Zesde
kunstmaan
van de Esro
woensdag
de lucht in
ELF MENSEN
STOPTEN
JAAR GELEDEN
MET ROKEN
steeds
meer
zin in
een
sigaret'
ZATERDAG 15 JANUARI 1972
De Heas-A2 satelliet die a.s. woensdag wordt gelanceerd.
Woensdag moet vanaf de Ame
rikaanse lanceerbasis Van-
denberg, in Californië, de
Europese kunstmaan Heos-A2
gelanceerd worden. De 107 kg
zware satelliet moet met een
door de NASA ter beschikking
gestelde Delta-raket in een
wijde ellipsbaan, lopend over
de Noord- en Zuidpool, ge
bracht worden met als doel
het onderzoeken van stra-
lingssoortcn in de interplane
taire ruimte, en de verken
ning van de magnetsfeer. De
Heos-A2 is een produkt van
de Esro, de inter-Europese
organisatie voor ruimte
onderzoek. Van de Esro zijn
lid België. Denemarken (dat
vermoedelijk zal uittreden),
Frankrijk, Groot-Brittannië,
Italië, Nederland, Spanje,
West-Duitsland, Zweden en
Zwitserland. Een belangrijk
centrum van de te Parijs
zetelende Esro, de Estec, is
gevestigd te Noordwijk. Daar
worden onder meer satellie
ten en satellietmodellen aan
diverse proeven onderworpen
voor ze voor de lancering
naar de Verenigde Staten
worden overgebracht.
Na een mislukte lancering in
1967 en vier successen in de
periode 1968—69, zal de Heos
A2 de zesde kunstmaan van
de Esro worden. Heos is de af
korting van de Engelse term
highly eccentric orbit satelli
te", hetgeen zoveel hetekent
als „satelliet met een zeer ex
centrische baan".
Het ligt dan ook in de bedoe
ling het toestel na de lancering
vanaf Vandenberg in een zoda
nige ellipsbaan te brengen, dat
het laagste punt daarvan 400 h
500 kilometer boven het aard
oppervlak komt te liggen, ter
wijl het hoogste baanpunt
240.000 kilometer zal bedragen.
Voorts zal de baan zodanig
georiënteerd worden dat de
Heos over beide aardpolen
komt te vliegen.
menten, afkomstig uit Italië
(2), West-Duitsland (2), Dene
marken (1) en Engeland (1).
Het zevende instrument werd
te Noordwijk, door de Estec,
vervaardigd.
Met deze apparaten zal on
der meer het magnetische veld
van de aarde worden afgetast,
de elektrisch geladen deeltjes
worden gemeten in soort, hoe
veelheid en energie. Voorts
wordt de zogenaamde zonne
wind onderzocht, en zal de
hoeveelheid kosmische stof
deeltjes, die de satelliet raakt,
worden geteld.
Dit project is mogelijk dank
zij een uitstekende vorm van
samenwerking tussen de Esro
en de Amerikaanse ruimte
vaartorganisatie NASA. Ter
wijl de Esro de satelliet ont
werpt en bouwt en zich ver
plicht alle via de kunstmaan
binnenkomende wetenschappe
lijke gegevens openbaar te
maken, stelt de Nasa een ra
ket en een groep technici om
deze te lanceren, ter beschik
king. Zo is het reeds vijf keer
gegaan. Het eerste Esro-ruim-
teschot, in mei 1967, mislukte
door een jammerlijk falen van
de Amerikaanse lanceerraket.
De overige vier lanceringen
werden echter een groot suc
ces voor de Europese ruimte-
vaartsamenwerking.
Overigens wordt 1972 voor de
Esro in velerlei opzichten een
belangrijk jaar. Het markeert
namelijk in de eerste plaats de
afsluiting van het eerste, zeer
succesvolle achtjarenplan van
de organisatie, waarmee in
maart 1964 werd begonnen.
Het grote sluitstuk van de pe
riode wordt gevormd door
maar liefst drie kunstmaanlan
ceringen, want behalve de
Heos-A2 moet in februari de
TD—1 satelliet in de ruimte
worden gebrach en in augustus
de Esro4. Ook deze kunstma
nen zullen worden gelanceerd
door Amerikaanse raketten.
1972 betekent echter tevens het
begin van het tweede achtja
renplan lopend tot begin
1980).
Belangrijk in dat nieuwe plan
zal zijn dat de Esro naast zui
ver wetenschappelijk ruimte
onderzoek, zich ook zal gaan
toeletggen op meer toegepaste
technieken, zoals satellieten
voor commerciële doeleinden.
De 10 lidstaten zijn reeds over
eengekomen de oprichtingscon
ventie van de Esro in die zin
te wijzigen. Na 1973 mag de
Esro voor dit soort van toege
paste ruimtevaart minimaal 70
miljoen dollar per jaar gaan
uitgeven. Het gaat bij die plan
nen om kunstmanen ten behoe:
ve van intercontinentaal radio-,
televisie- en telefoonverkeer,
weersatellieten en een gemeen
schappelijk Amerikaans-Euro
pees projetct voor een satelliet
t.b.v. de burgerluchtvaart.
Wat het wetenschappelijk pro
gramma van de Esro voor de
periode 1972—80 betreft, ook
dit is veelbelovend. Zeker is
dat in 1974 en in 1975 twee
reeds nu op stapel staande
kunstmanen zullen worden ge
lanceerd voor de meting van
stralingsoorten, elektrisch ge
laden deeltjes e.d., voorko
mend in de ruimte bij de aar
de. Voorts zal de Esro deelne
men aan een Amerikaans-En
gels project, dat voorziet in de
bouw en lancering van een
kleine astronomische satelliet
in 1975, terwijl er ook reeds
uitgebreide kontakten bestaan
met de Nasa ten aanzien van
het toekomstige ruimtestation
van de Amerikanen. Hoewel op
dit laatste terrein nog weinig
of geen bindende afspraken zijn
gemaakt, lijkt een belangrijke
Europese bijdrage aan het
Amerikaanse ruimtestation
praktisch zeker.
Het wordt dan mogelijk dat
Europese ruimtegeleerden,
zonder dat zij daartoe een spe
ciale astronautentraining be
hoeven te volgen, gedurende
enige tijd werkzaamheden
gaan verrichten aan boord van
het ruimteschip.
G. J. PLUKKEL
Van een onzer verslaggevers
STEENWIJK „Rookvlees gaat
langer mee." Met dat (navrante)
grapje verdedigde de heer W. ter
Horst uit Steenwijk zich wanneer
iemand zich opwond over het feit
dat hij 45 sigaretten per dag
rookte. Dat was een jaar geleden.
Nu zegt de heer ter Horst dat het
niet-roken hem uitstekend bevalt
(meer uithoudingsvermogen enz.)
maar... „ik krijg steeds meer be-
De heer ter Horst is een Twen
tenaar van geboorte, bracht zijn
jeugd door in Enschede en Gla-
nerbrug en verhuisde een twin
tig jaar geleden naar Steenwijk.
Hij is getrouwd, heeft vijf kinde-
ïen, bezit een kapsalon in Gelde-
ringen waar hij de helft van de
week werkt. De andere helft
brengt hij door in een emaillefa-
briek in Meppel.
„Ik rookte destijds een pakje si
garetten en een half pakje shag
per dag," vat de heer ter Horst
de draad weer op. ,,'s Avonds
lag ik te piepen in bed. 't Was
of ik een muis in de borst had.
Tijdens een voetbalwedstrijd
voor de televisie rookte ik vijf
tien tot zestien sigaretten. Mijn
vrouw zei wel eens: als jij wat
krijgt, weet je waar je het aan
te danken hebt. En dan zei ik
maar weer: rookvlees gaat lan
ger mee, ha, ha, ha.
En ik kan het merken hoor, dat
ik niet meer rook. Meer uithou
dingsvermogen bijvoorbeeld.
Vroeger wanneer ik op de fiets
ging met de kinderen dan had ik
binnen de eerste keren de tong
al op het derde knoopsgat han
gen. De kinderen fietsten me
straal voorbij. Dat is gebeurd.
M'n ademhaling is bepaald be
ter geworden. Maar in de eerste
week dat ik met roken stopte,
kwam ik drie pond aan. Ik kon
niet van het brood afblijven, he.
Later nam ik kauwgum en pe
permunt. Maar dat ging ook
vervelen. Nu eet ik 's morgen
niet als ik weg ga. Om tien uur
eet ik een paar boterhammen en
daarna niets meer tot ik 's
avonds thuis kom en m'n warme
maaltijd krijg."
Hebt u het erg moeilijk gehad?
De heer ter Horst: „Achteraf
heb ik me wel eens afgevraagd,
waarvoor doe je het? Want het
is toch zo moeilijk. Maar mis
schien heb ik het gedaan uit
prestige-overwegingen. Niet om
die duizend gulden van Max
Tailleur, al is dat wel een sti
mulans geweest om door te
gaan. Soms was het wel eens
hopeloos. Dat duurt niet zo lang
hoor, want al gauw leg je je er
bij neer om toch weer vol te
houden."
De heer ter Horst: „Ik weet het
niet. Ik wil wel serieus proberen
er blijvend mee te stoppen.
hoefte aan een sigaret." Toch is
hij niet van plan voor 5 februari
een sigaret op te steken, want met
dat simpele gebaar zou hij 1.000
verspelen. De heer ter Horst is na
melijk een van de elf niet-rokers
van anti-rook magiër dokter Meins-
ma. Ook de Haagse mevrouw Ven-
terink is een van de elf. In feite
vertegenwoordigt hij alle men-
sen-die-er-zo-dolgraag-mee-wil-
len-stoppen van Overijssel. „Ei
genlijk heb ik destijds voor de
flauwekul naar Max Tailleur ge
schreven om mee te doen," zegt
de heer Ter Horst. „Mijn hele
brief was op rijm. En ineens
kwam het bericht dat ik naar Am
sterdam moest komen. Daar werd
het contract ondertekend. Ja, dat
was een leuke boel. Radio, televi
sie en pers om ons heen. En toen
voor de camera's bij Koos Poste-
ma. Dat was hartstikke leuk. Een
paar dagen vóór die vijfde februa
ri was ik al gaan minderen tot
vijf sigaretten per dag. Maar an
deren rookten nog als schoorste-
"Tgp STEENWIJKER
TER KORST:
De heer Ter Horst uit Steenwijk rookte 45 sigaretten per dag.
Maar ik heb er op dit ogenblik
veel meer moeite mee dan in
het begin. Vooral 's avonds. Dan
zit je gezellig bij elkaar met een
borreltje en zo. Dan mis je zo'n
sigaretje vreselijk."
Als ze u geld boden om vóór de
vijfde februari weer met roken
te beginnen, zou u dat dan
doen?
De heer ter Horst: „direct. Ze
hebben destijds gezegd dat me
neer Waslander in Heerenveen
door een tabaksindustrie is be
naderd om weer met roken te
beginnen. Hij zou van het be
drag dat hij er mee kon verdie
nen een mooie bungalow kunnen
bouwen. In zijn geval had ik di
rect ja gezegd. Daar ben ik te
zakelijk voor."
Zou u het voor laten we zeggen
vijfduizend gulden doen?
De heer ter Horst: „Neen, be-
Dokter Meinsma zegt zelf over
het eventueel weer beginnen
met roken dat dat een kwestie is,
die de elf zelf moeten beslissen.
„Ik weet niet of er zulke men
sen zijn. Maar toen ze die brief
schreven moesten ze er toch zo
nódig af? Het zou natuurlijk
voor mijnheer Tailleur een grote
teleurstelling zijn als ze er na 5
februari weer mee zouden begin-
En dan: „Het heeft mensen in
derdaad vaak veel moeite ge
kost. Vooral in het begin. Ech
ter, niet zo erg meer na de reü
nie in Genemuiden. En er is nu
neg maar een doodenkeling, die
nog naar een sigaret verlangt.
Het probleem als zodanig is al
lang achter de rug."
Mensen, die echt wel nachten
wakker hebben gelegen over hun
rokersstop zijn bijvoorbeeld de
heer Waslander uit Heerenveen
en mej. Jippes uit Groningen.
De laatste heeft een keer uit
wanhoop dokter Meinsma opge
beld, met de alarmkreet dat ze
op het punt stond weer met ro
ken te beginnen. Meinsma slaag
de er in haar van de sigaret
weg te houden. Ook de vertegen
woordiger Waslander is iemand
voor wie de verleiding wel eens
heel erg groot is geweest.
De heer ter Horst zegt het altijd
erg prettig te hebben gevonden
nen op de dag van de onderteke
ning." „Die juffrouw Jippes uit
Groningen bijvoorbeeld. Nou, ze
stak de een met de ander op. We
zaten toen in het Hilton-hotel bij
elkaar. Ik weet nog dat ik toen
dacht: nou als dat een van de
deelnemers is... Op een gegeven
ogenblik was het zelfs zover geko
men dat dokter Meinsma moest
zeggen dat de tijd dan nu wel ge
komen was om de sigaretjes
maar eens uit te maken. Toen za
ten we er een jaar aan vast."
dat de elf niet gecontroleerd
werden. De sociale controle op
nakoming van het contract was
echter bijzonder groot. „De eer
ste maanden werd ik constant
door de mensen op straat aange
sproken over dat niet-roken. Dat
is nu voorbij. Of het is: het zit
er nou gauw op, kapper."
„In het begin wel, toen belde
dokter Meinsma me geregeld op
om te vragen hoe het er mee
ging, maar later hoorde je niets
meer. Ja, we kregen eens een
kaartje uit Kopenhagen (dokter
Meinsma was gedurende de
maand november in Kopenhagen
als adviseur van de wereldge
zondheidszorg). Maar verder
vind ik dat de begeleiding erg
slap is geweest. En nu hebben
we een brief gekregen, die ik
onsympathiek vind. Daar staat
in dat we een gedeelte van de
vijfde februari (de dag, waarop
de 1.000 wordt uitgereikt -
red.) vrij moeten houden. Da's
op een zaterdag. En dat doe ik
met, want dat scheelt me wel
honderd gulden. Laten ze die
duizend gulden maar op mijn
bankrekening overmaken."
Er klinkt een forse scheut te
leurstelling door in de stem van
de heer ter Horst. Heel anders,
dan bij H. A. Derks uit Hooge-
veen, die opgewekt meldt het
uitstekend te maken en zegt niet
van plan te zijn na 5 februari
weer te beginnen. Voor de heer
ter Horst is de behoefte aan si
garetten echter toegenomen
naarmate de belangstelling van
pers, radio en televisie voor de
elf van Meinsma daalde.
Het gevoel weer terug te zijn in
de alledaagse anonimiteit doet
hem zeggen er zeker niet zijn
hand voor in het vuur te willen
steken dat hij niet weer zal
gaan roken. „Maar dan geen 45
meer per dag," zegt hij moedig.
„Hooguit een stuk of tien. En
dan na mijn eerste kopje koffie
's morgens en na het warme
eter. 's avonds. Heerlijk."
Arme dokter Meinsma, arme
Max Tailleur. Overigens heeft
meneer ter Horst al een bestem
ming voor de duizend gulden ge
vonden, die hij op 5 februari
krijgt. Langs de muur prijkt een
groot wandmeubel, de eerste
premie van een jaar lang niet
roken. Oh ja... dat piepen in de
borst 's nachts is ook over.
Hier de elf deelnemers aan de actie. Vierde van links is de heer Ter Horst.
