Briljant komediespel in
n blok aan het been"
Verbeterde conservering
van nieren maakt meer
transplantaties mogelijk
Weerbericht
Sonaten-
middag
Erduran en
Wayenberg
Centrale
antennes
in Breda en
Eindhoven
Veertien
mensen
verbrand
in trein
MIGS
BOVEN
BEZETTE
SINAÏ
jiAANDAG 8 NOVEMBER 1971
LEIDSE COURANT
PAGINA 7
DEN HAAG De spectaculaire
harttransplantaties hebben de
andere orgaantransplantaties
een beetje naar de achtergrond
verschoven. Wel enigszins be
grijpelijk. De motor van het
menselijk lichaam immers is het
meest aansprekende vitale deel.
Maar de deskundigen hebben op
andere terreinen evenmin stil
gezeten en daar zelfs belangrij
ke resultaten geboekt. Zoals op
het gebied van de niertransplan
tatie, waar een verbeterde con-
servering van nieren het moge- OS
lijk maakt een groter aantal
transplantaties te verrichten. fl
De man achter deze ontdekking 2
is de tot Amerikaan genaturali
seerde Nederlandse dokter Bel-
zer, wiens naam ook verbonden
is aan de betreffende machine.
Tot voor kort was het slechts mo
gelijk voorbehandelde menselij
ke nieren maximaal zes uur te
bewaren. Veelal was deze con-
serveringsperiode te kort, om
dat men in de eerste plaats re
kening moest houden met de
tijd die nodig was voor het be
palen van de witte bloedli-
chaampjesgroepen, waardoor de
patiënt gevonden kon worden
bij wie de nier het beste paste.
In de tweede plaats moest 'de
nier getransporteerd worden
van het ziekenhuis waar de
transplantatie zou plaats vin
den. Bovendien moest de patiënt
bij wie de nier getransplanteerd
zou worden ook ergens vanuit
het land naar de transplantatie
kliniek komen. De factor „tijd"
(is spoed) speelde daarom
steeds een belangrijke rol.
Daarom werd gezocht naar me
thoden om nieren langer vitaal De Belzer-machine, een verbeterde conserveringsmethode, die het mogelijk maakt i
te kunnen houden. taties te verrichten.
Succesvol
De succesvolste onderzoeker was
dokter Belzer, in Amerika. Hij
ontdekte de beste vloeistof
waarmee een eenmaal uit het
menselijk lichaam verwijderde
nier continu doorspoeld moet
worden. Die vloeistof is bloed-
plasma, dat bevroren wordt tot
—30 graden Celsius, vervolgens
ontdooid en op speciale wijze
gefiltreerd woüdt. Door gebruik
making van dit plasma slaagde
iokter Belzer erin bij dierenex-
perimenten nieren tot 72 uur te
bewaren en vervolgens met suc
ces te transplanteren. Bij men
selijke niertransplantaties haal
de hij conserveringstijden tot 50
De Bilt De depressie aktivitei-
ten die zich tot voor enkele da
gen ten noorden van ons land
afspeelden, drongen het afgelo
pen etmaal tot ons land door.
Hoewel de depressie kernen in
het algemeen via Schotland
naar Zuid-Scandinavië trokken
drongen fronten van deze storin
gen tot ons land door. Dit ging
op vele plaatsen met regen ver
gezeld. Zo viel in de afgelopen
nacht in De Bilt 9 millimeter
regen. Dit was voor het eerst
sinds 25 september dat in De
Bilt in een etmaal meer dan 5
millimeter regen was gevallen.
Ook het komende etmaal blijft
de depressie aktiviteit groot.
Een aktieve depressie vopr de
Noorse kust trekt naar het Zuid
oosten weg, maar een randsto-
ring zal morgen het weer in ons
land bepalen. Op de nadering
hiervan neemt de wind toe en
wordt de buienaktiviteit groter.
Plaatselijk kunnen de buien
van hagel vergezeld zijn. Later
op de dag ruimt, de wind naar
noordelijke richtingen waarbij
de middagtemp. in het alge
meen lager zullen zijn dan van
daag.
Vooruitzichten voor woensdag.
Vrij koud en buiig weer.
rsvooruitzichten voor woens-
g in cijfers:
Aantal uren zon: 0 tot 14
Min. temp. van ongeveer normaal
tot 3 graden onder normaal
Max. temp. 1 tot 5 graden onder
normaal
Kans op een droge periode van
minstens 12 uur: 60 procent
Kans op een geheel droog etmaal:
30 procent
Zon 7.48-16.59. Maan 23.28-13.58.
Schev. hoogw. 7.22-19.50; laagw.
3.07-15.29.
W eerrapporten
van hedenmorgen 7 uur
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Kopenhagen
Lissabon
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
München
Nice
Oslo
Parijs
Stockholm
geh.bew.
geh.bew. -
onbew.
onbew.
mp. temp. slag
1 —5 14
uur. Aldus kwam het spoedei
sende karakter van niertrans
plantaties te vervallen en was
het mogelijk beschikbaar geko
men nieren efficiënter te gebrui
ken, langer gereed te houden
voor transplantatie.
In Nederland is het 't Academisch
Ziekenhuis in Leiden dat als
eerste is overgegaan tot aan
schaffing van het Belzerconser-
veringstoestel. Na een groot
aantal experimenten te hebben
verricht is men nu ook zover
dat alle nieren, die gedurende
48 uur in het Belzer-apparaat
bewaard zijn, na transplantatie
goed blijven functioneren. Bij
een hond zag men zelfs een goe
de functie van de getransplan
teerde nier nadat deze 75 uur in
het apparaat bewaard was.
Sinds kort worden in Leiden ook
aangeboden menselijke nieren
op dezelfde wijze bewaard en
zijn reeds met succes enige
transplantaties met gebruikma
king van de Belzer-machine
verricht. In de overige universi
teitsklinieken alleen daar
worden in Nederland niertrans
plantaties verricht werkt
men nog volgens de oude me
thode.
Hele team
In Amerika heeft men de voorde
len van het Belzer-apparaat nog
verder uitgebuit. Daar heeft
men de apparatuur ingebouwd
in - speciaal geconstrueerde au
to's, waarin ook het hele trans
plantatieteam mee reist. Het
team gaat naar het ziekenhuis
waar de donor ligt, haalt de nie
ren uit het lichaam, deponeert
ze in het Belzer-apparaat en
rijdt door naar het ziekenhuis
waar de ontvanger wacht. Of
men in Nederland deze ideale
toestand ooit. zal bereiken is nog
een vraag. Het grote knelpunt is
het beschikbaar hebben van vol
doende hoog gespecialiseerde
transplantatieteams. Wel is het
de bedoeling, dat meer universi
teitsziekenhuizen worden uitge
rust met het Belzer apparaat,
zodat er een netwerk van goed
uitgeruste transplantatieklinie-
ken komt.
Doordat bij gebruikmaking van
de Belzer-machine het spoedei
sende karakter van de trans
plantatie komt te vervallen, kan
men ook de financiële zijde van
dit werk gunstig beïnvloeden.
Het is niet meer nodig snelle po
litiewagens of vliegtuigen bij
an te transplante
ren in te schakelen. Hét
wat rustiger aan gebeu
rt heeft de tijd.
Uniek
Wat dit vervoer betreft is men in
Nederland tot een unieke sa
menwerking gekomen met par
ticuliere automobilisten, opgezet
door het Rode Kruis. Er is een
vrijwilligerskorps gevormld, dat
zich dag en nacht beschikbaar
houdt om in te springen bij het
vervoer van transplantatiemate
riaal. Het korps bestaat pas
sinds kort en telt 160 man. Dat
is nog onvoldoende. Het Rode
Kruis streeft er naar in iedere
plaats drie vrijwilligers beschik
baar te hebben. Aan de uitbouw
van de organisatie wordt thans
gewerkt. Enkele automobilisten
hebben reeds dienst gedaan. Zo
reed zondag j.l. bijvoorbeeld
een vrijwilliger van Leiden naar
Leuven om typeringsmateriaal
(bloed en weefsels) op te halen
ten behoeve van een op handen
zijnde niertransplantatie. Voor
langere afstanden kan men nog
steeds een beroep doen op de
Marine Luchtvaart Dienst. Een
geweldige partner, aldus Lei
den, die graag inspringt, omdat
hij toch 24 uur van de dag
„stand by" moet zijn.
Eurotransplant
In de transplantatie speelt Leiden
nog op een antlere manier een
belangrijke rol. Daar is name
lijk gevestigd de Europese orga
nisatie voor orgaantransplanta
ties, Eurotransplant, die samen
werkt met een 60-tal klinieken
in vijf verschillende landen, te
weten België, Zwitserland,
Duitsland, Oostenrijk en Enge
land. Alle daar aanwezige nier
patiënten zitten in Leiden met
hun gegevens in een computer.
Komt er ergens in deze landen
een nier voor transplantatie
vrij, dan worden de gegevens
(onder andere het type witte
bloedlichaampjes) overgeseind
naar Leiden, waar de computer
binnen de kortst mogelijke tijd
de patiënt aanwijst die het best
bij de vrijgekomen nier past.
Dan treedt het vervoersappa-
raat in werking, veelal dus vrij
willigers. Voor de lange afstan
den maakt men nog wel gebruik
van vliegtuigen. Door tussen
komst van Eurotransplant zijn
sinds de oprichting in 1968 in
verschillende Europese landen
zo'n ruim 500 niertransplanta
ties verricht.
Donors
Een aantal dat dank zij de Bel
zer-machine aanmerkelijk kan
worden uitgebreid. Dat is wel
nodig ook. In Nederland staan
zeker ruim 1000 personen op de
wachtlijst voor een niertrans
plantatie. Maar de Belzer-ma
chine kan niet bewerkstelligen
dat er meer donors komen.
Daaraan is een groot gebrek.
Vele nierpatiënten, waarvan de
meeste in ziekenhuizen wordt
verpleegd, moeten het nog stel
len met de omslachtige kunst
nier, met de dialyse.
HAN HEEZIUS
Ayla Erduran, de Turkse violiste,
heeft ook in Nederland haar re
putatie verdiend en erkend ge
kregen. Toch heeft haar spel
één zwakke kant: de sterk vi
brerende toon waardoor de
klank minder mooi wordt, zodra
de violiste het tempo opvoert en
haar volume vergroten gaat.
Kort en bondig prijkten op Erdu-
ran's recital zondag in Diligen-
tia slechts drie sonates: Bach.
Beethoven, Brahms. De uit het
hoofd begeleidende Daniel
Wayenberg was haar partner en
het was zijn uitstekend, maar
iets te veel dominerend spel,
dat de Turkse violiste mede
noopt om „sterk" te spelen, met
de minder gunstige gevolgen
voor haar toonvorming.
Bach liet bij ons de beste indruk
achter; het samenspel was daar
oog niveau. G y L_
EINDHOVEN (ANP) Twee
nieuwe wijken in Eindhoven,
krijgen een centrale antenne-in
richting. De bewoners kunnen
met een normale tv-ontvanger
straks veertien programma'
ontvangen.
Philips heeft opdracht gekregen
de centrale antenne inrichtingen
aan te leggen.
BREDA De raad van Breda
zal op 18 november beslissen of
de stad Breda één centraal an
tennesysteem zal opzetten ge
schikt voor tv-ontvangst van
twee Nederlandse, twee Duitse
en twee Belgische tv-program-
ma's. B. en W. van Breda wil
len daartoe in zee gaan met de
N.V. Casema, waarin de PTT
en de Nederlandss omroepen
samenwerken.
Feydeau is Feydeau. Het gezel
schap dat de Franse vakman
komediant van stal haalt lijkt in
de eerste plaats op zeker te spe
len. Maar bij wat Ko van Dijk
van Feydeaus's ,,'n Blok aan
het been" maakte, vervallen
zulke redeneringen tot oninte
ressant geleuter. In een voor
stelling waarin de vonken van
het Echte Theater bijna zicht
baar de zaal insprongen, bracht
de Haagse Comedie een volle
schouwburg tot tranen van het
lachen en gaf het gezelschap
nog eens antwoord op de mo
dieuze vraag wat toneel moet
zijn: Gewoon, goed.
En dat terwijl Feydeau met het
door Paul Rodenko handig en
erg goed „bekkend" vertaalde
„Un fil ia patte" beslist niet
zijn meest briljante werk lever
de. In dit geval geen probleem,
de Haagse Comedie zorgde voor
de brille. Guido de Moor, die als
Bois d'Enghien wil trouwen
maar het niet uit kan maken
met zijn minnares, met een per
fect gemak rondspringend over
het toneel en met een geweldige
mimiek zorgend voor het hoog
tepunt van de avond, de scène
vóór de pauze, waarin hij uit
legt waar zich een niet-bestaand
restaurant bevindt. Jules Croi-
set, ten voeten uit de half
Spaans brabbelende generaal
die met boeketten, aanzoeken
en duelplannen smijt. Carl van
der Plas, onherkenbaar en on
navolgbaar als een uit z'n mond
ruikende Fontanet. Eli Blom als
een mooi bazelende notarisklerk
en Manfred de Graaf (heel
even) als een Ben Turpin-achti-
ge huisknecht. Anne-Wil Blan-
kers was de uitgelaten, char
mante chanteuse Lucette Gau-
tier, iets te veel op één toon
volgehouden, maar het zijn
vooral de mannen die het bij
Feydeau kunnen maken. Er was
geen zwakke plek in de rolbe
zetting, en als Feydeau die (b.v.
na de pauze) in zijn stuk wel
had, zorgde Ko van Dijk voor
de ene regie-vondst na de ande
re. In erg mooie decors van
Hep van Delft (open doekje)
liet hij de Haagse Comedie nog
eens duidelijk maken wat het
gezelschap is: Het beste van het
land.
BERT JANSMA.
Piratenschip
blijft aan
de ketting
(Van een onzer verslaggevers)
SCHEVENINGEN - De Mebo I
het bevoorradingsschip van
de piraat Radio Nordsee Inter
national dat in Scheveningen
ligt is vrijdagmiddag van de
ketting aan de ketting gegaan.
Ongeveer een maand geleden liet
de Wassenaarse ingenieur P.
Heerema beslag leggen op het
schip. Hij kreeg nog om en na
bij de 200.000 van de Zwitser
se eigenaren van Radio Nord-
see. Vorige week werd deze
schuld voldaan en zou de ket
ting uit de schoref van het schip
gehaald kunnen worden. Dit
werd evenwel belet door het
Rotterdamse sleepbedrijf Smit,
dat liet weten nog ongeveer
25.000 te goed te hebben van
de Zwitsers Meister en Bollier.
Voor de deurwaarder reden om
de ketting te laten zitten.
Vedontwaardi ging
over verhoging
kapperstarieven
UTRECHT (ANP) - De katholle-
ke bond van werknemers werk
zaam in kappers- en schoon-
heidsverzorgende ondernemin
gen St. Cosmas is verontwaar
digd over het advies van de fe
deratie van werkgevers om de
tarieven met ingang van 1 no
vember met drie tot zes procent
te verhogen. Op 1 mei j.l. zijn
de tarieven al met vijf procent
verhoogd.
MANILLA (AP) Veertien men
sen zijn verbrand en acht ande
ren gewond bij een botsing tus
sen een tankauto vol benzine en
een passagierstrein op een over
weg in de Filippijnse provincie
Pangasinan. De tankwagen
vloog onmiddellijk in brand. De
vlammen omgaven direct daar
na ook de vijf wagons van de
trein.
Suske en
Wiske
Het
brom
mende
brons
Lucky
Luke
(Van onze correspondent)
JERUZALEM Dit weekeinde
er een schaduw gevallen over
Israels gevoel van onaantast
baarheid. Twee Migs-34 ge
vechtsbommenwerpers, waar
schijnlijk bemand door Russi
sche piloten vlogen van het
noorden naar het westen over
de bezette Sinai.
Israëlische vliegtuigen stegen op
om de Migs te onderscheppen.
Ze slaagden er echter niet in
om contact te maken, waar
schijnlijk omdat de Mig-23 snel
ler en hoger vliegt dan de
Phantoms en Mirages waarover
Israël beschikt. Wanneer het op
een hoogte van 24 kilometer
vliegt is het Russische toestel
ook buiten bereik van de mees
te types van luchtdoelwapens.
Sportvissers
verrast door
springvloed
TERNEUZEN (ANP) Twee Bel
gische sportvissers, vergezeld
van vijf kinderen in de leeftijd
van 4 tot 17 jaar hebben zater
dagmiddag op de schorren van
de West-erschelde een hachelijk
avontuur beleefd.
Bij Paulinahaven, werden zij tij
dens het vissen verrast door de
springvloed. Daardoor konden
zij het vaste land niet meer be
reiken.
Een sportvisser uit Zelzate (Bel
gië) stond met zijn 7-jarig zoon
tje in de Schelde enkele uren in
het water voordat zij door een
boot van de rijkspolitie gered
werden.
Later verleenden een sleepboot en
een vlet assistentie om ook de
andere sportvisser, die vier kin
deren bij zich had, aan boord te
brengen.
20ste
Cavalerie
EN SEIN GEKKE COVCTTE OM HEM
VOOR TE STELLEN DE REIS SAMEN
TE MAKEN.VRAAG OOK MET
ROOKSIGNALEN AAN VETTE SLANG
OF H'J UITGENODIGP IS VOOR DE
3U VETTE 5LAWG WEER EEN
AWOEC OPPEBHOOtv..
ANTWOORD ZIEKE AREND DAT IK
UITGENODIGO BEN DOOR GELE HOND;
HEM ONDERWEG ZAL
Tom en
Marie Ann
De bank
rovers
van
half acht
