Zenuwinzinking
en behandeling
TONEEL ACTUEEL
Postzegel-
nieuws
Roemeens toneel
In de staart van de maand april zal in ons
land voor het eerst Roemeens toneel te zien
zijn. Het „Teatrul Lucia Sturdza Bulan-
dra" komt namelijk in het kader van het
cultureel akkoord tussen Nederland en
Roemenië op bezoek met twee stukken,
„Leonce en Lena" van de Duitse auteur
Georg Biichner, van wie de Haagse Come-
die dit seizoen nog „Woyzeck" speelde, en
een werk uit eigen land. Dat is dan „Car
navaleske" van de enige grote toneelschrij
ver die Roemenië rijk is en ook over de
grenzen regelmatig gespeeld is. Ion Luca
Cariagale.
Het Bulandra theater, ooit gestart in Boeka
rest als het „Stedelijk Toneel", is ver
noemd naar een Roemeense actrice die er
vanaf het ontstaan- in 1947 vijftien jaar
lang de leiding had. Vorig jaar zou het ge
zelschap Nederland al aandoen, maar on
danks contracten en financiële garanties
van de Nederlandse regering, werd het op
treden afgezegd wegens „verplichtingen in
eigen land". Mogen we de Duitse pers ge
loven dan kunnen we blij zijn met die ver
late komst, want daar werden de Roeme
nen twee jaar geleden geroemd om hun
frisse aanpak. Krantekoppen vertelden
zelfs: „Toneel dat men zelden ziet".
Te uwer geruststelling: De voorstellingen
zullen weliswaar in het Roemeens gegeven
worden, maar tevens worden begeleid door
simultane vertalingen in het Nederlands.
De 60 leden tellende groep start in Gronin
gen, doet enkele grote steden aan en valt
in de Hofstad te bewonderen op 30 april, 's
middags en 's avonds in de Koninklijke
Schouwburg.
Groeten uit Mickery
Er zijn toneelliefhebbers die zweren bij het
Mickery-theater. Nu lag dat tot voor kort
in Loenersloot, waar Hagenaars —zo al
geïnteresseerd beslist moeilijkheden
gehad moeten hebben. Het theater van Rit-
saert ten Cate, dat overigens z'n bestaans
recht best bewezen heeft, is nooit aange
slagen bij de Loenerslotelingen. Daarvoor
was het nog teveel een oord voor toneel-
verslaafde Amsterdammers. Dat Mickery
verplaatst werd naar een tijdelijke behui
zing in de Noorderkerk aan de rand van
de Jordaan was ook niet al te vreemd. Dat
bleef een nood-theater, want na elke voor
stelling moest de kerk weer ontruimd
worden voor de diensten van de volgende
dag. Daar is jiu verandering in gekomen.
Mickery heeft"een eigen theater, het in ijl
tempo verbouwde Capitol-theater aan de
Rozengracht. Capitol was een leegstaande
bioscoop, vóór en in de oorlog al eens een
„echt" theater onder de naam Rozenthea-
ter. Vandaar de verhuiskaart van Mickery
met vier „portiers-in-de-bloemen". Een
herinnering aan de oude bioscoop-glorie en
wellicht symbolisch voor de Mickery-toe-
komst.
OTTO STERMAN:: dwarsfluit in de goederentrein
Uitspraken
In het laatste nummer van Mickery-lijfblad
„Mickery Mouth" enkele fraaie uitspraken
die ik u niet wil onthouden: Ko van Dijk
werd gevraagd naar het nut van „nieuwe
vormen" op het toneel. Antwoord van
hem: „Iedereen die iets van toneelgeschie
denis afweet, kan u vertellen dat iedere
nieuwe vorm die nu bedacht wordt, al lang
is geweest. Dat is allemaal weer overge
gaan en weer tot bruikbare vormen terug
gekeerd. Met experimenteel toneel jaag je
in Nederland iedereen de schouwburg uit."
Volgende vraag: „U bent wel tevreden
met dit toneelbestel?" Ko van Dijk: „Wat
zegt u nou! Omdat ik tevreden ben met de
Haagse Comedie, ben ik het nog niet met
het bestel! We mogen God danken dat de
Haagse Comedie het in dit uiterst moeilij
ke bestel zo goed doet. Dat is een enorme
prestatie".
En van Otto Sterman, die zich onder protest
neergelegd heeft bij het feit dat in Neder
land een negeracteur alleen een neger mag
spelen en met voordrachten door het land
reist: „Ik speel dwarsfluit. Dat is mijn
hobby en dat doe ik al vele jaren en met
veel plezier. Omdat een fluit geringe afme
tingen heeft en ik veel reis, neem ik hem
overal mee. Ik studeer veel in treinen. In
de goederenwagens. Daar hinder ik nie
mand en er is een uitstekende akoestiek."
Struisvogel of kritikus
In hetzelfde nummer van M/M fulmineert
Nic. Brink tegen het pakket Nederlandse
toneel kritikasters. Brink die op het stand
punt staat dat we af moeten van „toneel
als doel", dus toneelspelen om een goede
voorstelling te maken, als zuiver-artistie-
ke daad en niet met de bedoelingen om
„andere zaken" duidelijk te maken, schopt
tegen heel wat kritische schenen. Nogal
ongenuanceerd, zonder zich de kaders te
realiseren waarbinnen krantemensen over
toneel schrijven en zonder ook maar even
aan het publiek te denken, schrijft hij dat
één en dezelfde recensent niet juichend
kan zijn over totaal tegenstrijdige voorstel
lingen als „En nu naar bed" en „De rit
over het Bodenmeer".
Brink: „Voor mij is zo'n recensent een ver-
„Lear" van Centrum even fascinerend. Een
kritikus is dan ook geen struisvogel maar
eerder een dromedaris met twee bulten.
Als u het er niet mee eens bent, laat het
me dan even weten.
Rotonde als speelruimte
Amsterdam zit ruimer in z'n theaters dan
Den Haag. Het Amsterdams Toneel heeft
daar sinds kort dan ook dankbaar gebruik
van gemaakt en is behalve de met opera
en ballet gedeelde Stadsschouwburg het
Shaffy-theater en de Brakke Grond gaan
bespelen. Daarop kwamen onmiddellijk
reacties in de geest van „Waarom spei-
ding? Ze moesten toch zo nodig in de
Stadsschouwburg?". Als antwoord daarop
komt dan nu de opening van de rotonde
van de Stadsschouwburg als speelruimte
voor kleine produkties. Ze worden gespeeld
om kwart over elf 's avonds als de „nor
male" voorstellingen uit is, temidden van 't
roden pluche van de schouwburg. Van
avond gaat het eerste rotonde-toneel van
start met een opvoering van „Teresa",
met Kitty Courbois, dat daarvóór in het
Shaffy-theater te zien was.
Paleistheater
slaggever; nee een struisvogel, die geen
knip voor de snavel waard is. Zo iemand
verliest alle recht op het predikaat kriti
kus.,' Nou ja meneer Brink. Alles goed en
wel, maar kranten worden gelezen door
een sterk uiteenlopend publiek. Dat publiek
wil weten of een voorstelling goed, slecht
of middelmatig is. Daarnaast mag dan het
stuk in de toneelsituatie geplaatst worden.
Wat dat betreft kan een kritikus „Blok aan
't been" perfecte komedie vinden, en
En nog een „theater" er bij in Mokum. Ko
ningin Juliana had de wens geuit dat het
Paleis op de Dam meer betrokken zou
moeten worden bij het culturele leven van
de hoofdstad. Om te beginnen zijn nu op
24. 25 en 26 april voorstellingen in de
schepping van bouwmeester Jacob van
Campen georganiseerd.
Het wordt een optreden van het bewegings
theater „BEWTH", bijgestaan door de
groep Multi Media van Bart Stuyf. Een ge
heel nieuwe kunstuiting waarbij met be
hulp van marterialen, klank- en lichteffec
ten de ruimte tot leven wordt gebracht. De
groep trad eerder in het Stedelijk Museum
op. Genodigden zijn geïnteresseerden, wel
en niet beroepshalve, in dit soort kunst
plus middelbare scholieren, van wie door
directeuren en rectoren een lijst van be
langstellenden uit de hoogste klassen werd
samengesteld.
Meisje in binnenzak
Een nieuwe vrije produktie op komst. John
Lanting heeft een bewerking gemaakt van
het toneelstuk „The moon is blue" van de
Amerikaan Hugh Herbert, dat onder de ti
tel „Zo'n meisje om in je binnenzak te
stoppen" op 22 september in het Nieuwe
John Lanting (rechts) vrije produktie
De La Mar in Amsterdam in première
gaat. Regisseur is de Engelsman Alexan
der Doré, die eerder „Vlinders zijn vrij"
met Andrea Domburg en Lex van Delden
en „Nee schat, nu niet" met o.a. Arnold
Gelderman regisseerde. Acteurs zijn John
Lanting zelf, Peter Aryans, Jennifer Wil-
lems (nu nog bij de Nieuwe Komedie en
Jan Ureij.
Gejaagd
door de musical-wind
Even naar het buitenland. In Engeland en
Amerika wordt naarstig gezocht naar a's-
maar nieuwe stof voor musicals. In Lon
den is men druk doende de musical-equiva
lenten te vinden voor Rhett Butler en Scar
let O'Hara. De fameuze figuren uit het
boek van Margaret Mitchell, nog bekender
geworden door de filmvertolkingen van
Clark Gable en Vivien Leigh, gaan herle
ven in zangspel-versie op hel Londense to
neel. Succes gegarandeerd zou je dan /.eg
gen. Veel succes heeft al een nieuwe Ame
rikaanse musical die is gebrouwen naar
het verhaal van de Billy Wilder-film
„Some like it hot". De groots opgezette en
ambitieuze musical heet „Sugar", telt bij
na twintig liedjes en muzikale tussen-acts.
Robert Morse speelt de rol van Jack Lcm-
mon, Elaine Joyce als Sugar Kane de titel
rol, die eens de nu al legendarische Mari
lyn Monroe als comédienne liet zien.
Groeten van Mickery
KO VAN DIJK: iedere nieuwe 1
BERT JANSMA er al eerder.
Een depressieve patiënt die goede
steun ontvangt van familie en
naaste omgeving zal zich veel
vlugger uit zijn ellendige toe
stand loswerken. Sommige per
sonen hebben de natuurlijke
gave om met de nodige fijnge
voeligheid overspannen familie
leden of vrienden op te vangen.
Anderen daarentegen hebben
deze gave niet en zijn dus ge
baat met enkele algemene richt
lijnen. Een niet begrijpende of
onjuist reagerende omgeving
kan dikwijls ingewikkelde ge
voelens van angst, schuld en
Hijzelf voelt zioh onmachtig om
zijn toestand te beheersen en
zich volledig rekenschap te ge
ven van de moeilijkheden die
hij de anderen bezorgt. Vandaar
het nut dat de behandelende ge
neesheer één of meer familiele
den bij de zaak betrekt. Indien
de patiënt ermee akkoord gaat
dat er contact opgenomen wordt
met de familieleden dan kan hij
met hen een gunstig gesprek
hebben. De klemtoon en de .es
sentie van dit gesprek moet er
in bestaan dat de familieleden
duidelijk gemaakt wordt dat de
patiënt evenzeer ziek is als ie
mand die lijdt aan een maag
zweer of galstenen. Tevens
moet benadrukt worden dat de
depressieve patiënt zicb in zulke
toestand bevindt dat hij onmo
gelijk kan reageren en niet
meer de volledige kontrole heeft
over zijn psychisch leven en
handelen." Dit zal zeker de
agressieve gevoelens, de prik
kelbaarheid en eventueel de af
keuring vanwege de familiele
den verzachten of verminderen.
Meestal is de omgeving opgelucht
indien ze goed beseft waaraan
de patiënt lijdt en wat ze zelf
kan bijdragen tot een vlugger
herstel. De patiënt zal zich te
recht erkend en geëerdbiedigd
voelen als een zieke. Zonder
voldoende inzicht wordt een de
pressieve patiënt nogal vlug be
schouwd als een onsympathieke
luierik, een komediant of ge
woon een zwakkeling.
De zieke teveel achter zijn veren
zitten en tezeer aansporen tot
meer aktiviteit en meer wils
kracht is totaal verkeerd. De
patiënt moet ook niet gedwon
gen worden tot meer ver
strooiing en ontspanning indien
hij dit zelf niet wenst.
MEDISCHE
RUBRIEK
Evenmin heeft het zin hem steeds
te willen volproppen met eten.
Het negatieve resultaat is dik
wijls het totaal verdwijnen van
de eetlust. Patiënt mag niet het
gevoel hebben dat hij verlaten
„De zeven werken
medicijnman tot medi
is op de expositie „Van
wordt maar anderzijds is een
beschermende houding ook niet
nodig. Voortdurend patiënt om
ringen met attenties en zorgen,
kan hem erg prikkelen. Wel
moeten we zorgen dat hij niet
steeds in bed blijft. Anderzijds
mag en moet hij extra-rust ne
men indien hij er behoefte aan
heeft.
Het is onnodig een overspannen
persoon voortdurend lastig te
vallen met allerhande karwei
tjes.
Deze mogen wel voorgesteld wor
den zonder dat men moet ver
wachten dat hij ze uitvoert of
volledig afwerkt.
Kortom, zoals de patiënt een tijd
je moet leren leven met zijn in
zinking, zo ook moet de omge
ving leren omgaan met een de
pressieve patiënt. Dit vergt veel
takt en veel begrip omdat een
depressieve patiënt nu eenmaal
geen zonnetje in huis is.
Indien de omgeving, m.a.w. de
naaste familie, niet in staat is
voldoende inzicht en begrip op
te brengen, om patiënt in een
positieve atmosfeer op te van
gen, dan is het beter dat hij tij
delijk elders verzorgd wordt.
Eventueel kan patiënt dan bij
vrienden die „meer open" staan
een onderkomen krijgen. Lukt
dit niet dan kan hij mits de no
dige voorbereiding, nog opgeno
men worden in een rusthuis of
een hospitaal.
Een gespannen patiënt blijft
meestal verder werken, een
overspannen patiënt legt er
doorgaans het bijltje bij neer en
nemt de situatie aan van werk-
ongeschikte patiënten.
Indien een overspannen persoon
wenst verder te werken moet
hij weten dat zijn toestand een
weerslag kan hebben op zijn
werk. Een daling van het rende-
mept is zeker te verwachten.
Wanneer het een verantwoorde
lijke post betreft, is het het best
Ook dit jaar verschijnen er weer
speciale Europazegels. Het ont
werp is van de Finse kunste
naar Paavo Huovinen en is een
symbolische afbeelding van de
internationale samenwerking op
het gebied van de communica
tie. De Nederlandse zegels ver
schijnen op 5 mei. De waarden
zijn 30 cent (lichtblauw en
oker) en 45 cent (oranjerood en
oker). De zegels zijn verkrijg
baar tot 3 juni.
De folklore van de Nederlandse
Antillen, waarbij feest, zang en
dans niet weg te denken zijn, is
hel onderwerp van drie postze
gels die van 16 mei tot 15 au
gustus verkrijgbaar zijn. De ze
gels zijn felkleurige afbeeldin
gen van een steelband (155),
seu, het feestelijk binnenhalen
van de maisoogst (20+10) en de
tambu-dans (30+15). De toeslag
is bestemd voor instellingen op
het gebied van sociale en cultu
rele zorg. De ontwerpen zijn
van E. N. Ayubi in Willemstad.
De Duitse schilder en graficus
Lucas Cranach is vijfhonderd
jaar geleden geboren. Ter gele
genheid daarvan geeft de Bun-
despost op 18 mei een zegel uit
met het portret van Cranach,
gemaakt door zijn tijdgenoot Al-
brechl DUrer. Cranach 1472-
1553) was ondermeer lange tijd
hofschilder van vorst Friedrich
de Wijze van Saksen. De zegel
van 25 pfennig is uitgevoerd in
groen, oker en zwart.
De gezondheidsorganisatie van de
Verenigde Naties organiseert elk
jaar op 7 april een „wereldge-
/ondheidsdag", die deze keer is
gewijd aan „uw hart is uw ge
zondheid" Vele landen geven
ter gelegenheid daarvan zegels
uit met dit thema. De VN zelf
geven twee zegels uit, 15 c. en
0.80 Zw. fr. Het ontwerp is van
de Australiër George Hamori,
die uitging van de tekening van
Leonardo da Vinei „De mense
lijke proporties" van ca. 1509.
In 1952 werd Luxemburg de zetel
van de hoge commissaris van
de F.GKS. Ter herinnering aan
grondlegger Robert Schuman
verschijnt een postzegel met
eer. afbeelding van een bronzen
sculptuur van president Schu
man. De zegel heeft een wuarde
van 3 fr. en is uitgevoerd ln
donkergroen en zwart-grijs.
De Libanese posterijen wilden een
zegel uitgeven met een ufbeel-
dtng van Miss Heelal, de Liba
nese Georgina Rlkz. Men be
schikte echter niet over een por
tret van de schone en heeft
dnnrom maar gebruik gemaakt
var. een plaatje uit een tijd
schrift van een oliemaatschap
pij, waarop de mooie Georgina
i" de Middellandse Zee aan het
dat de werkgever ingelicht wordt.
Dit moet gebeuren na overleg
patiënt-geneesheer. Als algeme
ne regel mag men aannemen
dat iemand die zich wegens een
zenuwinzinking niet in staat
voelt om zijn beroepsbezigheden
voort te zetten er goed aan doet
zijn werk te staken tot hij zich
beter voelt en zijn geneesheer
een waarneembare verbetering
vaststelt.
Het is de taak van de geneesheer
zo vlug mogelijk de juiste medi-
kamenteuze behandeling in te
stellen. Op dit ogenblik is er
een heel gamma geneesmidde
len op de markt om een zenuw
inzinking te bestrijden. Op dit
gebied moet een patiënt zijn ge
neesheer volledig vertrouwen.
De keuze, de hoeveelheid en de
duur van de gebruikte medikn-
menten worden bepaald door de
behandelende geneesheer en
niet door de patiënt of zijn om
geving. De dokter zal er naar
streven de behandeling zo goed
mogelijk te individualiseren,
m.a.w. ze zo juist mogelijk aan
te passen aan de persoonlijk
heid van de zieke en de aard
van zijn overspanning. Vele an-
tidepressieve geneesmiddelen
hebben nevenwerkingen en mo
gen niet genomen worden met
andere geneesmiddelen. De on
derlinge samenhang tussen de
huidige geneesmiddelen is nu
reeds zo ingewikkeld geworden
dat het totaul onverantwoord en
zelfs gevaarlijk is op eigen ini
tiatief er nog iets aan toe te
voegen. Vergeten we toch niet
dat onze hersenen het meest in
gewikkelde apparaat zijn dat er
op deze planeet bestaat en dat
men als ondeskundige er niet
straffeloos aan mag knutselen.
Letterlijk vertaald betekent psy
chotherapie de behandeling van
de geest. In de praktijk wordt
er mee bedoeld een reeks van
gesprekstechnieken die een vak
kundige (geneesheer, maat
schappelijke werkster, psycholo
gen enz.) voert met een patiënt
met psychische moeilijkheden.
In de algemene praktijk komt
het meestal neer op een begrij
pend gesprek waarbij men aan
dachtig luistert om een begrip
te krijgen vun het dagelijks le
ven van de zieke. Op deze ma
nier wordt er vooreerst een at
mosfeer van vertrouwen gescha
pen die de patiënt doet aanvoe
len dat hij tegenover iemand
stat die vakkundig is en die
hem in zijn ziekte begrijpt.
De eigenlijke psychotherapeuti
sche aktie bestaat er dan niet in
aan patiënt bepaalde oplossin
gen op te dringen maar hem zo
ver te brengen dat hijzelf een
oplossing kan ontdekken en er
aktief aan mee werkt. Na een
tijdje, geholpen en ondersteund
door een juiste medlkatie, wordt
de nacht wat minder donker en
komt de ziekt- tot het besef dat
er een mogelijke oplossing be
staat. In een volgend stadium
zal hij ze zelf ontdekken en
beginnen mee te werken aan de
uitvoering ervan. Een dieper
doorgedreven psychotherapie
wordt meestal uitgevoerd door
een psychiater in afspraak met
de huisarts.
Putiënten die lijden aan een endo
gene depressieve, m.a.w, niet
uitgelokt door uitwendige fukto-
ren maur wol door de persoon
lijkheidsstructuur van patiënt
zelf, kunnen zeer vlug naar zelf
moordgedachten afglijden.
In deze gevallen is een spoedbe-
handellng met elcktro-shock
soms noodzakelijk. Deze kan te
genwoordig op een elegante ma
nier uitgevoerd worden zodat
het angstaanjagende aspect er
van sterk verminderd Is.
Tenslotte nog dit: iedere depres
sie kómt men te boven, hoe ho
peloos de tocstund ook mag lij
ken. Raadpleeg geregeld uw ge
neesheer, voornI In het begin
van een behandeling. Dit vormt
voor U een steun en voor hem
de noodzakelijke gelegenheid
om uw toestand te volgen en de
behandeling aan te passen.
DR ICKX.
