ter vervanging
Nederlandse
„hokjesbouw"
Woonkibboets
PAGINA 10
LEIDSE COURANT
DINSDAG 7 DECEMBER 1971
ri tr mdoor! y
Tom en
Marie Ann
De
Opium-
Chinees
(Vaneen onzer verslaggevers)
Den Haag Nederland: hokjesgeest. Viert ook hoogtij in de manier van wonen. Alle soor
ten apart in een hokje. Gezinnen, vrijgezellen, bejaarden, allemaal een eigen hokje.
Vanuit de woonsituatie dus weinig contacten buiten het eigen kringetje. „Waarom toch
die hokjesgeest?vraagt de begin dit jaar opgerichte vereniging Centraal Wonen zich
af. „Is het niet veel prettiger met een groep gezinnen, vrijgezellen, bejaarden, alles
door elkaar in een soort woonkibboets te leven? Meer samen te leven? Meer samen
te doen wat samen kan en daardoor meer tijd vrij te hebben voor jezelf en voor an
deren?
„Wie ontwerpt een wooneenheid met een centrale keuken en een eetzaal een, centrale was
serij, een crèche, studie ruimte, gezamenlijk te gebruiken logeerkamers en daarboven
of daaromheen eigen kleine wooneenheden voor elk gezin?"
Met deze vraag richtte een mevrouw uit Nijmegen zich ruim twee jaar geleden tot de lezers van enkele
dag- en weekbladen. Het werd het begin van Centraal Wonen. Binnen een half jaar had die mevrouw al
zo'n tweehonderd medestanders. Ze richtten begin 1971 een vereniging op, om het idee van Centraal
Wonen verder uit te dragen en
te verwezenlijken. Van het minis
terie van CRM kregen ze een
leuk ruggesteuntje. Dit ministe
rie was bereid voor bepaalde tijd
een fulltime functionaris te be
talen, die de aktiviteiten van de
vereniging moest ondersteunen.
Die functionaris is de jonge so
cioloog Michel Thissen, ge
trouwd, twee kinderen, foren
send tussen Horst (Limburg) en
Nijmegen, waar het secretariaat
van Centraal Wonen is gevestigd,
Molenpoort 5, telef. 08800-27722.
Een van de eerste misverstanden
die hij uit de weg probeert te
ruimen: centraal wonen is niet
hetzelfde als het wonen in een
commune. „Centraal wonen
heeft meer weg van het. leven in
een kibboets", vindt hij. „Een
commune vinden wij een te be
perkte manier van samenwo
nen. Als je het gezin nu eens de
kleine moederschoot noemt, dan
zou je de commune de grote
moederschoot kunnen noemen.
Hierin trekt zich een groep ge
lijkgezinden terug, die zich dui
delijk niet thuisVoelt in het hui
dige maatschappelijke patroon.
Wij streven er naar, dat zoveel
mogelijk maatschappelijke groe
pen in onze woongemeenschap
vertegenwoordigd zijn. Daar zou
natuurlijk een commune bij
kunnen zijn. Een ander ver-
schihhet leven in een commu
ne is meer gemeenschappelijk.
Bij centraal wonen houden de
groeperingen die eraan deelne
men hun zelfstandigheid, ook in
financieel opzicht".
Met centraal wonen wordt ook
iets anders bedoeld dan het wo
nen in service-flats of projecten
als de (dure) Zweedse gezinsho
tels. „Daarin voel je Je als indi
vidu nauwelijks betrokken bij
het geheel. Bij ons staan juist
de gezamenlijke verantwoorde
lijkheid en het bevorderen van
goede contacten tussen de bewo
ners voorop", legt Michel This
sen uit. Het beste voorbeeld in
Nederland van wat centraal wo
nen wil is in de Utrechtse wijk
Overvecht te vinden. Vier gezin
nen hebben daar behalve hun
eigen flat een gemeenschap
pelijke binnenruimte, die ze
naar eigen goeddunken kunnen
benutten. „Het is nog maar een
pover beginnetje van wat wij
willen. Ik heb overigens nogal
wat bezwaren tegen dit gemeen
telijke project o.a. wat betreft
de selectie van de bewoners",
laat Michel Thissen weten.
Praktische overwegingen hebben
vooral de stoot gegeven tot het
idee van centraal wonen. Michel
Thissen: ..Bedenk eens hoe
enorm arbeids-' en geldbespa-
rend centraal wonen kan zijn.
Alelrlei dure apparatuur als
koelkasten,fornuizen e.d. kun je
samen aanschaffen. Veel huis
houdelijk werk, zoals de verzor
ging van de was, koken en het
schoonhouden van de woningen
kun je centraal regelen. De kin
deren kun je deels samen ver
zorgen en opvoeden".
„Om de praktische voordelen
gaat het echter niet in de eerste
plaats", vertelt hij. „Het idee
centraal wonen is ook ontstaan
uit ontevredenheid van veel
mensen met de woon- en leefsi
tuatie van nu. We moeten af
van dat kille, anonieme wonen
in aparte hokjes. Grote groepen
komen o.a. daardoor klem te
zitjen. Neem de gescheiden
vrouwen of andere alleenstaan
den met kinderen. Ze moeten de
kost verdienen en in hun eentje
de kinderen opvoeden. Gevolg is
dikwijls dat ze te zwaar worden
belast en daardoor
men. En hoeveel contactarmoe
de is er niet onder de vrijgezel
len en de. bejaarden? Hetzelfde
geldt trouwens ook voor vele
getrouwde vrouwen die zich op
gesloten voelen tussen de kook
pot en de stofzuiger. Velen zou
den graag een baan buitenshuis
willen hebben, maar dat levert,
vooral voor gezinnen met kinde
ren, vaak onoverkomelijke pro
blemen op. En ook wanneer een
vrouw er niets voor voelt bui
tenshuis te gaan werken, dan
hoeft de aanwezigheid van kin
deren toch geen reden te zijn
haar in een sociaal isolement te
dringen? Onze plannen geven
een bruikbaar alternatief", pro
pageert hij. „Centraal wonen
zoals wij het willen, doet een
beetje denken aan de oude fa
milie-samenlevingen, zoals die
op het platteland nog wel voor
komen. Ook vrijgezellen en be
jaarden hebben daarin een
funktie. Spelen met de kinderen,
knutselen, karweitjes opknap
pen. Nu die familiebanden uit
eenvallen, staan ze in de kou.
In hoeverre, komt de privacy bij
centraal wonen in de knel? Mi
chel Thissen: ,,Ik geloof dat dat
helemaal aan jezelf ligt. Ge
bruik maken van èen centrale
eetzaal of je kind naar de crè
che doen, hoeft nog helemaal
niet te betekenen, dat je de pri-
vé-sfeer van het gezin over
boord gooit. Ik dacht juist, dat
er door het gezamenlijk regelen
van allerlei beslommeringen
veel meer tijd wordt vrijge
maakt om jezelf te zijn, aan
dacht te hebben voor elkaar en
voor de kinderen. Het zal van de
individuele instelling van de
mensen afhangen wat er in de
collectieve sector wordt gedaan.
Niemand is verplicht van de
mogelijkheden tot contact ge
bruik te maken".
Velen hebben naar mijn mening
toch wat overdreven ideeën
over de noodzaak tot privacy.
Natuurlijk is het nodig dat je je
af en toe eens lekker terug kunt
trekken. Maar of je daar nu een
heel huis voor nodig hebt...."
Een andere (veelgehoorde)
vraag: is centraal wonen niets
iets voor een elitegroep? „Lang
niet iedereen zal voelen voor
centraal wonen" erkent Michel
Thissen. „Ook lang niet ieder
een is er geschikt voor. Het zou
best kunnen, dat bepaalde groe
pen relatief meer belangstelling
hebben. Gewoon omdat zij zich
intensief bezig houden met de
huidige woonsituatie. Als dat
laatste waar is, dan is het ook
waarschijnlijk dat deze elitevor
ming een tijdelijk karakter
heeft. Zodra anderen de moge
lijkheden zien, aan de hand van
de praktijk, zal het ook voor
hen gemakkelijker zijn voor
deze woonvorm te kiezen. Elite
vorming omdat deze manier
van wonen te duur zou zijn voor
de gewone man? Dan kun je
zeggen dat vrijwel alle nieuw
bouw elitevorming in de hand
werkt. Ik ben er niet zo van
overtuigd dat deze wijze van
wonen duurder is dan de con
ventionele. In het begin waar
schijnlijk wel, maar op langere
termijn? Als je bedenkt dat de
mensen steeds meer eisen aan
hun woning stellen meer
ruimte, meer eigen ditten en
datten dan zou centraal wo
nen op den duur wel eens voor
deliger kunnen zijn".
Sneeuwbaleffect
Michel Thissen is niet ontevreden
over de resultaten die de ver
eniging voor Centraal Wonen tot
nu toe heeft geboekt, al is er
dan nog geen eigen project van
de grond gekomen. Maar er zijn
een stuk of vijftien groepen
Begin volgend jaar wordt ii
begonnen met de bouw vi
experimentele wijk, die
mogelijkheden biedt voor c
wonen.
verspreid over het hele lai
die naarstig strijden voor
stuk realisatie.
De groepen sterk versch:
in grootte en samenstellii
hangen wel allemaal dei
basisideeën over centraal
aan, maar werken die op
wijze uit, „sommige stelli
groepsvorming voorop,
voelen er meer voor alva
experimenteren met
van centraal wonen, vertel
chel Thissen. „Speciaal
pen nieuwbouw voor d.
tuurlijk het meest ideaa
Maar het kost jaren om
voor te bereiden. Het is
schijnlijk ook de duurste
Daarom wordt er ook ge
aan tussenvormen, als
groep een huizenrij of
of wat flats huren en
daarvan voor algemeer
te benutten. Een paar
projektgroepen zijn met \v(
bouwverenigingen ae
derhandelen om iets derg
voor elkaar te krijgen.
En je zult eens zien: als hel
ste project van Centraal
er eenmaal staat, dan kri
meteen een sneeuwbaleffec
ontevredenheid met de hi
bouw is erg groot, dat
steeds weer. Veel mensen
die „fantasieloze rijtjesh
Michel Thissen opt
Suske en
Wiske
Steen
snoepers
Hit iltuliïïj! uitvin
uthilmmopm-
amimts.U mr.ujfunr [ni/iiinrflut
nurslipin, itwiptiim
mjtimmiiMMipti
littiit mils llipolm 'Int/ililti
c?7S37 lljm.imfmnli
20ste
Cavalerie
Lucky
Luke
DAP DOErDEOEU^-D/CW/AUEfiSiïW.
OOK
PsWOEnSDAM
