Agressie en geweld belagen
de Leidse Sociale Dienst
Drie generaties
TOOROP
in .De Lakenhal
Leids natuurkundige
dr. Hulsman bekroond
WOENSDAG 1 DECEMBER 1971
LEIDSE COURANT
LEIDEN Al was 1970 een moei
lijk jaar voor de Leidse Sociale
Dienst, vergeleken met het nu
bijna verstreken jaar 1971 kan
1970 een „vriendelijk dienst
jaar" worden genoemd, zo
schrijft directeur mr. J. W. ten
Napel in het jaarverslag over
1970. „De toenemende agressie
en onredelijke eisen om hulp
la minute, steeds meer gepaard
gaande met geweld, vergen
veel van het uithoudingsvermo
gen van de ambtenaren".
Naar aanleiding van de publiciteit
over fraude door bijstandgenie-
ters, merkt directeur Ten Napel
op, dat onderscheid moet wor
den gemaakt tussen fraude en
misbruik. „Wat de fraude be
treft, blijkt het ontbreken van
een fraudeartikel in de Algeme
ne Bijstandswet de mogelijkhe
den van strafrechterlijke vervol
ging meer te beperken dan ge-
wenst is. Misbruik van de socia
le wetgeving is niet alleen voor
de burger maar in het bijzonder
voor de uitvoerende ambtenaar
een frustrerende zaak.
De heer Ten Napel vervolgt deze
hartekreet met: „Toch moeten
wij bedenken, dat de mogelijk
heden van misbruik en fraude
in de moderne wetgeving dik
wijls het gevolg zijn van een
door het parlement bewust ge
kozen menswaardige benadering
van de cliënt, waarbij zijn bo-
nafiditeit niet bij voorbaat in
twijfel wordt getrokken, In dit
verband moet mij wel van het
hart, dat de gemiddelde burger
die zelf geen beroep behoeft
te doen op financiële hulp van
de overheid slecht op de
hoogte is van de wettelijke
rechten van medeburgers Het
komt vaak voor, dat men voor
fraude of misbruik aanziet,
wat wettelijk volkomen is
geoorloofd". De cijfers over
1970 spreken een sombere taal
over de zo langzamerhand be-
Oude Wetering In de
bocht bij het gemaal is de
heer Van der Hoorn uit Lei-
muiden vrij ernstig gewond
geraakt bij een auto-ongeluk,
waarbij ook de heer Hoogen-
boom uit Roelofarendsveen
betrokken was. De beide be
stuurders liepen hoofdletsel
op. De heer Van der Hoorn
werd naar het ziekenhuis
Leiden gebracht.
Slachtoffer
door kolendamp
NOORDWIJK (ANP) Gister
middag is de 21-jarige mevrouw
W. van den Berg-De Haas in
Noordwijk door kolendampver
giftiging om het leven gekomen.
Haar 22-jarige man, de heer A.
van den Berg, is in zorgwek
kende toestand in 't Academisch
Ziekenhuis in Leiden opgenomen.
De oorzaak is een vervuilde
gaskachel.
KATWIJK Begin deze week is men begonnen met de verbouwing van de katholieke kerk. Het is de
bedoeling dat men er- nog voor Kerstmis in slaagt het nieuwe interieur te realiseren. Het altaar komt
meer centraal te staan, een aantal banken zullen worden omgekeerd, de preekstoel en de communie
bank zullen worden afgebroken. De kosten bedragen ongeveer 20.000. Driekwart van dat bedrag,
15.000, kreeg men binnen via de onlangs gehouden kerkeveiling.
rucht geworden zwakke sociale
bevolkingsopbouw van Leiden.
Het aantal cliënten in de ver
schillende sectoren van financië
le hulpverlening nam weer be
duidend toe. Bedroeg het aantal
aanvragen om bijstand in 1969
nog „slechts" 5115, in 1970 was
dit aanal al gestegen tot 6027.
Het percentage afgewezen ver
zoeken was in beide jaren ge
lijk: 16 procent.
Van de 2884 thuiswonende cliën
ten, die vorig jaar bijstand ont
vingen, waren 1206 personen 65
jaar of ouder. Van 598 niet thuis
wonende personen van 65 jaar
en ouder, voornamelijk onderge
bracht in de Leidse bejaarden
centra, kwamen de verzorgings-
kosten geheel of gedeeltelijk ten
laste van de gemeentelijke So
ciale Dienst. Ook de vorig jaar
uit een onderafdeling gegroeide
afdeling. Gezinsmaatschappelijk
werk, krijgt het steeds drukker.
Deze afdeling verleent hulp aan
individuele, cliënten en gezinnen,
die moeilijkheden hebben in hun
sociaal functioneren. Vooral de
door woningnood veroorzaakte
problemen baarden door hun
onoplosbaarheid veel zorgen.
Daarnaast wordt de afdeling ge
confronteerd met huwelijkspro
blemen echtscheiding, verla
ting en ongehuwd moederschap.
Begin 1970 waren 117 gevallen
in behandeling er kwamen 77
nieuwe gevallen bij en 56 „ge
vallen" werden afgesloten. De
totale uitgaven bedroegen vorig
jaar ruim 26 miljoen en daar
van kwam maar liefst bijna
12 miljoen ten laste van de
gemeente.
LEIDEN De Nederlandse Vereniging voor Huisvrouwen heeft gisteravond in de kapelzaal van de Pie
terskerk een verguldavondje gehouden. Het vergulden van taaipoppen in de dagen voor het Sint Nico-
laasfeest, is een zeer oud gebruik. Men deed dit in de huiskamers „om de avond te passeren" lang voor
er radio of televisie was.
„VRIJVROUWE VAN RENSWOUDE"
.eiden De „Prijs van de Vrij-
vrouwe van Renswoude" voor
1971 Is toegekend aan dr. H.
Hulsman, lid van de werkgroep
voor Molecuulfysica aan het Ka-
merlingh Onnes Laboratorium
te Leiden. De prijs werd hem
krachtens de bepalingen van de
fundatie toegekend wegens
„bijzondere verrichtingen van
jonge mensen op het gebied van
de wis- en natuurkunde, de te
ken- of schilderkunst, beeldhou
wen of waterbouwkunde".
Dr. Hulsman werd op 18 i
en originaliteit is uitgevoerd; de
conclusies die eruit volgden
hebben in belangrijke mate bij
gedragen tot het verkrijgen van
een beter inzicht ten aanzien
van de transportverschijnselen
in sterk verdunde gassen.
Leidschendam gaat jaarlijks
schoonmaken
LEIDSCHENDAM Wethouder
van Dongen heeft tijdens de be
grotingsbehandeling meegedeeld
dat in navolging van de jaar
lijkse boomplantdag voortaan
ook een „schoonmaakdag"
wordt gehouden.
Er zal hoe kan het anders
eerst een commissie voor wor
den samengesteld. De wethou
der spoorde de raadsleden aan
op die dag een handje toe te
steken ten bate van de reinheid
binnen de gemeente. In Leid
al meermalen ge
klaagd over de vervuiling van
parken en plantsoenen. Vooral
de stroken groen rond de flatge
bouwen hebben van de slordig
heid van de burgerij te lijden.
Enkele flatcommissies hebben
enige tijd geleden de handen uit
de mouwen gestoken en onge
rechtigheden rond de woning
blokken verwijderd. De aanspo
ring van burgemeester Kolf
schoten dit goede voorbeeld te
volgen heeft tot nu toe weinig
succes gehad. Gehoopt wordt nu
dat de schoonmaakdag meer
succes zal hebben.
HAZERSWOUDE De parochie H. Michael en H. Bernardus beschikt sinds kort over het voormalige ulo
gebouwtje op de speelplaats van de Pius X-school in de Groenendijkse wijk Groenestein. De gemeente
„schonk" het desolate gebouwtje aan de parochie tegen een prijs vaneen gulden. De Groenendijk-
se jeugd gaat de vruchten plukken van de overeenkomst tussen gemeente- en kerkbestuur, want het
gebouwtje wordt opgeknapt tegen een prijs van zesduizend gulden.
geboren. Na zijn studie aan het De prijs van de Vrijvi
Huygenslyceum Ie Voorburg
studeerde hij wis- en natuurkun
de bijvak sterrekunde aan
de Leidse Universiteit. Van 1963
tot heden is hij werkzaam op
het Kamerlingh Onnes Labora
torium; vanaf '64 op het natuur
kundig practicum en sedert
als assistent bij het college m
leculaire natuurkunde, in dat
zelfde jaar legde hij het docto
raal examen experimentele i
Renswoude die dr. Hulsman
werd toegekend bedraagt
10.000,-. Ze is bedoeld om hem
de mogelijkheid te geven „op
zijn studie- en vakgebied iets te
ondernemen, waarvoor hij wel
licht anders niet in de gelegen
heid zou zijn".
De prijs wordt hem uitgereikt op
donderdag, 16 december a.s.,
's avonds om half acht in het
Renswoudehuis te Den Haag.
tuurkunde af. De heer Hulsman D® Pr')s van de Vrijvrouwe van
is sinds 1968 als wetenschappe- Renswoude werd het vorig jur
lijk medewerker in dienst van
de stichting Fundamenteel On
derzoek der Materie. Hij promo
veerde in de loop van 1971 cum
laude op het onderwerp „The
visco Mganetic effect". Zijn
promotor was prf. dr. J. J.
Beenakker, leider van de werk
groep voor Molecuulfysica.
De jury is van oordeel dat het
door dr. Hulsman verrichte on
derzoek met grote vaardigheid
Lisse De Raad van
Kerken organiseert op 20 de
cember om 8 uur in de Aga-
tha-kerk weer de Kerstzang-
dienst. De harmonie „Canita
Tuba zal medewerking verle-
Leiden In het Stedelijk Mu
seum „De Lakenhal" te Leiden
is een tentoonstelling ingericht
van werk door drie schilderge
neraties: Jan Toorop (1858-
1928), diens dochter Charley
Fernhout-Toorop (1891-1955) en
haar zoon Edgar Fernhout, ge
boren 1912 en sinds 1956 wonen
de in Bergen NH., in het huis
„De Vlerken", dat zijn moeder
daar liet bouwen.
De in Leiden thans geëxposeerde
collectie van Jan Toorops werk
houdt geen compleet overzicht
Zo
het
symbolieke, het
min of meer religieuze werk
van zijn laatste levensperiode
(na zijn overgang tot de katho
lieke kerk) in het geheel niet
vertegenwoordigd.
De collectie van Charley's werken
vertoont eveneens een hiaat,
want werken uit haar Parijse
periode komen er niet in voor.
Van Fernhout ontbreekt diens
gehele middenperiode van 1935-
1958.
Het voornaamste aspect van deze
tentoonstelling is dan ook dat de
werken stammen niet alleen
van leden van één familie,
maar dat ieder der drie kunste
naars een bepaalde generatie
vertegenwoordigt.
Er is dan ook door de samenstel
lers een zeer bewuste keuze ge
maakt. Op een na zijn alle wer
ken Nederlands bezit zowel van
particuliere collecties als uit de
van de Nederlandse musea.
In het begin der dertiger jaren
enkele jaren dus na Toorops
dood schreef Junst Havelaar
over hem: nu wij terugzien
op dit rijk en bewogen kunste
naarsleven, nu we bedenken hoe
oneindig veel Toorop ons
schonk, nu wij zien hoe hij door
alle wisselingen heen, toch diep
zich zelf bleef nu wij die innerlij
ke eenheid bespeuren in uitingen
van zo bonte verscheidenheid,
nu wij ook de evolutie van dit
leven zien, nu beseffen wij dui
delijker de grote waarde van
Toorop assimilatievermogen,
van zijn schijnbaar verwarren
de veelzijdigheid. Hij is verwon
derlijk jong gebleven, hij is
kind gebleven tot op den huidi-
gen dag"...
„Toorop was de eerste Nederland
se kunstenaar, die de mensen
weer deed beseffen, dat de
kunst niet een afzonderlijk ding
was en niet een weelde, maar
dat zij ons allen diep aangaat.
Geen schilder heeft willicht
veelzijdiger uitgesproken, wat
in ons woelde en drong". Aldus
Havelaar.
Die veelzijdigheid waarop Have
laar doelde schept echter wel
eens problemen. Van een be
paalde, sterk-persoonlijke
„Tooropstijl" kan pas gespro
ken worden na de beginjaren
van onze eeuw, toen zij zijn
zwaar-symbolisch getinte werk
schiep, maar ook het prachtige
portret van Alfons Ariëns en de
nu vergeten maar in de twinti
ger en dertiger jaren alom be
kende, grotelijks bewonderende
en vele malen gereproduceerde
Domburger Kerstgroep en apos
telfiguren.
Zijn gehele vroegere oeuvre was
aan stijlinvloeden en -verande
ringen onderhevig. Simpele ver
gelijkingen met dat werk laten
het duidelijk zien. Men vergelij
ke b.v. het portret van zijn
echtgenote „Dame in het wit"
uit 1885, het bizarre „Les Ro-
deurs" uit de jaren rond 1890,
het pointillistische „De Zee" uit
1899 en het sterke portret van
prof. Schrörs uit 1911.
In het werk van Charley Toorop
vinden we zij het echter wel
spaarzamer dezelfde tendens
van stijlinvloeden en -verande
ringen terug. De techniek blijft
echter wezenlijk persoonlijker
en standvastiger. Wat onvrou
welijk stoer, zware contouren en
gedempte kleuren. Zij maalde
blijkbaar niet om anatomische
en perspectivische misgrepen in
de monumentaliteit van haar
zwaar gelijnde schilderingen.
Zij was een meesteres in het
weergeven van stemmingen,
zoals in het tragische doek „De
imbecielen" (1924), maar ook in
het monumentale zoals in
„Naakten" (1930) met toch wel
anatomische vraagtekens, een
monumentaliteit die zelfs
spreekt uit enkele stillevens als
„Fles en boek" (1940) en „Pe-
troleumkannen" (1942-3). Het
sterk decoratieve in haar werk
klassieke
meubelen
een zeer EXCLUSIEF
ASSORTIMENT
klassieke
verlichting
Natuurlijk staat onze naani
GARANT voor KWALITEIT
en EXCLUSIVITEIT
HOGE WOERD 163, LEIDEN
Edgar Fernhout: Open raam" (193:
spreekt vooral in portretten als
dat van Annie Fernhout, een
doek uit 1946 en „Drie genera
ties", een doek waar zij negen
jaar aan heeft gewerkt voor het
voltooid was.
Het vroegste werk van Edgar
Fernhout stond nog zichtbaar
onder invloed van dat van zijn
moeder, maar toch met een ge
heel eigen ruimtelijk accent.
Het zijn ruimteschilderingen
waarin ondanks de vlakke schil
dering meer wordt gesugge
reerd dan picturaal-technisch
aangetoond. Voor door vensters
brengt hij ondanks het soms
strak-hjnige van zijn doeken
als het ware soms een oneindig
heid van ruimte.
Maar in 1958 veranderde dat.
Toen liet hij het min of meer
aan het werk van zijn moeder
ontleende realisme varen. Zijn
kunst ontwikkelde zich toch tot
het scheppen van abstracte,
zeer suggestieve kleurmengelin-
gen. Maar die lelden tot een vi
suele herkenning van het onder
werp, ondanks het ontbreken
van vormen. Die latere werken
krijgen daardoor een sterk
vloeiende bewegelijkheid, zelfs
in de donkerste schakeringen
van nachtblauw.
Ziet men in een doek als „Bos-
laan" het motief nog enigszins
lineair terug, in werken als b.v.
„Duin", „Zee" en „Herfst" zijn
het slechtst de kleuren als enig
element, dat echter tevens de
herkenbaarheid van het rfiotief,
de vorm inhoudt.
Een merkwaardige ontwikkeling
van vroeger naar nu: de abstra
hering van de uitdrukkingsmo
tieven tasten het visueel ruimte
lijke van het werk in genendele
aan. De middelen veranderden
het ruimtelijke resultaat bleel
hetzelfde.
De Leidse tentoonstelling duurt
tot 16 januari. Ze kwam tot
stand in samenwerking met hot
Dordrechts Museum en het Gro
ninger museum, die de collectie
in het komende voorjaar even
eens zullen exposeren.
WILLEM PRINS
MERGPIJPJES
met luchtige cake
en fijne crème
Let op de naam
