Dr. Tromp
houdt
onze
lichaams
warmte in
de gaten
Bokkingrokerij
van Admiraal is
bijna uitgerookt
Sheherezade boeide de
vrouwen van Oegstgeest
Bewoners van
Pesthuislaan
kampen met
wateroverlast
MARKTEN
een zekerheid over
rookbom-werpers
Boete voor
schuld aan
^asexplosie
VERKEER
197!
WOENSDAG 24 NOVEMBER 1971
LEIDSE COURANT
PAGINA 5
„Het belang
rijkste centrum van de
mens is zijn warmterege-
ling. Als de lichaamstem
peratuur twee graden
stijgt, is dat op zich een
stijging van niets, maar je
voelt je meteen ontzettend
ziek. Dat is te danken aan
het zeer belangrijke vita
le orgaan hypothalamus,
dat voor een deel de warm
te voor ons regelt".
De thermische prikkels bij de
mens spreken dr. S. W. Tromp
uit Oegstgeest bijzonder aan.
-Hij heeft er bijna zijn levens-
i werk op gebaseerd. De biometeo-
rologie, de studie van de in
vloed van weer en klimaat op
het levend organisme (plant,
dier en mens), heeft vooral
sinds de laatste wereldoorlog
een stormachtige ontwikkeling
doorgemaakt. De verschijnselen
in onze atmosfeer hebben zo
bemerkten de militaire leiders
een sterke invloed op zowel
de individuele soldaat als op tal
van andere oorlogsactiviteiten.
Het direct gevolg was, dat
vooral in de Angelsaksische lan
den grote bedragen beschikbaar
zijn gesteld voor de research. In
Europa is daar weinig van te
merken. In het bijzonder in Ne-
lerland ondervindt de biometeo-
ilogie weinig waardering. Voor
deze moderne grenswetenschap
ons land, zo formuleert dr.
Tromp in dit opzicht een volko-
onderontwikkeld gebied.
Ie vi londerdag en vrijdag wordt in
het Haagse Congresgebouw een
symposium gehouden onder het
motto ,,Ons fysisch leefklimaat
1980", georganiseerd door de
ACI, De Algemene. Vereniging
K voor de Centrale Verwarmings-
f en Luchtbehandelingsindustrie,
mensen dus, die bij de biome-
teorologische uitkomsten ten
nauwste betrokken moeten zijn.
Dr. Tromp spreekt daar over
de invloed van weer en klimaat
J op de gezonde en zieke mens,
prof. B. Givoni (Israël) over het
menselijke comfort bij at--
1 Fmosferische condities en
-irof. T. Chandler (Londen) over
iet stedelijk klimaat. Prof. ir.
t y. Drayer van de Twentse T.H.
Is de discussieleider.
twee dagen zal met name de
ïumaan biometeorologie in het
:entrum van de belangstelling
itaan. Dat zijn de biologische
invloeden van meteorologische
factoren op mens en dier, in de
vrije buitenlucht, maar ook in
huizen, gebouwen, tunnels, mij
grotten enz. Niet minder
belangrijke studies in de humaan
meteorologie betreffen de stede-
bouwkundige planning („kijk
eens naar ons land met z'n flat-
iouw en bijbehorende luchtwer-
>ic°" ^eiingen en turbulenties, geen
ubbele ramen en veel tocht.
Het is echt niet alleen de lucht-
t fer;
Dr. S. W. Tromp in zijn lage-druk klimaatkamer, zoals deze door het Biometeorologisch Research Centrum in Oegstgeest wordt gebruikt.
Links verplaatsbare stoelen, telefoon en stopcontacten voor draden, die een elektrocardiograaf buiten de tank kan verbinden met een patiënt
in de tank. Op de achtergrond het koelaggregaat en twee ventilatoren, waardoor met verschillende snelheden koude en warme lucht binnen
gebracht kunnen worden. Rechts kan een ligbank worden geplaatst. Rechtsboven ziet men ultraviolet-lampen, waardoor het UV
op een 2000 m hoogte nagebootst kan worden. In de klimaatkamer kan een schijnhoogte v
t metalen sluisdeur, i
vervuiling", oordeelt dr.
Tromp).
Vooral met de „menselijke" bio
meteorologie houdt het Biome
teorologisch Research Centrum
te Oegstgeest, waarvan dr.
Tromp directeur is, zich bezig.
Wat niet zeggen wil, dat de
plantkundige en dierkundige bio
meteorologie niet belangrijk zou
den zijn (de ontwikkelingslanden
kunnen de resultaten van deze
studies niet ontberen), maar de
humaan biometeorologie speelt
een in betekenis voortdurend
toenemende rol, wat niet in de
laatste plaats te danken is aan de
grote vlucht die de biometeoro
logie bij lucht- en ruimtevaart
gaat nemen.
Zowel de research- als klinische
aspecten van het werk van dr.
Tromp en zijn staf zijn bepaald
door een van de belangrijkste
meteorologische prikkels, name
lijk de thermische prikkels. „De
mens", aldus dr. Tromp, „kan
slechts binnen bepaalde thermi
sche grenzen comfortabel leven
en efficiënt zijn denk- en handen
arbeid verrichten, waarbij
temperatuur,- vochtigheid en
luchtbeweging de belangrijkste
warmte-regelende prikkels vor
men. Verstoring van deze regu
latie kan voor de mens zeer na
delige gevolgen hebben".
Het zijn vooral de ademhalings-,
reumatische en hartziekten die
aan een sterke meteorologische
beïnvloeding onderhevig zijn:
be'angrijke volksziekten zoals
astma, bronchitis, reuma en
bepaalde hartziekten. Over het
algemeen hebben jonge kinde
ren en oude mensen een slechte
warmteregulatie. Men schat,
dat in W.-Europa minstens twee
op iedere honderd inwoners aan
astma lijden. In de V.S. hadden
in 1966 rond 13 miljoen Ameri
kanen reumatische klachten,
met een jaarlijks werkverzuim
van 186 miljoen dagen. Dr.
Tromp: „Het is dan ook in hoge
mate verbazingwekkend, dat
terwijl men, althans in het bui
tenland, weet dat deze ziekten
(de hartziekten zijn volksvijand
nummer één) sterk beïnvloed
worden door weer en klimaat de
belangstelling voor deze vraag
stukken en de klinisch-therapeu-
tische toepassingen, althans in
Nederland, uiterst gering is".
Sedert 1960 heeft het centrum van
dr. Tromp gezocht naar een me
thode om door training een blij
vende fysiologische verandering
i doorschijnend plexiglas r
te weeg te brengen waardoor zo
wel de warmteregeling als de
bijnier- en autonome functies
bij astmatici verbeterd zouden
kunnen worden. Op grond van
gegevens en eigen onderzoekin-
i worden bereikt. De kamer wordt gesloten
ferische verkoeling. Behandelin
gen op geringe hoogte (iets bo
ven de 1500 m.) en in een gelei
delijk afgekoelde klimaatkamer
methoden, maar ook de zeer
nuttige constructie van de air
conditioning voor grote gebou-
i of industriecomplexen"
i dergelijke warmteregu- De biometeorologie is uit het em-
latie-training bewerkstelligen.
Patiënten
op schijn
hoogte in
lage druk-
klimaat-
kamer
gen in de lage druk-klimaatka- De grenswetenschap
mer, waarbij de meteorologi
sche hooggebergtecondities
kunnen worden nagebootst, is
gebleken, dat verbeteringen op
treden na een lange serie van
één uur-behandelingen op een
schijnhoogte boven 1500 m en
liefst op 2500 m. Hetzelfde zou
men b.v. kunnen bereiken in
Zwitserland indien de patiënten
iedere dag slechts enkele uren
boven 1500 m. vertoeven en de
rest van de dag en 's nachts op
slechts enkele honderden meters
hoogte. Belangrijke verbeterin
gen in de algemene toestand
kunnen ook bij reumatici op
treden door een serie warme la-
gedruk-klim aatkam erbehande-
lingen bij een schijnhoogte van
2000 m of meer. Verbetering van
het thermoregulatiemechanis-
me van hartpatiënten vermin
dert de gevaarkans voor een
hartaanval bij drastische atmos-
dr.
Tromp en de zijnen acht deze
geofysicus-biometeoroloog, wiens
werk sinds 1955 door Ame
rikaanse stichtingen wordt gefi
nancierd, van groot belang voor
de ontwikkelingslanden. Ook hij
loopt niet warm voor het wijd
open zetten van alleen geldslui-
zen. Van groter betekenis zijn
volgens hem de biometeorologi-
sche toepassingen bij de bestrij
ding van infectieziekten, veteri
naire toepassingen, in de pluim
veeteelt, bij plantenziekten of bij
het bestrijden van insectenpla
gen (sprinkhanen). „Iedere po
ging om de thermische stress te
verminderen in ontwikkelings
landen zal tot verbeterde ge
zondheid en verhoogde werkeffi-
ciency leiden: het gebruik van
juiste kleding, een juist dieet,
constructie van huizen en ge
bouwen met de juiste materialen
en juiste warmtedoorstromings-
pirische stadium gekomen. In 56
landen legt men er zich serieus
en met succes op toe. „Regel
matig publiceren wij onze uit
komsten en ik houd veel lezin
gen in het buitenland. Verder
en daar gaat het uiteindelijk om
trachten we praktische toe
passingen te vinden van de din
gen die we gevonden hebben. In
Nederland kan een achterstand
worden ingelopen door op grote
schaal studies te coördineren
die thans nog verspreid en niet
gericht worden ondernomen. Je
hebt zelfs mensen die niet eens
weten dat ze met biometeorolo
gie bezig zijn. TNO zou naar
mijn idee het best in staat zijn
om zo'n coördinatie-instantie op
te richten", aldus dr. Tromp,
die nu al met belangstelling uit
ziet naar het zesde int. biome
teorologisch congres, dat in sep
tember volgend jaar te Noord-
wijk zal worden gehouden.
TON PIETERS
Dr. Solco W. Tromp (62), ge
boren op Java, studeerde
geologie te Leiden en geo-
physica te Delft. Na zijn pro
motie in '32 werkte hij als
oliegeoloog in Indonesië en
in Egypte. Hij was olie-advi
seur van de Turkse regering
en tot '46 Hoofd Economische
Oorlogsvoering onder gene
raal Spoor in Australië en Dja
karta. Van '47-'50 was hij
hoogleraar aan de Fouad I
universiteit te Cairo en later
achtereenvolgens adviseur
van de Unesco voor techni
sche hulp in landen van het
Midden-Oosten, geologisch
adviseur van de Ver. Naties,
o.a. in Centraal-Amerika,
Afghanistan en Pakistan.
Sinds 1955 is dr. Tromp di
recteur van het Biometeoro-
logical Researcn Centre Lei
den en vervult hij ook in in
ternationaal verband functies
op dit gebied.
C. v. Woelderen
med. directeur
Diaconessenhuis
LEIDEN Het bestuur van het
Diaconessenhuis heeft de heer
C. L. van Woelderen uit Wasse-
naar benoemd tot medisch di-
recteur.
Dokter Van Woelderen is Alge
meen Secretaris van de Gezond
heidsraad en verscheidene jaren
verbonden geweest aan BronovQ
in Den Haag Het is de bedoe
ling, dat dr. Van Woelderen per
1 maart a.s. of eerder in functie
zal treden. Hij volgt dr. Coumou
op, die onlangs tot directeur
van het VU-ziekenhuis werd be
noemd.
37-54. Sim wit 41-4-1. Sim Keefer 35-
46, Sim Allee 44. Lena 41-43. Carna
val 40-48, Le Rêve 48-51. Charmeur
67. Rozen Gametic 23-38, Carol 23-
30. Zorina 24-39. Spanish Sun 3S41.
Nordia '31-34. Ooral Princess 35-38,
Fabcrge 23-25, Motrea 36-JO. Son la
Nerlne 42-1-10. Chrysanten 20-34 p.st.
Trosohrysanten 60-1,35, idem Jaar-
rond 1,65-2,06, Tr. «anjer» 2,05-2,35.
Narcissen Early Glorie 1.75, Irissen
2.55-4.55. Fresia's 1.30—2.60 per bos.
Katwijk 25 nov. Groente.
Waspeen p. kist: A I 5.60«,80 H 3.SO-
7.60. B I 4.90-9.30. B H 2.00-4.10. C 1
4.50-5.00. n 1.80-3.70, Schorseneren I
72-80 II 41-65. Uien p. kist 2,70—3,20,
bree-kpoen p.kist 3.:»4.70. sla 13.
prei 39-47, Hele kool 12-13, andijvie I
67-79 H 31-53, rode kool 11-12,
Bloemkolen 10 n 26-96 (IB II 32.
Groene kool 25-31. Boerenkool 27-34.
Aanvoer waspeen 145.000 kg, schor
seneren 7500 kg.
:ot 29
Vheoó
.KEN»
tentoon'
N HAAG (ANP) Het is niet
Urnen vast te staan, dat dege-
in, die op 23 augustus- jl. te
Ddegraven, tijdens een water-
Ilowedstrijd tegen Zuidafrika-
Ci rookbommen wierpen, deel
ike B tmaakten van de socialistische
tei".
is heeft minister mr. W. J.
?.S6i.Tertsema va" Binnenlandse
Sen geantwoord op schriftelij-
vragen van het Kamerlid H.
koek (BP). Na het ontplof -
van de rookbommen werden
werpers aangehouden.
k,r gens de bewindsman had de
Eftrgemeester van Bodegraven
'Idoende maatregelen getrof-
ter handhaving van de open-
tere orde. Hij vroeg en kreeg
[S jstand van extra politieperso-
tel- (De vragen werden ge-
Jd op 27 augustus jl.).
Kritiek van
Hazerswoude
op politie
en"»" NsWOUDE - Zonder veel
n de '0 de bekwaamheid en de ijver
10 het Rijkspolitiekorps te kort
willen doen, hebben bur-
toeester en wethouders tóch
- "Bek.
'"uwvF 6,mat'S constateren zij, dat
1 op het gebied van de rege-
van het verkeer, de alge-
lene preventie en het toezicht
de naleving van de plaatse-
e verordeningen noodge-
'ongen ernstig tekort moet
bieten. De te geringe orga-
«o sterkte van het korps, als-
Pr de vacatures die perma-
B 5 binnen die sterkte aanwe
rf. ft M'in- werken het bovenstaan-
cr.mnn' i.,n de hand. Het Hazerswouds
heeft overigens op ver
log aangedrongen.
miï Z
.oo t He
6 p» lei
UTRECHT (ANP) De recht
bank in Utrecht heeft de 24-jari-
ge assistent-uitvoerder J. T., uit
Leiden veroordeeld tot 300,—
boete. De rechtbank achtte be
wezen dat het aan de schuld
van de assistent-uitvoerder te
wijten is dat op 6 oktober 1969
in Mijdrecht een enorme gasex-
plosie twee personen ernstig
verwondde en grote schade toe
bracht aan een drukkerij in
aanbouw. De officier van justi
tie had eenzelfde straf geëist.
T. was destijds ter plaatse bezig
met het aansluiten van een gas
leiding naar het gebouw in aan
bouw. Hij had de buis proviso
risch afgesloten maar door de
druk van het gas werd de strop
van de buis gedrukt, waardoor
vrijelijk gas in de kelder van
het gebouw kon stromen. T. had
dit binnen enkele ogenblikken
gezien en nam zijn maatrege
len. In de kelder had zich toen
echter al een hoog explosief
mengsel gevormd dat eveneens
binnen enkele ogenlikken met
een enorme klap ontplofte.
LEIDEN De kinderope
rette „Maskerette" geeft op
zaterdagmiddag 27 november
een voorstelling in het
LAK-theater aan het Leven
daal. Opgevoerd wordt „Me
neer Potter en zijn pin-
guins".
NOORDWIJK Een van
Noordwijks oudste bedrij
ven, de bokkingrokerij van
Admiraal in de School
straat, is nog steeds in op
spraak. De kans dat het
nieuwe gedeelte van het
bedrijf binnen niet al te
lange tijd zal moeten wor
den gesloten is echter de
laatste weken kleiner ge
worden. Dat komt omdat
de heer Admiraal heeft
aangeboden maatregelen
te nemen opdat de overlast
die zijn bedrijf de omwo
nenden aandoet minder
wordt.
De moeilijke situatie rond de ro
kerij dateert al van enkele ja
ren geleden. Het gemeentebe
stuur weigerde toen een hinder
wetvergunning te verstrekken,
omdat er klachten waren over
rookoverlast in de omgeving.
Admiraal. „Ik geloof dat ik met
gekken te doen heb. Heb jij wel
eens een rokerij gezien waar
geen rook uitkwam? Bovendien
zijn er mensen die zo klagen
hier komen wonen toen het
nieuwe gedeelte er al was. Die
wisten dus waar ze aan toe wa-
Admiraal ging tegen het niet-ver-
strekken van de hinderwetver
gunning in beroep bij de Kroon.
Het hielp niet. Men stelde zich
in Den Haag achter de beslis
sing van het Noordwijkse colle
ge. Dat was het sein om op het
gemeentehuis een briefje te
schrijven aan de heer Admiraal
dat zijn bedrijf, het nieuwe ge
deelte wel te verstaan, zou moe
ten worden gesloten.
Reden voor Admiraal om ook te
gen deze beslissing weer beroep
aan te tekenen. Op dit moment
is men de zaak weer aan het
bekijken bij de Kroon. In af
wachting van een nieuw bericht
uit' Den Haag is men in Noord-
wijk maar eens gaan praten
over een minnelijke schikking.
Admiraal heeft een gesprek gehad
,aiet het gemeentebestuur. Tij
dens dit gesprek heeft hij toege-
Parkeerpasjes BEWONERS
blauwe parkeerzone
Burgemeester en Wethouders van Leiden brengen ter open
bare kennis dat zij een regeling hebben vastgesteld voor ont
heffingsmogelijkheden van het langparkeerverbod in de zo
genaamde „blauwe zone" in de binnenstad, die van maandag
tot en met zaterdag geldt van 818 uur.
Voor een onthefing komen in aanmerking:
a. gezinnen die binnen het gebied van de blauwe zone wonen;
b. alleenstaanden die ouder z\jn dan 26 jaar en die binnen
het gebied van de blauwe zone wonen.
Per gezin zal één onthefing kunnen worden verleend.
De kosten voor een voorlopige ontheffing geldend tot 1 februari
1972 bedragen 7,De gemeenteraad is inmiddels voorge
steld voor een jaaronthefing een tarief van 100,vast te
stellen.
Aanvraagformulieeren voor deze parkeerpasjes zijn vanaf heden
verkrijgbaar aan de informatiebalie van het Bureau Voorlichting,
in de hal van het Stadhuis.
LEIDEN, 24 november 1971.
zegd toch wel bereid te zijn
voorzieningen te treffen zodat
de overlast minder wordt. Een
mogelijkheid daartoe zou een
kloeke schoorsteen kunnen bie
den. Wat Admiraal echter op
het oog heeft is nog niet duide
lijk. Hij heeft het college toege
zegd dat hij binnenkort met
voorstellen zal komen.
.Mochten de voorstellen niet af
komen, dan zal de Kroon onge
twijfeld spoedig uitspraak doen
dat het bedrijf moet worden ge
sloten", aldus burgemeester
Bonnike.
OEGSTGEEST -- De akoestiek
van de grote zaal van het ge
meentecentrum te Oegstgeest
bleek gisteravond in de opposi
tie te zijn toen mevrouw W.
Racké-Noordijk - al 22 jaar lang
schrijvende onder het pseudo
niem „Sheherezade" in een van
de grote damesbladen - haar
spraakwaterval wilde uitstorten
over de hoofden van enkele hon
derden dames.
Schrijfster én toehoorders gaven
echter de moed niet op - geza
menlijk wisten ze de drempel
naar goede hoorbaarheid weer
te overschrijden want niemand
wilde een woord missen. Begrij
pelijk, want Sheherezade heeft
veel gereisd en veel misère ge
zien o.a. in Vietnam waar zij
optrok met de veldwerkers van
het Rode Kruis. Zij ontketende,
met drie artikelen over de ellen
de van de jeugd een aktie,
waarvoor de dames in Neder
land, ook de meest verwende,
warm liepen en veel gaven. „Ik
zou nooit het puur journalistieke
willen om alleen maar misère
te rapporteren, waar je verder
niets aan doet".
Sheherezade vertelde hoe zij via
het „fictie-schrijven" terecht
kwam bij een groot Nederlands
damesblad en de opdracht
kreeg in 1600 woorden wekelijks
weer te geven wat er zo al
voorviel. „Denkt u zich eens in
dames, 22 x 52 x 1600 woorden
tot nu toeZij ontvangt per
jaar tussen de 2800 en 3200 brie
ven. En sprekende over haar
reizen: „Mensen zijn overal
mensen, en vrouwen overal
vrouwen." Het was niet alleen
de emst die haar voordracht
kenmerkte maar ook de fijne
subtiele humor die in het dage
lijks leven, overal waar mensen
zijn, voor het grijpen ligt. Na
de pauze waren de dames in de
gelegenheid mevrouw Racké
vragen te stellen maar een be
storming werd dat niet want
Sheherezade is óók iemand, die
zich afvraagt: „Wie ben ik". Me
vrouw J. Staal-van Santvliet,
presidente van het Kath. Vrou
wengilde, besloot de avond, die
eerder werd ingeleid door me
vrouw Van Tongeren namens de
Christelijke Vrouwenbond. De
spraakwaterval van Sheherezade
had te Oegstgeest voor de eer
ste maal de dames van het Ka
tholiek Vrouwen Gilde, de Chris
ten Vrouwenbond, de Gerefor
meerde Vrouwenvereniging en
de Katholieke Arbeiders Vrou
wenvereniging bijeen gebracht
in een gezamenlijke avond. Een
van kaliber!
r zijn huis aan de Pesthuislaan. In de hoop dat het
LEIDEN De oude Wesselius
van de Pesthuislaan maakt zwa
re dagen door. Sinds het begin
van de Grote Wolkbreuken, eind
vorige week, staart hij mis
troostig vanuit zijn zolderraam
naar het uitspansel boven de
omgeving van het legermu-
De tachtigjarige Wesselius moet
dat wel doen vanuit zijn huisje,
waar hij samen met het gezin
van zijn dochter woont, want hij
kan er niet uit. Of hij moet zijn
lieslaarzen aanschieten. Want er
ligt me een plas water voor het
pand Pesthuislaan nummer vijf.
Ongelooflijk. Bij iedere regenbui
van enige importantie wordt het
huis van Wesselius hermetisch
van de buitenwereld afgesloten.
Want het water stroomt of zakt
niet weg. Er zal iets mis zijn
met dé riolering. Sommige
mensen zeggen dat dit komt
door het grote aantal auto's
dat 's zondags dit gedeelte
van de Pesthuislaan belast. Bij
gebrek aan beter wordt dit stuk
je namelijk gebruikt als par
keerplaats voor het legermu
seum. De gemeente Leiden
heeft al ettelijke malen klachten
gehad van diverse kanten. Het
niet veel veranderd in de loop
der jaren. En daarom sopt Wes
selius af en toe door het water
op zoek naar het riool. Want als
hij dat door kan steken wordt
het weer even droog voor zijn
huis. Tot de volgende regenbui.
„Zorgenkind"
genoot van
muziekavond
LISSE De afd. Bollenstreek
van de Katholieke Oudervereni
ging voor het zorgenkind" heeft
in de Oud-Hollandse zaal van
restaurant „Warong Djawa" te
Lisse een fijne muziekavond ge
had.
Voorzitter burgemeester G. A.
Stolwijk van Voorhout, mocht
een groot aantal ouders een
hartelijk welkom toeroepen.
Zijn welkom betrof in het bij
zonder de heer K. de Jeu en
zijn muziekgezelschap de „Sleu
tels" van het Vormingswerk
vrije tijd te Leiden, afd. Mu
ziek. Op verrassende wijze heeft
het gezelschap kinderen ge
speeld, waarnaar de aanwezigen
ademloos hebben geluisterd! Er
zal in deze winterperiode nog
meer voor de ouders gedaan
worden: de wens werd kenbaar
gemaakt om ook eens een
mooie toneelavond te mogen
hebben.
Alphen In het clubge
bouw van de Speeltuin
„Vreugde-Oord" aan de Vor-
selenburgstraat wordt don
derdag a.s. weer een ruil
beurs gehouden. Aanvang
19.00 uur.
