Kreatief kamperen
in Drente populair
BESTE VLEES
GAAT NAAR
BUITENLAND
VET IS
UIT DEN
BOZE
ZATERDAG 15 APRIL 197?
een kreatief kamp daarentegen
komen de mensen met de be
doeling iets te doen. Voorna
melijk zijn het beginnelingen.
Mensen, die vroeger iets ge
daan hebben, maar die er la
ter nooit m«er aan toe kwa
men. Zoals vrouwen die in hun
gezin de tijd niet meer vinden
voor handenarbeid en zo. Ze
komen uit allo delen van het
land.
Het vreemde is. dat wij dach
ten dat de moesten handarbeid
zouden doen. Maar dit bleek
anders in de praktijk. Ze zijn
meer bezig met spel, film en
bewegingsexpressie. De men
sen werken zich eerder over
de kop, dan dat ze te weinig
doen. In de tweede week
vallen ze wat terug. Dan
gaan ze uitrusten. Een kreatief
kamp is bij mijn weten uniek
in Europa. In de toekomst wil
len we kleine kampjes houden
in het buitenland. En Drente
blijft dan het grote kamp voor
gezinnen.
De mensen vernietigen veel
van hun werk, omdat ze het
niet goed genoeg vinden. Soms
kunnen wij het nog niet eens
uit handen nemen. De mensen
worden bijgestaan door be-
roeps. Dit zijn kunstenaars die
voor zich zelf het gevoel heb
ben dat ze dat contact nodig
hebben. Ze willen af en toe
met anderen iets maken. Ook
krijgen we wel kreatieve do
centen, wier vak het is om
plezier te hebben in dit soort
zaken".
Een kreatief kamp is een El
dorado voor een psycholoog.
Pier van Brakel: „Vorig jaar
kwam een man die een week
wilde blijven. Hij was bang
dot wij alles zouden bepalen.
Hij wou een veldoven maken
om potten te bakken en zo. Hij
ging aan het werk, zeg maar
dat hij zich uit de naad werk
te. En allemaal in zijn oude
bedrijfsDempo. Na een week
was de oven nog niet klaar.
Hij bleef nog een week. Toen
kon hij de oven pas gebruiken
maar daar moest hij weer eeni
week voor blijven. Hij vond
het zo'n belevenis dat hij de
gedachte niet kon verdragen
dat een ander ook lol aan zijn
oven zou beleven. Hij kon zich
namelijk niet voorstellen dat,i
wat hij deed, helemaal niet zo
uniek was".
niet oppassen, dan zouden we
ze allemaal leiden. Het contact
onderling lijkt verschrikkelijk
belangrijk. Heel veel plezier
beleven de mensen aan de
voorgesprekken. Soms vragen
ze zelfs of wij een gespreks
groep organiseren, maar dat
doen we persé n'et. En dan lo
pen ze toch nog zwaar te rede
neren door het bos. Of ze ma
ken een cabaretje.
Op gewone campings is er niet
zo'n behoefte aan dat soort ac
tiviteiten. Je kunt wel zeggen
dat van het doorsnee camping-
publiek tien procent tot activi
teit te brengen is en één pro
cent is ook nog kreatief. Je
hoeft in een gewone camping
geen kreatief beleid te voeren.
Dat wordt niet gewaardeerd.
Velen zeggen: ,,Geef mij maar
een pilsje in de kantine. Ik
stuur de kinderen wel naar het
rekreatieprogramma".
We krijgen ook wel eens be
roepsartiesten. Laatst was er
een decormaker van Teleac.
Die ging met zand werken. Op
zijn werk gebruikte hij lijm en
hout, maar hier verschillende
kleuren zand. Die man ging
heel tevreden naar huis".
Tijdens het kreatieve kamp
van vorig jaar werd een en
quête gehouden. Als speciali
teiten voor aparte kampen
werden genoemd: kreatief
spel, beweging, poppen, film,
yoga en sensitivity. Haast nie
mand had behoefte aan een
reünie, wel zij die de gemaak
te filmpjes wilden zien. De
stemming, leiding en natuur
werden geprezen. Soms kwam
er kritiek zoals: te vrijblijvend
weinig stimulerend heren
teamleiders te sloom een
eenling m6et het maar uitzoe
ken teveel kinderen.
Kritiek hadden de deelnemers
ook op hun eigen samenstel
ling. Te elitair, te duidelijk uit
de „betere" beroepen. Te wei
nig gewon® arbeiders. Te veel
VPRO, te weinig TROS, teveel
schouwburgpubliek. Te weinig
voetbalkijkers, teveel oudeTS
van nu, te weinig Libelle-le-
Het zelf maken van filmpjes blijkt een bezigheid
vele kreatief-kampeerders plezier beleven.
Het kamp 1972 is hetzelfde op
gezet als het jaar daarvoor.
Wie met wat duurder mate
riaal wil werken of met inge
wikkelder technieken, kan dit
jaar terecht in de kreatieve
ateliers van Orvelte. In dit oud
Saksische dorpje. 9 kilometer
van het kampeerterrein, zijn
drie goed geoutilleerde ateliers,
speciaal ingericht voor groe
pen. Men kan hier terecht voor
grafische technieken, houtsnij
den, lino, etsen, lithograferen
en boekbinden, keramische
technieken (pottendraaien, ver
sieringstechnieken. g arrur
maken, enz.) en tenslotte tex-
tielwerkvormen (weven, kno
pen, stofverven, spinnen,
wandkleden maken, enz.).
Duizend man
(Van een onzer verslaggevers)
Vakantie. Voor de een: lekkef
lui liggen in een ligstoel in de
tuin. Volstrekt niets doen. Uit
slapen, tv-kijken, een niet te
zwaar boek lezen en na veer
tien dagen geeuwend uit de
stoel komen met een brandend
verlangen om weer aan de ar
beid te gaan.
Voor de ander: vroeg op. De
natuur in. Primitief leven. Nieu
we gebieden ontdekken, andere
taal spreken, bus in, auto uit,
dia's schieten, en na veertien
dagen met grote verhalen weer
naar huis.
Tussen deze twee uitersten zit
ten eindeloze mogelijkheden.
De vakantie is een tijd, die in
elk geval volstrekt moet afwij
ken van de sleur van het dage
lijkse leven.
Een van de nieuwste vormen
is het kreatief kamperen. In de
vrije natuur iets maken met je
handen, je fantasie. Iets waar
je geen geld mee hoeft te ver
dienen dat niemand mooi
hoeft te vinden, dat na een
week, veertien dagen zonder
spijt kan verdwijnen in de
vuilnisbak.
Kreatief is een modewoord, be
last met dat onzichtbare, angst
aanjagende aureool dat kun
stenaars omringt.
Maar dat hoeft niet zo te zijn,
zegt Pier van Brakel, direc
teur van de Stichting Kreatie
ve Rekreatie.
Van 1 juli tot 12 augustus
wordt in een houtvesterij van
Staatsbosbeheer, gelegen aan
de weg Schoonloo-Elp in Dren
te, een kreatief kamp gehou
den. Dit wordt het tweede
jaar. Vorig jaar was het een
compleet succes, zo sterk
zelfs, dat nu ook een kamp in
de Peel wordt opgezet.
Pier van Brakel: „Dit jaar
verwachten we zo'n duizend
man in Drente. Zes weken
lang 175 man. Meer niet, want
daar is het kamp te klein voor.
De eerste twee weken zijn nu
al volgeboekt door mensen van
het vorig jaar- Dit jaar komt
er ook een groep van derde
jaars studenten van de acade
mie voor lichamelijke opvoe
ding een soort werkweek hou
den. Ze willen nagaan wat de
raakvlakken van sport en
kreativiteit zijn". In het krea
tieve kamp is overigens nie
mand verplicht kreatief bezig
te zijn. Liggen in de ligstoel
mag.
Van Brakel: „We organiseren
zelf niets. De mensen komen
vaak naar ons toe en vragen
of we iets willen opzetten.
Maar het moet uit henzelf ko
men. Op een gewo.ie c.: ping
is het een zwaar en ondank
baar werk om de mensen be
zig te houden. Zo gauw je bin
go organiseert, is het goed.
Maar als je iets meer wilt
doen wordt het moeilijk. Op
W. L. Harmsen, een man, die
pogingen in het werk stelt om te
komen tot een opwaardering van
de vleesproduktie in Nederland.
Ir. Harmsen zegt: „Eigenlijk is
WAGENINGEN Vlees is.
duur, erg duur. En het ziet er.
niet naar uit dat de prijs binnen,
korte tijd naar beneden zal
gaan. Echte biefstuk is voor ve
len niet of nauwelijks meer te,
betalen en soms is het zelfs he
lemaal niet te koop. Hetzelfde is
van toepassing op kalfsoesters,
en ossehaasjes. En toch worden
in Nederland jaarlijks tien mil
joen varkens vcor de consump
tie geslacht en een mUjoen kal
veren. Voeg daar aan toe de
900.000 runderen en de ettelijke
schapen, lammeren en paarden
en u komt op een respectabel
aantal staakjes en andere exqul-i
se vleessoorten.
Al die geslachte koetjes en kalf
jes komen echter niet bij de Ne
derlander op het bord terecht.
Want het is de vleesgrossiers
gebleken dat Wiestduitsers en
Fransen meer geld over hebben
voor een biefstuk-om-te-zuigen
dan de van natura wat zuinig
uitgevallen bewoner der lage
landen. Daarom wordt een be
langrijk deel van het edele rood-
vlees geëxporteerd, terwijl een
ander deel zijn weg vindt naar
de betere restaurants. Wat de
gemiddelde Nederlander over
blijft zijn de karbonades (al dan
niet van de haas), de dagelijkse
sudderlap, de slavinken en de
verse worst.
Jaarlijks verorbert de doorsnee
Nederlander 19 kilo rundvlees,
28 kilo varkensvlees, een kilo
kalfsvlees en heel, heel weinig
lams- en (oh huiver bij alles
wat Brits is) paardevlees. Dat is
betrekkelijk weinig in vergelij
king met de ons omringende
EEG-landen, waar het vlees al
even duur en schaars is als bij
ons. Vorig jaar was de vleespro
duktie in Nederland voor 80 pet.
behoeftedekkend. Maar omdat
we d® beste stukken naar het
buitenland verkopen was .de
vleesimport uit Ierland, Argenti
nië, Denemarken en de Oost-
blok-landen hoger dan die ont
brekende 20 procent. Wanneer in
Nederland het aantal geslachte
vleesstieren van 110.000 opge
voerd kan worden tot 300.000 per
jaar, is de vleesproduktie nage
noeg behoeftedekkend. Een be
langrijk punt hierbij is, dat er
in ons land een overschot van 50
procent aan varkensvlees is, dat
veelal in blik wordt geëxpor
teerd, o.a. naar de Verenigde
Staten.
Op dit ogenblik klinkt overal ter
wereld met name in die lan
den, dia kunnen bogen op een
zeker welvaartsniveau - de roep
om vers, mager rundvlees.
Vlees dreigt zelfs een schaars
artikel te gaan worden. In de
EEG-landen blijft de produktie
van jong rundvlees steeds ver
der achter bij de behoefte. En
ook wa>nneer er straks een
EEG-van-de-tien zal bestaan
met vleesexporterende partners
als Ierland en Denemarken,
blijft er een tekort aan vlees.
Een land Ms Japan weert zich
ook geducht om te trachten de
beste brokken voor zich zelf in
te pikker» Want de welgestelde
Japanner heeft, nadat hij het
vreemde artikel kaas heeft leren
eten, ook de smaak van vlees te
pakken gekregen.
In het Wageningse proefstation
voor de rundveehouderij zit ir.
Een koelvitrine met vlees en
vleeswaren. Bij de slager
gaat het nog volgens het
systeem „vers van de bout".
De si/permarkt biedt de klant
het vlees voorverpakt aan.
In beide gevallen liegen de
prijzen er niet om.
prijs voor de consument zeker
niet lager worden, maar aan de
andere kant hoeft dae ook niet
hoger te worden".
Hij legt ui>t dat bij het fokken
van kruislingen zoals van de
Charolais-stier het arbeidsinko
men van de boer per koe toe
neemt. De kruislingen (een kalf
van een zwart-bonte moeder en
een Charolais-stier) zijn name
lijk 4 tot 5 kilo zwaarder bij de
geboorte dan een zwart-bont
kalf, een meer-gewicht dat gedu
rende de levensloop van het dier
in gelijke mate blijft toenemen.
Het ontwikkelings- en sanerings
fonds gaf in het verleden subsi
die op kruising van zwart-bonten
met Charolais-stieren. Daardoor
werden er in het voorjaar van
1970 5.000 kruislingen geboren.
Toen echter de subsidie ver
dween, liep ook het aantal kruis
lingen terug, omdat er nogal
wat geboortemoeilijkhedfen op
treden bij de wat zwaardere kal
veren, hetgeen extra veterinaire
kosten meebrengt.
Het Wageningse proefstation
heeft echter een nieuw wapen
achter de hand in de strijd voor
meer vlees. Dat is de rode Li-
mousin-stier. In juni worden de
kalveren verwacht em ir. Harm
sen hoopt dat bij deze kruislin
gen de geboortemoeilijkheden
achterwege zullen blijven. Moge
lijk dat ook de Britse Soufh-De-
von-stier in aanmerking komt
voor le produktie van meer bin-
dat uniform van kwaliteit mo» mo<
zijn en niet van het allerduurst!
soort. „En vooral niet te vetl
zo voegt ir. Harmsen er aan tol Dq
„Want je wordt doodgegooit
met vet. Te vette koeien bijvoa j.Qe
beeld worden gekort op <K ^er,
Prii3"- I Itra
Naar mate de roep om goei |jer
mager vlees luider klinkt, neen |e
de spanning op >e vleesman iyp,
toe. Ontwikkelingslanden kome kost
niet eens meer toe aan het fol »an
■n van specifieke vleesdiere» oe\
ook al toonden achttien1 Afr- not
kaanse en Aziatische staten M lier
langstelling voor een Fries pr laai
ject, waarbij complete rundvet
bedrijven worden oeëxporteert
Voorlopig is de oplossing VS |e
het vraagstuk van het tekor
aan vlees voorbehouden aan 4
ontwikkelde landen. En daar»
zal ook het vlees steeds dui/rtM
moeten worden betaald.
i'jn
KLAAS GOlNfll
het vee in Nederland (vooral het
zwart-bonte) wat te rank voor
veel vlees. Dat is een kwestie
van produktierichting, waarin
deze dieren zijn gefokt. We pro
beren deze zaak thans te verbe
teren via kruisingen met stieren
van specifieke vleesrassen, zoals
de Franse Charolaisstier. Van
die kalveren mag je meer ver
wachten, zowel wat betreft de
produktie van kalfs- als die van
rundlvlees".
Met name de liefhebbers van
(het peperdure) kalfsvlees zal
dit als muziek in de oren klin
ken. want hoewel van de
1.900.000 kalveren, die jaarlijks
in Nederland worden geboren er
één miljoen naar de kalvermes-
terijen gaan, gaat thans 90 pro
cent van de geslachte kalveren
naar het buitenland: West-Duits-
land en Noord-Italië. Deze gi
gantische export van Nederlands
kalfsvlees is ondermeer te ver
klaren door het feit dat de indu
strie (b.v. de producenten van
kunstmelk) grote belangen heb
ben verworven in de kalvermes-
terij. En omdat zij tevesis de in
ternationale afzetkanalen kent
en het feit huldigt dat „business
business is", is het alleszins
begrijpelijk waarom zoveel kalfs-
i -• s en stukken kalfsfrican
deau op buitenlandse vleesscha
len terecht komen
Met het rundvlees ligt de zaak
iets anders, hoewel het meren
deel eveneens over de grens
gaat voor een belangrijk deeL
Opmerkelijk is dat 80 procent
van alle rundvlees dat in het
binnenland wordt afgezet afkom
stig is van zogenaamde „uitge
stoten" koeien, dieren, die hun
bijdrage aan de nationale melk-,
plas al hebben geleverd en dei
specifieke slachtrijpe leeftijd at
lang zijn gepasseerd. Veelzegt
gend is in dit verband de term
„worstkoeien", die ook voor een
belangrijk deel worden gekocht
door de vleeswarenindustrie.
Vraag aan Ir. Harmsen: „Wordt
het vlees straks niet nog duur
der, wanneer allerlei research
kosten voor wat betreft hét krui
sen met vleesrassen in de prij
zen wordt verdisconteerd?" Ant
woord: „Weliswaar zal de vlees-
nenlandse biefstukken. Omdaj Jee
het hier om louter gebruik ^ri
kruislingen gaat, waar niet mei
doorgefokt wordt, staan de stap A
boeken in Nederland vrij onver)
schillig tegenover deze experi dei
menten. ch:
Voor een goede vleesstier var ter
vijftien zestien maanden krijgi dir
de boer ongeveer 6 gulden pt je,
kilo geslacht gewicht uitbetaald w0
(koeien liggen ongeveer 1 guldei
per kilo lager). Het meesu
vlees vindt zijn weg naar dt
consument via de slagers. Daan
na komen de vleesgrossiers, ter voc
wijl de grootwinkelbedrijven eer ^er!
kwart van alle vleesaanvoere: var
afnemen en voorverpakt te koo; wet
aanbieden. Vooral de super ^ar
markt roept om jong rundvlees
Een vlezige kruisling, gebo
ren uit een zwartbonte moe
der en een Franse Charolais-
stier. De dieren zijn zwaarder
dan Nederlandse kalveren
en brengen meer op.
