Laserstralen
tegen caries
Predikant wil
opleiding voor
theologen in
het Westland
Litouwse Kerk
in de verdrukking
Jonge Antilliaanse
schrijfster in debuut:
Korte
metten
Kerk en
Wereld
Onverbloemd relaas over
lefecten op Curasao
HET AARDIGE VAN
DE WETENSCHAP
KUNST EN
KUNSTENAARS
DINSDAG 7 DECEMBER 1971
De Naaldwijkse gerefor
meerde predikant ds.
Th. ten Napel heeft in
een schrijven aan cura
toren van de Vrije Uni
versiteit te Amsterdam
en de Theologische Ho
geschool in Kampen ge
pleit voor de vestiging
van een derde (gerefor
meerde) predikantenop
leiding in het Westland.
Aldus meldt het weekblad van
de Civitas Academica der
Vrije Universiteit. De oplei
ding zou gezamenlijk moeten
uitgaan van de V.U. en de
T.H.-Kampen. Met name
wordt gedacht aan een vesti
ging in Naaldwijk. De direc
teuren hebben het voorstel in
studie. Ds. Ten Napel zegt
ter ondersteuning van zijn
voorstel, dat ongeveer hon
derd jaar na de stichting
van de V.U. er wel weer
eens een initiatief mag ko
men, waardoor de komende
generatie kan worden opge
vangen en werk kan worden
gegeven. Voorts stelt hij, dat
aangezien een groot percen
tage van de Nederlandse
bevolking in de Randstad
woont en bovendien Zee
land dichterbij is geko
men door de Deltaverbin
ding, te overwegen zou zijn
het Westland in aanmerking
te laten komen, dat een cen
trale ligging heeft in de
dichtbevolkte randstad. Bo
vendien doet zich de unieke
gelegenheid voor dat in het
gebied van de gemeente
Naaldwijk een bestemming
wordt gezocht voor een be
hoorlijk groot gebouw van
historische waarde, waarin
de opleiding gehuisvest zou
kunnen worden. (Het is op
het moment niet duidelijk
welk pand ds. Ten Napel op
het oog heeft. Het enige zou
kunnen zijn het Honselse
Hof, maar daarvan staat de
toekomst nog lang niet vast,
onder meer niet wat de res
tauratie betreft. Red.)
President Nyerere van Tan
zania heeft onlangs het nieu
we ziekenhuis in Mwanza of
ficieel geopend. Het zieken
huis, dat 420 bedden telt, is
gefinancierd door de Duitse
hulpactie „Misereor", het
katholieke centrale orgaan
voor ontwikkelingshulp en de
Nederlandse regering, die
drie miljoen gulden beschik
baar stelde. De doktoren ko
men uit Duitsland, Amerika,
Australië, Engeland en Ne
derland.
Bisschop dr. J. B. W. M.
Möller, van het bisdom Gro
ningen, heeft na een langdu
rig verblijf het r.-k. zieken
huis in Groningen verlaten
en is voor verder herstel
vertrokken naar Dijnselburg.
Het zal echter nog wel enige
maanden duren, voordat hij
volledig hersteld is.
Na zijn bezoek aan Klnshas.
sa is kardinaal Angelo Rossi,
prefect van de congregatie
voor de evangelisatie naar
Luluabourg (Kasai) vertrok
ken om er de vijfenzeventig
ste verjaardag van de stich
ting van de katholieke kerk
in Kasai mee te maken. Bij
die festiviteiten is ook de ge
neraal overste van de mis
sionarissen van Scheut, pater
Goossens aanwezig. Zijn con
gregatie was de eerste die
met de missionering van Ka
sai begon.
Dominicanessen, werkzaam
in het noordpoolgebied heb
ben de cultuurprijs 1971 van
de Noorse stad Bodö gekre
gen. De prijs, vierduizend
kronen (2000 gulden) kregen
de zusters vooral voor hun
werk voor de kinderen en de
jeugd. De zusters hebben on
der meer een balletschool,
die geleid wordt door een be
keerde voormalige balletdan-
De achtenvijftig Braziliaan
se bisdommen hebben twee
honderdduizend gulden be
schikbaar gesteld voor de
hulp aan Pakistaanse vluch
telingen. Het geld zal gege
ven worden aan de regering
van India, die het moet be
steden aan de negen miljoen
vluchtelingen uit Oost-Pakis-
tan.
Twintig Noordierse katholie
ke geestelijken moeten op 8
De twee exponenten van de belangrijke verschuivingen in het
Spaanse episcopaat, die het Vaticaan, naar gisteren gemeld,
bekend heeft gemaakt. Links de nieuwe primaat van Spanje, mgr
Gonzales Martin, tevens aartsbisschop van Toledo. Rechts kar
dinaal Enrique y Taragon, de vroegere primaat, nu aartsbis
schop van Madrid, de belangrijkste post in Spanje, uit politiek
oogpunt.
december voor het gerecht
verschijnen, omdat ze gewei
gerd hebben mee te werken
aan de in het voorjaar ge
houden volkstelling. On
langs zijn al acht priesters
op grond van dezelfde weige
ring tot twee maanden ge
vangenisstraf veroordeeld.
In de afgelopen weken zijn
er gebedsgemeenschappen
gesticht tussen vijf katholie
ke parochies in Duitsland en
Polen. De gemeenschappen
kwamen tot stand na een op
roep van een Duitse priester
in een katholiek weekblad
van Krakau. Het Iaat zich
aanzien dat er tussen de ver
schillende groepen
contacten groeien.
In Litouwen zijn zoals bekend
onlangs twee rooms katholie
ke priesters tot een jaar ge
vangenisstraf veroordeeld,
omdat zij kinderen hebben
voorbereid op hun eerste
communie. Dit werd bekend
toen onder buitenlandse jour
nalisten in Moskou een ge
stencild verslag werd ver
spreid van de arrestatie en
het proces tegen pater Boeb-
nis en de priester Juozas
Zdebskis.
Volgens het verslag is Zdebs
kis door de politie geslagen
voor hij veroordeeld werd.
Hij zou zó zijn toegetakeld
dat zijn moeder hem niet di
rect herkende toen zij hem
in zijn cel opzocht.
Tijdens het proces tegen
Zdebskis en Boebnis, die bei
den beschuldigd zijn van on
derricht aan minderjarigen
waarvoor geen toestemming
is verleend, betoogden rond
zeshonderd katholieken voor
het gerechtsgebouw. Na in
grijpen van de politie wer
den twintig betogers aange
houden.
In verzoekschriften aan de au
toriteiten is protest aangete
kend tegen de veroordeling
van de priesters en erover
geklaagd, dat de rooms-ka-
tholieken in Litouwen geen
vrijheid van godsdienstuitoe
fening hebben. Ruim driedui
zend katholieken hadden de
petities ondertekend.
Zdebskis heeft voor de recht
bank verklaard het zijn
plicht te achten kinderen
godsdienstonderricht te ge
ven als ouders hierom vra
gen. Tien kinderen, die als
getuigen werden gehoord, de
den hun mond niet open of
begonnen te huilen.
Litouwen werd in 1940 bij de
Sowjet-Unie ingelijfd. De
meerderheid van de 2,9 mil-
ojen Litouwers was toen ka
tholiek. In een recent artikel
in het blad Sowjetskaja Lit-
va, waarin gewezen werd op
de vermenging van religieu
ze en nationale sentimenten
in Litouwen, werd niet met
name genoemde priesters
verweten dat zij deze toe
stand in hun eigen belang
uitbuitten.
Mindszenty
schrijft aan
Hongaren in
buitenland
Kardinaal Mindszenty, de Hon
gaarse primaat, die sinds
kort In Wenen woont, heeft
een herderlijke brief ge
schreven aan alle Hongaren,
die buiten hun land leven.
De kardinaal dringt er bij
hen op aan de Hongaarse
tradities en hun moedertaal
in ere te houden.
Als concrete punten hierbij
noemt de kardinaal: de vie
ring van de eucharistie in
het Hongaars, het lezen van
de bijbel In het Hongaars en
het onderhouden van contact
De leider van een Oekraïnse
transportonderneming moet
zich tezamen met de direc
teur van een comité en de
directeur van een school
voor een rechtbank in Kiev
verantwoorden. Ze worden
ervan beschuldigd gedurende
de oogsttijd een vrachtwa
gen en een autobus te heb
ben gebruikt voor het trans
port van groepen pelgrims,
De pelgrims zijn daarmee op
bedevaart gegaan naar het
in Westoekralne gelegen Pot-
schawklooster, een centrum
van Maria-verering.
Bedevaart
Het Oekrainse partijblad
..Prawda Ukrainy" beschul
digd de functionarissen van
elementaire. ideologische
kortzichtigheid, politieke on
rijpheid en beginsellooshe'd.
Tegelijkertijd vraagt het
blad zich af. hoe de adtheisti-
sche propaganda ooit succes
kan hebben, als leidingge
vende figuren in naam van
de maagd Maria hun mede
werking geven aan bede
vaarten.
met Hongaarse priesters.
,,In het buitenland moeten wij
onze kinderen meegeven,
wat wij zelf van onze ouders
hebben geleerd", zo schrijft
hij. „Het recht op de moe
dertaal is een natuurlijk en
persoonlijk recht van de
mensen". De kardinaal roept
in zijn brief de Hongaarse
priesters in het buitenland
op hun landgenoten te bezoe-
Het herderlijk schrijven is on
dertekend met „Mindszenty,
aartsbisschop van Eszter-
gom, primaat van Honga
rije".
Den Haag Het gebeurt
zelden dat het eerste ma
nuscript van een auteur
vrijwel ongewijzigd
wordt gepubliceerd. Nog
zeldzamer is het dat een
manuscript uit de Antil
len komt. Directeur Dick
Kok van de Haagse uitge
verij Leopold kon dan
ook nauwelijks zijn trots
verbergen toen hij aan de
gevolmachtigd minister
van de Antillen, S. G. M.
Rozendal, het eerste
exemplaar van het de
buut „Sherry, het begin
van een begin" van de
Antilliaanse schrijfster
Diana Lebacs (24 jaar)
aanbood.
Het bijzondere van het debuut
ligt vooral hierin dat het de
eerste keer is dat een Antil
liaanse jeugdroman van een
Antilliaans auteur verschijnt.
Ook de inhoud van deze roman
heeft een opvallend karakter.
„Sherry, het begin van een be
gin", handelt niet over de poli
tieke ontwikkelingen op de An
tillen, een actuele zaak die nu
weer in het brandpunt staat
gezien de herwaardering van
de staatkundige verhoudingen
tussen Nederland en de Antil-
DIANA LEBACS
scherpe analyse
Er is een nieuwe toepassing voor laserstralen
gevonden: ze schijnen namelijk zeer doel
treffend caries (tandbederf) te kunnen voor
komen. Men heeft proeven genomen op ge
trokken tanden en kiezen en deze behandeld
met „lichtstoten" van laserstralen. Het re
sultaat was, dat 't tandemail als 't ware „ge
glazuurd" werd. De microporiën (microsco
pisch kleine openingen in het email) werden
om zo te zeggen dichtgesoldeerd. Zodoende
krijgen de cariesverwekkkende micro-orga
nismen geen gelegenheid om via deze poriën
hun verwoestend werk te doen. Een soortge
lijk verschijnsel doet zich overigens ook
voor bij het ouder worden. Ook bij dat pro
ces worden de poriën vaak afgesloten. Ca
ries komt dan ook bij oudere mensen rela
tief minder voor dan bij jonge.
Gevaarlijke stuwmeren
Terwille van de energieopwekking heeft men In Afrika
her en der stuwdammen gebouwd met de daarbij
behorende stuwmeren. Deze stuwmeren zijn lang
niet ongevaarlijk. In deze stuwmeren kan zich een
explosieve woekering van waterplanten voordoen die
niet zelden leidt tot allerlei voor de mens gevaarlij
ke ziekten, zoals de door slakken overgebrachte
schistosomiasis en door de anopheles-muskiet ver
spreide malaria. Er zit weinig anders op dan het
milieu zo goed mogelijk te saneren, opdat de bereik
te energische voordelen niet op
die manier te niet worden ge-
In DIE tijd bestonden er nog geen laserstralen
Drijvend Amerika
Sedert ongeveer 300 miljoen jaar
is het Noordamerikaanse conti
nent bezig in de richting van de
noordpool te drijven. Dat ge
schiedt met de gemiddelde snel
heid van 2 centimeter per jaar.
Daarbij verandert het continent
van vorm: het wordt langer en
smaller. In het midden van het
palaeozoicum (300 miljoen jaar
geleden) bevond de landstreek,
die nu New York heet, zich in
de buurt van het tegenwoordige
Venezuela. De noordwaartse
drift van het Noordamerikaanse
continent zou tezamen met de
poolwaartse beweging van nog
twee andere landbassa's ver- Paaeium in
antwoordelijk zijn voir de afkoe- uaesium ,n
ling van het klimaat op het paddestoelen
noordelijke halfrond in het laat-
tertiair (vijf milj. jaar geleden) Men heeft zich. niet ten onrechte,
en voor het begin van de ijstij- altijd ongerust gemaakt i
Automobilisten
vallen dood na
kettingbotsing
r o
BERGAMON (AP) - Na ten ket-
tingbotslng die zich op de snel
weg van Milaan naar Bergamo
gisteren in de dichte mist voor
deed, zijn twee mannen doodge
vallen.
Zij waren uit de op elkaar gescho
ven auto's geklommen. Omdat
zij nog meer aanrijdingen
vreesden klommen zij over do
vangrail heen om zich naar een
veiliger plaats te begeven.
Wat zij niet wisten was dat de
botsing zich op een grote brug,
die deel uitmaakte van de snel
weg, had voorgedaan.
Toen zij over de rail geklommen
dat bleek de brugleuning te
zijn maakten zij een val van
30 meter en kwamen belden om
..Direktoraat-
generaal voor
wetenschaps
beleid nodig;*'
DEN HAAG (ANP) Do raad
van Advies voor het weten
schapsbeleid vindt dat het we
tenschapsbeleid het beste ge
stalte gegeven kan worden In
een nieuw dlrectoraut-generaal
binnen het Ministerie vun On
derwijs en Wetenschappen.
Een dergelijk apparaat met vol
doende gezag en inziht moet het
volgens de Raad van Advies
mogelijk maken dat een duide
lijke ministeriële verantwoorde
lijkheid voor het wetenschapsbe
leid ontstaat.
(ADVERTENTIE)
steeds aan. Over 100 miljoen
jaar heeft het hele continent de
pool bereikt
len die in ontwikkeling is,
maar geeft een beeld van An
tilliaanse opvattingen over het
maatschappelijk gedrag tussen
jongeren op Curacao.
let sterk autobiografische de
buut van Diana Lebacs vertelt
de ervaringen van het meisje
Sheritsa met donkere huid en
kroeshaar vlechtjes.
b vertrekt voor studie naar Ne
derland waar ze via de harde
blanke top der Hollandse dui
nen en Amsterdamse achter
kamers groeit tot de jonge
vrouw Sherry. Zij wordt zich
er van bewust, na een aantal
belangstellende ervaringen
niet Nederlanders, dat het be
ter is terug te keren naar Cu
racao en te helpen aan op
bouw van het land. Maar ook
daar duiken problemen op:
jonge, geëngageerde figuren
borden in samenlevingen van
ontwikkelingslanden vaak als
uitermate suspect beschouwd.
Het boek van Diana Lebacs lijkt
onthullend. In feite is het ech
ter een nogmaals duidelijk sig
naleren van defecten waar
men in de Antilliaanse leefge
meenschap al te gemakkelijk
aan voorbijgaat. Het is de gro
te verdienste van Diana Le
bacs dat zij, vanuit haar Antil
liaanse visie, deze defecten
analyseert en aan ons voor
legt.
Het initiatief van uitgeverij Leo
pold om op eigen risico, zon
der zalvende goodwill subsi
dies, werk van Antilliaanse
auteurs uit te geven is een
veel belangrijkere bijdrage tot
de verspreiding van kennis
over de Rijksdelen dan het
cuturele broddelwerk waar se-
mi-overheidsorganisaties zich
dwangmatig mee bezighouden.
Sig. Wi.
denreeks, die kenmerkend
voor het quartair, het jongste
geologische tijdsgewricht. De
noordwaartse drift houdt nog
de gezondheid van de mens en
verpesting van het leefmilieu.
Dit vooral omdat één van deze
radioactieve stoffen, caesium
137, opgenomen wordt in het
beenderstelsel en fatale bloed
ziekten kan veroorzaken. Cae
sium 137 kan op die manier ook
voorkomen in melk en melkpro-
dukten van koeien,
verschillende radioactieve stof
fen, die zijn vrijgekomen na de Gebleken is nu, dat vele in het
serie kernontploffingen in de wild groeiende zwammen cae-
Stille Oceaan. Men vreesde voor sium 137 selectief opnemen en
opslaan. Dat is te verklaren uit
het feit dat zzwammen over het j
algemeen sterke voorkeur verto-
nen met het scheikundig ver
wante kalium, hun voornaamste
anorganisch bestanddeel. Aange
toond is, dat de caesium 137
concentratie in eetbare padde
stoelen meer dan honderd maal
hoger kan zijn dan In melk of
melkprodukten. Een paddestoe
lenmaaltijd kan daarom de ra
dioactiviteit in de mens belang
rijk verhogen....
Gillis van Oosten en Jan Rijn- Jazztrompettist Ernest „Punch"
ders, twee Delftse kunstenaars, Miller is op 75-jarige leeftijd te
exposeren hun werk in 't Mey- New Orleans overleden. Met
huis te Helmond van 11 decern- Louis Armstrong gaf hij de
ber tot 2 januari. stoot tot de grote jazzperiode
van zijn stad.
Wim Gijzen, fotograaf zal in op- Mary Hopkins, de Britse zange-
heeft haar familie en vrien-
dracht van de Rotterdamse
Kunststichting een fotoproject
samenstellen van alle Neder
landse gemeenten. Hij zal een
foto nemen van het naambord
waar hij zelf bijstaat.
den meegedeeld dat zij in het
huwelijk is getreden met de pla
tenproducent Tony Visconti. Zij
was in New York in het geheim
getrouwd.
Van draken
en blussers
De Plastic Draak van Walter
Hamilton (uitg. De Wereldbi
bliotheek Amsterdam) is een
uitermate bedacht boekje. Een
werkeloos en oud derde-rangs
acteur zoekt een baantje als
sandwich-man. Als hij afge
keurd wordt gaat hij er van
door met zijn reclame-cos-
tuum: Een drakenpak van
plastic compleet met vleugels.
Dat costuum wordt zijn hou
vast op zijn miserabele en zin
loze zwerftocht door zijn land
(Amerika?). Hij blijft dankzij
het pak in leven, maar als hij
aan het eind van zijn latljn
weer eens solliciteert, nu als
ridder (let op de symboliek)
blijft hij opnieuw in de kou
staan. Op de eerste en de laat
ste pagina na, is Hamilton's
boek een monoloog van de ac
teur. maar ondanks een over
vloed aan woorden sla je het
boek dicht zonder een goed
beeld van de man te hebben.
De miserabele vertaling van
H. de Groot-Canté helpt ook
al niet mee aan het leesgenot.
Conclusie: Drakerig.
Koude koffie
Bij Lannoo - Tielt te Utrecht
verschenen onlangs drie geïl
lustreerde kinderboeken: 'Bij
de brandweer wordt de koffie
koud', een gezellig kijkboek
me» goede verbindende tekst,
dat de lezertjes de dagelijkse
aktiviteiten van de brandweer
goed uit de doeken doet.
'De drie Sofietjes', een kleurrijk
getekend boekje, waarin de
belevenissen van de drie meis
jes in hun landelijke omgeving
leuk worden verteld.
Beide boekjes zijn vertaald door
Liesbeth Linders-Bakkeren.
'Honkie en Ponkle in de diepe
zee', het tiende boek met ver
halen over het wel en wee van
het kaboutcrbestaan onder
koning Bom en de avonturen
die de twee kaboutervrienden
meemaken. Drie boeken voor
zelf-lezertjes en kinderen die
voorgelezen willen worden van
4 tot 8 jaar.
lamant, symbool VBHHW
held. Hierbij behoort 'n cassette;
van origneel olijfhout afkomstig^
van de olijfberg bij Jerusalem.
Dit kostbare olijfhout Is 1000—
2000 Jaar oud
op zijn
Heer. Ajui
de voot van
de heuvels ligt
de Gouden stad Jerusalem.
Diamant
4 gr. 0 18 mm
4/ 88.- 0,04 K
7 gr. 0 22,8 mm
4/138,-0,10 K
12'gr. 0 38 mm
4 198 - 0,15 K
10 gr. 0 38 mm
4 1 398.- 0,25 K
gr. 0 38 mm
4 728 0,35 K
Levering voor Kerstmis.
Prijzen Inclusief b.t.w.
Alle penningen zfjn genummerd,
fMSt met een echte diamant en
voorzien van een garantie-, te
vens verzekeringsbewijs.
To bestellen bij banken, Juwe
liers on rechtstreeks bij do
ORANJE MUNT DEN HAAG
Lange Poten 5A-Tel. 070-848D24*
Ken gouden penning, een
waardevol en historisch bezit
