RAS MOET GROEN BLIJVEN
Korte metten
IR
n
J
BLOEMETJES BUITEN EN BINNEN
Mgr. P. Koop:
gehuwde man
spoedig priester
Bijbel
voor
boven
de
twaalf
WERELD
CONGRES
KATHOLIEK
JEUGD
WERK
)AG 12 NOVEMBER 1971
avonden geen gelegenheid
bieden om de tuin winter
ly te maken, en alle werk-
nheden daarom naar het
keinde worden verwezen,
gt het gevaar dat een aantal
ingrijke zaken erbij inschie-
De laatste maaibeurt is
er de rug, de kanten van
gazon zijn nog eens afgesto-
maar de kwaliteit van de
mat is daarmee nog niet
êterd.
zware grond luchtiger wordt
door er zand of turfmolm door
heen te mengen. Ook arme zan
derige grond moet worden ver
beterd. Voor en na het plaatsen
van nieuwe planten, vooral van
bomen en heesters, flink gieten
in het plantgat en om de ge-
tussen de stengels doet dienst ker te maken is een indeling in
als luchtkussen, een ideale be- een aantal groepen wel nuttig.:
scherming tegen de vorst. Ook 1. De theehybriden met prachtige
turfmolm biedt een uitstekende vormen en veelal heerlijke
bescherming, mits het droog geur, meestal aan te treffen bij
kan blijven, dus afdekken met de echte liefhebber, en al dan
plastic. Bladeren worden weer niet op een apart, liefst zonnig
te nat en vormen bovendien plekje om snijbloemen te leve-
volledige vernieuwing
de grasmat is het al te
maar een aantal herstel-
jczaamheden kan nog uitste-
worden verricht. Door
belopen, door het maaien
een zware machine of door
regenval, kan het grondop-
lak volledig dicht raken. In
geval moet de grasmat eens
idig worden gelucht. En dat
oms na een jaar al noodza-
ide jk. De eenvoudigste manier
net een riek gaatjes te prik-
de 15 a 20 cm, waarbij
r door de riek heen en weer
lewegen de grond tot op 30
imeter behoorlijk los
akt. Voor grote oppervlakten
er grote rollen. Is de gras-
goed doorgelucht dan is
Unsf noodzakelijk, gelijkma-
met een dunne laag aan te
ingen. Daarmee is het gazon
ens goed beschut tegen de
ilten
39 ir de langdurige droogte is
planten wat verlaat. Daar-
enkele tips. Zorg dat
plaatste plant. Los geschoffeld
onkruid is geen goede mest.
Dus niet in de grond werken
maar weggooien of op de com-
posthoop om te laten verteren.
Opruimen
Nu hagen en heesters hun bla
deren verliezen komen er aller
lei ongerechtigheden tevoor
schijn. Het is een mooie gele
genheid om oude emmers, ste
nen, kinderspeelgoed of andere
rommel uit de tuin te verwijde
ren. Weg met de vervuiling.
Een opgeruimde tuin levert een
opgeruimd gezicht.
Beschutting
Er zijn nogal wat planten die
beschutting vragen tegen al te
strenge kou. Het is nuttig er tij
dig voor te zorgen. Riet is ver
uit het beste materiaal: het
wordt niet gauw nat, droogt
weer snel en is lang houdbaar,
stro is minder goed. De lucht
schimmels. Dennetakken zijn
ook ideaal, maar ze moeten in
het voorjaar vroeg worden ver
wijderd om uitlopen te voorko
men.
Rozen
November is de plantmaand
voor rozen. De nieuwe variëtei
ten hebben doorgaans wat lan
ger dan vroeger het geval was
nodig om te rijpen. Voorjaars
beplantingen blijven natuurlijk
mogelijk, tot eind april, maar
dan is het gevolg dat het eerste
jaar aanzienlijk minder bloe
men worden gevormd. Het aan
bod is altijd al groot geweest,
maar na een tijd van wat min
der belangstelling voor de ko
ningin der bloemen, is de keus
thans onvoorstelbaar groot. Men
bezoeke maar eens een rozen-
tentoonstelling, zoals in het
Haagse Westbroekpark of de
grote jaarlijkse Bundesgarten-
schau in Keulen.
Om het terrein wat overzichtelij-
ren. Deze statige rozen vragen
een voedzame grond.
2. De polyantha- en floribunda-
soorten, geschikt voor vakken
en hagen in nieuwe tuinontwer
pen. Doorgaans vrij kleine bloe
men - al zijn er ook grootbloe-
mige - die in flinke trossen
bloeien. De overbekende Queen
Elisabeth staat hier een beetje
buiten, omdat zij wordt aange
wend voor minder goede om
standigheden: op donkere plek
ken en in slechte grond.
3. Dwergrozen van diverse hybri-
densoorten zijn geweldig bloei-
rijk in rotstuinen, plantenbak
ken en vakken in terrassen. He
lemaal nieuw is die cultuur niet.
In 1799 werd in Engeland al
melding gemaakt van laagblij-
vende rozen. Spanje levert mo
menteel goede rassen als Pedro
Dot, Perla de Alcanada en Per-
la de Montserrat, uit Nederland
komen heel wat soorten en ook
Frankrijk en Amerika leveren
bekende soorten. Soms worden
ze om stam gekweekt om te zet
ten tussen perkplanten en zelfs
in een bak op het balkon.
4. Klimrozen worden nog veel te
weinig gebruikt op lelijke schut
tingen en muurtjes. Oudere
soorten als de donkerrode
Paul's Scarlet bloeiden slechts
éénmaal per jaar, maar nieuwe
re minder snelle groeiers kun
nen doorbloeien tot de vorstpe
riode. Men lette op voldoende
kleurtegenstellingen tot de ach- 1
tergrond.
5. Botanische rozen komen er
meer en meer in als vervanger
van de maar al te gemakkelijk
aangewende ligusterhaag. Als
haag en als producent van vita-
mine-c-rijke bottels zijn zij zeer
geschikt.
Bi; de aankleding van de tuin kan meer en meer gebruik gemaakt wor
den van prefab-elementen. In plaats van bijv. een met veel rommel
gepaard gaande eigen „produktie" van betonnen bakken e.d. levert
Maas en Waal NV te Malden een MWK-tuinsteen die allerlei verras
sende mogelijkheden biedt: zowel voor meubels en gazonafzettingen
als voor het overbruggen van hoogteverschillen. Het zijn betonnen
U-blokken met buitenmaten 50 bij 40 cm, die vooral in grotere tuinen
ideale oplossingen kunnen bieden. Een folder met allerlei toepassin
gen geeft ruime informatie. De prijs van de blokken zal evenwel een
aantal belangstellenden afschrikken. Hiernaast staan enkele toepas
singen afgebeeld.
Mgr. P. Koop (63), Nederlan
der, veertig jaar missionaris
in Brazilië en sinds 1964 bis
schop van Lins heeft dertig
tot veertig gehuwde mannen,
die elk gewenst moment
priester gewijd kunnen wor
den. „Als de paus vandaag
verlof geeft gehuwde man
nen te wijden, sta ik klaar
om dat direct te doen", zegt
hij.
Het bisdom van mgr. Koop in
Brazilië is ongeveer zo groot
als België. Er werken veer
tig priesters. Hun gemiddel
de leeftijd is vijftig jaar en
er melden zich geen nieuwe
kandidaten voor het priester
schap. Als deze tendens
doorzet, blijft er, volgens
mgr. Koop, van de kerk in
Brazilië niets over.
Vandaar dat hij zegt: „Ik ben
een bisschop van de prak
tijk. Ik zie dat het mis gaat.
Een kat in het nauw kan
rare sprongen maken en ik
weet niet wat de reacties
van de priesters zullen zijn,
die nu al in gewetensnood
komen te zitten, omdat de
synode zo teleurstellend is
uitgevallen."
De bisschoppen van Zuid-Ame-
rika zijn hem op de synode
tegengevallen. Mgr. Koop
vindt, dat zij verstek hebben
laten gaan hoewel ze goed
weten wat er aan de hand is
en heel goed weten, dat het
mis gaat.
Meer bevoegdheid
„De vrijheid van uitdrukking
is in het gedrang geweest,
belemmerd door bestuurlijke
berekeningen, handige wen
dingen en tussenkomst van
enkele invloedrijke perso
nen", betoogt mgr. Koop, die
voorstander is van het idee
de landelijke bisschoppencon
ferenties meer bevoegdheden
te geven, met name nu in de
kwestie van de gehuwde
priester.
.Ook de synode, zo meent hij,
zou meer bevoegdheden moe
ten krijgen. Ze zou van raad
gevende instantie een beslis
sende instantie móeten wor
den. Oude structuren aanpas
sen aan de tijd is ondoenlijk.
Er moeten nieuwe structuren
komen.
Wat dit betreft heeft mgr.
Koop in Brazilië al verschei
dene ideeën verwezenlijkt.
Met name met basisgemeen
schappen is in het bisdom
van mgr. Koop al veel be
reikt. De stichting van deze
kleine gemeenschappen
men noemt ze in Brazilië
ook levens- of liefdesgemeen
schappen - is in volle gang.
Ze werken op kerkelijk vlak,
maar ook vooral op het vlak
van de ontwikkeling. Juist
uit die gemeenschappen zul
len de gehuwde priesters ko-
Zij zullen verantwoordelijk zijn
voor het leven in de basisge
meenschappen. De priester
komt voort uit zijn eigen ge
meenschap en is daarop af
gestemd. Ongehuwde pries
ters zijn verantwoordelijk
voor de coördinatie op lo
kaal, regionaal en diocesaan
vlak en zijn vaak specialis
ten.
Elitekerk af
In deze structuur past ook de
visie van mgr. Koop, dat de
kerk van het dagelijks leven
uit weer zichzelf moet wor
den. De kerk in Brazilië is
dan ook bezig van een élite-
kerk een kerk ,van het volk
te worden.
Mgr. Koop zegt tenslotte er
niet aan te twijfelen, dat de
gehuwde man spoedig pries
ter zal kunnen worden ge
wijd. Zo niet, dan volgt de
verdwijning van de kerk in
de onderkomen christelijke
"gebieden.
„Er konden wel eens onver
wachte dingen gaan gebeu
ren", zo voegt hij er waar
schuwend aan toe.
De Internationale Bijbelbond
heeft onlangs een boekje op
de markt gebracht, dat be
doeld is jongelui tussen de
twaalf en vijftien jaar te hel
pen met de bijbel om te
gaan. In het eerste deeltje
van het boekje, dat de naam
Flits meekreeg, worden vra-
gen gesteld, informatie gege
ven en liedjes afgedrukt om
het Marcus-evangelie begrij
pelijk te maken.
Het boekje is niet bedoeld om
het in een adem uit te lezen,
maar om er zestig dagen
lang mee bezig te zijn, er in
te strepen, het in te vullen
en erin te tekenen. Het
maakt de bijbel niet overbo
dig, integendeel, het is be
doeld om de jongelui aan te
zetten tot het lezen van de
bijbel.
Het ligt in de bedoeling dat er
nog meer deeltjes verschij
nen. De boekjes zijn te be
stellen bij de Internationale
Bijbelbond, Postbus 127,
Driebergen. De prijs be
draagt f 3,25 per stuk.
De in Confrontatie verenigde
orthodoxe katholieken in Ne
derland achten nu de tijd
rijp om een nationaal ortho
doxe priesterraad te vormen
en parallel daarmee een or
thodoxe nationale lekenraad.
In het laatste nummer van het
blad van Confrontatie
schrijft de heer J. Bongaarts
dat beide raden de ortho
doxie aan de basis zouden
kunnen versterken. Hij is
van mening, dat de Neder
landse bisschoppen in zeer
veel gevallen hun orthodoxe
plicht niet doen. Hij conclu
deert daaruit dat de bis-
Tijd rijp voor
orthodxe
priesterraad
schoppen van Nederland al
leen maar legaal zijn, omdat
ze nog niet zijn afgezet.
De rond Confrontatie verenig
de katholieken achten zich
een officieuze, maar wel dege
lijk authentieke kerkprovin-
KERK
EN WERELD
Kerk botst
met staat
in Brazilië
De commandent van de mili
taire academie te Rio de Ja
neiro heeft mgr. Alvelar
Brandao, voorzitter van de
Zuidamerikaapse bisschop
penconferentie de gelegen
heid geboden om een toe
spraak te houden tot de ka-
detten. De bisschop wees de
kadetten erop dat er een kli
maat van angst onder de be
volking van Brazilië heerst,
omdat het volk door het op
treden van de militairen niet
in staat is zich te verdedi
gen.
D"1 legerleiding heèft na het
bekend worden van het vooi--
val de commandant, gene
raal Rodrigo Y Ramos, op
staande voet ontslagen. Bo
vendien heeft de legerleiding
zodanig de puntjes op de i
gezet dat een nieuwe botsing
tussen kerk en staat in het
vooruitzicht staat.
De wereldfederatie katholiek jeugdwerk organiseert van 4 tot
12 april volgend jaar in New York een congres en een alge
mene vergadering. Thema van het congres zal zijn „Jeugd,
geloof en toekomst". Deze thematiek zal worden toegespitst
op het gebrek aan ruimte die de jeugd in de verschillende
„lokale" kerken en in de wereldkerk wordt gegeven.
Aan het congres zullen ongeveer honderd jongeren deelnemen.
De katholieke jeugdraad voor Nederland zal er twee of drie
jongeren naar afvaardigen. Het congres zal in Nederland in
een grote groep worden voorbereid.
Om de jongeren uit de derde wereld in staat te stellen aan
het wereldcongres deel te nemen, heeft de katholieke jeugÜ-
draad voor Nederland een aantal organisaties en instellin
gen verzocht om een bijdrage in de financiering in de kos
ten van de jongeren uit de derde wereld.
De 23-jarige predikante Dorte
Bennedsen van de Evangeli
sche Lutherse kerk in Dene
marken is benoemd tot minis
ter voor kerkelijke zaken, een
apart departement in Scandi
navische landen. Zij 1$ de
dochter van de overleden
hoogleraar in de theologie
Hal Koch. Haar moeder, Bo-
dil Koch, is in het verleden
ook minister van kerkelijke
zaken geweest.
Het vorig jaar zijn in Oost-
Duitsland 292 nieuwe boek
werken op het gebied van de
godsdienst en de theologie
verschenen. Dat is vijf pro
cent van het totaal aantal
verschenen boeken. Tot nu
toe was het aandeel nooit
meer dan 3,5 procent.
De wet van de Indiase staat
Madhya Pradesh, waarbij
overgang tot het christendom
verboden werd, dekt niet de
opvatting van de centrale re
gering, zo heeft de Indiase
eerste minister mevrouw In
dira Ghandi gezegd. Maar de
wet steunt wel op de wil van
de bevolking van Madhya
Pradesh.
In verband met de synodever
gadering van volgende week
heeft het moderamen van de
hervormde synode besloten
aan alle predikanten en ker
keraden in de Hervormde
Kerk te vragen „zondag 14
november in de voorbede in
de kerken het werk van de
synode in deze geestelijk zo
bewogen tijd te gedenken".
Pater Robert Riendeau blijft
algemeen secretaris van Ca
ritas Intemationolis tot de
volgende algemene vergade
ring in mei. Het uitvoerend
comité heeft op zijn laatste
bijeenkomst daartoe beslo
ten. De directeur van de
Egyptische Caritas, Robert
Souria is benoemd als de
verantwoordelijke man voor
de hulpverlening bij rampen.
Op zijn 95ste verjaardag heeft
Max Scharzie in Kiissnacht
Did.) gezegd, dat hij zijn
werk als koster en het dage
lijkse opwinden van de kerk
klok zal blijven doen, zolang
zijn krachten dat toelaten.
New York, wereldjeugd spreekt
Bezuinigen
Ineens moet er, om redenen
die iedereen schijnt te be
grijpen, geweldig bezuinigd
worden. Mijnheer Drees, die
thesaurier is geweest, alles
van centen weet en mis
schien alleen al daarom een
gerespecteerd man is, heeft
het gezegd en iedereen zegt
het hem na. Een tijdlang is
er nog ee nbeetje protest ge
weest en heeft menigeen ge
dacht dat er wel bezuinigd
moest worden, maar dan er
gens anders, niet op zijn ge
bied. Bezuinigen, dat is best,
zeiden de kunstenaars, maar
dan niet op de kunst, want
die is altijd al een sluitpost
geweest. Niet bezuinigen op
defensie, zeiden de militai
ren, want dat is een zuinig
heid die de wijsheid be
driegt, zij gaat ten koste van
onze vrijheid, het hoogste
goed. Niet bezuinigen op het
onderwijs, zeiden de onder
wijzers, want met het oog op
onze toekomst mag de kwali
teit daarvan niet worden
aangetast. Kortom, ieder die
overbodig dreigde te worden,
probeerde voor het pinnig
aanschijn van de zoon des
vaderlands zijn onmisbaar
heid en rendabiliteit te be
wijzen.
Deze discussies lijken nu een
beetje over te zijn. Het is
duidelijk dat niet iedereen
een uitzondering kan zijn op.
een regel waaraan toch alge
mene geldigheid gegeven
wordt. Want dan verdwijnt
de regel. Er is een „gat"
ontdekt of geconstrueerd dat
voor iedereen die de taal
van het geld verstaat, de re
gel ondubbelzinnig bevestigt.
Dus moet er echt bezuinigd
worden en niet alleen maar
ove9 bezuiniging gepraat.
Hiemit volgt natuurlijk nog
niet dat het ook inderdaad
zal gebeuren, maar de onont
koombaarheid ervan lijkt
toch duidelijker te worden,
en juist op dat ogenblik ge
beurt er iets interessants dat
te maken heeft met nood en
deugd. Van de nood wordt
een deugd gemaakt en van
die deugd wordt onmiddellijk
vergeten dat zij uit de nood
geboren is en dus levenslang
een nooddeugd hoort te blij
ven. zich haar voorlopig ka
rakter welbewust. Zuinigheid
is een nooddeugd en zij mag
niet de pretenties krijgen
van de grote wijsheid. Dat
gebeurt wanneer er b.v. op
kunst niet alleen bezuinigd
wordt, maar wanneer de
Door
Cornells
Verhoeven
noodzaak van die bezuiniging
ook verleidt tot een waar
de oordeel b.v. dat kunst
overbodig is.
Zuinigheid is een mooi woord
en een goede eigenschap.
Het woord heeft te maken
met „zien" en omzichtig
heid" en de eigenschap met
respect voor waardevolle
dingen. Zuinig in de goede
zin van het woord zijn men
sen die niet gauw iets weg
gooien of vernietigen, maar
het zolang mogelijk gebrui
ken. Maar die zuinigheid
wordt nauwelijks gepredikt.
Integendeel: een snelle af
schrijving lijkt onze omgang
met de dingen te bepalen.
De zuinigheid als nooddeugd
lijkt eerder een oordeel
v/aarin de waardeloosheid
van iets wordt uitgesproken
dan cultiveren van die waar
de. Dat nu is bijna als een
definitie van armoede te be
schouwen. Het ergste van de
armoede is, dat zij leidt tot
een negatief oordeel over
wat gemist wordt.
Persoonlijk herinner ik mij
geen tijd van armoede, maar
wel van zuinigheid. En ik
herinner mij ook dat er rond
die al of niet noodzakelijke
zuinigheid een aureool van
morele superioriteit gehan
gen werd. Daarin ging die
zuinigheid ver uit boven
haar werkelijke betekenis:
nuchtere aanpassing aan de
schaarste. Zij werd tot een
grote deugd en Ideale levens
houding geproclameerd die
voor iedereen en voor altijd
geldt. Dit proces waarin
mensen niet alleen hun ge
drag maar ook hun gedach
ten en hun normen aanpas
sen aan de materiële om
standigheden en waarin ze
dus op radicale wijze van de
nood of het toeval een deugd
maken en hun vrijheid opof
feren, wordt door Marx ideo
logie genoemd. Er is een
ideologie van de rijken en
een ideologie van de armen
en de tegenstelling tussen de
twee klassen wordt daardoor
nog vergroot. In de eerste
wordt een toevallige gunstige
omstandigheid tot een van
zelfsprekend recht gemaakt,
en in de tweede wordt een
overbodige nood ingesponnen
in een zuinige levensbeschou-
Ook de bezuinigingen waarover
op dit moment gepraat
wordt, beginnen al een ideo
logische mist te verspreiden.
Een hoge ambtenaar die van
zijn baas de minister de op
dracht kreeg op het onder
wijs te besnoeien, produceer
de ineens de vraag of al die
onderwijzers en leraren wel
ijverig en bekwaam genoeg
zijn om de kwaliteit van het
onderwijs te waarborgen.
Die vraag heeft met de be
zuiniging weinig te maken;
zij is een ideologisch voort
vloeisel uit een dwangsitua
tie. Zij lijkt een strengheid
en een ascese in te leiden
die op zichzelf misschien niet
slecht zijn, maar een betere
bron van inspiratie en een
eerlijker motivering verdie-
