Gunstig perspectief voor
het Residentie-Orkest
Betere
controle
op
groene
staar
Aandacht voor
jongeren in
bisdom Breda
Kerkklokken
aardig hij de tijd
Kerk en
wereld
Jeugdwerk
Nu" vol
mystiek
Bijbel
neer „in"
dank zij
volkstaal
Ook in Afrika te
weinig priesters
Vrouwen in
synode
secretariaat
seminaries
Groei
in deel Oostenrijk
n
SEIZOEN '71-72
MEDISCHE
RUBRIEK
INTENSIVE
CARE®
WOENSDAG 6 OKTOBER 1971
LEIDSE COURANT
PAGINA 7
verwisseld
Zijn uurwerken op de kerktorens nu eigenlijk nog nodig, nu
iedereen een horloge heeft, of niet? In Duitsland heeft men
dat eens uitgezocht en de kerkklokken blijken nog aardig
bij de tijd. v
Het resultaat van het onderzoek, dat de gehele Bondsrepubliek
bestreek is nogal verrassend: op de vraag wanneer men voor
het laatst op de torenklok had gekeken antwoordden zeven
tien procent van alle mensen boven achttien jaar, dat dit
pas twee uur geleden was, tien procent zei vijf uur en
negen procent dacht, dat het ten hoogste tien uur geleden
Bij negentien procent was het één dag en bij zes procent twee
dagen geleden. Vijfentwintig procent noemde twee dagen en
meer, elf procent wist niet meer hoe lang het geleden was
en drie procent hield vol, dat zij nooit op d#e kerkklok
School
boeken
beproefd
op objec
tiviteit
In het internationale in
stituut voor school
boeken te Braun
schweig hebben dertig
godsdiensthistorici en
deskundigen op het
gebied van schoolboe
ken uit negen Euro
pese landen zich be
ziggehouden met de
objectieve weergave
van de kerk- en gods
dienstgeschiedenis in
Westeuropese school
boeken.
Het gaat om een vijf
jaar durend onder
zoek, dat tot stand
kwam op initiatief
van mgr. Michele
Maccarrone, voorzitter
van de historische
ticaan, door de Raad
van Europa werd
aanbevolen en voor
namelijk door de
Stichting Volkswagen-
werk wordt gefinan-
Het zwaartepunt van
het onderzoek ligt bij
de betrekkingen van
de christelijke kerken
met andere godsdien
sten, het jodendom en
de islam ,met filosofi
sche stromingen, zoals
het hegelianisme en
het marxisme, alsme
de bij de relaties van
de godsdiensten onder
elkaar.
Op de eerste zitting
over de oude kerk
werd een vérgaande
overeenstemming be
reikt over de weerga
ve van de geschiede
nis tot het jaar 400.
Verdere conferenties
zullen de middeleeu
wen, de reformatie en
de nieuwe tijd behan
delen. Gezamenlijke
aanbevelingen, geba
seerd op de laatste
resultaten van weten
schappelijk onderzoek,
zullen aan de diverse
landen en uitgeverij
en van schoolboeken
worden voorgelegd.
Het bisdom Breda gaat zich dit
najaar met nadruk bezighou
den met de jeugd. De leden
van Diocesane Pastorale Raad,
afgevaardigden uit het ge
hele bisdom hebben een bro
chure ontvangen, waarin een
grote reeks vraagstukken over
jeugd en jongeren en met
name hun verhoudingen tot
ouders, maatschappij en kerk
is behandeld.
Voordat op 17 november de
Diocesane Pastorale Raad bij
eenkomt om zich over deze
problemen uit te spreken,
wordt de leden gevraagd indi
vidueel en met elkaar dat
deel van de jonger enpi-oble-
matiek te bekijken, dat hen
het meest interesseert of
raakt. Op de vergadering van
17 november wil men dan
proberen zo concreet moge
lijk voorstellen of besluiten
te formuleren, zodat het niet
bij praten alleen blijft.
De brochure „Jeugd en Jonge
ren" te verkrijgen bij de
persdienst van het bisdom
Breda is samengesteld door
het diocesaan instituut voor
Jeugd en Jongeren en wordt
genoemd „werkcahier ten
dienste van het pastoraat".
Een reeks van acht werkter
reinen wordt gegeven: actie,
spiritualiteit, liturgie, onder
wijs, werkende jongeren, di
recte hulpverlening, jeugd en
de kerken en vrije tijd.
Deze werkterreinen vormen te
gelijk min of meer uitgespro-
menteel „de jeugd" nieuwe
uitings- en leefmogelijkheden
zoekt, vaak buiten de kerken
om, soms ook niet. Daar zijn
bijvoorbeeld velerlei actie
groepen tot in de kleinste dor
pen toe, opkomende medita
tiecentra, hulp- en opvang
centra, nieuwe vormen van
vrijetijdsbesteding, maar ook
meer kerkelijke georiënteerde
vormen als jongerenkoren en
liturgiegroepen.
Van deze bestaande, experimen
tele „stukjes toekomst" wil
men in het Bredase bisdom
uitgaan bij het zoeken naar
nieuwe en betere vormen van
christen-zijn voor de jonge-
Set laatste
„Jeugdwerk Nu", een veer
tiendaagse uitgave van de
Nederlandse Jeugdgemeen
schap, is geheel gewijd aan
de mystiek en de ontwikke
lingen, die zich in verband
hiermee voltrekken bij de
zogenaamde jeugdcultuur.
In het nummer is de spanning
tussen persoonlijke bevrij
ding of maatschappijkritisch
bezig zijn het uitgangspunt.
Dit komt vooral tot uiting
in een polemiek tussen de
marxist Jan Louman en de
mystieke dichter Simon Vin
kenoog. Een analyse van de
doodscultuur van de Black
Panthers, de functie van de
drugcultuur en de weg naar
de zelfkant van de religie
door de zogenaamde Jezus-
beweging komt in een arti
kel van Henja Schneider
aan de orde.
De dichter Gabriël Smit
schrijft in het nummer over
de mystiek als hulpmiddel
in de strijd voor maatschap
pijvernieuwing. De christe
lijke mystiek wordt belicht
in een interview met een
63-jarige kloosterzuster.
Ook aan de jaarlijkse moei
lijkheden van de Kosmos in
Amsterdam wordt in het
nummer Jeugdwerk Nu
aandacht besteed.
De invoering van de volkstaal
in de liturgie en het zoeken
naar nieuwe opbouwstoffen
voor veranderende structu
ren in maatschappij en derde
werld heeft de belangstelling
voor de bijbel doen toenemen,
zo is te lezen in het informa
tieblad van de katholieke bij
belstichting.
Deze stichting is lid van de ka
tholieke wereldbijbelorgani-
satie, die in 1969 in Rome is
opgericht en waarvan thans
zo'n vijfentwintig landelijke
organisaties lid zijn. De fede
ratie is onafhankelijk en
maakt geen deel uit van een
alle landen bijbelorganisaties
ontstaan, dat er een goede
wederzijdse informatie tot
stand komt, dat er een goede
samenwerking bestaat op
technisch gebied. Zij zorgt er
ook voor dat er hulp geboden
wordt waar dat nodig is.
Ondanks het nog maar korte be
staan van de federatie heeft
men reeds kans gezien enkele
bijbelprojecten in de wereld
te steunen. De federatie wil
nog meer financiële steun ge
ven aan bijbelprojecten. Op
het ogenblik zijn er reeds
meer dan honderd vertaalpro
jecten over de gehele wereld
verspreid.
stuk gelezen
De groeiende Afrikanisering
van het episcopaat in het
zwarte deel van Afrika mag
de ogen niet doen sluiten voor
het feit, dat het gebrek aan
priesters nog altijd probleem
nummer één is voor de kerk
in Afrika.
De aartsbisschop van Abidjan,
Bernard Yago, die dit vast
stelt, wijst erop, dat zwart
Afrika in 1951 twee inheemse
bisschoppen had, in 1957 een
entwintig en dit jaar 142. De
Afrikaanse bisschoppen beho
ren met hun gemiddelde leef
tijd van vijftig jaar tot de
jongsten van de wereld.
De missionering gaat verder. Er
zijn nu 35 miljoen katholie
ken in het zwarte deel van
Afrika. Maar hoewel het aan
tal inheemse bisschoppen pre
cies gelijk is aan dat van de
missiebisschoppen is er spra
ke van een wanverhouding
bij de priesters: 4500 inheem
se en 12.000 missionarissen.
Op de grootseminaries zijn er
slechts 2600 theologiestuden
ten. In de helft van de Afri
kaanse bisdommen wordt
slechts één priester per twee
of drie jaar gewijd.
Paus Paulus heeft twee vrou
welijke religieuzen benoemd
als medewerkers aan het
speciale synode-secretariaat
voor de behandeling van de
x-echtvaardigheid in de we
reld. Het zijn zuster Mary
Lindschott, generaal-overste
van de Zusters van Namen,
alsmede zuster Margherita
Maria Con-alves, generaal-
overste van de zusters van
het H. Hart van Maria.
Er hebben nu vier vrouwen
zitting in dit secretariaat.
De andere twee zijn Barba
ra Ward en Maria del Pillar
Bellosillo.
Terwijl in vele delen van de
wereld het aantal priester
studenten elk jaar sterk te
rugloopt, gaf het aantal stu
denten in de theologie in de
helft van de Oostenrijkse
bisdommen voor het nieuwe
studiejaar een groei te zien.
In heel Oostenrijk beginnen
dezer dagen eenentachtig
studenten de theologische
studie. De toename geldt
voor de helft van de Oos
tenrijkse diocesscn. Lande
lijk gezien is het aantal stu
denten met achttien terug
gelopen.
Voor het eerst heeft men dit
jaar gezamenlijke kennings-
makingsdagen gehouden,
waar kandidaten zich kon
den bezinnen op de proble
matiek van het priesterlijk
leven en ambt. Voor het
eerst ook zullen in Oosten
rijk concentraties plaats
vinden van opleidingscentra.
Niet alleen het over de ge
hele linie toch teruglopend
aantal studenten vormt
daartoe de aanleiding. Ook
het gebrek aan professoren
heeft de bisschoppen daartoe
doen besluiten. Tot nu toe
werd ongeveer de helft van
de leerstoelen ingenomen
door Jezuïetenpaters. De je
zuïeten zijn echter niet bij
machte de opengevallen leer
stoelen opnieuw te bezet-
(Van
muziekredactie)
Zelden zijn de perspectieven
voor Het Residentie-Orkest
zo gunstig geweest als op
het ogenblik, bij de aan
vang van het seizoen 1971-
1972.
Daar heeft men de serie A van zes
concerten op woensdagavond: die
is niet alleen uitverkocht
wat wil zeggen, dat alle 1822
plaatsen in de Prins Willem
Alexanderzaal van het Neder
lands Congresgebouw bezet zijn
maar bovendien heeft men zo
ongeveer 800 aanvragen moeten
teleurstellen.
De serie B van zes concerten op
zaterdagavond: hier waren één
week geleden nog 200 stoelen be
schikbaar. Begrijpelijk, wanneer
men de programma's ervan be
ziet: deze zijn veeleisender.
Daarentegen is serie C zes con
certen op zaterdagavond ge
heel, maar dan ook geheel uit
verkocht; hetzelfde kan men
constateren bij de zes op zater
dagavonden geprojecteerde Pro-
meadeconcerten.
ftoe staat het met de serie K, de
1 tot 10 concerten, waaruit men
een keuze kan doen?
toals bekend: deze zijn avant-
gardistisch van strekking, som
mige hebben ook een experimen
teel karakter. En het is veelal zo,
dat heel oud met heel jong wordt
'gecombineerd.
'ver de reactie van de zijvednateh
•ver de reactie van de zijde van
het publiek is men uiterst te
vreden, omdat „het nog steeds
loopt".
■en uitschieter? De avond van 22
januari 1972, die men „Projecties
op Bach" heeft genoemd, waar
men niet slechts muziek van
Johann Sebastian geoffreerd
krygt, maar tevens van verschil
lende componisten, die ieder op
Arthur Rubinstein
eigen wtfze, op zijn kunst rea- Wat doet
geerden: Mendelssohn, Schön- gestelden?
berg, Webern, Stokovsky, Stra- Zij worden verblijd met een hveede
vinsky, Gounod, Busonl, Mozart, optreden van de pianist Arthur
Bastiaansc, Kreisler. Rubinstein. Hij staat geannon
ceerd in een aparte serie van vijf,
waarin men ook het Concertge
bouworkest o.l.v. Hans Vonk kan
beluisteren.
Speciaal willen we vermelden, dat
voor vier keuzeconcerten „met
niet al te extreme progi-amma'
het Algemeen Haags Comité zich
heeft geïnteresseerd.
Sterfte onder
Portugese
oesters
YERSEKE (ANP) Onder de in
Nederland uitgezaaide Portuge
se oesters is de sterfte dit jaar
groter dan normaal: volgens
mededelingen uit het bedrijfs
leven 25 a 30 procent tegen 15
procent in normale jaren. Prof.
Dr. P. Korringax, directeur van
het Rijksinstituut voor Visse-
rijonderzoek te IJmuiden, ver
onderstelt dat de dieren getrof
fen zijn door een virusinfectie.
Voor de oesteretende mens is
er volgens hem absoluut geen
gevaar.
De Portugese zaaioesters worden
rechtstreeks uit Portugal in
Nederland geïmporteerd. De
teelt van deze oestersoort is
ook de afgelopen jaren al niet
zo goed gelukt. Drie jaar gele
den was er in Nederland zelfs
een sterfte van veertig procent,
maar vorig jaar was de sterfte
nihil. In Frankrijk is de invoer
van het Portugese oesterbroed
al stopgezet, met het gevolg dat
de Nedei'landse exporteurs uit
Frankrijk veel vraag krijgen
naar Portugese oesters.
Keramiek van Jan de Rooden zal
te zien zijn in Kunstcentrum
„De Vaart" te Hilversum van 9
oktober tot 15 november. Tege
lijkertijd worden kleinplastieken
in brons en steen van Nel van
Lith getoond.
Glaucoom of groene staar is een verhoogde druk
in het oog tengevolge van een onjuiste regeling
van de stroming van het inwendige oogvooht.
Deze ziekte behoort tot de meest verspreide
oogaandoeningen. Volgens dr. Adolph Posner,
directeur van de glaucoomkliniek van het Man
hattan hospitaal voor oog,- oor- en keelaandoe
ningen, zouden ongeveer vier miljoen Amerika
nen boven de veertig jaar aan deze ziekte
lijden. Deze verhoogde inwendige oogdruk is
nadelig en geeft aanleiding tot stoornissen van
het gezichtsveld en de gezichtsscherpte.
In het ergste geval treedt er volledige blindheid
op. Een geregelde check-up bij een oogarts is
dan ook allernoodzakelijkst om de oogdruk te
meten en zoveel mogelijk onder kontrole te
houden.
Maar zelfs deze geregelde bezoeken bij een oog
arts geven geen garantie omdat glaucoom
onverwacht kan verergeren. Vandaar dat ver
scheidene onderzoekers in dit gebied er naar
gezocht hebben een vroegtijdig alarmsysteem
pje te ontwerpen dat door de patiënt zelf zou
kunnen gebruikt worden.
Inderdaad, de veelvuldige controle onderzoekingen
vormen dikwijls een overbelasting voor de oog
artsen, en geven, zoals reeds gezegd, geen
veiligheid wegens het soms onvoorspelbaar ka
rakter van de aandoening.
EIGEN GEBRUIK
Tachtig jaar geleden beschreef een Russische oog
specialist een toestelletje om de oogdruk te
meten. Het kreeg de gemakkelijke naam van
„Maklakoff tonometer". Het geraakte echter vol
ledig in de vergeethoek. Nieuwe, meer gecom
pliceerde apparaten werden ontwikkeld om de
oogdruk te meten. Al deze tonometers kunnen
echter maar bediend en geïnterpreteerd worden
door oogspecialisten. Op zoek naar een vroegtij
dig waarschuwingssysteem, herinnerde dr. Pos
nor de vergeelde beschrijving van de Maklakoff
tonometer. Dit was een eenvoudiger manier om
de oogdruk te bepalen. Dr. Posner en zijn
assistent dr. Inglima, zagen hierin de mogelijk
heid om de patiënten zelf hun oogdruk te laten
bepalen inplaats van soms veel kostbare tijd te
laten verloren gaan bij het maken van een
afspraak met hun behandelende oogarts.
Zoals ze het demonstreerden gedurende een inter
view, is hun apparaatje een kleine plastieke
staafje waarvan de uiteinden alternatief tegen
de ogen gehouden worden, nadat ze vooraf met
oogdruppels ongevoelig gemaakt zijn.
Het uiteinde van het staafje dat het oogoppervlak
geraakt heeft wordt dan op een speciaal soort
vloeipapier gedrukt en maakt hierop een be
paalde afdi'uk.
Het patroon van deze afdruk wordt dan vergele
ken met een schaal die zich op het plastieke
doosje bevindt waarin het apparaatje verpakt
zit. Dit geeft dan een idee van de oogdruk.
Indien dit apparaatje werkelijk zo handig te
bedienen is als de uitvinders beweren, betekent
dit een welkom iets.
Behalve een vlugge diagnose van een plotselinge
druktoename kan het de oog^jgcialist nuttige
inlichtingen verschaffer over de evolutie van de
oogdruk tussen twee controleonderzoeken.
Zelfs met een vroeg waarschuwingssysteem blijft
glaucoom een ernstige aandoening. Een volledig
afdoende behandeling bestaat nog niet. Bekijken
we in dit verband even het mechanisme van het
glaucoom. Het oogvocht stroomt het oog binnen
rato van één kubieke millimeter per minuut
en moet met dezelfde snelheid het oog uitstro
men om de inwendige druk constant te hou-
Deze druk schommelt normaal tussen 14 en 18
mgr. kwik. Boven 22 mg. kwik spreekt men in
principe van glaucoom alhoewel men nu meer
en meer begint te beseffen dat iedere persoon
zowat zijn eigen druk heeft zonder dat dit
noodzakelijk tot letsels dient te leiden. Zo vindt
men zelfs personen die een druk van 26 tot 28
mm kwik verdragen zonder dat het gezichtsveld
en de gezichtsscherpte aangetast wordt. De erfe
lijkheid speelt zeker een grote factor, althans
bij jeugdglaucoom en bij een frequente vorm
van het volwassenen glaucoom, die men het
glaucoom „van de open hoek" noemt. Dit berust
op een vernauwing of zelfs een vei-stopping van
het afvoerkanaal van het oogvocht door verhar
ding (aclerose). Het glaucoom van de „gesloten
hoek" is niet erfelijk en berust op een lensver
dikking die het regenboogvlies vooruitdrukt en
op deze manier een mechanische belemmering
geeft van het afvoerkanaal van het oogvocht.
Het operatief behandelen van glaucoom is momen
teel nog erg in bij de Europese oogspecialisten
hoewel er toch een neiging bestaat om de
Amerikanen te volgen die veel minder operatief
ingesteld zijn. Anderzijds kan ook de medica
menteuze behandeling 10 percent genezing
brengen.
Daar de ziekte zo veelvuldig voorkomt zijn er heel
wat oogartsen die een lans breken voor oen
industriële screening zoals men dit doet voor
tuberculose en nog andere ziekten.
Niettemin zijn er ook tegenstanders. Zij *ijn van
meninig dat iedere plichtgetrouwe oogarts bij
aanpassen van de juiste brilglazen tevens de
oogdruk zou moeten nameten. Op deze manier
zou men de glaucoomlijders op het spoor ko
f/1 OVERTENTIE)
Schrale huid?
Ruwe handen?
CHESEBROUGH
helpt direkt.
Een paar druppels van
deze liquid skin cream
volstaan om ruwe, droge
huid weer zacht en soepel
te maken. Intensive Care
is niet vet, en trekt
meteen in. Gebruik 't
voor uw handen,ellebogen,
hielen, knieën.
Intensive Care,
licht
Kunst en
kunstenaars
De Nederlandse Kunstkring zal
zijn Najaarstentoonstelling hou
den in Museum „Tollenshuis" te
Rijswijk van 16 t.m. 31 oktober.
Jan Verheyen, kunstcriticus van
Dagblad Het Binnenhof, zal deze
tentoonstelling op 16 oktober te
15 uur inleiden.
