Regiment
Side Booms"
graaft zich
grommend
een weg door
Nederland
{tnofr
Bouw
programma
Gasunie
'71
GENERAAL" HAAK COMMANDEERT
ALS HET MOET
DESNOODS IN ZEVENTIEN TALEN
ZATERDAG 25 SEPTEMBER 1971
ill
LASSERS
KRIJGEN ZO N 1700 GULDEN
WEKELIJKS
IN HET HANDJE
SCHERMER Toen de kleine,
salamandervlugge Italiaan Arthuro
Bianchi in de vorige zomer, samen
met zijn vaste maat Lauri Maderna
terugkeerde uit de Sahara wist hij
dat zij in uitersten zouden verval
len. De brandende zon zou plaats
maken voor guurheid en kou en
hun dubbele sandalen zouden wor
den vervangen door lieslaarzen en
éénmaal in de maand zouden Lauri
en Arthuro naar de dokter moeten
voor de anti-griepspuit. Maar tot
nu toe is dat allemaal falikant
anders gelopen. Arthuro Bianchi is
Holland ineens een aardig landje
gaan vinden, 'n leuk droog landje.
Want een beroemd lasser als
Arthuro kan zich hiér maar één
ding wensen: geen regen. En er
viel geen druppel in augustus,
noch in september.
Italiaanse lassers zijn met hun zeventienhonderd gulden per week de Cruyii
in actie.
onder de lassers. Op de achtergrond is een „side boom"
De Nederlandse Gasunie
heeft het voornemen dit
jaar een groot bouwpro
gramma uit te voeren
dat omvat 390 km hoofd
leiding, 100 km regionale
leiding en een verdere
opvoering van de capaci
teit van de compressor-
stations tot 330.000 pk.
Met dit programma zal
een bedrag gemoeid zijn
van circa f 600 miljoen.
De belangrijkste projecten
in dat programma zijn:
Gronings gasveldWarns-
veld (Gld.): lengte 134.2
km; diameter 122 cm (de
grootste diameter die ooit
in W.-Europa voor gas-
transport istoegepast).
Aannemer: Entrepose -
NBM, Den Haag.
Angerlo (Gld.) - Raven-
stein: lengte 42.5 km; dia
meter iae cm. Aanne
mer: SOCEA NV Heem
stede.
Ten Boer (Gr.) - IJsselmeer
Beverwijk: lengte 191.1
km; diameter 106 cm.
Aannemers: Ten Boer -
Hindcloopen: NV Alge
mene Internationale
Gasleiding Bouw, Breda,
en de rest van het tracé:
Ned. Pijpleiding Con
structie Combinatie, Den
Haag.
Beckscbcrgen - Rijsbergen
(N.B.): lengte 31 km; dia
meter 90 cm. Aannemer:
Ncd. Pijpleiding Con
structie Combinatie, Den
Haag.
Compressorstations: De ca
paciteit van het compres
sorstation Ommen zal
met drie compressoren
van elk 15.000 pk worden
uitgebreid, Ravcnstein en
Oldcboorn elk met één
compressor. De totale
comprcssorcapaclteit van
de Gasunie bedraagt na
voltooiing 333.000 pk.
d®| kijkt met voldoening naar de
liedje „Tutti mi giamo
londa". („Iedereen zegt dat ik
lond ben".) Het leven is best
Rijndelta, voooral als Je elke stoppelbaard van enkele dagen
vrijdagmiddag zo'n zeventien- oud, die hem een wat dreigend
honderd van die harde zweven- uiterlijk bezorgt, maar voor
de guldens in de achterzak van de rest is hij een erg aardige
je spijkerpak kan stoppen. kerel. Als hij klaar is met las-
bergt hij zijn spullen op,
stapt in zijn Alfa Romeo en
rijdt met grote snelheid naar
Castricum. Daar staat de bun
galow die hij voor enkele
maanden heeft gehuurd en
waarin zijn familie woont. Ze
ventienhonderd gulden in de
week. Voor zo'n bedrag hoeft
een mens zich 's morgens niet
meer te scheren.
Bianchi en Maderna zijn lassers,
evenals de Amerikanen John
ston en O'Brian die honderd
meter verderop werken. En
weer honderd meter verderop
staan, de Fransman Reveillon
en de Duitser Kristiansen, alle
maal lassers, die de lange stuk
ken pijp feilloos aaneensmeden.
Feilloos, want er is èèn harde
eis: in de 191 kilometer lange
pijp mag niet èèn gaatje zitten.
Het miniemste kiertje kan een
ramp betekenen. Vandaar de
zeventienhonderd gulden die de
Gasuniebazen graag betalen
aan de beste lassers van dit
halfrond. Over èèn enkele sta
len voeg doen twee mannen
ruim èèn uur. Als de las geslo
ten is, komt het controleappa
raat in actie.
Een kleine Japanner, die over het
stoffige terrein rondrijdt in een
ouderwets grijs autootje is met
dat werk belast. Ook een speci
alist, deze Keicho Mizuko. Hij
kruipt in de buis, wat vrij ge
makkelijk lukt door zijn gerin
ge postuur, dan legt een helper
aan de buitenkant een film
strook over de las en neemt
Keicho een röntgenfoto.
Als hij een handvol van die foto's
heeft verzameld start hij zijn
kleine auto en rijdt naar de
speciale ontwikkelpost. De fo
to's brengen het meest minu
scule gaatje genadeloos aan het
licht. Als Keicho zijn akkoord
heeft gegeven komt de isolatie-
ploeg, die elke las van een
jasje voorziet: een hechte laag
die bestand is tegen water,
zout, trillingen etc. De anders
zo stille Noordhollandse Scher-
metr waar de Gasunielassers nu
bezig zijn staat bol van het
geluid.
kepuffende pompen van de
bronbemaling. Die pompen
moeten ervoor zorgen dat de
metersdiepe geul, waarin de
pijp uiteindelijk wordt neege-
legd droog blijft en niet veran-
ratie zegt hij: „Het werk moet
voor een bepaalde tijd klaar,
omdat wij de plicht hebben onder
alle omstandigheden gas te le
veren. Deze nieuwe leiding ligt
naast de eerste pijp, die enkele
ma. Er wordt aan de boeren
een redelijk goede schadever
goeding gegeven en een oogst-
rierving. Dat verschilt per stuk
land, al naar gelang het gewas
dat er groeit op het moment
Bronbemaling
e buizen worden „opgeklotst". Daarna kunnen de lassers beginnen.
Op elk uur van de dag dreunen
er dieselmotoren, sputteren er
graafmachines en snorren Land
rovers over het land, in een
wolk van grijzige stof, volgela
den met allerhande passagiers,
Amerikanen, Irakezen, Hollan
ders en Algerijnen, kauwgom
kauwend en met clowneske
En als de mannen huiswaarts
zijn gelieerd, naar hun cara
vans op verschillende boerener
ven, naar pen: lonne'.jes langs
de kust of naar hun woonboten
in een van de Nrorhol'-ndse
wateren dan blijft op het land
hei getuid acii.er van de hak-
dert in een nieuwe route voor
de binnenvaart.
Het Gasunienajaarsoffensief 1971
is voor het 600-koppige leger
van de „Generaal" G. Haak tot
nu toe een doorslaand succes
geworden. Het offensief vordert
een kilometer per dag, dank zij
het feit dat het rollend materi
aal elk stukje land kan berei
ken zonder weg te zakken in
de kleffe brei. Elke kilometer
kost een miljoen.
De droogte is vooral belangrijk
voor de zogenaamde „side
booms", logge machines op
rupsbanden, die de aan elkaar
gelaste buizen (soms van een
paar honderd meter lang) ge
lijktijdig opheffen en vervol
gens in de diepe geul laten
zakken.
De meeste machines en onderde
len worden door het Gasunie
legioen met hun Engelse na
men aangeduid. Dat voorkomt
een Babylonische spraakver
warring.
Tot nu toe is niemand erin
geslaagd passende Nederlandse
synoniemen te vinden voor din
gen als „side boom". „Scaper-
yard Polly Picks en Go-Devils".
De enige die zich in de taal
van al deze landslieden ver
staanbaar kan maken is „Gene
raal" Haak de 53-jarige hoofd
opzichter die zeventien talen
min of meer beheerst.
jaren geleden langs het zelfde
traject werd gelegd. De vraag
naar aardgas neemt nog altijd
zo enorm toe, dat wij moeten zor
gen voor continuïteit in de
voorziening".
Generaal Haak voelt zich langs
de loopgraven tussen Groningen
en Beverwijk als een vis in het
water. Hij is een van de weini
gen, die het grote schema vast
in zijn hoofd heeft zitten en
daarom gunt hij zich geen tijd
zich in details vast te bijten.
Die details behoren tot de zorgen
van de aannemers: de Algeme
ne Internationale Gasleiding
Bouw, Breda en de Nederland
se Pijpleiding Constructie Com
binatie alsmede een groot aan
tal ondernemers, vaak afkom
stig uit de Streek waar het
internationale leger zich op dat
moment bevindt.
Voordat dit leger zich In de loop
graven stort hebben „kwartier
makers" in de maanden daar
voor een uitgebreide admini
stratieve procedure afgewik
keld. gesprcl 'icn gevoerd met
polderbesturen, hoogheemraad
schappen, het landbouwschap,
gemeenten, provincies, dc Pro
vinciale Planologische Dienst,
waterstaat en ten lange leste
de boeren, die moeten gcdo -cn
dat hun landerijen worden
opengewroet.
dat wij aan de slag moeten".
Een andere woordvoerder van de
Gasunie, de heer B. W. Hoij-
tink van de afdeling voorlich
ting vertelt dat er soms zelfs
hogere schade-uitkeringen
worden gedaan dan op grond
van de bedrijfssituatie verant
woord is.
Dure stier
„We hebben wel gehad dat er een
dure stier in het land liep, die
was geschrokken van zo'n „side
boom". Dat dier liep toen in
het prikkeldraad en raakte
licht gewond. Ook in zo'n geval
keren wij, via bemiddeling van
het landbouwschap uit. In die
streek doemden toen ineens
wel een heleboel fokdieren op,
die tegen het prikkeldraad wa
ren opgelopen. Nou dan zijn
wij niet kinderachtig hoor",
Haak: „Over het algemeen ver
loopt de operatie bijzonder vlot
In november moeten we Be
verwijk-bereikt hebben. Het is
een reuze voordeel dat we een
droge zomer hebben rehad. Dat
werkt voor alle mensen veel
ple7»e"iger.
Waar ze allemaal wonen" Non.
i, die hun families mcc-
pljp werken: Surlnamers, Liba-
nezen, Soedanezen, Amerika -
nen, Argentijnen, Joego-Slaven.
Perzen. Belgen, Ieren. Italia
nen, Nederlanders, Spanjaar
den, Duitsers, Engelsen, Bulga
ren, Tsjechen, Australiërs er.
Japanners.
„De grote pijpwerken worden
meestal uitgevoerd door gespe
cialiseerde Franse of Ameri
kaanse aannemers, vaak ge
combineerd met Nederlandse
bedrijven. Heel wat menser.
hier zwerven over de hele we
reld. 's Zomers in de Sahara, 's
winters in Zweden.
Wat generaal Haak dagelijks in
het belang van het werk ook
moet doen is het oplossen van
allerlei conflictjes en proble
men. Een onenigheid tussen
mannen of, een hoog oplopend
cer'Mci *i'*sen enkele side-
boom-machinisten en een P.E.N.
*i<nc n u- we"-,, laatste bi?
Haak komt klagen over het feit
dat ze zondermeer met die
grote dingen onder de hoog
spanningslijnen doorrossen".
De P E.N.-man: „Ik heb ze tien
tallen keren gewaarschuwd.
Als ze onder een hoogspan
ningskabel doorgaan met zo'n
grote kraan, dan moet je een
veilige marge houden.
Als ze de draad aanraken en ze
stappen uit hun machine zijn
ze reddeloos verloren. We heb
ben de laatste weken al enkele
keren gehad, dat een heel ge
bied ineens zonder stroom zat.
Als je dan navraagt dan weet
niemand iets. Maar wij moeten
dan wel de hele lijn controle-
Cruyffies
Over het tijdschema van de ope- Haak: „Dat gaat overigens pri-
Generaal Haak luistert aandach
tig naar het P.E.N.-beklag.
„Jullie hebben groot gelijk. Het
is levensgevaarlijk. Maar je
hebt met mensen te maken die
eigenwijs zijn. Ik kan niet bij
elke side boom een controleur
zetten". Het P.E.N. neemt ge
noegen met een zoveelste
waarschuwing. Het conflict is
geneutraliseerd. Haak: „Het
moeilijkste werk is het leggen
van de buis door een vaart of
kanaal. Dat is enorm precisie
werk. We maken tevoren een
mal op ware grootte. De buis
wordt dan precies in de vorm
van het bodemtalud gebogen.
Als hij eenmaal ligt mag er
niets wringen of buigen".
aan het eind van dit jaar het
'etrloen van side-booms lassers.
've-s. crondwerkers,
- -h »-g en bronmalers Be-
hcelkt zal gene-
ni weer op een
a'ttcn. „Goed
'e duur worden
- hij. Die Italia-
e- -> 1 "~n dat zijn
de Cruyffies onder de Ias-
PETER J. GERRTTSE
