkerhout
krijgt inspraak
bij kernplan
Burgerlijke stand
Wat u ook
moet
weten
PAGINA 6
LEIDSE COURANT
DINSDAG 9 MEI 1972
NOORDWIJKERHOUT „In de maand mei van het jaar 1909 zag
men op zekeren dag de groote open plek grond voor het huis ,.De
Voorzienigheid", welke tot speelplaats diende voor de schoolkinde
ren, opmeten. Z.D.H. Mgr. A. J. Callier, bisschop van Haarlem en
andere hooggeplaatste Geestelijken waren daarbij tegenwoordig.
Eenigen tijd later werd het bekend dat men van plan was tegen
over de Voorz. een retraitenhuis te bouwen, waarmee al spoedig
een begin werd gemaakt. Den 28sten april 1910 werd door Z.D.H.
Mgr. Callier met veel plechtigheid een gedenksteen geplaatst in het
halfvoltooide gebouw".
Deze woorden staan als aanhef te lezen in een soort dagboek, vanaf
1910 bijgehouden tot 1937 door verschillende zusters van het gesticht
„De Voorzienigheid" in Noordwij kerhout gevestigd tegenover het
vroegere St. Clemens-retraiteliuis ter plaatse. De goede zuster, die
de beginregels van dat dagboek schreef bevroedde toen zeker niet
welk een vrij onverkwikkelijke strijd later om het retraitehuis zou
ontstaan, een strijd tussen het bisdom Haarlem en de paters Re
demptoristen die „het huis van inkeer en bezinning" zouden gaan
exploiteren. Het werd een ware touwtrekkerij om het bezit van het
St. ClemenshuJs.
Het verloop van de strijd vonden
we beschreven in een manus
cript van enkele paters redemp
toristen. Wellicht worden da
kwesties daarin wel wat eenzij
dig belicht, maar er wordt vol
doend© in duidelijk gemaakt
welk een machtsstrijd er heeft
gewoed tussen Haarlems bisdom
en de congregatie der paters
Redemptoristen; een strijd, die
uiteindelijk door het bisdom wel
moest worden gewonnen. Er
blijkt uit dat als het ging om
klerikale macht, ook de top van
de „Kerk van Haarlem" niets
menselijks vreemd was.
In de jaren rond 1910 begon het
retraitewerk in Nederland goed
op gang te komen. Er beston
den reeds enkele retraitehuizen
in ons land, zoals te Amersfoort
en 't Brabantse Seppe. Nu zou er
ook één moeten worden gesticht
in het bisdom Haarlem en de
redemptoristen hadden hiertoe
het oog laten vallen op Noord-
wijkerhout. Maar deze plannen
zouden Leiden tot ernstige con
flicten tussen de paters en het
bisdom, aan het hoofd waarvan
in die jaren mgr. A. J. Callier
stond.
Hoopvol begin
In juli 1908 richtte de toenmalige
provinciaal van de Congregatie
der Redemptoristen een schrij
ven aan de bisschop over het
plan in diens bisdom een retrai
tehuis te stichten. Enkele weken
later antwoordde de bisschop
dat hij „gaarne een huis door
Uwe congregatie (zag) oprich
ten, maar op dit ogenblik kan
ik niets zeggen over de meest
geschikte plaats. Daarom dit
voorstel: vraag Gij aan uw ge
neraal de noodige faculteit en
dan confereren wij later samen
over de plaats waar". Begin
1909 kregen de paters van de
Generale overste der congrega
tie in Rome verlof tot stichting.
De bouwkosten van twee retrai
tehuizen in de bisdommen
Haarlem en Utrecht zouden
ongeveer honderdduizend gulden
bedragen. Voor Haarlem werd
door de bisschop Noordwijker-
hout aangewezen als de meest
geschikte plaats.
Eerste moeilijkheden
sticht „De Voorzienigheid" ei
gendom van een zustercongre
gatie: „Hoe moet dat in elkan
der zitten?" aldus Haarlems bis
schop. Na overleg tussen bis
schop en paters werd op voor
stel van eerstgenoemde beslo
ten, dat het terrein en het daar
op te stichten gebouw op naam
van de zusters kwam te staan,
terwijl een onderhandse akte
zou worden geparafeerd, waar
uit dan het eigendom van de pa
ters blijken zou. Deze akte zou
dan later worden opgemaakt.
Bouwplan
Inmiddels was de Haarlemse ar
chitect Arnold Bruning met een
bouwplan gereed gekomen. Die
plannen werden naar de provin
ciaal opgezonden, die toen
gelijk met de bisschop in
Nadat in sept. 1909 de aanbeste
ding had plaatsgevonden „ging
alles ogenschijnlijk vrij voor
spoedig, hoewel het inderdaad
niet zoo was" schreef de kro
niekschrijver echter. Want „in-
tusschen bleef nog zooveel in
het duister, o.a. het allerbelang
rijkste punt, zoowel voor onze
congregatie als voor het retrai
tenhuis, of nu onze paters de ee
nigen zouden zijn die er altijd
de retraiten zouden geven, na
melijk uitsluitend".
Daar kwam men niet achter en
de mogelijkheid werd onder
zocht het retraitehuis te bouwen
zonder enige bijdrage van het
bisdom. „Het was zelfs verkies
lijk, wat meer is, de voorzich
tigheid eischte, dat het Bisdom
maar niets voor de bouw bij
droeg".
Er werd dan ook in die richting
Intussen waren er twee reglemen
ten opgemaakt: een „Algemeen
reglement voor het Liefdewerk
der Retraiten in het Bisdom
Haarlem", door de bisschop
goedgekeurd mei 1910, en een
bijzonder reglement, dat tot ti
tel droeg: „Overeenkomst tus
sen het Hoofdbestuur van het
liefdewerk der Retraiten in het
Bisdom Haarlem eenerzijds' en
Den Hoog Eerw. Pater Provin
ciaal der Eerw. Paters Re
demptoristen anderzijds". Dit
werd door de bisschop goedge
keurd in juni 1910.
Kort na de goedkeuring publiceer
de de bisschop het Algemeen
Reglement in een vertrouwelijk
schrijven aan zijn geestelijk
heid, gevolgd door een aantal
mededelingen waarvan er een
luidde: „Door de Congregatie
den. Een vertraging, die de
voorzitter van het Liefdewerk in
een schrijven aan de provin
ciaal zei te betreuren.
De paters voelden zich zo langza
merhand min of meer in de
boot genomen. Er volgde een
uitgebreide briefwisseling met
het bisdom, vooral ten doel heb
bende de reglementen zo te in
terpreteren dat het eigendom
van de congregatie en het uit
sluitend gebruik van het retrai
tehuis door de leden daarvan
werd veilig gesteld. Het bisdom
hield zich op de vlakte. De cor
respondentie werd echter in
steeds scherper vorm gevoerd
en de juridische touwtrekkerij
werd heviger.
Intussen gingen de retraites „zeer
voorspoedig" door, maar ook
het gehakketak over reglemen
ten en eigendomsrecht. Kardi-
bouw benodigde grond eigendom
van de kerk i.e. van de paro
chie Noordwijkerhout was.
Dat maakte de kwestie ingewik
kelder. Het retraitehuis en
dan zeker ook het voordien van
het kerkbestuur te kopen terrein
eigendom van de congregatie
der paters redemptoristen, onaf
scheidelijk aangebouwd en een
geheel uitmakend met het ge-
Rome verbleef. In gezelschap van
een tweetal confraters, waaron
der de latere kadinaal Willem
van Rossum, begaf de provin
ciaal zich naar de bisschop, die
in „Hotel de Russie" logeerde,
teneinde hem de plannen te to
nen. Volgens de bezoekers toon
de de bisschop zich met teke
ningen en bestek „hoogst inge
nomen".
een voorstel aan de bisschop ge
daan op voorwaarde dat de re
demptoristen uitsluitend de re
traites zouden geven. Dat werd
door de bisschop aanvaard on
der voorwaarde, dat het werk
maar diocesaan bleef door we
derzijdse samenwerking van bis
dom en congregatie. Op vrijdag
20 juli 1910 werd de eerste re
traite in Noordwijkerhout gege-
der Eerw. Paters Redemptoris
ten is te Noordwijkerhout een
retraitehuis ter eere van de H.
Clemens Maria Hofbauwer ge
sticht en ten dienste van het
Liefdewerk afgestaan".
De bisschop trok dus 'letterlijk al
lies aan zich, klaagde de toen
malige pater provinciaaL aan
wie de bijzondere overeenkomst
niet ter tekening was toegezon-
naal Van Rossum en mgr.
Daamen, beiden in Rome, meng
den zich in de strijd, die zich in
1912 toespitste door de vasthou
dendheid van mgr. Callier en
rector Bosman dat het retraite-
werk in Noordwijkerhout dioce
saan moest zijn en „gaan over
pastoors of hoofden der afdelin
gen van het liefdewerk". Dat
was van 1en beginne af de be
doeling van de bisschop ge
weest, zo werd gesteld. De par
tijen kwamen steeds onverzoen
lijker tegenover elkaar te staan.
Tenslotte kwam het zover dat de
paters, het ruziën moe en ten
einde raad, het retraitehuis aan
het bisdom ter overname aanbo
den. De bisschop had daar di
rect oren naar.
Het was inmiddels januari 1916
geworden toen dit gebeurde
voor de prijs van 119.600,-
„voor terrein, gebouw installa
ties, enz." met als schadeloos
stelling voor de geleden verlie
zen een bedrag van 5000,- bo
ven de koopsom.
Maar nog waren de moeilijkheden
niet voorbij. De congregatie had
nog enkele verlangens en eisen,
waarvoor een arbitragecommis
sie werd samengesteld. Die ar
biters konden het echter niet
eens worden, maar eindelijk
febr. 1919 werd het pleit be
slecht en was de overdracht
aan het bisdom een feit.
Intussen is het St. Clemenshuis
geen retraitehuis meer. De tij
den veranderen en de mensen
met hen. De meeste deelnemers
aan het klerikale gevecht om
Noordwijkerhout zijn niet meer
of reeds zo ver op jaren dat ze
nu wel afstand kunnen nemen
van de onverkwikkelijkheden,
die over hun hoofden heen of in
hun naam zijn gehanteerd in
een machtsstrijd „om het heil
der zielen".
Een strijd waaruit bleek dat
waar het macht betreft ook
soms de Kerk niets menselijks
vreemd is. WILLEM PRINS.
BOSKOOP De stichting Vor
ming en Ontspanning van de
emballagefabriek Van Leer en
Vlietjonge heeft in de beurshal
van hotel Florida een tentoon
stelling georganiseerd van vrije-
tijdswerk van employés.
De artistieke leiding is in handen
van Toon Hendriksen medewer-
Expositie
vrijetijds
werken
ker aan de Floriade. De leerlin
gen, van het Createi Centrum
in Boskoop werken mee in de
vorm van demonstraties. De ex
positie is op 7,11 en 14 mei voor
individuele bezoekers geopend.
Op 13 mei komen vierhonderd
personeelsleden in V en O-ver
band.
tOELOFAR ENDSVEEN De
slogan „Moederdag - bloemen
dag" mag men intussen als
gced ingevoerd beschouwen.
Voor de bloemenkwekers, en in
niet mindere mate voor de han
del, is de moederdagweek zeer
belangrijk geworden.
£en van de belangrijkste afne
mers voor de 2e zondag in mei
is. naast de afzet op de binnen
landse markt, ongetwijfeld de
export naar Duitsland.
h de laatste dagen van de afgelo
pen week begonnen de bloemen-
pnjzen reeds te stijgen. Een
stijging welke maandag 8 mei
nog in belangrijke mate door
zette. De vraag of „het bloeme
tje voor moeder" aan de prijzi
ge kant zal zijn is echter afhan
kelijk van het weer in de ko
mende dagen. Als de temperatu
ren niet te hoog worden dan zul
len de bloemen zeker niet goed
koop worden. Zelfs een bos tul
pen, zij het thans nog bij een
matige aanvoer, werd goed ge
honoreerd. Voor beslist geen
zware kwaliteit betaalde men
weer tot boven de 1,50 per
bos, terwijl de met een blad ge-
sneden korte tulpen de aantrek
kelijke prijs van 0,70 tot 1,05
per bosje verkregen. Belangrijk
in de aanvoer zijn nu de rozen
waarvan een zeer gevarieerd
assortiment wordt aangeboden.
Over het algemeen kan van een
goede prijs worden gesproken,
evenals dit het geval is voor de
anjers waarvan vele soorten tot
ruim boven de 40 et per stuk
kwamen. Echter het aanbod
van anjers is wel eens groter
Fantasy b.v. tot boven de 4,00
per bos werd genoteerd. Bij de
Colvilleis is Spitfire en Nymph
de belangrijkste met prijzen
van 3,70 tot 5,10 per bos.
Een goede waardering verkre
gen eveneens de irissen, lathy
rus, jaarrond-chrysanten, pro-
dea, duizendschoon, pyrethrum
etc., terwijl bij de anemonen de
kwaliteitsverschillen in de prijs
tot uitdrukking kwamen.
NOORDWIJKERHOUT De ge
meente heeft een ontwerp-be-
stemmingsplan voor de bebouw
de kom in voorbereiding. In de
Gemeentegids van december
1971 - en in ons blad - is daar
over uitvoerig bericht. Alvorens
de wettelijke procedure aan te
vangen wil het gemeentebestuur
aan dit ontwerpplan enkele
hoorzittingen wijden. Allereerst
met de meest geïnteresseerden
en dat zijn de in de dorpskern
wonende ondernemers. Daarna
komt een bijeenkomst met ie
dereen, die voor het plan be
langstelling heeft.
De dorpskernondernemers wor
den door het gemeentebestuur
uitgenodigd om vrijdag 12 mei
a.s. om 21.00 uur in hotel Van
der Geest aan de Zeestraat de
hoorzitting bij te wonen. Burge
meester Bosma heeft de leiding
en naast andere gemeentebe
stuurders zullen ook vertegen-
wordigers van de stedebouw-
kundige adviesbureau aanwe
zig zijn.
De direct betrokkenen zullen een
opbouwende en constructieve
bijdrage kunnen leveren aan de
oplossing van de in de dorps
kern voorkomende problemen.
Met hun medewerking hoopt het
gemeentebestuur er in te slagen
om met behoud van de huidige
zo intieme sfeer, de functie van
de dorpskern voor de toekomst
zeker te stellen.En dat zonder
al te ingrijpende voorzieningen.
Voor hen, die nog steeds niet vol
doende op de hoogte zijn van de
ontwerpplannen, bestaat de ge
legenheid zich op het gemeente
huis te laten voorlichten. Vraag
naar de afdeling algemene za
ken, loket 15. Ook op 12 mei is
er in hotel Van der Geest het
nodige informatiematerieel aan
wezig.
W. KroesmeIJcr
kus Bernardus z
W M. D. Drosder
Overleden: M. H. E. Banens; M. van
Hecrlngen: H. Rlebeek: J. D. Pa-
gels: A. Vonk: .J B. Ladan: E. M.
Godijn: R. M. Schuier: N. DIJkwel.
A. G. van der Tol; W. Verdel.
EIJgen WARMOND Getrouwd: Johannes S.
i der Steen: Wendy P. M. Suiker
dr. v.: L. Steenbergen
Link: Michel Pleter zn. v.: J. G.
van Velscn en E. M. Voskuil: Con
stant Dirk zn. v.: D. de Kreuk en
C. Schoenmaker: Sophie Eva dr. v.:
F. Verhoog en M. C. Voort-
Barbara Johanna
v.: H L- van Amst
Koek: Robbert zn. t
Zwetsloot, Albert M. E. Drost
Carla A. M. van Vemde, Johanr
.B Molenkamp en Herma Kaï
Chrlstlaan J. W. de Groot en Johi
na P. M. Langemalre. Adrlanus
Langeveld en Geertruida M. Kivl
i M. H. Prins. Johan F.
LEIDEN Op het terrein
van de Groenoordhal wordt op
Hemelvaartsdag een auto-sla-
lomwedstrljd gehouden. De toe
gang is gratis. Deelnemers moe
ten aan de eisen van de veilig
heid voldoen (helmen en veilig
heidsgordels) en kunne zich op
geven op het terrein. De wed
strijd begint om 10.00 uur.
Wassenaar In het Dierenpark Wassenaar heeft een „Tanrek"-echtpaar een insecteneter met borstelhaar die in de vrije natuur alleen
op Madagascor wordt aangetroffen een serieuze poging gedaan om het zoogdierengeboorte record te breken. Het trok zich nl. niets aan
van de veelbesproken Hollandse overbevolking, want moeder Tanrek liet niet minder dan 31 jongen het levenslicht aanschouwen. Dat zijn
er veel. heel veel zelfs, ook voor de begrippen van de doorsnee-Tan rek die met 15 jongen meestal wel tevreden is. Al de jongen in het
Dierenpark Wassenaar worden in deze eerste dagen door de moeder zelf gevoed, waarbij het. zoals de foto laat zien, natuurlijk wel dringen
is geblazen met zoveel gegadigden. De Tanrek wordt onder de zeldzame diersoorten gerekend die vrijwel in geen enkel dierenpark voor
komt. Hij is een van de primitiefste zoogdieren maar staat helaas genoteerd op de lijst der met uitsterven bedreigde diersoorten.
F. de Keunlng M. J. T Zwcts'oM
C. J. St-Mnmetz. H J. de Groot; P.
Boom. C. C. Carree; F. H. M. van
Duurscn, B. M. L. BuIJs: .J Bon-
nlng, P. A. Rijnsbergen; G. N. M.
van der Klaauw. E. H. G. Kostjens:
A Ha-cr. A. Z. WUchller: P. van
Leeuwen. J. W. Hendriks: G. Car
ton. E. Blansjaar: H van der Ut. C.
Overleden Debora M.
Theodore J G. Elslnf
M. Maasdijk. Johann»
M. Brnkel; Froukc
Jansen: F. Stadermann. M. den Ou
den: H. W. van der Luit. J. .M C.
Jurgens; H. J. Schulte. W. P. M.
Wanda. d.v. .1. F. Dat
van den Scheltens
F. M. van Ulrten er
Nicolaas Hermanus
Joost Pleter
T. G. Röll
ALPHEN AAN DEN RIJN -
Het jaarlijkse Politie volley
bal tournooi wordt vrijdag 12
mei a.s. in de Alphense Rijn
streeksporthal gehouden. Er
zullen dit keer 12 ploegan
aan deelnemen, die vanaf 10
uur tot ongeveer 4 uur smid-
dags elkaar in een competi
tie de eer zullen betwisten.
WOUBRUGGE In Wou-
brugge wordt op Hemel-
vaartsdag om 3 uur een
vriendschappelijke voetbal
wedstrijd gespeeld tussen de
eerste elftallen van Wou-
brugge en TAVV uit Ter
Aar.
BOSKOOP Vrijdag 12
mei gaan de tien prijswin-
naartjes van de tekenwed
strijd naar de Floriade-Am-
sterdam. Zij mogen als belo
ning voor hun beste tekenin
gen daar waterlelies planten.
Burgemeester G. W. baron
van Dedem zal daarbij aan
wezig zijn. Het planten be
gint om ongeveer één uur 's
middags.
ALPHEN Jos de Bruijn
heeft revanche genomen
voor zijn diskwalificatie in
de jeugdronde van Leiden
vorig jaar. De Avanti-ren-
ner won deze keer opvallend
gemakkelijk met een voor
sprong van veertig seconden.
In het duel met het Haagse
Sparta deed De Bruyn net
minder. Hij reikte niet ver
der dan de vijfde plaats. Het
was trouwens toch geen hes-
te dag voor Avanti want
Sparta nam alle overwinnin
gen mee naar huis. Aardige
resultaten waren er nog wel
voor Ben Rietveld en Sjaak
Hoogeveen die in hun race
een derde er vierde plaats
opeisten.
Leiden Peter Go (18)
van Sportschool Luiten heeft
in Vlaardingen het zwarte
bandexamen judo met succes
afgelegd. Slechts 15 van de
70 kandidaten slaagden.
Lisse De heer Th. Wit-
terman is donderdag a.s. 25
jaar lid van het zangkoor
van de parochie H. H. En
gelbewaarders. De hoogmis
(aanvang 9.30 uur) wordt die
dag ter zijner intentie opge
dragen. Na afloop wordt de
jubilaris in het Verenigings
gebouw gehuldigd.
LISSE A.s. donderdag is de
beer Th. Witteman 25 jaar
lid van het parochieel zang
koor in de parochie H.H. En
gelbewaarders. Ter gelegen
heid hiervan zal na een ter
zijne intentie opgedragen
plechtige Hoogmis, in het
verenigingsgebouw een intie
me huldiging pla
VOORHOUT Zaterdag
gaat het Columbiabad in
Voorhout open. Vrijdag
wordt er door de Columbiaan
voor het laatst getraind in
Lisse. Zaterdag worden alle
Columbiaan-leden in het bad
bij de BNS verwacht om de
nieuwe groepsindeling in ont-(
vangst te nemen. Diezelfde
avond wordt er voor de com
petitie gezwommen in Hille-
gom. Zaterdag 20 mei zijn er,
trainingswedstrijden in Lis-
se. een week later is er een'
4-kamp in Koudekerk en za
terdag 3 juni wordt in LisseJ
de tweede competitiewed
strijd verzwommen
LISSE Door de Reini-'
gingsdienst zal een extra*
dienst voor grof vuil worden'
gereden op 10 mei. Alleen
grof huisvuil dat met de ge-»
wone dienst niet mee kan
wordt opgehaald.
LISSE De dames van de.
Ned. Ver. van Huisvrouwen,
maken vandaag een ex
cursie naar Laken. De ex
cursie is georganiseerd naar
aanleiding van het 55-jarig
bestaan van de afdeling.
LISSE Aan het bijscho
lingsproject kunstzinnige vor
ming zal door 33 leerkrach
ten van het basisonderwijs in
Lisse worden deelgenomen.
Het project vindt plaats in
het najaar in Alphen a.d.
Rijn en op het programma,
dat in 30 avonden wordt af
gewerkt, staan dramatisch-,
verbale vorming, beeldende(
vorming, muzikale, dans- en
audio-visuele vorming. Het
college van b en w van Lisse
stellen de raad voor een sub
sidie van 7590,- te geven.
LISSE De buurtver.
„Wilhelmina" viert 10 mei in
Rehoboth het „Wilhelmina-
feest". De toneelvereniging
OONA uit Hillegom voert
eerst het blijspel Het Vrolij-*
ke Tankstation op. waarna
men tot 2 uur met The Oldti
mers bij elkaar blijft.
HAZERSWOUDE De
Stichting Open Bejaarden-
werk Hazerswoude heeft veel
eer ingelegd met de organi
satie van een verkeersvoor-
lichtingsbijeenkomst, die gis
termiddag werd gehouden
voor de bejaarden van de
Rijndijk in het Groenendijks
parochiehuis. Evenals enkele
weken geleden te Hazerswou-
de-dorp gaven de heren Van
der Meyden en Van Amp-'
ting, beiden van de Hazers-1
woudse groep van de rijkspo
litie, verkeersles in woord en
beeld. Opvallend was, dat
zich onder de ongeveer der
tig Rijndijkse bejaarden een
vrij groot aantal actieve
(mobiele) verkeersdeelne
mers bevond en de vragen,
die bij de aanwezigen naac
aanleiding van het in da
les" behandelde waren ge
rezen, zeer interessant wa
ren én deskundig werden
beantwoord. Interessant was
overigens ook het Hazers-
woudse filmjournaal, dat de
gemeenteambtenaar Barg in
1972 had vervaardigd.
