Artsen
congres
Nijmegen
Belangstelling synode voor
plaatselijke Kerk groeiende
VATICAAN EN
HONGARIJE ZIJN
HET BIJNA EENS
GEZININ
TOEKOMST
Van
bolwerk
tot
bijenkorf
Kerk
en wereld
Kans voor
zending op
contact met
China
Teilhard
in het
Contact met Hindoeïsme Japans
goed voor de katholieken
ZATERDAG 16 OKTOBER 1971
(Van een onzer verslaggevers)
NIJMEGEN „Het dalen van
het geboortecijfer, behoeft
geen teken te zijn van minder
waarderhig voor het gezin,
maar kan juist een indicatie
zijn van een behoefte er door
beperking van het aantal kin
deren iets mooiers van te ma
ken", aldus prof. dr. H. M. in
't Veld-Laageveld in haar in
leiding over het veranderende
huwelijks- en gezinsbeeld, die
zij vanmorgen hield op de
studiedag van de katholieke
artsen vereniging en de pro
testantse christelijke artsen
de studiedag van de artsen
organisatie in Nijmegen. Op
zijn enkele inleidingen gehou
den en discussie gevoerd over
onderwerpen als „huwelijk
en samenleven" en „sexuali-
teit bij gehandicapten".
In haar inleiding schilderde prof. In
*t Veld-Langeveld de verschillende
waarden, die er in de Nederlandse
samenleving op dit moment wor
den toegekend aan het gezin en het
huwelijk. Zij onderstreepte het op
merkelijke belang, dat er wordt ge
hecht aan het huwelijk, aan de ge
zinsgeslotenheid en het gezinsleven,
aan de rolverdelig tussen man en
vrouw en aan het hebben en groot
brengen van kinderen.
Het belang van het gezinsleven is
naar haar mening een algemeen
aanvaarde waarde. Men gaat er
vanuit dat gezinsleden intensiever
met elkaar omgaan dan met ande
ren. Onderzoekingen hebben aange
toond dat driekwart van de Neder
landers hun vrije tijd binnenshuis
doorbrengen. Zelfs Is men naar
buiten trekt om te recreëren ge
beurt dat veelal in gezinsverband.
Men acht het een primaire taak van
een gezin, volgens prof. In 't Veld-
Langeveld, zichzelf in stand te hou
den. Echtscheiding is in onze sa
menleving als oplossing van huwe-
lijksnood nauwelijks sociaal aan
vaard. Het wordt veelal opgevat
als het toegeven van een misluk
king, die niet behoort voor te ko
men. In dit licht bestaat er ook een
soort gezinsgeslotenheid. Naar bui
ten zal het gezin zo veel mogelijk
de eenheid bewaren, omdat men
,,de vuil was nu eenmaal niet bui-
tenhangt". Veelal is men ook van
mening dat buitenstaanders zich
dienen te onthouden van inmenging
in gezinsaangelegenheden. Deze in
timiteit van het gezin, wordt overi
gens zowel door particulieren als
ook door de overheid gerespec
teerd.
Wat de rolverdeling tussen man en
vrouw betreft is prof. In 't Veld-
Langeveld van mening dat de oor
spronkelijke rollen, ondanks het
toenemen van de arbeid van de
vrouw buitenshuis, ongeveer gelijk
zijn gebleven. „Vrouwen die wer
ken trachten angstvallig alles zo
veel mogelijk bij het oude te hou
den binnen het gezin. Weliswaar
verricht de man in dergelijke si
tuaties wel huishoudelijke werk
zaamheden, doch het leeuwendeel
van de huishouding blijft voor re
kening van de vrouw, die daardoor
overbelast dreigt te raken.
In het algemeen blijkt ook de man in
zijn werk en carrière-planning
geen rekening te houden met het
eventuele buitenshuis werken van
de vrouw. De hele maatschappij is
op deze rolverdeling ingericht, bij
na alle structuren zijn er op ge
richt deze rolverdeling in stand te
houden. Een andere rolverdelaing
wordt dan ook hoogstens geaccep
teerd als een tijdelijke uitzonde
ring, zoals in een studentenhuwe
lijk.
Volgens prof. In 't Veld-Langeveld
wordt het hebben van kinderen en
het grootbrengen ervan in onze sa
menleving als een belangrijke
waarde aangemerkt. Het ontbreken
van kinderen wordt vaak gezien
als een onvolledig huwelijk, terwijl
anderzijd het bezit van kinderen
lange tijd een reden is geweest om
een mislukt huwelijk niet te ontbin
den. Dit laatste begint overigens
sterk te veranderen.
Dit hoger stijgen op de maatschappe
lijke ladder heeft er toe geleid dat
de positieniveaus nagenoeg gelijk
zijn komen te liggen aan de oplei
dingsniveaus.
Prof. In 't Veld-Langeveld plaatste
enkele kanttekeningen bij het on
derzoek van de socioloog D. Claes-
sen, die tot de conclusie is geko
men, dat het gezin meer dan an
dere milieus aan de persoon de
ruimte biedt om zichzelf te zijn,
dat het gezin tegenstijdigheden ver-
Iraagt, dat het gezin aan het pas
geboren kind sociaal optimisme ver
schaft en dat het gezin als een filter
kunnen hebben en waar zij voor
behoed moeten worden.
Zij is het ook niet eens met de opva
ting van Claessen, dat het positief
is te waarderen dat het gezin bij
draagt tot maatschappelijke con
formiteit. Haar inziens kunnen in
de afwijking van de normen binnen
het gezin ook de kiemen voor de
maatschappelijke verandering lig
gen. „Alle pogingen het gezin ope
ner, dat wil zeggen de gezinsleden
vrijer ten opzichte van elkaar te
maken, moeten in principe positief
gewaardeerd worden. De vrouw
ontworstelt zich aan een benauwen
de knusheid door werk of studie. In
het weekeinde wordt er door een
steeds groter aantal gezinnen een
poging ondernomen het gezinsleven
op een ander leest te schoeien. De
grenzen van het gezin worden
steeds meer doorbroken. Een
nieuw gezinsontwerp ligt nog niet
klaar maar het toekomstige gezin
zal in tegenstelling tot het huidige,
dat een bolwerk is waarop men
zich terugtrekt, waarschijnlijk
meer een basis zijn van waaruit
men opereert"pjqfus besloot prof.
dr. H. M. in 't Veld-Langeveld
haar inleiding.
Tijdens de studiedag besteedde dr. J.
van Ussel aandacht aan de alterna
tieve leefgroepen, belichtte dr. K.
Heslinga de sexuele en huwelijks
opvoeding van visueel gehandicap-
ten, schilderde pedagoog J. van
Zijverden de lichaamsbeleving en
relatieproblemen bij patiënten metl
ademklachten en huidziekten en f
gaf revalidatiearts A. Verkuyl een
indruk van de sexuele mogelijkhe- ||j
den van motorisch gehandicapten.
De studiedag werd besloten met de
vertoning van enkele passages uit
de film „Taal der liefde", ee
niet eerder in Nederland vertoonde
film, waarin de problematiek rond 'i,a
de huwelijks- en sexualiteitsbele-
ving van gehandicapten wordt
zichtbaar gemaakt.
Voor de kinderen zal het toekomstige gezin niet meer het bolwerk zijn waarop
men zich terugtrekt, maar veeleer zal het de basis zijn van waaruit men
werkt.
is voor wat het kind uit de maat
schappij toegevoerd krijgt.
Wat dat laatste betreft vroeg prof.
In 't Veldt Langeveld zich af of de
angstvallige bescherming, die het
gezin geacht wordt te bieden niet
een soort broeikaseffect oproept,
waardoor het zeer kwetsbaar
wordt. Men zou zich volgens haar
nu eens moeten afvragen hoe men
de kinderen in reëel contact brengt
met de wereld. Tot nu toe heeft
men opereert" aldus besloot jrof.
verteld wat kinderen allemaal niet
(ADVERTENTIE)
Het embleem van de Apollo
10. Deze week bij elk Shell-
station, dat in het teken van
de Apollo-actie staat. Gratis
bij 20 liter benzine ot 2 liter
Shellina Premix. Elke week
een nieuwe.Verzamel ze alle
tien en plak ze op de gratis
verzamelaffiche.
Nu gratis Apollo-stickers
bij Shell. P*
De Nederlandse zending zal er
rekening mee moeten hou
den, dat er een hernieuwd
contact ontstaat met de ker
ken in China, aldus prof. dr.
Verkuyl tijdens de jaar
lijkse interkerkelijke zen
dingsdag van de Nederlandse
Zendingsraad. „Wij leven in
een tijd van nieuwe contac
ten tussen het westen en Chi
na, dat eigenlijk uit ons ge
zichtsveld was verdwenen".
Zijn opmerking was vervat in
een reactie op een veelge
hoorde klacht in de discus
siegroepen van de raad, dat
er een gevoel van verlam
ming over de protestantse
gemeenten ligt en er weinig
missionair élan van uitgaat.
Amerikanen
over celibaat
Kardinaal Krol, aartsbis
schop van Philadelphia,
heeft op de bisschoppen
synode het resultaat be
an ter hand genomen. Vier
quete onder de ongeveer
59.000 Amerikaanse pries
ters.
Hieruit blijkt, dat 87 pro
cent van de Amerikaanse
priesters meent dat het
celibaat hun herderlijke
taak vergemakkelijkt.
Zesenvijftig procent
wenst, dat priesterkandi
daten de vrijheid krijgen
të kiezen tussen het huwe
lijk en het celibaat en
achttien procent liet we
ten, dat zij zouden trou
wen als het celibaat fa
cultatief mocht worden
gesteld.
Zwart mens
De synode zal waarschijnlijk
veel meer gaan toevertrou
wen aan de plaatselijke
kerk. De bisschoppen begin
nen in te zien, dat plurifor
miteit noodzakelijk is, omdat
de problemen overal ver
schillend liggen en dus ook
niet uniform kunnen worden
opgelost. Aldus prof. dr. Jos
Lescrauwaet, een der theolo
gische deskundigen verbon
den aan het synode-secreta
riaat voor de behandeling
van de priestervraagstukken,
in gesprek met het KNP.
Een van de kenmerken van de
synode acht hij het feit, dat
de synode duidelijk is afge
stapt van de eenzijdige culti
sche benadering van het
priesterschap, zoals het con
cilie van Trente in de zes-
Hindoetempel, open
katholieken
zetten van vakante bis
schopszetels en de benoe
ming van wijbisschoppen
lijkt tussen het Vatikaan en
de Hongaarse regering be
reikt te zijn. Over enkele
punten zou nog verder ge
sproken moeten worden, bij
voorbeeld over het verlangen
van de kerk om in kerkelijke
gebouwen onbeperkt gods-
stonderricht te geven en
over het geven van grotere
zelfstandigheid aan de bis
schoppen inzake priesterbe
noemingen.
Bovendien wil het Vatikaan be
reiken, dat aan de eindexa-
minandi van katholieke gym
nasia zonder discriminatie
toegang tot de universiteit
wordt verleend en dat de
congregaties, die zich bezig
houden met het middelbaar
Een overeenkomst over het be-
onderwijs meer novicen zul
len mogen aannemen dat de
drie per twee jaar van nu.
tiende eeuw die in zijn ver
zet tegen de Reformatie for
muleerde.
Een ander duidelijk kenmerk
acht hij, dat het taboe op de
celibaatsdiscussie terzijde is
geschoven. Dit betekent vol
gens prof. Lescrauwaet aller
minst, dat het verplichte ce
libaat nu zal worden opgehe
ven. Het betekent wel, dat er
op het ogenblik genuanceer
der over wordt gedacht dan
voorheen.
Benadering
De bisschoppen benaderen het
celibaat nogal verschillend.
De een spreekt over gevaar
lijke tendenzen, die het celi
baat bedreigen, maar ande
ren wijze op veranderde
maatschappelijke opvattin
gen en weer anderen schuiven
de tot dusver verwaarloosde
menswetenschappen in hun
interventies naar voren en
wijzen op de resultaten van
analytische studies.
In het algemeen kan worden
gezegd, aldus prof. Lescrau
waet, dat de bisschoppen nu
„Is mijn zwarte huidskleur een
onoverkomelijke hinderpaal
in mijn leven of een bepaal
de saiqenhang waarin God
het mij ook mogelijk maakt
een authentiek mens te
zijn?", zo vroeg dr. Manas
Buthelezi van de Evangelisch
Lutherse kerk zich dezer da
gen af tijdens het congres
van de zwart-theologische
beweging. Het congres werd
gehouden in het oecumenisch
centrum Pietermaritzburg in
Zuid-Afrika en werd bijge
woond door veertig neger
theologen.
De zwart-theologische bewe
ging wil de goede elementen
uit de Afrikaanse godsdien
sten volledig integreren in
het christendom en de bele
ving daarvan door de Afrika
nen.
Voor de katholieken in India
zal een nauwer contact met
het Hindoeisme nuttig zijn,
zo is kardinaal Joseph Pare-
cattil van Ernakulam van
mening.
„Het is de taak van ons, bis
schoppen. priesters en leken,
om de boom van het chris
tendom. die uuewen geleden
in India is geplant, weer te
voorzien van nieuwe blade
ren, bloemen en vruchten.
„We zullen serieuze pogingen
moeten doen om de geestelij
ke erfenis van onze oude
WIJSGEREN TE ONTRA
FELEN EN HET CHRIS
TENDOM OPNIEUW MOE
TEN INTERPRETEREN
VOOR DE OORSPRONKE
LIJKE BEVOLKING IN
TERMEN DIE VOOR HEN
BEGRIJPBAAR ZINT. Kar
dinaal Parecattil heeft al va
ker religieuzen en priesters
aangespoord om retraites te
maken in een Hindoe kloos
ter, niet alleen om nieuwe
inspiratie op te doen, maar
ook om contacten te leggen
met geïnspireerde meesters
van het Costerse gebed.
De kardinaal zelf heeft derge
lijke kloosters reeds bezocht
en is de mening toegedaan
dat de tpekomst van de kerk
in India sterk zal afhangen
van het constructieve beroep
dat zij zal doen op de lokale
cultuur. „In deze eeuw van
nationale opleving en cultu
rele herleving, moeten we
tenminste een aanvaardbare
indruk maken op onze sa
menleving", zo meent kardi
naal Parecattil van India.
Ook in Japan begint het werk
van Teilhard de Chardin de
aandacht te krijgen. Een uit
geverij, gespecialiseerd in
wetenschappelijk werk heeft
de uitgave van enkele wer
ken ter han dgenomen. Vier
delen van een reeks van tien
zijn al verschenen.
Enkele maanden geleden is
een vereniging Teilhard de
Chardin opgericht ter ver
breiding van de ideëen van
de Franse geleerde, die ertoe
zouden kunnen leiden, dat de
Japanners uit hun insulaire
en a-historische mentaliteit
losg<—-«aakt zouden kunnen
worAldus zouden zij
opere;' tegenover het chris
tendom kunnen komen te
wel vrij algemeen aanvaar
den, dat de Bijbel het celi
baat niet dwingend voor
schrijft en dat het celibaat
historisch ook niet voor de
hele kerk geldt. Toch blijven
de meeste bisschoppen er
voorstander van om alleen
die jonge mannen tot het
priesterschap te roepen, wei-
ongehuwd willen blijven.
Maar ruim de helft van de bis
schoppen is bereid openheid
te laten voor de priesterwij
ding van de gehuwde man.
Prof. Lescrauwaet ziet dit in
feite ook als het enig haalba
re voor deze synode. Een
vraagteken blijft de voor
waarde, die iedere bisschop
aan de toelating van de ge
huwde man tot de priester
wijding verbindt, namelijk
de pauselijke toestemming.
De paus heeft zich tot dusver
niet daarover uitgesproken.
Geen partijvorming
De klemtoon, die kardinaal Al-
frink in zijn interventie op
de pluriformiteit in de kerk
heeft gelegd, blijkt in de sy
node praktische weerklank te
vinden. Bij die pluriforme
benadering is het opvallend,
aldus prof. Lescrauwaet, dat
in tegenstelling tot het twee
de Vaticaans Concilie er in
de synode geen partijvor
ming ontstaat, ondanks de
verschillende stromingen.
Het duidelijkste voorbeeld voor
de ontwikkeling, die de syno
de neemt is de uitlating van
een negatief ingestelde bis
schop: „Als de synode zo
doorgaat, waar blijft dan de
eenheid der kerk?"
Instituut
en dood
voor leven
Aan het universiteitsziekenhuis
van Georgetown zal er een in
stituut worden verbonden,
waar de ethische en natuur
wetenschappelijke kanten
van de menselijke voortplan
ting en ontwikkeling gecoör
dineerd zullen worden bestu
deerd.
Het krijgt de naam Joseph en
Rose Kennedy Instituut voor
de studie van menselijke
voortplanting en bio-ethica"
en wordt voor een deel (1,35
miljoen dollar) bekostigd
door de Joseph P. Kennedy
Jr.-Stichting.
Het doel is het religieuse den
ken gelegenheid te geven de
verantwoorden ikheid te de
len met medici en weten
schapsbeoefenaars bij beslis
singen die ethische en more
le kanten hebben.
Volgens pater Robert J. Henle
S. .T. van de universiteit van j
Georgetown gaat het hier om
het eerste instituut in de we
reld, dat ethiek en natuurwe- jj
tenschap tracht te combine
ren. Vandaar de naam bio-
ethica.
