SJOUKJE
DIJKSTRA
schminkt af
HOOGTEPUNTEN
ZATERDAG 8 JANUARI 1972
Al sinds haar zesde is Sjoukje bezig met kunstrijden. Op
deze foto is ze vijftien jaar oud
Iedere avond staat Sjoukje ongeveer tien minuten voor
het publek.
Sjoukje Dijkstra, de Nederlandse vedette van
Holiday on Ice nipt een half uurtje voor de zo
veelste voorstelling uit haar al zo lange carrière, ont
spannen aan een kopje thee. Met een eenvoudig
jurkje aan, het gezicht zonder make-up en het blon
de haar in een staartje gebonden, valt ze, zonder het
te willen, onmiddellijk op in de artiestenkantine,
waar een bonte verzameling geschminkte, oogver
blindend geklede glitterende vogels een mengelmoes
van talen staat te kwetteren.
Een wereldje dat op het eerste gezicht bijzonder fas
cinerend is. Vooral omdat velen het acteren niet al
leen tot de ijsvloer beperken. Echter niet Sjoukje
Dijkstra, de ster wier naam met de grootste letters
op de affiches prijkt.
Heel Nederland gaf ze ijskoude spanningbitters van
het kunstrijden door de manier waarop ze drie
wereldtitels veroverde, vijfmaal Europees kampioe
ne werd en zesmaal haar Nederlandse concurrenten
versloeg. Een successenreeks die door geen enkele
kunstrijdster is overtroffen, of zelfs maar geëvenaard.
Geen wonder dat de ijsshow-directies erop gebrand
waren haar naam aan een van hun spektakels te ver
binden. Een slag die door de grootste schaats-n.v. ter
wereld, „Holiday on Ice" werd gewonnen. Bijna acht
jaar lang trekt Sjoukje Dijkstra nu al de hele we
reld rond om soms tweemaal per dag vijfduizend
mensen te laten genieten van haar sprongen op het
ijs. Het ziet er echter naar uit dat Holiday on Ice
haar grootste Europese attractie binnenkort moet
missen. Sjoukje Dijkstra wil namelijk binnenkort
voorgoed afschminken.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM Na haar carrière als ijsshowve-
dette te hebben afgesloten wil Sjoukje Dijkstra wel train-
ster van jonge kunstrijders worden. ,,A1 weet ik nog niet
helemaal zeker hoe ik dat ga doen en of ik het wel ga
doen", zegt ze voorzichtig. Haar ambities om trainster te
worden heeft ze in elk geval wel eens meegedeeld aan
Nate Walley, de supertrainer van de zes ijsshows die Holi
day on Ice in de hele wereld heeft lopen.
De grijze zestiger, die toevallig in Rotterdam eens 'n kijkje kwam
nemen en na de show met vele ijssterren nog eens kritisch hun num
mer doorneemt, zegt: „Sjoukje Dijkstra en Joan Haanappel waren
de eerste en tot dusver de enige kunstrijders van topklasse uit Ne
derland. Misschien als zij trainster wordt kunnen er weer nieuwe
komen. Want heüs, hier in Nederland is zoals in elk land voldoende
talent. Alleen goede trainers en trainsters zijn zeldzaam".
„Ik denk wel dat het definitief is, dat ik aan het eind van het nog
lopende contract stop. Dat eindigt in augustus/september van
dit jaar, al kan er natuurlijk altijd wat tussenkomen", voegt ze
er voorzichtig aan toe. „Vergeet niet dat ik al vanaf mijn zesde
jaar schaats. Eerst als amateur en nu al bijna acht jaar in de
show. Ik schaats nog wel graag, maar toch niet zo enthousiast meer
als vroeger. Daar komt natuurlijk ook bij dat ik ouder word. Ik ben
nu 29 en dus al 23 jaar met schaatsen bezig".
Bijna een kwart eeuw dus, staande op enkele vierkante millimeters
staal de sierlijkste bewegingen op het ijs maken. Een lange periode,
vooral voor iemand als Sjoukje Dijkstra, de perfectioniste. „Ook in
de show probeer ik altijd zo goed mogelijk mijn best te doen. En
dat is echt een opgave. De ene dag voel je je helemaal fit en de
andere dag loop je bijvoorbeeld met griep. Dan wil ik toch als het
niet te erg is, het ijs op. De mensen, die je in je amateurstijd
steeds alleen maar een stukje over de beeldbuis zagen schaatsen,
krijgen nu immers de kans om het allemaal van dichtbij te zien."
SOMS WOEDEND
Sjoukje Dijkstra zegt het vriendelijk lachend. Met een zekere reser
ve, die het jarenlang interviews geven haar heeft aangeleerd. „Ik
ben soms wel eens woedend geweest als ik de dag na een gesprek
las wat ze er van gemaakt hadden. Dan las je soms heel andere
dingen. En daarom ben ik beslist voorzichtiger geworden bij ge
sprekken met journalisten. Al besef ik wel dat het erbij hoort". Het
hoort bij de show. Net zoals haar leven van reizen en trekken erbij
hoort. Sjoukje: „De mensen verkijken zich toch wel op ons leven.
Ze denken niet aan alle dagen, dat je vele kilometers reist. Aan het
leven in hotels, aan het trainen voor de shows. Aan het in conditie
moeten blijven. Alles bij elkaar genomen een vermoeiend leven".
Dan vraagt ze vriendelijk om wat geduld: „Ik moet me gaan
schminken en verkleden".
ONHERKENBAAR
Even later dwarrelt ze over het ijs. Onherkenbaar als de heks in
Hans en Grietje. Zelfs als zé haar puntmuts heeft afgezet en de
wapperende mantel voor haar gezicht wegslaat heeft het publiek
nog niet in de gaten dat hun „eigen" Sjoukje daar schaatst. Als ze al
een minuut solo rijdt herkent men haar en na een aarzelend begin
klatert dan een donderend applaus van de volle tribunes.
Sjoukje Dijkstra is achter de coulissen onder een forse laag
schmink, een grijze pruik en aangezette wimpers inderdaad bijna
onherkenbaar en lacht als haar dat gezegd wordt. „Het is wel leuk",
zegt ze eenvoudig. „Al heb ik het wel eens tijdens een voorstelling
gehad, dat precies op het eind die pruik afviel. En het ding was nog
nergens te vinden. Dat soort onverwachte gebeurtenissen geeft je
nog altijd wel een zekere spanning voordat je opkomt. Geen plan
kenkoorts. Het is meer een tinteling van: er kan nog altijd iets fout
gaan. En dat gebeurt dan voor het oog van vijfduizend mensen."
INSPANNEND
Ze heeft weer even tijd om een kopje thee te drinken bij de barkee
per die - geschminkt- wat kopjes staat af te wassen. Even later ver
schijnt hij als een begeerlijke Don Juan in een schitterend kostuum
op de ijsvloer. Pas na de pauze moet Sjoukje weer op. Weer een
solo van drie minuten. In totaal dus een werkdag van zes minuten?
Die vraag haalt Sjoukje Dijkstra voor het eerst uit haar kalmte.
„Nee", zegt ze fel, „dat is niet zo. Inderdaad rijd ik zes minuten
solo. Maar bij een nummer sta ik wel tien minuten op het ijs. En
vergeet dan bovendien niet wat er in die drie minuten solo moet
worden gedaan. Dat is erg inspannend. Bovendien zijn er jaren van
training aan voorafgegaan. En bij een optreden hoort uiteraard ook
het kleden en schminken, wat ook veel tijd vergt. Bovendien moet
je toch de twee en halve uur die een show duurt in het theater aan
wezig blijven."
HOGE KOSTEN
Maar als dan de zeer hoge salarissen als compensatie daarvoor
worden aangetipt vervolgt ze met: „Dat lijkt dikwijls ook mooier
dan het is. We hebben zeer hoge kosten. Het leven in hotels en het
Binnenkort schminkt Sjoukje voorgoed af.
eten in restaurants is gewoon erg duur. Bovendien is er daarnaast
nog altijd de belasting. Verder krijgen wij natuurlijk geen vakantie
doorbetaald. Maar ik wil eigenlijk liever niet over geld praten."
Weer de vriendelijke glimlach, gevolgd door weer een snelle gang
naar de kleedkamers. Het publiek wacht immers op Sjoukje Dijk
stra...
Zakelijk leider Hunt zegt: „Als Sjoukje Dijkstra en Joan Haanappel
er niet bij waren scheelde dat ons zeker de helft van het publiek,
publiek dat razend enthousiast reageert als SJouk Dijkstra, nu wel
aangekondigd, haar tweede optreden begint met een Houplesse die
een jarenlange routine verraadt.
„Toch was het niet eens zo gemakkelijk om over te schakelen von
het kunstrijden naar het showrijden", zegt ze even lutcr uls ze in
een hip rood kostuumpje op de finale wacht. „Heeft me «wee jaar
gekost om over te schakelen. Precies de tijd vun mijn eerste show.
Elke show van Holiday on Ice loopt namelijk twee jaar. Daarna
was ik helemaal aan het leven gewend. Ook 's avonds werken en
zo: Het leven in hotels gaf me weinig moeilijkheden, want ik zat in
mijn amateurtijd al veel in Engeland en bij wedstrijden en demon
straties ook al in de meeste andere delen van de wereld.
Als ik eerlijk ben moet ik zeggen dat ik het meeste plezier heb gehad
in de 2e show. Daarna is het iets minder geworden. Al doe ik dit
werk echt niet met tegenzin. Het is tenslotte nog steeds kunstrij-
den."
En dan wipt ze weer weg om de helpende hand te bieden bij het
wegbrengen van de ezeltjes van haar vriend Karl Kossemeyer. Ze
lacht onbedaarlijk als ze een nieuwe stunt navertelt, waarbij een
man uit het publiek bij een poging om op het ezeltje te gaun zitten in
zijn interlockje op de vloer terecht kwam.
De verzorger van de wilde ezeltjes vertelt even later, als Sjoukje
Dijkstra met een grote zweep de kleedkamers weer is ingegaan:
„Sjoukje is een van de weinige mensen uit de ijsshow die met de
dieren durft om te gaan. De andere dames zijn allemaal bang voor
de dieren. Sjoukje houdt van dieren", zegt hij prijzend.
HUWELIJK
Over de geruchten die er gaan over een eventueel huwelijk met de
uit Zweden afkomstige Karl Kossemeyer (56) houdt ze echter
haar mond. „Daar wil Ik liever niets over zeggen," zegt ze gelukkig
lachend. Even later stapt ze samen met Karl weg. Weg uit het we
reldje waar de schrale, afgeschminkte gezichten van de artiesten
opeens alle glamour hebben afgelegd.
Op affiches slaat haar naam extra groot vermeld.
O Sjoukje Dijkstra en Joan Haanappel: vroeger samen in de titelstrijd, nu beiden in de showbizz.
Sjoukje Dijkstra geboren 28 januari 1942 In Akkrum (Friesland)
heeft vele jaren op nationaal en op internationaal niveau de
toon aangegeven. Toen zij als 22-jarige een contract tekende
bij de ijsrevue „Holiday on Ice" haalden de Oostenrijkse
Regina Heitzer en de Frangaise Nicole Hassler opgelucht
adem. Misschien konden zij nu eens het goud veroveren.
De Nederlandse ster sloot haar amateur-carrière klinkend af:
een Olympische titel in 1964 in het Oostenrijkse plaatsje Inns
bruck. Sjoukje Dijkstra had alles gehaald, wat er maar te
halen viel. Vanaf 1959 had zij zes maal op een rij het Neder
lands kampioenschap veroverd. In 1960 pakte zij de Europese
gouden plak, die zij nog vier maal op het ijs behaalde. Behal
ve die vijf Europese kampioenschappen, toonde Sjoukje zich
driemaal de beste van de wereld, in 1962, 1963 en 1964. Te
recht mag men hier spreken van een tweede Sonja Henie, de
Noorse, die vanaf 1927 tot en met 1936 de onbetwiste regentes
was over de gracieuze figuren op de ijsvlakte.
