Bisschoppe nsynode
30 september van start
rechtvaardigheid
in de wereld
Jonge landen
verwachten appel op
christelijk geweten
Vraag om radicale
stellingname over
KERK
EN h
WERELD
PAGINA 6
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 25 SEPTEMBER Jy
DEN HAAG Als donderdag 30
september paus Paulus de
tweede algemene vergadering
van de bisschoppensynode, zal
openen brengt hij een proces
op gang van massale communi
catie binnen de kerk. Bisschop
pen. priesters en leken uit let
terlijk alle delen van de
wereld zullen ten minste vier
weken lang met elkaar spreken
over de problematiek van het
priesterlijk ambt en de recht
vaardigheid in de wereld.
De trek naar Rome ls inmiddels
op gang gekomen. Vanaf don
derdag zullen de deelnemers
afgevaardigden van nationale
bisschoppenconferenties hun
plaatsen innemen in de synode
aula. waar maar liefst 209
plaatsen zijn gereserveerd voor
de stemhebbende deelnemers,
die uit honderd verschillende
landen komen. Men zal bijeen
komen in een ruime bovenzaal
van de door Nervi ontworpen
en door Chagall versierde
nieuwe audiëntiezaal, die bin
nen Vaticaanstad achter het
voormalig Heilig Officie werd
gebouwd.
Niet alleen de plaats waar men
vergadert is nieuw maar ook
de methode. Voor het eerst zijn
er voor de discussie geen sche
mata aan de bisschoppen toe
gezonden, maar teksten, die
een aanleiding tot discussie
willen zijn. Aan het eind van
de discussies zijn er dan ook
niet noodzakelijkerwijs decre
ten of verklaringen te ver
wachten.
Doordat bovendien ditmaal ruim
schoots van te voren de teksten
bekend waren, is er op de ver
schillende niveaus reeds uit
voerig gediscussieerd over de
onderwerpen die op de synode
aan de orde zullen komen. Niet
alleen de bisschoppenconferen
ties van bijna alle landen' heb
ben hun opmerkingen reeds
opgesteld, maar er kon ook een
enquête worden gehouden on
der de priesters. Ook onafhan
kelijke of basisgroepen uit de
hele wereld hebben zich in groei
ende mate met de synode bezig
gehouden.
Weinig inspiratie
De synode zal zich de eerste we
ken bezig houden met het
priesterlijk ambt. Het discussie
stuk is door een commissie,
die op verzoek van de bisschop
pen van Nederland is samenge
steld, van enkele kritische kan
tekeningen voorzien. Een van
de leden van die commissie, de
Tilburgse professor dr. J. Les-
crauwaet is benoemd tot lid
het synodesecretariaat voor de
behandeling van het priester
lijk ambt en is tevens aange
zocht als adviseur van kardi
naal Alfrink.
De commissie liet al eerder over
de discussienota weten, dat er
allerlei goede dingen in naar
voren worden gebracht, maar
het blijft toch voorname
lijk een „in herinnering bren
gen". Zij gaat te weinig in op
de feitelijke en algemene pro
blematiek, die een gevolg is
van de veranderde levenssitua
tie. Er klinken naar de mening
van de commissie veel te wei
nig wensen en verlangens in
door die de laatste tijd uit de
kringen van de priester te voor
schijn zijn gekomen. Er zou
ook te weinig gebruik gemaakt
zijn van de aanzetten die Vati-
canum II gegeven heeft voor
wat betreft binnenkerkelijke
hervorming alsook voor - wat
betreft een nieuwe en positieve
benadering van de moderne
wereld. De commissie acht de
discussienota te weinig inpsire-
rend, omdat er te weinig wordt
ingespeeld op wat aan geloof
en pastorele toeleg leeft onder
de priesters die volhouden.
Ook vanuit andere kringen is er
kritiek geuit op de discussieno
ta over het ambtelijk priester
schap. Zo is er op het interna
tionaal congres van priesters
behorend tot onafhankelijke
basisgroepen te Genève vastge
steld dat de nota te veel leem
ten vertoond om als basis voor
bespreking op de synode te
kunnen dienen. Van de synode
verwacht men geen leerstellig
document betreffende het
priesterschap maar een concre
te behandeling van de taak
van het ambt in de kerk.
Celibaat
Voor wat betreft het celibaat
stelden de priesters in Genève,
dat de landelijke bisschoppen
conferenties, in gemeenschap
met de paus en het wereldepi
scopaat, in verbinding met de
overige leden van het Gods
volk, rekening houdend met de
pastorale gegevenheden, moe
ten kunnen beslissen over de
huidige wetgeving van het ce
libaat; dat de bisschoppencon
ferentie de bevoegdheid be
hoort te krijgen om nadere
bijzonderheden vast te stellen
betreffende de toelating van
gehuwde mannen tot de pries
terwijding. De synode zou de
bisschoppen de opdracht moe
ten geven om vorm en voor
waarden vast te stellen waar
onder gehuwde priesters in
dienst van de kerk kunnen
blijven werken.
Het standpunt van de priesters,
die in Genève vertegenwoor
digd waren, wordt gedeeld door
verschillende bisschoppenconfe
renties, die in het algemeen als
heid hebben verschillende
stanties, waaronder de Bis
schoppelijke Vastenactie en
Pax Christi, tezamen met an
progessief worden omschreven. Naar aanle,dlng van het dlscus.
De verwachting is dat de dis- siestuk ovet de rechtvaardlg.
cussie tijdens de synode volko-
men vrij zal zijn. Ook de celi-
baatskwestie, die bij eerdere
gelegenheden, zoals bij het Va
ticaans Concilie uit de discussie
werd gelicht, zal in de bespre
kingen kunnen worden betrok-
Uit verschillende delen van de
wereld is er bij het synodese
cretariaat c? aangedrongen de
discussie rond het priesterlijk
van de bespreking van de dis
cussienota over de rechtvaar
digheid in de wereld. Vooral in
landen van de Derde Wereld
worden binnenkerkelijke kwes
ties, zo als het celibaat als
secundair gezien, die zichzelf
zullen oplossen.
De verwachting is dan ook een
radicale stellingname vooral
vanuit de Derde Wereld tijdens
de synode als het gaat over de
rechtvaardigheid in de wereld.
In veel documenten, die naar
aanleiding van dit onderwerp
de laatste maanden zijn ver
vaardigd, wordt van de kerk
een veel radicalere en concre
tere positiename van de kerk
verwacht tegen verdrukte
machten, vooral tegen het ka
pitalisme en de kolonialisme.
Vooral het episcopaat van Peru
heeft de heersende houding
van de bisschoppen van de rij
ke landen gehekeld en hen ge
wezen op hun opdracht als lid
van de wereldkerk.
dere organisaties de noodzaak
van een geloofwaardige
krachtsinspanning voor de
rechtvaardigheid in een bro
chure vastgelegd. Daarin schil
dert men de verandering in de
definitie rechtvaardigheid, die
thans een ordening veronder
stelt in de wereld, waarin de
mensheid als collectivitiet niet
wordt bedreigd of is verdeeld
in elkaar bestrijdende kampen.
„In de huidige wereldsituatie
domineren thans twee onder
ling samenhangende en met el
kaar verweven problematieken,
te weten de politleke-militai-
re machtsverhouding en de
economische verdeling tussen
materieel welvarende landen
en de land n op weg naar ont
wikkeling".
De pauselijke commissie „Recht
vaardigheid en vrede", die op
de w ns van het Tweede Vati
caanse Concilie werd opgericht,
heeft reeds in 1969 een aantal
voorstellen gedaan voor het be
vorderen van de rechtvaardig
heid en de vrede onder de vol-
keren.Vragen van belang in
deze kwestie zijn onder meer:
wat zijn de gevolgen van de
christelijke opvattingen over
rechtvaardigheid in een plura
listische samenleving, wat zijn
de motieven om aan ontwikke
lingshulp te doen, welke vóór-
politieke functie bekleedt de
kerk, e.d.
Een van de belangrijkste inzich
ten die men de laatste .jaren
verworven is onder meer, dat
er nauwe verwevenheid bestaat
tussen kerk en samenleving.
„Herhaalde malen is er gespro
ken over de noodzaak van.een
christelijke inzet voor een be
tere wereld, maar," zo schrij
ven de verschillende instellin
gen in hun brochure," velen
kunnen niet aan de indruk
ontkomen dat de kerk niet vol
doende rkening houdt met de
nieuwe verworven inzichten".
Geloofwaardigheid
Men vraagt zich af of de inzet
van christenen voor de veran
dering van de huidige situatie
inderdaad wel zo groot is en of
er eigenlijk geen grote kloof
bestaat tussen de principe uit
spraken en de concrete toepas
singen. Daar komt nog bij de
kritiek van de jeugd, die grote
vraagtekens plaatst achter de
inhoud van de christelijke
boodschap en de concrete be-
tkenis die zij heeft voor de
benadering en oplossing van de
knellende wereldvragen. Men
signaleert een kloof tussen de
idealen die worden voorgehou
den en de realisering daarvan.
Om de geloofwaardigheid te
herstellen zullen de kerkelijke
leiders tijdens de komende
synode initiatieven moeten ne
men om een groter bewustzijn
te kweken ten aanzien van de
rechten van de mens. Boven
dien zullen die leiders moeten
bevorderen, dat deze rechten
op alle niveaus meer worden
geëerbiedigd. „De oorzaak van
alle onrechtvaardigheid", aldus
de brochure, „zal onderzocht
moeten worden, zowel plaatse
lijk als internationaal."
Om een en ander uit te dragen
heeft de kerk de mogelijkheid
om gebruik te maken van
hulpbronnen, die zij heeft op
het gebied van de opvoeding en
de communicatie-middelen, zo
wel binnen als buiten de kerk.
Er zal een permanent appèl
nodig zijn op het christelijk
geweten. Meer dan ooit zal
men mondiaal moeten leren
denken en leven.
n brochure leest men: „De
bezorgdheid van de kerk voor
een mondiale samenleving
waarin alle mensen zonder on
derscheid van ras, kleur, sexe
en klasse in gelijke mate deel
hebben aan de rijkdom van de
wereld, brengt haar noodzake
lijk in contact met de politiek.
Daarom zal de kerk zijn poli
tieke invloed en positiee moe
ten onderzoeken om zich af te
vragen op welke wijze deze
kunnen worden ingezet ten
dienste van de mensheid. Het is
duidelijk dat de strijd voor de
vrede en voor een menswaardi
ger bestaan van zovelen, niet
de taak kan zijn van de katho
lieke kerk en de christenen al
léén.
derwerp van discussie zijn.
Voor de eerste maal zullen ook
twee vrouwen aan de discussie
kunnen deelnemen. De dames
Barbara Ward en Maria del
Pilar Bellosillo zullen optreden
als adviseurs bij het agenda
punt omtrent de rechtvaardig
heid in de wereld.
Aantrekkelijke aspecten
De tweede algemene vergadering
van de bisschoppensynode, die
op donderdag 30 september
door paus Paulus met een eu
charistieviering in de Sixl
kapel wordt ingezet, heefl
danks de minder hoog gq
nen verwachtingen dan bi;
voorbeeld het concilie, toet
een aantal aantrekkelijke
pecten.
Zo wordt algemeen aangen
dat de bisschoppen var
de Wereld wel eens
kunnen gaan zorgen
opmerkelijke stelling^
waar het de discussie
rechtvaardigheid ii
betreft. Een niem
bisschoppen uit Latijns
ka, Afrika en Azië,
door sommige westerse j
schoppenconferenties,
melijk dat de kerk
radicale en meer concrete|
tie gaat innemen ten
van de landen, die anderd
ken onderdrukken.
De discussies van de blssc
in Rome, zullen ongety
door talrijke groeperinge*01
belangstelling worden gaebl
Meer dan voorheen hebbutv
tiegroepen in vele landeifgc
opmerkingen op de voorj
de synodeteksten na veel00'
bereidend werk opgesteldfte
afhankelijke en spontane Bte
groepen over de gehele y
hebben zich in groeiende^
met de synode bezig gerf p
en hebben vragen geitlf
leerd. Het antwoord is nter
de synode. ent
GERARD BAREND
Kardinaal
laat bisdom
voorgaan
De aartsbisschop van Rio de
Janeiro, kardinaal Eugenio
Araujo Sales wil zich terug
trekken uit de pauselijke
commissie Rechtvaardigheid
en vrede en als waarnemer
van de Latijns Amerikaan
se bisschoppenconferentie.
De kardinaal zou tot zijn
besluit zijn gekomen, omdat
hij zich niet meer aan de pro
blemen van zijn aartsbis
dom wil gaan wijden.
Bonifacius
raakt
kerk kwijt
De St. Bonifatiuskerk in Leeu
warden, een schepping van
architect Cuypers, die hon
derd jaar lang een domine
rende plaats in het stads
beeld van de Friese hoofd
stad heeft ingenomen zal
worden afgebroken. Een
bouwstenenactie, die ruim
zestigduizend gulden op
bracht, en die een poging
wilde zijn om de kerk te
behouden heeft het gemeen
tebestuur van Leeuwarden
er niet van kunnen overtui
gen dat het financieel ver
antwoord is de kerk te laten
staan. Het kerkbestuur van
de parochie heeft inmiddels
besloten het gehele kerkge
bouw zo spoedig mogelijk af
te breken. Voor de bijeert
brachte zestigduizend h
den is nog geen nieuwe j*
stemming gevonden.
Parochieboep
vergeetboek
Het secretariaat van het
bisdom Utrecht
constateerd dat
priesters zijn, die
mee hebben om de
de voorschriften
inschrijven van
vormsel en
de daarvoor
rochieboeken, na te
Met het inschrijven
doopsel en huwelijk
situatie overigens
minst uit de hand
maar het
ervaren dat het
van het vormsel in
geetboek" is geraakt,
schrijven aan de
in het
het diocesaan
er op aangedrongen
namen van degene,
het sacrament
vormsel is
datum en
orde in het
worden genoteerd.
U REGELT DE ZAKEN,,
WIJ m REIS.
Uw zakenreis wel le verstaan. Voor de goeie gang van zaken:
NEROPA
Den Haag: Thereslaslraat 82 Tel. (070) 039S06 Leen van N.O. Indlè 2«
