Belgische tv neemt spel
„Beste Vrienden' over
LORRETTA YOUNG ALS
BOERENDOCHTER
Hou het scherm in 't oog
Terugblik
Morgen 12 ct. verdienen.
TV
vanavond
morgen
Radio
morgen
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 8 DECEMBER
«1
Jan Hofman: „Met een tv-spel kun je soms jaren lopen leuren"
Het is vrijwel zeker, dat de Belgi
sche radio en televisie (BRT)
het verleden week uitgezonden
tv-spèl De Beste Vrienden van
de Hagenaar Jan Hofman zal
overnemen. De VARA heeft dit
dezer dagen aan de auteur laten
weten. In België heeft men zich
voor deze keus mogelijk laten
leiden door de recensies in de
Nederlandse dagbladen. Deze
waren op een enkele uitzonde
ring na uitermate levend. Niet
alleen was er bewondering voor
de sterke dialoog en de door
dachte inhoud, maar ook voor
de indringende beeldende ele
menten, die dit spel bij uitstek
als een t.v.-spel deden kennen.
Jan Hofman (57): „Eigenlijk is
dit een snel succes. Anderen
hebben langer nodig om op het
scherm te komen. Mijn eerste
spel Mevrouw Salomon schreef
ik in 1964 voor een NTS-prijs-
vraag. Het kon geen genade
vinden in de ogen van de jury
en verdween met 328 andere in
zendingen in de prullemand.
Toen heb ik er jaren mee lopen
leuren bij de omroepen tot
KRO-dramaturg Jan Willem
Hofstra er iets in zag en dit
spel over een Joodse vrouw in
de oorlogsjaren in Amsterdam
in een herdenkingsuitzending
liet plaatsen. In dit spel worden
in vier personen vier verschil
lende houdingen geschetst te
genover de hachelijke situatie,
waarin de joodse vrouw zich be
vindt. Het bevatte een tragische
noot, maar geen drama. Het
schokte niet. maar greep wel
aan, schreven destijds de recen
senten".
Het thema van het spel De Beste
Vrienden handelt evenzeer over
complicaties, die tussen mensen
kunnen optreden, met als mid
delpunt een man die mentaal
niet tegen zijn baas en vrouw is
opgewassen, hulp verwacht van
vrienden, maar onbereikbaar is
omdat hij onredelijk beangst
zich voor hen afsluit. In dit spel
lopen werkelijkheid en fictie
door elkaar heen; de auteur
laat de vraag open of hetgeen
de belaagde man doormaakt
echt gebeurt dan wel slechts
een hersenspinsel van een ver
nauwde geest vormt. Jan Hof
man zegt zijn figuren niet an
ders te kunnen voorstellen dan
dat ze in zijn gedachten tot leven
zijn gekomen. Hij denkt zich
een figuur in en omgeeft die
met mensen met wie het tot een
dialoog komt. Dit geestelijke
proces vindt exact zijn weerslag
op het papier. En dan kan de
auteur zich er zelf evenzeer
over verbazen ais later de kij
ker, al zegt Hofman een voor
keur te hebben voor een zoge
naamd open slot.
Hier werkt hij bewust naar toe.
Een spel bevat een fragment
van leven, een situatie die door
een bepaald gebeuren kan wor
den afgerond. Voor de man in
kwestie gaat evenals voor ieder
een het leven echter door. Le
ven is samengesteld uit een
reeks situaties zonder volein
ding. Als een situatie ten einde
loopt gaat het leven verder.
J1T EIGEN KRING
foor de Rijswijkse toneelvereni
ging Uit eigen kring heeft Jan
Hofman, overigens geboren Am
sterdammer (Lehlseplein), vele
stukken geregisseerd en veelal
van zodanige kwaliteit, dat hij
vier regieprijzen in de wacht
sleepte, mitsgaders een aantal
prijzen voor goed getroffen rol
len.
•an Hofman: „Ik wilde al vroeg
naar de toneelschool. Het is er
nooit van gekomen. Ik kwam in
de mode terecht. Ik heb vroeger
wel nog wat cabaret gedaan bij
Frans Murilof en eigenlijk altijd
amateurtoneel gespeeld. Ik heb
er nooit over gedacht om zelf
stukken te schrijven, omdat ik
er te druk mee was ze te regis
seren of spelen. Daar heb ik
veel plezier van gehad, toen de
VARA mijn Beste Vrienden ac
cepteerde. Met regisseur Nick
v. d. Boezem heb ik scène voor
scène doorgenomen. VARA-dra-
maturg Fortuin vindt het in
mijn stukken een sterk punt,
dat ze beeldend zijn geschreven.
De situatiebeschrijvingen, die ik
geef, kunnen zo in décor of
beeld worden omgezet. Nick v.
d. Boezem voegde er nog wat
ideeën aan toe, waarin ik hem
grote vrijheid heb gelaten, om
dat ik zelf als regisseur ook al
tijd een eigen stempel op een
regie heb willen drukken. Er is
maar één ding, dat we echt
hebben moeten forceren. Bij de
poging tot zelfmoord van Hoog-
hand, raak neergezet door Cor
van Rijn, door een dreigende
sprong vanaf een hoge flat,
stond in de tekst, dat dit ge
beurde tijdens hevige regenval.
In de mooie juni-maand van de
opnamen bleef het alsmaar
droog. Toen hebben we de Am
sterdamse brandweer laten ko-
men om de straten nat te spui
ten en het beeld in deprimeren
de stemming te brengen door
een fraaie waterboog".
VARA-hoofd drama Fortuin was
de eerste om Jan Hofman geluk
te wensen na de acceptatie door
de kritiek van zijn spel. Dit
klonk Jan als muziek in de
oren, omdat Fortuin bij die ge
legenheid tevens vertelde, dat
nu ook spoedig een tweede stuk
van Hofman op het scherm zal
verschijnen, niettegenstaande
Fortuin eerder had laten weten,
dat het drama-budget van de
VARA niet toestond ook maar
over de mogelijkheid van het
uitvoeren van een tweede spel
te denken.
De gang
Het nieuwe spel heet De Gang en
speelt zich ook af in een gang,
een lange gang waardoorheen
een jongeman zich beweegt.
Een moeizame wandeling waar
in hij wordt besprongen door
dreigende situaties. Langs de
kant staan getuigen die hun vi
sie geven op de reacties van de
jongeman. Is hij aan het eind
van de gang gekomen, dan ein
digt dit spel.
Jan Hofman: „Ook hierin zitten
weer enkele situaties die zuiver
beeldend gedacht zijn. De
VARA heeft al laten weten veel
mogelijkheden in dit spel te zien
die zich specifiek lenen voor uit
beelding door middel van televi
sie, ook al hebben zij gezegd en
kele dingen te willen verande
ren. Ik geef ze daar graag de
vrije hand in. Er komt heel wat
voor kijken voor zo'n spel dat
aan de kijker overbrengt wat je
er als regisseur en auteur in'
hebt willen leggen. De Gang heb
ik niet geschreven met voorop
gezette bedoelingen wat het the
ma betreft, maar het schijnt zo
te zijn. dat ik in mijn spelen tot
uitdrukking wil brengen, dat op
een of ander terrein iedereen
wel meer of minder vast zit in
een bepaalde levenssituatie,
waar hij geen vrede mee heeft,
maar waarvan hij zich nochtans
niet los kan mal&n.
Of iedereen dat ook zo aanvoelt?
Het is heel moeilijk daar over
te oordelen. Uit reacties in je
Tot Ieders verrassing, niet in
het minst van haarzelf, verover
de de actrice Loretta Young in
1947 de Academy Award voor
de beste vrouwelijke hoofdrol.
En dat nog wel in een komedie,
terwijl haar mede-kandidaten
vette dramatische kluiven ter
beoordeling aan te bieden had
den. Maar noch Dorothy Mc-
Guire, die met haar optreden in
„Gentlemen's agreement" favo
riet was, noch Joan Crawford,
Rosalind Russell, of Susan Hay-
ward bleek een kans te hebben
en Loretta kwam met haar rol
in „The farmer's daughter" on
betwist als overwinnares uit 't
strijdperk.
In deze door de routinier H. C.
Potter geregisseerde komedie
speelt zij de rol van een Zweed
se boerendochter, die naar
Washington lift en bij de sena
torsfamilie Morley 'n betrekking
als dienstbode krijgt. Haar
openhartigheid waar het de
Morley's betreft wordt door de
politieke oppositie uitgebuit en
zij wordt zelfs candidaat gesteld
wat haar zowaar een zetel in
het congres oplevert. Een char
mante komedie, waarin Joseph
Cotten haar tegenspeler is en
Ethel Barrymore weer hartve-
roverend is als „moeder" Mor
ley. Zestien jaar later bouwde
men op ditzelfde gegeven de
ook in ons land zeer populair
geworden televisie-serie „De
Zweedse gouvernante", waarin
de inmiddels overleden Inger
Stevens de rol van de diploma
tieke boerendochter
Ned. I 20.35 uur.
leefbaarheid? Dit zijn de kern
vragen van het programma
Stromingen. Wij werken hard.
Omdat we steeds meer moeten
produceren? Maar hebben wij
dan steeds meer nodig? Het zijn
niet alleen kritische jongeren
die zich met deze vragen bezig
houden. Velen maken zich zor
gen. De conclusie is veelal: Als
wij doorgaan met produceren
en vervuilen, kopen en econo
misch groeien, hebben wij
straks alles maar dan is het le
ven op een vervuilde wereld
niets meer waard. Over de pro
blematiek van het „Kritisch
consumeren" discussiëren Roel
van Duin, mr. A. Vas Nunes,
direkteur van de Shell, Hans
Wiegel fractie voorzitter van de
VVD en Piet Reckman van de
groep Sjaloom.
Ned. II 22.40 uur.
Dagje ouder
In het programma „Dagje Ou
der" wordt ditmaal het bekende
oud-Hollandse spel Ganzenbord
gespeeld door Mies Bouwman,
Anneke Goudsmit (2e Kamerlid
voor D'66), Koos Postema en
PvdA-voorzitter André van der
Louw. Zij krijgen in de loop van
het spel problemen op te lossen
waar gewoonlijk oudere mensen
in de maand december mee
worden geconfronteerd.
Ned. II 19.05 uur.
Achter het nieuws
In Achter het Nieuws Internatio
nal komt vanavond aan de orde
het conflict in Noord-Ierland.
Stromingen
Is economische groei noodzake
lijk? En is zij in strijd met de Ned. II 21.35 v
«- .'"-n
V- t
André v. d. Louw en Mies Bouwman zitten in Dagje ouder aan het ganzenbord
Gisteren was het een typische
kruis-of-munt-t.v.-avond. Als
'kruis' -t.v. was en 'munt' bij
voorbeeld een goed boek lezen
dan waren degenen die 'munt'
trokken het beste af.
Losse kanttekeningen: Klatergoud
had een goede aflevering, Ko
ning Klant eigenlijk ook wel, al
werd in de oorlog om de fosfa
ten geen nieuw materiaal in
stelling gebracht, '....en een
zoen van de juffrouw' was de
enige uitzending die voor heel
wat kijkers echt-praktische in
formatie bood. Een erg nuttig
programma, moest eigenlijk
'verplicht zyn voor alle ouders
met schoolgaande kinderen.
Wat zagen we verder? Het rare
ratjetoe van 'Eenmaal ander
maal', NCRV-programma dat
via omslachtige liefdadigheid de
PTT-begroting op peil wil bren
gen. Ditmaal o.m. met ontluiste
ring van oud-minister Beernink
die voor-het-goede-doel zich te
kijk stelde als Bromsnor.
Ombudsman Marcel van Dam
stelde kinderbeschermingspro
blemen aan de orde. Zeer punt
in ons maatschappelijk bestel.
Hij kon echter ook een alterna
tief tonen dat wellicht slechts in
een klein deel van de gevallen
oplossing kan bieden, maar dat
daar ook een goede (tevens re
latief goedkope) oplossing is.
Merkwaardigst van alles wat we
gisteren zagen was overigens
een Hier en Nu-onderwerp: ka
beltelevisie in Herkenbosch. In
dat Limburgse plaatsje kan
men slechts ZEVEN verschillen
de t.v.-programma's ontvangen
en er bleek derhalve behoefte
aan een achtste mogelijkheid.
Dei is er mogelijk ook, als de
plaatselijke slager en nog een
paar middenstanders er tegen
goed geld hun waren mogen
aanprijzen.
Als zoiets zou doorgaan gaat t.v.
in ons land een heilzame toe
komst tegemoet. Met een veel
voud van kleine STERretjes
met kleine budgetjes die beroer
de programmaatjes mogelijk
gaan maken. Die beroerde pro
grammaatjes k,omen noodzake
lijkerwijze relatief veel duurder
uit dan de doorsnee-produkties
uit Hilversum (Herkenbosch
heeft 6.000 inwoners!) en de
t.v.-konsumenten krijgen de re
kening daarvoor gepresenteerd.
In de vorm van hoger kijkgeld,
of in de vorm van dure snij-
worst. Het een zowel als het an
der lijkt ons erg onaantrekke
lijk. Vg.
naaste omgeving blijkt, dat de
inhoud van een spel zeer ver
schillend kan overkomen. Daar
kun je vooraf weinig over zeg
gen. Achteraf vaak nog minder.
Als een spel niet aanslaat bij de
kijker vind ik dat vooral be
roerd voor de omroep, die er
zoveel moeite voor heeft gedaan
om het spel op het scherm te
brengen. Want daar komt nog
heel wat voor kijken".
Jan Hofman blijft zich er intussen
over verbazen, dat hij stukken
kan schrijven, die bij een breed
publiek aanslaan. Hij wist van
zichzelf niet dat hij dit kon. An
ders zou hij er wel eerder mee
begonnen zijn. Maar misschien
moest hij ook eerst door De
Gang heen....
TON OLIEMULLER
Protest tegen
Jelsina na
Kort Geding
over Sinterklaas
(Van onze radio- en tv-redactle)
HILVERSUM Bij de NOS Is
een protesttelegram binnengeko
men, afkomstig van mr. Peter
Lohr en Mies Bouhuys. Zij na
men zondagavond deel aan de
uitzending van Kort Geding,
waarin de betekenis van Sinter
klaas in het geding werd ge
bracht. Het protest is gericht te
gen eindredacteur Simon Jeis-
Beiden hebben er bezwaar tegen,
dat dit programma aanvanke
lijk serieus was opgezet en later
ontaardde in een bont gedoe,
waaraan diverse toegesnelde
Sinterklazen deelnamen. Hier
over was tevoren niets meege
deeld door Simon Jelsma, die
de leiding over dit programma
had. Mr. Lohr zowel als mevr.
Bouhuys heeft geen bezwaar
tegen een vrolijke avond, maar
zij i
te
Bij het wekelijkse overleg van de
programmastof is dit protestte
legram ter sprake gekomen. De
NOS stelde zich voor hierop Ia-
ter commentaar te geven.
Kleine Waarheid
verkoopt goed
(Van onze radio- en tv-redactie)
AMSTERDAM Het succes
van de NCRV-serie „De Kleine
Waarheid" valt niet alleen aan
de kijkcijfers af te lezen, maar
vooral ook aan de commerciële
bijverschijnselen. Alleen sleutel
hangers en limonadeglazen met
Kleine Waarheidfiguren ontbre
ken nog, al zullen die volgens
goed Fabeltjeskrnntgebrulk wel
licht ook nog volgen.
Recentelijk verschenen een foto
boek, een langspeelplaat en een
semi-autobiografie van Willeke
Alberti, waarin De Kleine
Waarheid een belangrijke plaats
inneemt. Wij schreven daar al
over. Voorts is er een elpee
waarop de liedjes van Marleen
voorkomen. Zowel boeken als
plaat worden uitstekend ver
kocht.
(ADVERTENTIE)
Tekeningen van Kees Verwey zul
len te zien zijn in de Rijksaca
demie van Amsterdam van 17
december tot 30 januari. Han
Redeker zal deze expositie inlei
den.
Wajang - goudeerlijke plantenmargarine.
Lierse SK-PSV
op de radio
(Van onze radio- en tv-re
dactie)
HILVERSUM Het pro
gramma van de NOS-ra-
dio via Hilversum I wordt
vanavond van 21.30 tot
21.50 uur onderbroken
vco ecu 2chtst. ee' s ver
slag van het laatste ge
deelte van Lierse S.K.-
PSV, de tweede wedstrijd
in de achtste finale om de
UEFA-cup, die die avond
wordt gespeeld in Lier in
België. Verslaggevers i
Dick Van Rijn.
Stefan Askenase, de beroemde
pianist zal ter gelegenheid van
ziin 75ste verjaardag op de eer
ste Kerstdag te 15 uur een reci
tal geven in het Congresgebouw
te Den Haag. Hij zal de 24 pre-
ludus, opus 28, van Chopin spe
len en na de pauze, sonate opus
35, 3 mazurka's en twee walsen.
NEDERLAND I
VARA
17.00 uur: Hoedjesstad
NOS
18.45 uur: Fabeltjeskrant
18.55 uur: Journaal
19.05 uur: Van gewest
tot gewest
19.50 uur: Toeristische tips
20.00 uur: Journaal
20.21 uur: Boerenpartij
20.31 uur: Socutera
20.36 uur: De dochter van d
boer, film
22.05 uur: Studio Sport met 1
22.30 uur: Journaal
22.35 uur: Den Haag vanda
22.40 uur: Stroming over
maatschappij
NEDERLAND II
NOS
18.45 uur: Fabeltjeskrant
18.55 uur: Journaal
VARA
19.05 uur: Dagje ouder
20.00 uur: Journaal
20.21 uur: The Virginian
21.35 uur: Achter het nieuw
CVK
22.10 uur: Kenmerk
22.35 uur: Journaal
NEDERLAND 1
NOS
10.45 uil
r: School-tv
18.45 uu
r: Fabeltjeskrant
1855 uu
Journaal
TROS
19.05 uu
r: Op losse groeven
20.00 uu
r: Journaal
20.21 uu
r: De onverschrokka
21.10 uu
r: De mensen de zee
21.20 uu
r: Omnibus
21.45 uu
r: Marty Feldman
IKOR
22.35 uu
r: Paulus, buitengew
23.05 uu
r: Journaal
NEDERLAND II
EO
18.45 uu
r: Fabeltjeskrant
18.55 uu
r: Journaal
19.05 uu
r: Kom tot mij
20.00 uur: Journaal
VPRO
20.21 uur: Berichten uit de
menleving
20.35 uur: Laurel en Hardy
20.55 uur: Namens
21.35 uur: De Dick Cavett-sb
NOS
22.25 uur: Journaal
22.30 uur: Ter visie.
kleur.
HILVERSUM I
18.00 (S) Aperitief: licht muziek
gramma: 18.30 Nieuws: 18.41
gevraagde gewilde muziek. 19.00
kerk vandaag -nieuws en comr
taar. Politieke Partijen: 19.10
zending van de Katholieke Volta
tij. NOS: 19.20 Openbaar Kun;
19.30 (S) Woensdagavond-Muz
gazlne. (Tussen 21.30-21.50 Rcpo
ge laatste gedeelte van de voel
wedstrijd Lierse S.K.—P.S.V. ft
Den Haag vaMI
22.50 (S) Zin - Tuig nr. 54: ki
ran lek. 23.20 (S) Horizon: mod
Actualiteiten. 23.20 (S) Radl.
Magazine. 23.55-34.00 Nieuws.
BRUSSEL 325 m (Nederlands)
18.00 Nieuws; 18.03 Uitzending voor
soldaten. 18.15 Lekenmoraal en
sofle. 18.45 Sport 18.55 Taalwcnl
18.57 Intermezzo, 19.00 Nws
tualltellen. 19.40 Keurig Fra
Intermezzo. 19.45 Uitzending p-v'
ke partijen. 19.55 Gramn
ziek. 20.00 Promenadeconc
Nieuws en De zeven kuns
Moderne muziek. 23.00 Nle
Lichte muziek. 23.40-23.45 Nieuws
woord. 7.07 (S) Preludium I:
sleke muziek (gr.) 7.30 Nieuws.
Hier en Nu: actualiteiten. 7.5c
Preludium II: klassieke muziek
8.10 Gewijde muziek (gr.)
Nieuw S i'. (S) Podi'. m voo
vrouw, 9.10 Radio Blazers Et
ble: klassieke- en moderne mt_
9.46 (S) Radio Filharmonisch ort
en zangsollsteklassieke
(opn.) 10.00 Geestelijke liedet
(12.10-02.16 Kunst-
12.26 Medede ngen t.b.v. land-
tu'.nbouw12.30 Nieuws: 12.41-1
Hier en Nu: actualiteiten: 13.00-1
De tafel van drie). 13.10 Middag)
ze-dienst. 13.30 Zingen met Cec.
voksmuzlek. 13.45
klasslel
citalklassieke e
muziek. 15.00 Her
dienst. 15.30 Nieuw;
Jeugdland; 17.00 (S) Popm
Je (gr.) 8.00 Nieuws. 8.11
naai S.20 is> Dar met een pW4
vervolg). (8.30-8.33 De groenttO
8.50 M .rgenwljdlng, 9 00 Tof»
van toen (gr.) 9.35 Watersla
9 10 Schoolradio. ïo.OO Voor de
ters. 10.20 Arbeidsvitaminen:
la!r verzot-kp lat en program m a I
1 Radiojournaal. 13.30'(«>"K»i
rtteke comb'nntles. 14.00 Df
p g<p-n>-loerd programma, f
rrammn, 17 W Mobiel.C"
TROS: 7.00 Nlein
Nieuws, lom Robbie Dale c
12.03 Van twaalf PM
ek !7 50 Bu::i
'3 )1 Nieuws
3.20 BRT-nroduW
'Ichte-i. 14.oo NW
