Filmer Albert Gols:
Waddenzee ons laatste
natuurlijke paradijs
Graaf van Monte
Cristo vlucht
uit gevangenis
TERUGBLIK
Hou het scherm in 't oog
PAGINA 2
LEIDSE COURANT
MAANDAG 14 FEBRUARI'1^,
T
Albert Gob (links) en Kees Colson (rechts) bezig met opname in de Waddenzee, voor het programma De Waddenzee wat doen we ermee?
Filmer Albert Gols kijkt ietwat
mistoostig, wanneer hij het
over de Waddenzee heeft. Hij
voelt zich duidelijk betrok
ken bij het lot van dit unieke
natuurgebied. Met andere
woorden: het gaat hem per
soonlijk aan, wanneer er een
ingreep in het Waddengebied
plaatsvindt. Daar komt nog
bij, dat de nu 41-jarige fil
mer enig recht van spreken
heeft, omdat hij in de jaren
na de oorlog, het gebied tot
in de finesses heeft leren
kennen. Overbodig te zeggen,
dat hij een groot natuurlief
hebber is,
Albert Gols heeft nu in totaal
vijf films over het Wadden
gebied gemaakt. Als een
rode draad, die als het ware
een verband legt tussen al
deze films, loopt de waarschu
wende vinger van Gols,
die vindt, dat wij op de ver
keerde weg zijn met het
Waddengebied. ,,Wat doen
we ermee"? zo vraagt hij
zich af, wanneer het over dit
natuurgebied gaat.
Deze vraag is ook de titel van
een vijftig minuten durende
documentaire, die hij in op
dracht van de KRO vervaar
digde en die vanavond op
het televisiescherm (Neder
land I) wordt vertoond.
Samen met zijn zoon, Onno
Gols en cameraman Cees
Colson, trok hij, gewapend
met filmapparatuur, ver
scheidene malen naar het
Waddengebied om daar op
namen te maken voor de do
cumentaire, die een bewogen
pleidooi voor het behoud van
de Waddenzee en dat van het
karakter der eilanden is ge
worden. Hoe paroxaal het
ook klinkt, toch is de docu
mentaire, die Albert Gols bij
wijze van spreken tot vlak
voor de vertoning heeft bij
geschaafd, een objectieve
weergave geworden van de
problemen die rond het feno
meen „Waddenzee" spelen.
Dit betekende, dat het drie
tal de ene dag text hun mid
del in de blubber van de
Wadden moest filmen, maar
de andere dag „hoog en
droog" op het AKZO-kantoor
opnamen maakte van een in
terview met één der direc
teuren van dit concern. „We
hebben er heel wat meer
uurtjes aan besteed, dan dat
we er aan verdienen", zo
verzekert Gols. „Je moet
met dit soort filmwerk wel
een flinke brok idealisme
hebben. Dat Is trouwens al
tijd zo met natuurfilms. Dat
is nooit een lucratieve bezig
heid. Maar ik hou nu een
maal ontzettend veel van de
Waddenzee en de eilanden.
Het is toch het laatste na
tuurlijke paradijs in Neder
land in die grootte?" zo zegt
hij.
Waar het Albert Gols in de
KRO-documentaire om gaat,
is het feit, dat de natuurlijke
betekenis van het Waddenge
bied nergens gelijk blijft. Er
is duidelijk sprake van een
achteruitgang in flora en
fauna.
„Ik heb bijvoorbeeld gemerkt,
dat waar ik tien jaar geleden
nog visjes ving, ik nu niets
meer vang dan alleen wat
botjes. Het aantal zeehonden
is in vier jaar tijds terugge
lopen van 1400 tot de helft.
Als ze genoeg voedsel had
den, bleven ze wel...
Ik kom al 25 jaar in het Wad
dengebied en dan ontdek je
dat er een grandioos verschil
is met de huidige situatie,
ook de mentaliteit van de
mensen op de eilanden veran
dert trouwens. Hun erfdeel
beschermen ze niet goed. Er
hangt natuurlijk veel af van
een gemeentebestuur. Niet
elk gemeentebestuur op de
eilanden heeft precies door,
wat er nou precies bedoeld
wordt met milieubehoud."
Albert Gols is ervan overtuigd,
dat veel kwik en andere gifti
ge stoffen uit de Rijn via de
Noordzee in de Waddenzee
terecht komen en dat deze
stoffen veel schade toebren
gen aan de natuurlijke con
stellatie van het gebied.
Dam In Noordzee
Overigens heeft Wj wel een
suggestie om deze aanslag
op de Waddenzee, zoals hij
het noemt, af te weren.
„Laat men een dam bij Den
Helder westwaarts in de
Noordzee aanleggen. De dam
zou een lengte van zeven ki
lometer moeten hebben.
Daardoor wordt de noordelij
ke golfstroom afgebogen en
langs de noordkant van de
eilanden gevoerd. Bij de
Duitse kust krijgen ze hun
eigen rommel dan wel weer
terug..."
Hoe denkt Albert Gols over de
aanleg van een dam naar
Ameland? Hij reageert met
enige heftigheid.
„Een verkeersdam heeft na
tuurlijk invloed op het mi
lieu. Je moet weten, dat er
in de Waddenzee een groot
verloop met eb en vloed is.
Na de aanleg van de Afsluit
dijk heeft iedereen kunnen
zien, dat' de afkaveling van
land aanzienlijk is toegeno
men. De Griend is bijvoor
beeld van 120 hectare (vóór
de aanleg van de Afsluitdijk)
geslonken tot 30 hectare. Op
de Bosplaat op Terschelling
is de landafslag duidelijk te
zien. In zestien jaar heeft de
Bosplaat zo'n 200 meter moe
ten prijsgeven aan de zee.
Elk menselijk ingrijpen in
natuurgebied heeft onherroe
pelijk onherstelbare gevolgen
gehad. Je maakt trouwens in
het Waddengebied nog meer
gekke dingen mee. Neem
nou die bekkens met gezui
verd water. Daarbij wordt de
natuurlijke cyclus van eb en
vloed geweld aangedaan. Het
ondiepe water vormt nu een
maal met zijn sterke stro
mingen en grote voedselrijk-
dom de kinderkamer voor
vele soorten vis. Honderddui
zenden vogels vinden hier
een pleisterplaats met rust en
voedsel in overvloed. De
geïsoleerde ligging van de
eilanden is zelfs een voor
waarde voor het gedijen van
flora en fauna. De laatdun
kendheid, waarmee er over
de vogeltjes gesproken
wordt, is ee nsymptoom van
het gemak, waarmee we
over het Waddengebied spre
ken. Vandaag zijn het de
kluten en morgen weer een
andere vogelsoort, die voor
goed uit de Wadden ver
dwijnt.
Oplossing
Nadrukkelijk laat Albert Gols
in deze documentaire blijken
welke oplossing hij in eerste
instantie ziet om de proble
matiek van het Waddenge
bied te lijf gaan. „De eni
ge en goede oplossing moet
komen van de overheid en
wel door het gehele Wadden
gebied, dat groter is dan
onze grootste provincie, tot
beschermd gebied of zelfs tot
nationaal park te verglaren.
Natuurbeschermingswet
1967 biedt geen enkele
garantie, want er zijn nu ne
gen ministeries die hun be
langen op de Waddenzee uit
spreken. Het is belachelijk,
dat het Waddengebied niet
bestuurlijk is ingedeeld. Het
is een autonoom niemands
land. Zo'n gebied zou je een
instituut moeten geven met
bijvoorbeeld een bestuurs-
raad. Denk maar eens aan
de Rinjmondraad, hoewel, een
raad voor het Waddengebied
zou veel minder in het con
troversiële vlak moeten wer
ken. Ik geloof, dat men nu
ook wel toegaat naar een be-
heerslichaam, waaraan alle
gemeenten rondom de Wad
denzee deelnemen. Daarbij
moet ook het omringende
(vaste) landschap worden
betrokken. De ideeën van Al-
bert Gols worden willens en
wetens indirect onderstreept
door prins Bernhard, xan wie
een archiefopname in de do
cumentaire is opgenomen als
voorzitter van het Wereldna-
tuurfonds.
Albert Gols hoopt nu maar,
dat de publieke opinie wordt
wakker geschud door zijn do
cumentaire. Het zal niet aan
hem liggen...
DOUWE DE VRIES
Op deze plaats heeft het uiteraard
geen enkele zin om in te gaan
over de voor- en nadelen van
het feit dat de bisschopswijding
van mgr. Gijsen gisteren niet te
Roermond, maar te Rome
plaatsvond. Het argument dat
de gelovigen van zijn diocees en
ook de andere Nederlanders
daardoor minder direkt bij deze
gebeurtenis werden betrokken
is, geloven wij, zonder meer af
te wijzen.
Dit omdat de t.v. aan ieder die
dat wenste een unieke gelegen
heid bood om heel intens oogge
tuige te zijn van het verloop
van de plechtigheid. Veel inten
ser dan het zou zijn geweest
voor de eventuele honderden in
de Roermondse kathedraal. On
getwijfeld ook veel intenser dan
voor de duizenden die persoon
lijk in de Sint Pie(ter aanwezig
waren.
De voortreffelijke reportage van
de Italiaanse t.v. bleek hele
maal afgestemd op de Neder
landse kijkers. Mgr. Gijsen was
in die reportage niet één van de
19 te wijden bisschoppen, maar
de hoofdpersoon van het gehele
gebeuren.
Alle lof daarvoor aan de RAI.
Alle lof ook aan de KRO-t.v. die
tot nog toe terzake het gehele
„mgr. Gijsen-complex" zich
voortreffelijk opstelde. Daarvan
is van het begin af sprake ge-
het rumoer destijds rond de be-
weest, dit in tegenstelling met
noeming van mgr. Simonis.
Toen trad de KRO op als nieuws-
makend. Rol die een nieuwsme
dium niet past. Nu blijkt de
KRO geleerd te hebben van de
fouten van destijds. Hij gaat de
controverse niet uit de weg, be
richt daar objektief over, maar
dringt geen mening op.
In die betere aanpak paste vrij
dag het openhartige gesprek
met kardinaal Alfrink, paste
ook de Brandpunt-Extra van
gisteren.
Daarin werden de voornaamste
delen van de RAI-reportage her
haald en werd voorts nieuws-
achtergrond geboden door ge
sprekken met vooreerst de pas
gewijde bisschop en voorts met
diens vader en enkele toevallige
„supporters". Brandpunt was in
Rome sterk aanwezig en de uit
zending ademde Brandpunt-
sterkte.
Eenzijdig? We hebben de indruk
dat er na alle negatieve publici
teit rond deze benoeming iets
rechtgetrokken behoorde te wor
den. Dit is thans gebeurd. Het
geeft de KRO het recht om de
toekomst van de Nederlandse
kerkprovincie kritisch te blijven
volgen.
Vg.
KUNST EN
KUNSTENAARS
Bet Nieuw Rotterdams Toneel
speelt op 15 februari in de Ko
ninklijke Schouwburg te Den
Haag „Liefde half om half",
eert blijspel van Alan Ayck-
bourn onder regie van John van
de Rest.
Stulp te Den Haag (De Constant
Rebequestraat 12) van 19 fe
bruari tot en met 9 maart. In
diezelfde tijd worden er ook de
wandkleden en schilderijen van
Elma Beks getoond.
Biennale Venetië 1972. De kunste
naar Jan Dlbbets uit Amster
dam zal als enige exposant Ne
derland op deze biennnale ver
tegenwoordigen.
20 Jaar Amateurpalet. Van 19 fe
bruari tot en met 5 maart houdt
het Amateurpalet een tentoon-
steling in het Tollenshuis te
Rijswijk ter gelegenheid van
zijn 20-jarige bestaan. Burge
meester A. Th. Bogaardt zal de
expositie openen.
„Academia instrumentale", be
staande uit leerlingen van het
Koninklijk Conservatorium, zal
op donderdag 24 februari in
Theater In de Steeg te Den
Haag, werken van Purcell, Cou-
perin, Bach, Sammartini, Oc-
keghem en Williams uitvoeren.
Bernard Haitink, dirigent van het
Concertgebouworkest, is be
noemd tot „Chevalier de l'Ordre
des Arts et des Lettres". Jaques
Duhamel, de Franse minister
voor Culturele Zaken, heeft de
heer Haitink in een persoonlijk
schrijven van de benoeming in
kennis gesteld.
Een schilderij van Cornells Sprin
ger, Gezicht op de Amsterdamse
Jodenbreestraat, heeft op een
veiling te Amsterdam 50.000,-
opgebracht. Een andere Sprin
ger bracht 32.000,- op
TELEVISIE
HEDEN
NEDERLAND 1
NOS
10.45 uur:
Schooltelevisie
18.45 uur:
Fabeltjeskrant
18.55 uur:
Journaal
KRO
19.05 uur:
De graaf van Moi
Cristo
20.00 uur:
Journaal
20.21 uur:
De Waddenzee, wi
doen we er mee
(documentaire)
21.10 uur:
Alias Smith en Jo
22.00 uur:
Carnaval in Olden
22.50 uur:
Journaal
22.55 uur:
Vamos a ver
NEDERLAND II
AVRO
18.45 uur:
Fabeltjeskrant
18.55 uur:
Journaal
19.05 uur:
Toppop
19.30 uur:
Wie van de drie?
20.00 uur:
Journaal
20.21 uur:
Peyton Place
21.10 uur:
Kleintje Carnaval
22.30 uur:
Televizier magazi
22.50 uur:
Journaal 8
22.55 uur:
Wat is je vak mi
kleur
MORGEN
NEDERLAND 1
NOS
a
10.45 uur:
Schooltelevisie e
18.45 uur:
Fabeltjeskrant li
18.55 uur.
Journaal te
NCRV
rs
19.05 uur
Zo moeder, zo zo
19.30 uur
De jonkvrouw vaija
Avignon Ie
20.00 uur
Journaal
20.21 uur
Please Sir
20.50 uur:
Kankerpaviljoen
(t.v.-spel)
22.00 uur:
Hier en Nu
22.40 uur
Nieuws uit de k
sieke cn religie
discotheek
22.50 uur:
Journaal
22.55 uur:
Schooltelevisie
22.58 uur:
Teleac
NEDERLAND II
VARA
18.45 uur
Fabeltjeskrant
18.55 uur
Journaal
19.05 uur
Kijken naar Bult
Cassidy and the
Sundance Kid
20.00 uur
Journaal
20.20 uur
Mijn tante Victo
21.00 uur:
En een zoen
de juffrouw
21.15 uur
Mannix
22.05 uur
Simon Carmiggel
22,10 uur
De ombudsman
22.35 uur:
Ons actieprogram
22.45 uur
Journaal
22.50 uur
Den Haag vanda
22.55 uur.
Teleac
RADIO
HEDEN
Hilversum I: 18.00 (S) The H
Jazzband. Politieke Partijen:
Uitzending van de Anlli Revol
re Partij. NCRV: 18.30 Nwi
Toelichting bij het nieuws. 1{
Nationaal Jeugddorps: Concc
ziek 1972. E.O. 19.00 Wij hebt
woord voor de wereld: mur
formatie en berichten, met o
Reformatie en Reveil; 19.20
-studie.
ianoki
(S) Wee
Orkest: klassiek)
(S) Pnperassen Pi
lorspel22.20 Avondov
«.30 Nws. 22.40 Lltl
IPR-jhrljw
00 (S) NCRV-Vooai
V-:inc.-» „rjllreMwwlAT-PTl
vaal. 18.25 Ik verbind -
18.30 (S) P romen ad
19.10 Sextant.
■ansplantatle en I
/lng, gesprekspre
NOS: 20.00 Nws. 30.05 (S) f
adersminder hekc-r»
tenlands repertoire; 20."
byscoop: een populair
over electronica. 21.10 Gam mi
alpha en bèta: een programmi jj
recente vorderingen +n do
schap. 21.40 Oniicr de
'.e liedjes. 22.00 (S) Metro' n
Metropole Orkest, lustrum
'islen. 22,55 Medede
AVRO: 23.10 Rad) 6r
in fl
-Dr-\ le
Taalwenken. 18.57 Uchtc
ictualltelten
Keurig Engèlf.
19.00 Nws, actualiteit
"9.40 Keurig
kunstbezit. 20.00
23.45 I
MORGEN
x I: KRO: 7.00
levende woord 7.07 (S) Bnd r
klassieke muziek (gr.) (7.30
7.41—7.50 Actualiteiten): S.24 IW1
woging. 8.30 Nws. 3.41 Voor
vrouw. 10.00 Schoolradio. 1
Aubade: moderne en klassl
ziek (opn.) 110.30-10.32 Nws.itoi
Voor de zieken. 11,30 BeJaard|B.
gramma. 11.55 Mededelinger
(S) Van twaalf tot twee: ge\
programma. (12.22 WIJ
'land, 12,26 Mededelingen t.b,
en tuinbouw: 12.30 Nws.:
12.50 Actualiteiten13.00—13
den maar...) 14.05 SehoolradI
(S) Interlokaal op dinsdag:
kaul middagmagazine. (13> eP
Nws.) Overheidsvoorlichting:
De Creoolse bevolking ln Suft
Spreker: R. W. Ramtal
KRO: 17.10 (S) Metropole f
amusementsmuziek. 17.25 Vo 1
kinderen; 17.30 Nws.; 17.32
tualltelten.
deliagn.
Illverstim III: VARA: 7.00 Nwklei
Dag dinsdag. 8.00 Nws. S.07
weg. 9.00 Nws. 9.03 Plaatje*
pep. (10.00 Nws.11.00 Nws
Een opvallend vrolijke gcvM jrr
visite (12.00 Nws.); 13.00 N«< I.
De Eddy Bemker Show (14.00) «1,
15.00 Nws, 15.03 Drie-draai Dij
Nws. 16.03—18.00 Mix (17.00
Het Cocktail-trio vanavond op het scherm.
Vanavond zendt de KRO-televisle
de tweede aflevering uit van de
tv-musical „De graaf van Mon
te Cristo", door Nico van Aem-
stel bewerkt naar het gelijkna
mige boek van Alexandre Du
mas. De hoofdfiguur van het
verhaal, de stuurman Edmond
Dantès, die zich later de Graaf
van Monte Cristo zal gaan noe
men, is ln het eerste deel door
toedoen van een aantal, hem op
dat moment nog onbekende vij
anden in de gevangenis fe-
rechtgekomen. Zijn poging te
ontvluchten door het graven van
een vluchtgang heeft alleen
maar tot gevolg gehad, dat hij
nu in contact is gekomen met
een mede-gevangene, Pater Fa-
ria, die al jaren in de gevange
nis verblijft en langzamerhand
zijn dood ziet naderen.
In het tweede deel krijgt Edmond
Dantès het geheim te horen van
Monte Cristo en ziet hij op een
bijzonder vernuftige manier
kans de gevangenis te ontvluch
ten, de vrijheid en zijn nieuwe
status van graaf tegemoet. Nu
hij eenmaal vrij is, kan hij zich
gaan bezinnen op de vraag, hoe
hij zijn vijanden kan straffen.
In de hoofdrol van „De Graaf van
Monte Cristo" zien we weer
Wim de Meyer. Verder werken
mee Ton Lertsink, Ton Vos, Car
ry Tefsen, Paul Meyer e.a. Pro-
dulotie: Nic Notten. Regie: Nico
Hiltrop.
Ned. I 19.05 uur.
Carnaval in Oldenzaal
Op de late avond van deze carna
vals-maandag geeft de KRO-te-
levisie een rechtstreeks reporta
ge van de Carnavals activiteiten
in het restaurant De Kei te Ol
denzaal. Aan dit programma
werken mee: de butereedner Jo
Veugelers; het duo Christenhusz
(vader en zoon), m.m.v. Jos
Spit, piano; The Diamond Stars
o.l.v. Jos Perik; Boerertkapel
o.l.v. Herman Heinink; De or
kesten De Zingara's en The
Êarly Birds; Prins Appie en de
Carnavalsvereniging De Kadol-
stermermekes en Hertog Jan en
de Carnavalsvereniging De Oe
lewappers. De rechtstreekse re
portage wordt voorafgegaan
door een fdlmimpressie van het
voorstellen van Prins Appie aan
de Oldenzalers en een korte re
portage van de Carnavalsop
tocht.
Ned. I 22.00 uur.
Kleintje Carnaval
In De Nieuwe Doelen te Gorin-
chem presenteert Sjakie
Schram een programma, waar
in een groot aantal artiesten
zorgt voor die ondefinieerbare
sfeer, die carnaval heet. Rita
Corita, het Cocktail Trio, Ria
Valk, de Twee Pinten, de Kra
kers, Klaas en Peter, Los Tres
de Canarias, Hannie Meister en
het Nationaal Nederlands Majo-
rettenpeloton uit Bergen op
Zoom o.l.v. E. Horsten, brengen
hun op deze periode van 't jaar
afgestemde repertoire. Ook John
ny Jordaan, die als gewoon toe-
snhouwer het programma van
uit de zaal volgde, kon geen
weerstand bieden aan de uitno
diging van Sjakie Schram, in
dit programma toch ook even
voor de camera's te komen.
Het geheel viel bij de Gorinchem-
se Carnavalsvereniging zo in de Rita Corrita gast op het carnaval in Oldenzaal.
smaak, dat Prins Nauta I regis
seur Guus Verstraete jr. voor te y£m 3 -s
zijn inspanningen beloonde door TOppOp jg uu'r
hem te benoemen tot lid in de Popmuziek naar de eigen keuze
Orde van de Vergulde Kwast. van de popliefhebbers, geselee- PevtOfl Place
Kleintje Carnaval werd gepro- teerd uit de opgaven via post-
duceerd door Flip van der Scha- bus 12345 AVRO. Rachel brengt zichzelf in hei
lie; de organisatie was in han- Ned. II 19.05 uur. nauw door de ontvoering var
den van Bert Alfrink; de muzi- Matthew. Verder wordt er eer
kale leiding berustte bij Ferry Wie Van de 3 mysterieuze gast verwacht.
Wienefce, de regie had Guus Herman Emmink zit er wee om Martin Peyton speelt een sluw
Verstraete jr. - een panel te begeleiden naar spelletje.
Ned. II 21.10 uur. het juiste antwoord Wie de ech- Ned. II 20.21 uur.
