Er is enorm veel
variatie in de werkzaamheden
bij de walserijen
OVER MENSEN EN HUN WERK
BIJ HOOGOVENS(3)
Wèl ingewikkelder maar minder zwaar werk
V
HOOGOVENS
Jh onze walserijen worden de zware Mokken rnwstaal die de
staalfabrieken leveren met behulp van walsinstallaties vervormd
tot verschillende produkten. De belangrijkste walserijprodukten
zijn dik plaatstaal voor de scheepsbouw bijvoorbeeld, dun plaat
staal dat o.a. in de auto-industrie wordt gebruikt, blik dat al of
niet vertind gebruikt wordt in de verpakkingsindustrie en andere
bedrijfstakken, en staafstaal voor bijvoorbeeld de betonbouw.
Dun plaatstaal en blik worden geleverd op rollen of geknipt tot
platen. De werkzaamheden in de walserijen kun je, globaal ge
zien, in verschillende groepen verdelen. Eerst de voorverwarming
van het te walsen materiaal, dan het eigenlijke walsen en tenslotte
de afwerking en het transport.
Er is enorm veel variatie. Van eenvoudige opruim- of corveewerk
zaamheden tot de bediening van uiterst ingewikkelde apparatuur.
Ovenman-
nieuwe-stijl
In de blok- en warmbandwalserijen
wordt.het staal in de vorm van grote
blokken of dikke plakken eerst op wals-
temperatuur gebracht voordat het door
de walsen gaat. Dat gebeurt in speciale
ovens die worden bediend door oven
beden. Hun werk heeft niets meer uit te
staan mef het ouderwetse, ambachte-
bjke laden en lossen van een oven. Een
ovenman-nieuwe-stijl houdt zich groten
deels bezig met het bedienen en regelen
van de apparatuur. Met bewaken, con
troleren en bijregelen. Af en toe komt
er nog wel handwerk aan te pas. Bijvoor
beeld bij het verwijderen van slakafzet
tingen van de ovenbodems. Maar nor
maal gaat alles met afstandbediening
vanuit cabines. In de nieuwe walseryen
gaat de apparatuur steeds gecompli
ceerder worden. Televisie-camera's
kijken in de ovens waar de plakken
staal zich bevinden. Er is speciale appa
ratuur om de temperatuur af te stellen
en bijzondere meters die de temperatuur
precies meten. Alleen bij afwijkingen
van de normale gang van zaken hoeven
de mensen nog uit hun cabines te komen
om bij de ovens werkzaamheden te ver
richten.
Meer hete karweien
gaan verdwijnen
Alleen in de koudbandwalserijen is er
nogal wat bediening vlakbij de wals
installaties. Dat levert geen problemen
op omdat het materiaal daar niet warm
meer is en de omgeving bepaald geen
temperatuurmoeilykheden veroorzaakt.
Vroeger was dat wel anders.
Toen moest het materiaal met allerlei
tangen en haken in alle fases van het
proces door de mensen behandeld
worden.
En dat gebeurde dan in de directe om
geving van het hete staal. Het was toen
dan ook 20 minuten werken en 40 minu
ten rust. Het walsen gebeurt nu vanuit
geconditioneerde cabines, waar de men
sen aan knoppen en handels sturen.
Met het warme materiaal hebben ze dus
niet direct op korte afstand te maken.
De weinige overgebleven functies waar
bij dat nog wel het geval is, verdwijnen
geleidelijk.
Knippen
met superscharen
Veel mensen vinden ook een taak in de
walserij in wat wij de afwerking noemen.
Zü werken aan installaties waar het
materiaal zijn laatste bewerking onder
gaat vóór het afgeleverd wordt. Zij be
dienen de zogenaamde schaarlijnen, de
plaatscharen en de strokenscharen
waarmee de platen of banden staal op
de gewenste afmetingen worden geknipt.
Daarvoor is echt wel een aparte oplei
ding nodig. Zo'n platenknipbaan in de
nieuwe warmbandwalserij is ongeveer
150 meter lang en kost rond de 15 mil
joen gulden. Bij de afwerking rekenen
we ook het werk in de magazijnen en
het verpakken voor verzending. Dat is
eenvoudiger, voor een deel gemechani
seerd werk. Het vochtvry emballeren
van pakken of rollen staalplaat vraagt
natuurlijk wel de nodige aandacht.
Nog even terugkomend op die installa
ties. Op een technische school wordt
niet geleerd hoe je walsbanen en schaar
lijnen kunt bedienen. Daar is het werk te
gespecialiseerd voor. Daarom besteedt
Hoogovens zelf de nodige zorg aan die
opleiding.
Transport
door kraandrijvers
In de walserijen is er intensief transport
dat. voor een groot deel met kranen
wordt uitgevoerd. Een belangrijke groep
mensen vervult dan ook de functie van
kraandrijver. Ik schat hun aantal op
450 a 500. Zij besturen de kranen die
over vaste rails in de hallen rijden. Daar
zijn hele zware bij die tegen de 100 ton
kunnen tillen. Aan de bouw van de kra
nen en de goede inrichting van de be
dieningscabines wordt ruime aandacht
besteed. Wij hebben hier een speciale
afdeling voor de ontwikkeling van de
jkraanbouw.
Er werken zo'n 23.000 man bij Hoog-
ovens. Buitenstaanders schatten dit aan-
tal soms veel hoger maar meestal aan
zienlijk lager. Ook over wat er zoal
gebeurt bij Hoogovens verschilt men van
opvatting.
Als het gaat om de werkomstandigheden
lopen de gedachten eveneens sterk uiteen.
Ze variëren van warm tot koud, van
schoon tot vuil, van gevaarlijk tot veilig.
Wie heeft gelijk? Hoe was het vroeger
en hoe is nu bij Hoogovens
Zulke en andere vragen hebben we voor
gelegd aan mannen die het bedrijf door
en door kennen. Zij vertellen om de beurt
hoe het toegaat in hun afdeling.
Vandaag is het woord aan
Ir. W. Singer,
Hoofd Sector Warmwalserijen.
De 10 walserijen van Hoogovens zijn in
gedeeld in een drietal sectoren. Daar
werken circa 5000 man produktieperso-
neel in ploegendienst. Dat is rond 213 van
het personeel dat bij Hoogovens direct
voor de produktie werkt.
Leren samenwerken
hoort bij
de opleiding
Wanneer wij een nieuwe fabriek kry gen,
beginnen we zeker al twee jaar voor de
ingebruikneming aan de voorbereiding
van de personeelsbezetting. Dat is ook
zo gebeurd bij de nieuwe warmband
walserij en de nieuwe koudbandwalserij.
We beginnen dan eerst met de ervaren
mensen uit de bestaande fabrieken te
selecteren. Maar op een gegeven mo
ment is het toch noodzakelijk om ook
mensen van buiten aan te trekken.
Zo is voor de nieuwe warmbandwalserij
ongeveer 50% van de bezetting uit de
bestaande walseryen en 50 van buiten
gekomen. Voor velen van de bestaande
medewerkers betekent zo'n verplaatsing
tegelijk een promotie. Want een man
komt in zo'n nieuwe walserij al gauw in
aanmerking voor een hogere functie.
Bij de opleiding gaat het niet alleen om
de installaties en de bediening daarvan.
Er wordt veel zorg besteed aan het goed
samenwerken in een kleine groep, het
kweken van teamgeest. Dat samenwer
ken in kleine groepen vindt men niet
alleen in de walserijen, het is eigenlijk
kenmerkend voor al het werk by Hoog
ovens. Er wordt in zo'n opleidingscur
sus ook een stuk algemene vorming
ondergebracht. En onze onderwijsafde
ling maakt gebruik van allerlei moderne
hulpmiddelen, zoals videorecorders en
andere apparatuur.
Wèl ingewikkelder
maar minder
zwaar werk
Wij hebben in ons hele bestaan eigenlijk
maar één echte ouderwetse walserij ge
had van het type waarin de mensen het
materiaal zelf moeten transporteren.
Het verschil tussen 'oud' en nieuw zit
bij de tegenwoordige walserijen vooral
in verbeteringen van de werkomgeving.
Bij beide geschiedt de bediening vanuit
cabines. Maar de nieuwe cabines zyn
weer beter doordacht met gebruikma
king van nieuwe hulpmiddelen.
Dat is te danken aan de ontwikkeling
van de ergonomie, de wetenschap die
onderzoekt hoe men een machine of
apparaat moet construeren om het ge
makkelijk te kunnen bedienen. De ergo
nomie maakt speciale studie van de
juiste plaats van de bedieningsknoppen,
van de plaats van de man, van de belich
ting, van de klimaatregeling in de cabi
nes.
Die cabines zijn byna allemaal van
airconditioning voorzien en beter ge
schikt om in te werken dan veel kan
toorgebouwen. De indeling van de
bedieningslessenaar in de cabine is
helemaal met de leveranciers doorge
sproken. De plaats van iedere bedie
ningsknop is aan een analyse onder
worpen om ïe bepalen waar die precies
het best kan zitten. Het lykt misschien
wat overdreven dat aan dit onderdeel
zoveel aandacht wordt besteed, maar in
de praktijk hebben we er allemaal veel
plezier van en we zijn bly dat wé het
In het zondagse pak
naar de fabriek
Vele bedieningsmensen kunnen rustig
in een goed pak naar de walserij komen.
Wel ontvangen zy fabriekskleding maar
die speciale kleding moeten zij eigenlijk
alleen bij de hand hebben voor het walsen
wisselen. Dat walsen wisselen is het enige
echt vuile werk dat er voor hen is over
gebleven. Het gebeurt 1 2 maal in de
8 uur en betreft het vervangen van de
rollen in de walsinstallatie. In de warm
bandwalserijen is dat gemiddeld een
kwestie van een 20 minuten.
Ook op het gebied van ventilatie en
geluiddemping zijn de technische moge
lijkheden gestegen.
Verder gaan we steeds meer gebruik
maken van computers. Die maken het
bedienen met de hand door middel van
besturingshandels weer overbodig. Het
walsen gaat dan ook steeds meereen
controlefunctie worden.
De moderne techniek bracht verder een
grote verbetering in de communicatie
binnen de fabriek door middel van de
oproepinstallatie. De laatste verbetering
hierin is dat we een goed systeem heb
ben ontwikkeld om vanaf de grond ge
makkelijk met de man in de kraanca
bine te kunnen praten met behulp van
microfoon en luidspreker. Dat is in de
nieuwe walserijen al overal ingevoerd.
Automatiseren
maakt mensen
niet overbodig
De automatisering by Hoogovens vormt
geen bedreiging voor de werkgelegenheid
in het bedrijf. De grote expansie blijft
mensen vragen. In de 20 jaar die ik hier
zit, zag ik de produktie lOx zo groot
worden. Per geproduceerde ton staal
zijn er wel minder mensen nodig dan
vroeger. Maar het aantal tonnen nam zo
snel toe, dat er nog steeds een tekort aan
personeel is.
Bij ons is het niet voorgekomen dat we
door het plaatsen van een computer in
de fabriek of door het mechaniseren van
handwerk de mensen niet meer konden
plaatsen. Interne overplaatsing komt
uiteraard wel voor.
Door deze ontwikkeling stijgt het peil
van het werk geleidelijk zo dat we aan
de mensen die nieuw in het bedrijf
komen ook wat zwaardere opleidings
eisen gaan stellen. Het normale op
leidingsprogramma voor de bedienings
vaklieden eist in het algemeen een
voorafgaande lager technische opleiding
(LTA of LTS). Dat is geen overdreven
eis omdat de fabrieksapparatuur steeds
gecompliceerder wordt. Een technische
ondergrond is gewoon onmisbaar om met
deze apparatuur goed te kunnen omgaan.
Natuurlijk bestaan er ook nog moge
lijkheden voor mensen zonder diplo
ma's. Op dit moment zijn er nog altijd
heel wat mensen zonder deze technische
vooropleiding op belangrijke posten die
door hun grote ervaring volkomen ge-
geschikt zyn voor de betreffende functie.
Bovendien worden er natuurlijk voor de
betere bedieningsfuncties ook eisen ge
steld ten aanzien van de persoonlijke
capaciteiten. Vooral daar waar leiding
geven en samenwerken een rol spelen.
wordt met een bediening van 8 S. 9 man
gerealiseerd; 8 a9 man die een installatie
van zo'n 275 miljoen in hun vingers
hebben. Er komt nog wel een aantal
mensen bij zoals kraandrijvers, oven-
lieden, kraanhulpen, mensen die zorgen
voor het grondtransport e.d. Maar als
je zuiver over de bediening van de wals
installaties praat dan is het getal van
acht negen juist.
Die moeten uiteraard wel zeer goed op
elkaar ingespeeld zijn. Vandaar ook
Kleine ploeg voor
kolossale installatie
De reuzeninstallatie die een warmband
walserij wel mag worden genoemd, is
ondergebracht in een werkhal van 650
meter lengte. In zo'n hal wordt van 550
- 600 ton per uur aan materiaal ver
werkt. En die indrukwekkende stroom
Warmbandwalserij 2 met een uiteinde
lijke jaarcapaciteit van ruim 3 miljoen
ton. Hoogovens volgt met deze walserij
de tendens in de staalindustrie naar
grotere produktie-eenheden. Naast
grotere capaciteit trekt ook de voort
schrijdende automatisering van het
produktie proces de aandacht. Warm
bandwalserij 2 gaat in dit opzicht aan
de spits. Op de personeelsbezetting in
zijn geheel heeft die automatisering geen
invloed. Wel op de kwaliteit vnn het
produkt.
dat wij bij de opleiding van deze
mensen het werk in teamverband heb
ben ingebouwd. Het woord team heeft
hier nog een byzondere waarde. Bij een
team denk je namelijk al gauw aan
mensen die dicht bij elkaar bezig zyn.
Maar hier betreft het mensen die op
vaak tientallen meters van elkaar wer
ken en die voor de, communicatie hele
maal op microfoon en luidspreker zyn
aangewezen. Dat stelt nog hogere eisen
aan het op elkaar ingespeeld zijn. Maar
een goed verstaander blijkt ook hier aan
een half woord genoeg te hebben.
Veilig werken is
overal het parool
Een punt dat bij de walserijen de nodige
aandacht krijgt is het zware transport
met gecompliceerde installaties. On
voorzichtigheid kan hier tot nodeloos
risico leiden. Reden om aan dit punt
bijzondere aandacht te besteden. In de
groepsbesprekingen onder leiding van
de walsmeester worden de veiligheids
aspecten dan ook regelmatig ter sprake
gebracht. Het is een huisregel dat by al
onze zorgen voor de techniek en streven
naar kwaliteit en kwantiteit de veilig
heid altijd voorop dient te staan.
