TWEE SOORTEN
DRAMA'S OP TV
Q9P
Tv-serie
over drugs
Tony Curtis in
Disneyland
Eén minuut uit
film Koperen
Ko geknipt
SAPP0R072
Hou het scherm in 't oog
PAGINA 2
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 9 FEBRUARI 197;
TELEVISIE
HEDEN
NEDERLAND I
KRO
17.00 uur
Kijk zelf maar
NOS
17.30 uur
Olympische Spelen
18.45 uur
Fabeltjeskrant
18.55 uur
Journaal
19.05 uur
Van gewest tot gzwes
Toeristische tips
19.50 uur
20.00 uur
Journaal
20.21 uur:
Zendtijd CHU
20.31 uur:
Staatsloterij
20.36 uur:
Socutera
20.41 uur
40 Pounds of trouble
(film)
22.20 uur
Studio Sport
22.45 uur:
Interpellatie
23.15 uur
Journaal
23.20 uur:
Den Haag vandaag
NEDERLAND II
NOS
18.45 uur: Fabeltjeskrant
18.55 uur
Journaal
KRO
19.05 uur:
Mik
20.00 uur:
Journaal
20.21 uur
Studio vrij
KRO
22.05 uur:
Kenmerk
22.30 uur:
Journaal
kleur
Blijspel „Paard eet hoed" met Hetty Verhoogt en Guus Oster als bruidspaar -
MORGEN
amusementsdrama
Scène uit „De zoete vogel van de jeugd" met Ank v. d. Moer en Jeroen Krabbé bewustmakend drama
„Ik heb de indruk dat in alle tijden en eeuwen
kunst in zijn meest ruime vorm altijd, op de
duur, heeft meegeholpen gedragspatronen te
veranderen. Dat is de culturele functie van de
kunst in de gehele beschaving van de mens
heid. Ik zie niet in waarom ik voor een massa
communicatiemedium als televisie een uit
zondering zou moeten maken. Alleen of die
veranderingen zo snel zijn, dat je ze kunt me
ten binnen een generatie, dat betwijfel ik."
Dit is de visie van AVRO-tv-dramaturg Con Ni-
colai op de vraag of tv meningen en instellin-
gen kan vormen en wijzigen en gedragsveran
deringen kan bewerkstelligen. En deze vraag
is dan weer ontleend aan een reeks stellingen
in het blad Toneel-Teatraal. dat met het vroe-
gerè eenlingetje Mickery Mouth intussen een
koppel heeft gevormd. Vrijwel het gehele
nummer is gevuld met discussie over het tv-
drama, inclusief gedramatiseerde documentai-
Over het algemeen wordt gedacht dat het tv-
drama, dat slechts oppervlakkige ontspanning
en een onbezorgd avondje biedt, minderwaar
dig is en in vele opzichten slecht. Het drama
zou de mensen iets belangrijks te vertellen
moeten hebben over het menselijk bestaan.
- Er zouden dan twee verschillende categorieën
drama bestaan, 'ten eerste amusementsdrama
en ten tweede bewustmakend drama. Bij het
amusementsdrama is het zo, dat de kijker ge
heel in het vertoonde spel opgaat zonder zich
- iets af te vragen. En zonder dat hij zich, ter
wijl hij kijkt, echt bewust is van het feit, dat
het vertoonde een fantasiewereld is, bedacht
door een auteur-en gespeeld door acteurs.
Bij bewustmakend drama ziet (fe kijker een
situatie, die vergelijkbaar is met zijn eigen
- situatie. Het is de bedoeling, dat het vertoonde
hem iets wijzer maakt over die eigen situatie.
De kijker moet zich bewust blijven, dat het
vertoonde een fantasiewereld is anders gaat
hij in het vertoonde op en vergeet hij de fan
tasiewereld te vergelijken met zijn eigen si
tuatie. De kijker naar het amusementsdrama
is passief, die naar het bewustmakend drama
actief. Deze laatste kijkt met de vraag wat de
wereld van het drama te vertellen heeft over
de werkelijke wereld waarin hij leeft. Van de
makers van bewustmakend drama wordt ver
wacht, dat zij een visie hebben op de werke
lijke wereld en dat zij zodanige vormen voor
het drama kiezen, dat die visie er ook inder
daad uit spreekt.
Stellingen
Diverse auteurs poneren dan een reeks stellin
gen op deze materie. Het publiek is zeer ont
vankelijk voor tv-drama met een amuse
mentskarakter, omdat het zich wil ontspannen
na in het arbeidsproces te zijn afgebeuld. Er
wordt een dagdroom verwacht, een vlucht uit
de werkelijkheid. Door dit soort drama tel
kens een stereotype afloop te geven worden
gedragspatronen en oordelen gevormd en ver
sterkt. Helden die op het beslissende moment
een sigaret opsteken maken op een veel effec
tievere manier reclame voor het roken dan de
reclamespots voor een bepaald merk.
Ervaringen worden steeds minder door mensen
persoonlijk opgedaan. Meestal geschiedt dit
door middel van een medium. Hoe meer men
sen er aan wennen ervaringen niet zelf, maar
uit de tweede hand op te doen, des te groter
wordt de sociale betekenis van de tv. Televi
siedrama, dat een bewustmakende functie wil
hebben, kan maatschappelijke verhoudingen
kritisch in de openbaarheid brengen. Daarbij
mag men hopen, dat de kijker een parallel
trekt met zijn eigen situatie. Gedramatiseerde
documentaires, die de pretentie hebben een
historische werkelijkheid uit te beelden, wor
den door de meeste kijkers gemiddeld beter
beoordeeld dan vele andere varianten van het
tv-drama.
Voor de meerderheid van de kijkers zijn steeds
weer interessant misdaadspelen, het aan pro
blemen rijke dagelijkse leven van het gezin
en hoe men dat de baas blijft. Bovendien
spreekt tot de verbeelding het harmonische,
vrolijke dagelijkse leven van het gezin. Wat
veel kijkers ook aanspreekt is de wereld van
Tegenwerpingen
Jan Willem Hofstra van' de KRO tekent bij bo
venstaande aan, dat er nauwelijks effecten
studies verricht zijn en dat deze op lange ter
mijn te kostbaar zijn. Het is voor tv-organisa-
ties moeilijk om dergelijke onderzoeken uit te
voeren.
Herman Fortuin van de VARA valt hem hierin
bij, maar is wel bereid zijn eigen ervaringen
met het medium tv uit de doeken te doen.
Over het doel dat hij heeft bij het produceren
van drama zegt hij, dat hij uitgaat van een
paar vooroordelen in zijn persoonlijke bezit en
dat hij die probeert te rationaliseren en so
ciaal te funderen. Hij zegt dan te denken te
weten wat hij doet, maar hij heeft geen idee
wat de uitwerking er van is. omdat het nooit
wordt gecontroleerd door onderzoek. Niemand
weet wat de kijker wil. De enige mogelijkheid
is om hem een gevarieerd pakket aan te bie
den en daaruit te laten kiezen. De kijkers kie
zen elke dag door de kijkcijfers. Als ze iets
leuk vinden ga je op die weg door.
De heer Fortuin merkt over de series op, dat de
populariteit juist in de herhaling zit, in de te
rugkeer van het bekende. Je moet een eens
begonnen pad volgen. Bij het enkelvoudige
tv-spel is daar geen sprake van. Hij ziet dui
delijk de wenselijkheid van het behoud van
het tv-spel in, maar kunstzin en publieksbe-
langstelling zijn niet in overeenstemming met
elkaar. Hij stelt: „Als ik voor 35.000 een af
levering van een serie kan maken, die een
kijkdichtheidscijfer en een waardering van 80
haalt, en ik kan voor het dubbele bedrag een
enkelvoudig tv-spel maken, dan maak ik na
tuurlijk een serie, omdat je dan maar één
keer de kosten en problemen heb van regie en
bezetting."
Stefan Felsenthal van de NCRV meent ook, dat
het geen uitgemaakte zaak is dat door tv-dra
ma verandering kan optreden in het gedrag
van de mensen, maar hij blijft er wel op ho
pen, dat het zo is. Hij heeft de indruk, dat
een steeds grotere groep jongeren zich verwij
dert van het tv-toestel, vooral het jonge, kriti
sche deel van de jeugd. Je bereikt dus steeds
ouder wordende kijkers, die natuurlijk minder
bereikbaar zijn en minder veranderbaar.
Wilbert Bank van de VPRO laat zich het minst
positièf uit over de bereikbaarheid van de kij
ker voor veranderingen. Hij zegt, dat de om
roepen bestaan bij de gratie van het getalskri-
terium. Zelfs de omroepen, die graag het
woord „vooruitstrevend" in de mond nemen,
gaan steeds onverhulder de kant op van een
massaal publieksbehagen. Je bent „elitair"
als je daar niet aan mee doet, als je geen
quiz hebt, geen eigen serie in 26 delen en
geen ontmoetingsprogramma met goudvissen
kom. Het gaat om de leden en de hoge kijk
cijfers. En dus om de grauwe middelmaat.
TON OEIEMULLER
NEDERLAND I
NOS
06.15 uur:
06.45 uur:
10.45 uur:
12.30 uur:
14.00 uur:
18.45 uur:
18.55 uur:
VPRO
19.05 uur:
19.18 uur:
19.48 uur:
20.00 uur:
20.21 uur:
Studio Vrij vanavond Ben Cramer
(Van
tv-redactle)
HILVERSUM In het onderwerp Koperen Ko van de gister
avond op de VARA-tv vertoonde film Op de bodem van de he
mel van Jan Vrijman is in overleg tussen de VARA en de
muzikant Willem Verlaar (Koperen Ko) een fragment van on
geveer één minuut weggelaten. Dit is gebeurd op verzoek van
Koperen Ko, die bezwaar had tegen een scène, dfe destijds
was opgenomen in zijn slaapkamer.
De heer Verlaar zegt daarover: „Ik was hels toen ik hoorde
dat deze film op de tv zou worden uitgezonden. Ik heb in
mijn persoonlijke leven nogal wat moeilijkheden gehad door
deze rotfilm. Vrijman heeft namelijk stiekem op mijn slaap
kamer gefilmd en daarbij over mijn gezin dingen gezegd
waarmee mijn naam door het slijk wordt gehaald. Toen de
film in de bioscoop draaide had ik geen verweer, omdat ik
daarvoor mijn toestemming al had gegeven, maar nu deze
film nog eens op de tv komt, neem ik daar geen genoegen
mee. Mijn kinderen zijn getrouwd en zij zouden voor de hele
buurt, waar zij wonen, wel eens af kunnen gaan". Dit was
voor de heer Verlaar reden om te protesteren bij de VARA
tegen uitzending van de film over Koperen Ko. De VARA
ging hier niet op in, maar was wel bereid de ongeveer één
minuut durende scène uit de slaapkamer weg te knippen uit
De bijna 20 kilo aan moeilijkhe
den die Tony Curtis moet mee
torsen in de tv-flilm van van
avond, „40 Pounds of trouble",
worden gevormd door het 6-jari-
ge meisje Claire Wilcox. Curtis
speelt een manager van een Ca
sino in de staat Nevada, Claire
Wilcox is de bijdehandte dochter
van een goklustige vader die
haar na al zijn geld verspeeld
te hebben achterlaat bij de gok
tafels.
Het meisje wil beslist een bezoek
aan Disneyland in Californië
brengen, maar Curtis durft die
staat niet in omdat daar z'n ex-
vrouw woont aan wie hij geen
alimentatie betaalt. Niettemin
zwicht hij, en vandaar dat wij
behalve de amusante beelden
van het pretpark van (nu) wij
len de heer Disney, ook nog een
- dolle achtervolging van Curtis
door de politie tussen de Mickey
Mousen, de Pluto's en de Do
nald Ducks mogen meemaken.
„40 Pounds of trouble" hier
nogal opgelegd vertaald met
„Liever lusten dan lasten" was
het debuut van een in 1963 on
bekende filmer, Norman Jewi-
son. Inmiddels kent de hele we
reld het talent van deze regis
seur na successen als z'n Do-
ris Day-komedie, „In the heat
of the night" en „Fiddler on the
roof". Toen zorgde hij voor een
typisch Amerikaanse film inclu
sief komiek Phil Silvers als ca
sino-eigenaar met gangster-allu
res en originele beelden van
Disneyland waar zelfs de Key
stone Cops nog eens voor u op
draven.
Ned. 1 20.40 uur.
Van gewest tot gewest
Het Eemshaven-project in het
noorden van Groningen heeft
gevolgen voor enkele kleine dor
pen in die hoek. Het dorpje
Oterdum is al van de kaart en
het al even kleine Weiwerd
staat op het punt te worden ge
sloopt. Dat betekent voor de be
woners dat zij elders onder dak
moeten komen, in de meest ge
vallen in Delfzijl Over deze ver
anderingen maakte redacteur
Egbert van der Veen een repor
tage.
Ned. 1 19.05 uur.
Studio sport
In Studio Sport, zal onder meer
aandacht worden besteed aan
de basketbalwedstrijd
Europa-cup Levi's Flamingo's
Ignis Varése.
Ned. 1 22.20 uur.
Mik
Het vierwekelijkse progamma
Mik wordt ditmaal vanuit Den
Helder uitgezonden. Gasten zijn
Ria Valk, die haar jongste suc
ces „Horlepipe" laat horen; de
carnavalsgroep „De Bossche
Bollen" met de carnavalschla
ger „Ik heb 't hart nog in m'n
donder"; het Russische dans
paar Igor en Anouska, en het
Cocktail Trio, dat tezamen met
Drika een ode aan Den Helder
brengt. De vaste medewerkers
zijn Gaitjan Kruutmoes, Drika,
Boer Voorthuizen en de Boertjes
van Buuten o.l.v. Jo Budie.
Ned. 1 19.05 uur.
Studio Vrij
In deze aflevering beantwoordt
oud-schaatscoach Anton Huiskes
in een slotgesprek enkele vra
gen die gerezen zijn naar aan
leiding van zijn vorige uitzen
dingen in „Studio Vrij", waarin
hij aan de ouders wenken gaf
voor het leren schaatsen van
hun kinderen. Daarnaast wordt
aandacht besteed aan een nieuw
wegwijssysteem voor automobi
listen, aan het zaaien van z.g.
één-jarig goed, aan kunststof-
sierelementen en aan het ver
ven van kneedbare houten pop
petjes. In een gesprek met een
PTT-employé wordt aan de
hand van een kort filmpje de
noodzakelijkheid besproken van
een duidelijk handschrift. Ver
volgens wordt een blik gewor
pen op de komende jaarbeurs
voor de doe-het-zelver „Karwei"
te Utrecht, waarbij het wolspin-
nen wordt behandeld. De lands
kampioene schaken 1971, Rie
Timmer, speelt in Rijswijk een
schaakwedstrijd tegen de com
puter „Maartje". Rie Timmer,
behoorde vele jaren bij de top
van het dames-schaken, maar
wist eerst vorig jaar december
in een wedstrijd tegen Ada van
der Giesen de titel te behalen.
Erna Spoorenberg „filmt" in dit
progamma Ben Cramer. Erna
Spoorenberg zingt in deze ru
briek Exsultate et jubilate van
Debussy en een fragment uit de
opera Die Zauberflote van Mo
zart. Van Ben Cramer hoort
men zijn jongste succes Vrede.
Zoals gebruikelijk in Studio Vrij
tweemaal een uitzending van
Raden Maar, gepresenteerd
door Kees Schilperoort.
Ned. 11 20.21 uur.
op radio en tv
Donderdag 10 februari:
TELEVISIE
06.15—07.15 Ned. I: 500 m hard
rijden dames, reuzenslalom he
ren (tweede loop).
12.30 13.15 Ned. I: Herhaling
500 m dames en evt. reuzensla
lom heren (tweede loop).
17.3018.45 Ned. II: IJshockey,
2-mans toboggan en evt. reu
zenslalom heren.
RADIO
00.00 07.00 Hilv. 1: Nachtuitzen
ding met muziek en reportages
van o.m. 500 m hardrijden voor
dames (aanvang 02.00 uur). Om
het uur op de halve uren een
uitzending van de Radionieuws
dienst.
07.50 08.10 Hilv. 1: Olympisch
Journaal met o.m. een samen
vatting van de 500 m hardrijden
voor dames.
13.50 14.00 Hilv. 1: Reportages
en beschouwingen.
(Van onze radio- en t.v.-redactie)
HILVERSUM In maart zendt de Stichting Nederlandse Onderwijs
Televisie in samenwerking met de NOS een serie van drie program
ma's uit onder de titel „Drugs, informatie en discussie". De pro
gramma's zijn bestemd voor het gehele voortgezet onderwijs, met
name voor de leeftijdscategorie van 13 tot 16 jaar, maar ook voor
diverse vormingscentra kan dit project bruikbaar zijn. De program
ma's worden begeleid door een documentatiemap voor de leerlingen
en een informatiemap voor de leraar.
Op de zondagavond voorafgaande aan de uitzending van een pro
gramma binnen schooltijd wordt de betreffende aflevering uitgezon
den om leraren en ouders de gelegenheid te geven tevoren van de
inhoud kennis te nemen. Zij kunnen zodoende beoordelen of hun
school of centrum dit materiaal zinvol kan gebruiken.
Het gehele projekt wordt op zondag 27 februari om 22.30 uur via Ne
derland II voorafgegaan door een programma, dat speciaal voor le
raren en ouders is bestemd en waarin de motieven die tot dez® se
rie hebben geleid, alsmede doel, inhoud en didactische suggesties
voor het gebruik in de klas worden uiteengezet.
Het eerste deel van de serie wordt uitgezonden op donderdag 9 en
vrijdag 10 maart, het tweede op donderdag 16 en vrijdag 17 maart,
het derde op donderdag 23 en vrijdag 24 maart. Steeds om 11.10 uur
via Nederland I. De voorafgaande uitzendingen op zondagavond zijn
gepland op 5 maart (22.40 uur, Nederland II), 12 maart (22.40 uur,
Nederland II) en 19 maart (22.45 uur, Nederland II).
Het belangrijkste nieuws van het
binnenlandse front is momenteel
zonder twijfel het konflikt rond
de metaal-cao. Het is derhalve
terecht dat de nieuwsrubrieken
van de omroepen zich in dat on
derwerp vastbijten. Het is er
gerlijk dat dit gebeurt zonder,
kennelijk, enige vorm van on
derling overleg.
Bewijs: NCRV's Hier en Nu voer
de NW'er Groenevelt op om
zijn verbeten visie te geven
over de jongste spanningen met
de konfessionele bonden. CNV-
man Van Dijk gaf daar kom-
mentaar op, dat de mededelin
gen van Groenevelt zo op het
oog op l£sse toeren stelde.
Onbevredigende aanpak derhalve,
veroorzaakt door het feit dat
Groenevelt spoorslags moest
verschijnen in VARA's Den
Haag Vandaag. Waar hij nage
noeg woordelijk hetzelfde vertel
de als in Hier en Nu, maar
geen gelegenheid kreeg om te
reageren op de opmerkingen
van zijn CNV'se kollega.
Resultaat: ter zake een hoogst be
langrijk probleem met vele hon
derdduizenden direkt geïnteres
seerden werd via t.v. een onvol
ledige informatie gegeven om
dat er in Hilversum sprake is
van een kommunikatie-stoornis.
Hilversum behoort zich daar
over te schamen!
Aan „Mijn tante Victoria" blijven
we plezier beleven. Jan Staals
feuilleton mist alles wat een
thriller kenmerkt. Vooral omdat
elke „onthulling" lang te voren
als vaststaand is kenbaar ge
maakt.
Maar „Tante" is als amusements
programma zonder meer ge
slaagd. Omdat de auteur aan de
vaardige medewerkers louters
kansen biedt om eigen virtuosi
teit te tonen.
In het glibberige NCRV-program-
ma „Eenmaal andermaal" zat
een aantal onderdelen die iets
vertederends hadden. Serge die
plotseling van meer belang was
dan Saskia, Lenny Kuhr die als
Al Johnson leuker was dan als
Lenny.... Zeker het politieke duo
Wiegel-Goudsmit.
Hun Romeo-Julia-bijdrage had
iets ongemeen-grappigs omdat
beider amateur-status werd ver-
goeilijkt door politieke aanpas
sing van Shakespeare's tekst.
We blijven „Eenmaal ander
maal" een onmogelijk program
ma vinden. Zijn blij met het feit
dat „onmogelijk" af en toe leuk
kan zijn.
Vg.'
IKOR
22.20 uur:
22.50 uur:
Olympische Spelen
Olympische Spelen
Schooltelevisie
Olympische Spelen j
Schooltelevisie
Fabeltjeskrant
Journaal
Beertje Colargol
Popgroep Poco
Popeye
Journaal
Berichten uit de
samenleving
Laurel en Hardy
Rotmoord (docu-
mentaire)
NEDERLAND II
NOS
17.30 uur
Olympische Spelen
18.45 uur
Fabeltjeskrant
18.55 uur
Journaal
TROS
19.05 uur:
Calimero
19.10 uur:
Zorro
19.35 uur
Omnibus
20.00 uur
Journaal
20.21 uur
Dubbel en dwars
20.55 uur
Mission impossible
21.45 uur:
TROS-sport
22.25 uur:
Roelof speelt
„Something"
NOS
22.40 uur
Ter visie
RADIO
HEDEN
HILVERSU5I I
i Nieuws. 18.11 Actualiteiten.
Uitzending van de Partij van
beid. 1S.30_ (S> Klink Klaar.
angsnllstc
Partij v
link Kla
JS) Licht c
Öp°Knn.
n^.~. popsmuk "21.4-
veelkleurig muziekprogafi
_0 Nieuws. 23.10 Actual"*
23.20 (S) Radio Jazz Magaz
5Ï24.00.
VERSUM II
23.55124
.8.00 Not
Nieuw
Maten: klankbi
vraagde
.:erk van
commentaar. NOS:
18.-
iek. 19.00 De kerk
magazine. 22.50 Lezing.
Nieuws. 22.40 Den Hat
22.50 (Si Zin-Tuig (nr t
tingen bulten het Neder
gebied. 23.20 (S) Signal
van eigen tijd. 23.55-24.00 Nieuws.
MORGEN
HILVERSUM I
NOS: 00.00-07.00 Sapporo '72: In M
muzikale omlijsting reportages vi
de Olympisch'' Winterspelen, rr.'
regelmatig uilzendingen van de F.1
di'>Ni.-uwsd!enst. NCRV:
7.02 1
jord. 7
l Hier
ssleke muziek. 11.55 Mededl
12.00 Los-Vast: ge\
ima. fl2.10-12.15 Kur
crk; 12.26 Mededelinge
en tuinbouw: 12.30 Nieuw
!.r,0 Hier en Nu: aetuallteilc
i drie). 13
13.00-13.04 De tafel
schouwingen
Winterspelen. 14.00 Gram
ziek. 14.05 Schoolradio. 14.25 i!
Klassieke en moderne kamermuzla
15.00 Protestantse middagdienf
15.30 Nieuws. 15.33 (Sl Meisjeskc
met begeleiding van hobo. blokfi:
en orgel: geestelijke liederen. 16'
(Sl Jeugdland 17.00 (S) Popmuzk
HILVERSUM II
i S 00 Nieuws. 8.11 RadloJ.
lal. 8.20 <S> Dr
'orvolgl. (Or
an.) 8.50 M<
i pias'
1.00 Niet
ilg). (Om 8.30-8.33 De Gi
iwii.ling. 9.00 T
nn men (gr.) 9.35 Waters»
40 Schoolradio. 10.00 Voor'
s. 10.10 Arbeidsvitaminen: R
kplat<
1.30 Ronde
de vrouw
l 55 Beursberichten.) 12.30 Sport
en. 13.00 Ni.'iiws 13 11 R3,-I;.y--
anl. 13.30 (S) We
Kwintet: klassieke
Licht oi
15.00 Vix
Phtlharmor
6.03 Aspec
17.00 Mobiel
HILVERSUM III
zieken. 16.00 NletB
ikunstprogamW
een bewegelijk f
beweeg) like niensd
>5 Mededelingen.
9.03 Tnke
10 03 Robbie D
1.00 Nieuws. 1
2.03 Van I
RadenZCDrOBaI
NEDERLANDS
nieuws. i ia.26 Licnte -osiv c
ziek 16.0C Nieuws en beursberi^
ten. 16.10 OrkestconcerL l'j
Nieuws en mededelingen. 17.10 V'
oudere luisteraars. 17.50 Wed
