HET ROMMELT
IN DE BOUW
Elke moeder
weent onder
dit kruis
De Kennedy-
Vrouwen
Markten en
veilingen
XÏ^BOOAMM
1971
■%ÏSDAG 21 SEPTEMBER 1971
LEIDSE COURANT
PAGINA 15
len de tijd daar was, toen Rosemary Kennedy
Lcneentwintig was, werd ze ondergebracht in
ten prettige inrichting, de St. Coletta's school
boor geestelijk gehandicapte kinderen in de
an Jefferson in Wisconsin, waar ze
Criendinnen heeft die onder dezelfde omstan
digheden verkeren en waar goed voor haar
bezorgd wordt. Die tijd komt, als het gezel
schap van normale mensen, zelfs al zijn dat
jiefhebbende broers en zusters, te verwarrend
jvordt voor iemand die het toppunt van zijn
bf haar ontwikkeling bereikt heeft. Maar haar
[nvloed zou verder reiken. Haar familie maak-
e dat haar leven anderen ten goede kwam.
feine mensen, bangemensen, mensen die niet
teker zijn van hun eigen waarde, van hun
plaats in de gemeenschap, mensen die bang
r de mening van anderen zouden de
joorten van de inrichting eerder achter het
jwakzinnige kind hebben laten dichtvallen,
niet de Kennedy's. Zij vrezen niets en nie
mand. Zij hoeven zich van het oordeel van
jnderen niets aan te trekken. Zij hebben geen
dkeuring nodig en vrezen geen afkeuring,
doen wat ze wensen en willen. Ze maakten
ikend welk kruis ze te dragen hadden, ze
:hten anderen die een dergelijk kruis moes-
:m torsen en later, in 1946, na de dood van
kun oudste zoon, richtten ze de Joseph P.
Kennedy Jr. Stichting op, een organisatie die
tich het lot van achterlijke mensen aantrekt.
te wijzigden het publieke standpunt dat tegen-
Amerika's miljoenen geestelijk gehandi-
lapten werd ingenomen,
bter dit alles stond Rose Kennedy. Door te
loen wat ze deed, door die eerste grote tra
edie te aanvaarden zoals ze gedaan heeft,
terkte ze haar eigen ziel en bereidde zich
daarmee voor op andere tragedies die haar
nog te wachten stonden.
Wat voor moeder was Rose Kennedy in de jaren
waarin haar kinderen opgroeiden? Ze was een
goede echtgenote en haar man was het hoofd
van het gezin.
In de jaren twintig verliet Joseph P. Kennedy
met zijn gezin zijn geboortestad Boston we
gens de onverdraaglijke discriminatie jegens
zowel katholieken als mensen van Ierse af
komst. De vader leerde zijn woelige kinderen
dat bet een voorrecht was een Kennedy te
zijn, en dat voorrechten verplichtingen mee
brengen. Ze droegen verantwoording tegen
over elkaar, tegenover hun ouders, hun om
geving, hun land, zelfs tegenover de wereld.
Terwijl de vader de stuwende leider was, ver
tegenwoordigde Rose, de moeder, het zacht
aardige, behoudende element.
Beide ouders waren veeleisend, hoewel op ver-
- schillende wijze. De vader eiste dat ze op tijd
aan tafel kwamen, de moeder zorgde er voor
dat dat inderdaad gebeurde. Bovendien was
zij het die ze elke zondag meenam naar de
mis in de St.-Aidankerk, hoewel ze er zelf
elke dag heenging voor haar eigen geestelijke
ondersteuning. En als het gezin zondagsavonds
aan tafel zat stelde ze vragen over de preek
en de dienst. Ze was lerares zowel als moeder
en van de vele lessen die ze gaf was mis
schien wel de belangrijkste dat de kinderen
respect dienden te hebben voor de man die
het hoofd van het gezin wasj Thuis en in het
openbaar maakte ze op elegante wijze duide
lijk dat hij nummer een was en daardoor
kreeg haar eigen persoonlijkheid meer glans.
Was ze een huisvrouw? Niet in de gebruikelijke
betekenis van het woord. Daar was ook geen
noodzaak voor. Haar man was de financiële
crisis van 1929 zonder veel verliezen te boven
gekomen. In de campagne voor de presidents
verkiezingen van 1932 was hij een van dege
nen die de geldmiddelen voor Franklin D.
Roosevelt bijeenbrachten. Hij werd eerste
voorzitter van de Commissie voor het Beurs-
wezen en als zodanig verklaarde hij, ironisch
genoeg, juist die manipulaties met effecten
voor onwettig, die hij gebruikt had om een
fortuin op te bouwen. En tenslotte, in 1937
werd benoemd tot ambassadeur van de Ver
enigde Staten aan het Engelse hof.
AI spoedig brak de tijd aan dat hij een huis kon
kopen zoals hij zich dat gedroomd had, niet
minder dan een statig buitenverblijf. Hij vond
het, een comfortabel huis van rode baksteen
met veel badkamers, en hij nam een binnen
huisarchitect in dienst. Wat Rose Kennedy
dacht van kamers met kostbare stijlmeubelen,
bekleed met prachtige zijden stoffen, en be
zaaid met breekbare siervoorwerpen weet ik
niet. Maar het is duidelijk dat ze wilde dat
door
Pearl S. Buck
haar huis ook een thuis zou zijn. Ze kocht
kleine stoeltjes voor de kinderen en
de meubels hoezen maken van een gemakke
lijk te onderhouden stof.
Ze vormde een tegenwicht voor de vermetele,
avontuurlijke man die de vader van haar kin
deren was. Zijn onstuimigheid en jacht op
succes vulde ze aan met haar kalme redelijk
heid. Aan de els die hij zijn zoons stelde, dat
een Kennedy iedere wedstrijd diende te win
nen waaraan hij wenste mee te doen, voegde
zij toe dat hij alleen maar zijn best hoefde te
doen. Hoeveel ze ook van haar huis hield,
Rose Kennedy was zeker geen huismus. Ze
was zichzelf, een volslagen vrouw, zowel bin
nenshuis als buitenshuis. In 1938 was ze een
vrouw van de wereld, de vrouw van een am
bassadeur.
Joseph en Rose Kennedy getrouwd,
ondanks tegenwerking van Honey
Fitz, Roses vader.
1RECHT Het rommelt in de
houw. Bij veel grote en kleine
-annemers dreigen ontslagen en
e sfeer onder de werknemers
'ordt er daardoor niet beter op.
iet wordt allemaal niet zo open-
Ijk gezegd, maar het fluisteren
nordt er niet minder om.
W de statistische cijfers liegen er
»ok niet om. Zelden zijn er zo-
•eel bouwvakkers werkloos ge
feest als juist in de afgelopen
taanden. Oorzaken? De bouw-
atroons die we erover trachtten
benaderen zwegen in alle ta-
en. Eveneens de Raad van Be
tuur Bouwnijverheid. Hun ant
woorden kwamen erop neer eerst
;ns af te wachten wat
'nnsjesdag zal opleveren. Want
iet kernprobleem ligt bij de
iverheidsflnancioring, waarmee
ninister Udink zijn gedachten
jver bouwen en breken waar zal
loeten maken.
lister Udink ziet het allemaal
et zo somber „In de komende
:n jaar is er voldoende werk-
legenheid in de bouwnijver-
ud. We zullen tenminste tot
ISO toe een hoog produktieni-
moeten handhaven. Uit
ogpunt van werkgelegenheid is
Ie bouw een veilige bedrijfstak",
tegt hij.
i vice-voorzitter van de Neder
landse Katholieke Bond van
yVerknemers in de Bouwnijver
heid, de heer J. M. Pot, denkt
/■iets genuanceerder over het pro-
/J bleem van de werkloosheid in de
r bouw en alles wat daarmee sa
menhangt. Hij staaft zijn denken
pok met cijfers. Hij wilde, in te-
ïenstelhng tot de werkgevers wel
lijn visie geven. Ons gesprek met
hem volgt hieronder.
at de bouwproduktie betreft is
iet nog steeds zo dat de over
bid de grootste opdrachtgever
Voor meer dan 50 °/o voor wo-
ingbouw, wegenbouw en utili
iitsbouw. Nu gaat de overheid
p een gegeven moment conjunc-
ïoutluurpolitiek bedrijven. Kijk, en
iSan pakt ze niet die snoepfa-
Lipriek, want daar heeft ze geen
'at op, nee, ze pakt de bouw in
kuif."
it draait toch allemaal weer om
Nieiiet geld. Wat hebben we over
terdyoor die bouwproduktie? Minis-
Udink kan nu wel zeggen dat
Boxèr nog voor lange tijd werk is,
isabpaar dat is maar betrekkelijk,
komt natuurlijk een ver-
idigingspunt in die nieuwbouw.
zullen we tijdig de krotop-
;iming ter hand moet nemen
Jag jroor vervangende werkgelegen-
""nqieid.
.daar zie ik nog niet zoveel van
ierdjmdanks de prachtige nota's die
het verleden hierover geschre-
n zijn. Minister Schut slaagde
niet in om aan zijn bouwpro-
[ramma te voldoen, maar nu kan
linister Udink wel hoog van de
-en blazen met zijn programma,
moet nog zien dat hij het wél
faalt."
bouw drijft nu eenmaal voor
t grootste gedeelte op de over-
eid. Dat korte-termijnpolitieke
jedoe, zo van: jongens nu in-
'ens de rem erop, de auto in ene
stilzetten, jongens daar
taan we en nu kan er ons voor-
•pig niets gebeuren de beta-
ngsbalans loopt lekker en ga zo
ïaar door - dat brengt de moei-
Tfkheden. Maar de overheid ver
beet, dat je dan niet ineens weer
JNIVERSITAIR
NIEUWS
.iGENINGEN (ANP) Aan dc
"yanclbouwhogeschool te Wagenin-
k"". zijn gesl. voor het kand. ex.
nbouwplantenteelt: A. West-
s Nootdorp.
Jbouw (technlschn-ec. richt.) G
I. Honselersdtjk.
_ens Den Haag. 7u'v<^^'n8,• T
PPtseh Cultuurtechniek :M. J. L. A.
tans Den Haag.
ng.J Sonneveld Naald-
intechnologie: M. Struis
hensmiddeelentechnologie (chem.
iplol. richting): J. F. M. Jeunink
e zijn gesl.: Aid. Elektro-
ck Dipt bac. techn. we-
(BTW): J. M. L. van Kuy-
en Haag.
em. techn. dipl. bacc. techn
sch. (btw): J. W. M. Rouwe-
n Haag.
it. dipl. (ir.) A. Koning Delft.
J. M. Pot, vice-voorzitter van de Nederlandse Katholieke Bond
van Werknemers in de Bouwnijverheid.
gas kunt geven om de auto met
hetzelfde toerental te laten
draaien."
Is het juist dat de werkloosheid in
de bouw juist bij het hoge perso
neel zo schrikbarend toeneemt
en dat er nog meer ontslagen
dreigen
„Ja. Ik zal u de laatste werkloos
heidscijfers van de Bedrijfsver
eniging Bouwnijverheid eens
noemen, dan kunt u zelf oorde
len. Het is de stand van 3 sep
tember van dit jaar, recenter
kan h,et al niet. 2282 bouwvak
kers waren vorig jaar 3 sep
tember werkloos, nu zijn het er
4981. Dat is meer dan het dub-
bele. Hetzelfde verschijnsel heeft
zich over de maand augustus
voorgedaan. Waren er in 1970
over die maand 1783 werkloze
bouwvakkers, in augustus 1971
waren het er 4262".
De oorzaak van de werkloosheid
in de bouwnijverheid moet dus
duidelijk naar Uw mening ge
zocht worden in het bouwbeleid
van de regering?
(ADVERTENTIE)
NEDERLANDS CONGRESGEBOUW
Prins Willem Alexanderzaal
Slechts één voorstelling
ENSEMBLE SENEGAL
AFRIKAANSE FOLKLORE
45 DANSERS/MUSICI
TRADITIONELE DANSEN
EXOTISCH, MYSTERIEUS EN
AUTHENTIEK, EEN
„FÉERIE AFRICAINE"
WOENSDAG 22 SEPT.
20.15 UUR
„Iri hoofdzaak zeker bij het bouw
beleid. Het is zo dat veel parti
culiere objecten worden afge
remd. De rijksoverheid voert een
bepaald vergunningenbeleid in
het westen van het land om de
spanning op de arbeidsmarkt de
kop in te drukken, maar dat
heeft natuurijk consequenties.
Temeer ook omdat er niet tegen
over staat dat in het noorden,
oosten en zuiden van het land
bouwproduktie tot stand komt
door diezelfde overheid. Als het
nu zo was dat men zei: we gaan
nu eens niet in Den Haag een
administratiekantoor neerzetten
ten behoeve van een rijksdienst,
maar in Groningen, dan zou het
anders zijn. Wat er nu aan ver
plaatsingen van rijksdiensten ge
beurt zet geen zoden aan de
dijk".
Waf is de oplossing? Het vergun
ningenbeleid veranderen?
„Op korte termijn zie ik geen op
lossing. Als we echter een ge
zonde bouwproduktie verkrijgen,
waarbij het werknemersbestand
constant blijft, dan zal er een po
litiek op lange termijn gevoerd
moeten worden en niet een poli
tiek van een regering die het
vier jaar uithoudt met opvolgers
die aan het beleid weer een an
dere zwengel geven."
„We zullen ons ook op lange ter
mijn moeten aivtagen waar we
nu precies behoefte aan hebben.
Minister Udink kan dan wel mooi
praten, maar in wezen wordt de
behoefte niet door Udink be
paald. Er zijn anderen die dat met
ons bepalen. We zullen nog veel
meer dan in het verleden van
wetenschappelijk materiaal ge
bruik moeten maken om te ach
terhalen wat er precies aan de
hand is."
„Kijk, we kunnen heel lang om de
hete brij heendraaien, maar het
komt in feite neer op de vraag
wat wij als Nederl. volk voor
de bouwproduktie over hebben.
Ik heb het al eerder gezegd, het
gaat om het geld en laat Udink
nou eens zorgen dat het geld er
komt, dan zitten we niet meer
met een werkloosheidsprobleem.
Dan hoeft het hoger personeel
niet bang te zijn voor ontslag.
„Minister Udink wil de bouw gaan
doorlichten. Prachtig, maar de
structuur van de bouwnijverheid
is allang doorgelicht en dat ge
beurt nog regelmatig door het
Economisch Instituut voor de
Bouwnijverheid. Dat is een onaf
hankelijk wetenschappelijk insti
tuut. Ja, ik begrijp best dat het
politiek gezien nooit zo gezellig
is om je daarmee bezig te hou
den, want dan moet je de conse
quenties van bepaalde nota's ook
accepteren".
Mogen we verwachten dat, afgaand
op wat minister-president Bies
heuvel in zijn regeringsverkla
ring heelt gezegd dat er meer
gelden beschikbaar worden ge
steld voor de woningbouw, daar-
„Minister Udink houdt wel degelijk
een grote slag om de arm. Daar
is-ie politiek heel sterk in. Na
tuurlijk kunnen er meer gelden
beschikbaar worden gesteld,
zegt hij, als de inflatie maar be
streden kan worden, maar hoe
dat moet gebeuren zegt hij niet.
Natuurlijk heeft de bouwnijver
heid in de toekomst nog een
enorme taak, ook al zijn de prog
noses van vroeger jaren volko
men fout gebleken, maar dan
hebben we vakbekwame mensen
nodig en juist die stappen bij dit
halfslachtige beleid uit de bouw.
De bouwvakker wordt meer en
meer bouwmonteur, maar er is
nog geen industriële bouwer in
staat gebleken goedkoper te bou
wen dan op de traditionele wij-_
„We hoeven ons echt geen i
wen te maken over te weinig
werk voor onze mensen, maar ik
houd er wel rekening mee dat
het aantal bouwvakarbeiders
vermindert, zowel door toene
mende mechanisatie als door re
geringscapriolen zoals de bouw
produktie verminderen, v
door het arbeldsbestand afneemt
en dan meteen weer vol gas te
gaan geven. Je mag dan niet ver
wachten dat er genoeg mensen
zijn. Gevolg: weer spanning op
de arbeidsmarkt, weer verhoging
van de bouwkosten, enzovoorts,
enzovoorts."
„Nogmaals, alles is op te lossen
met een goed structuurbeleid.
Kijk eens, ik ben ook geen doc
torandus in de economie zoals
minister Udink, maar ik heb wel
bedrijfsorganisatie gestudeerd.
In de bouwnijverheid beschik
ken we over een grote hoeveel
heid wetenschappelijk materiaal.
Het Economisch Instituut voor
de Bouwnijverheid in Amsterdam
heeft nogal wat nota's de
reld ingestuurd en zo heel
politieke verhalen naar fabeltjes-
land verwezen. Van morgen nog
kwam in de vergadering van de
commissie werkgelegenheid var
het N.K.V. aan de orde de vrij
stelling van militaire dienst vooi
jonge bouwvakarbeiders. Het
werd nief met zoveel woorden
gezegd, maar dat schijnt weer
op een bepaald niveau naar
ren te komen. Toen heb ik
zegd; ik kan u bij deze wel mei
delen, als dit gespeeld gaat w
den dan ga ik er even hard te
gen in als ik al eerder gedaan
heb. Want ik begrijp niet hoe
men tot een dergelijke besluit
vorming kan komen. Ik vind het
een levensgevaarlijke zaak. Je
gaat uit 't oogpunt van arbeids
marktpolitiek wel te verstaan
ik laat dus even in 't midden
hoe je denkt over de dienstplicht,
dat is een andere zaak je gaat
zo een zuigkracht uitoefenen
naar een bedrijfstak waar voor
de mensen gewoon geen emplooi
is. Hieruit blijkt dus hoe gevaar
lijk het is gemakkelijke oplossin
gen te zoeken voor problemen
die niet zo simpel liggen."
„Neem nou wat zo'n minister Udink
zegt: „Jongens, zorg dat je erbij
komt bij de bouw, er is voorlopig
voor de eerste tien jaar werk ge
noeg. Het is zo dat het werkne
mersbestand in de bouwnijver
heid fluctueert, dus op- en af
loopt, met de bouwproduktie.
Duidelijke voorbeelden zijn de
jaren 1967 en 1968."
„Maar die bouwvakarbeiders die
werkloos werden doordat de
bouwproduktie afnam gaan in
andere bedrijfstakken werk zoe
ken. Als ze dat gevonden heb-
gaan ze heus niet zo gauw weer
in de bouw terug als daar naar
genoegen van de overheid weer
werk ingepompt wordt. En daar
mee is het paard achter de wagen
gespannen, want die exbouwvak-
kers passen er wel voor om weer
in zo'n onzekere situatie te ko
men verkeren".
„Het is eigenlijk steeds weer het
zelfde liedje, sla een vakblad op
van x-jaren geleden en je kunt
precies hetzelfde lezen. Al met
al blijft het een immens pro
bleem. Ik ben van oordeel dat
we in dit kleine landje van ons
geen arbeidsmarktpolitiek kun
nen bedrijven. Dat moeten we op
Europees niveau doen, in Brus
sel. Als we nu denken als Euro
pese landen onafhankelijk van
elkaar maatregelen te kunnen
treffen en zo de Europese Ge
meenschap een dienst te bewij
zen, dan hebben we het toch wel
goed mis, dacht ik."
„Neem nu die duizenden bouwvak
arbeiders die in München werken
aan de gebouwen voor de Olym
pische Spelen. Die zaak loopt vol
gend jaar af. De bouwvakkers, en
daar zitten een heleboel Neder
landse pendelaars bij, komen werk
loos terug en dat vindt zijn weer
slag in een klein landje als het
onze. Dan zit ledereen te klagen
en te steunen dat die vloedgolf op
ons afkomt, maar dat probleem is
in ons land niet op te lossen."
„Van een werkelijke arbeidsmarkt
politiek is in de zes EEG-landen
geen sprake, al mag lan elke in
gezetene van die landen vrijelijk
in een ander land gaan werken.
We hoeven niet te denken aan
een oplossing zoals pendel op
lange afstand, mijn bezwaar is dat
men zich niets aantrekt van het
effekt dat heel grote projekten er
gens in Europa, die duizenden
bouwvakkers vereisen, hebben op
de arbeidsmarkt in de omringende
landen."
„Ik garandeer U dat we, als we het
geld ervoor gehad hadden, rustig de
Olympische Spelen voor Nederland
geclaimd hadden. Dan hadden we
ondanks alle wo.iingnood zonder
gewetensbezwaar een stadion
gebouwd, want het schijnt tot
onze stand te behoren om zoiets
te doen".
GERARD CRONÊ
22—29, postelein 30—85, spi
nazie 48—84, spruiten A 95—108,
spruiten B 99—109, prei 17—41, to
maten A 550—810, tomaten B 530—
560, tomaten C 410—430, tomaten CC
330—350, uien picklers 8—20, winter
peen 17, witlof 137—302 per 100 kg;
meloenen 50—75, bloemkool A 31—
118, knolselderij 5—38, komkommers
A 15—42, sla A 7—25, per 100 stuks;
(ln guldens per IOC
van 51-52 gram 9,50
am 12,15-12.40; 61-61
PRIJZEN (in
guldens p
3i70-3|80.'
ZEN (ln guldens): slachtrunderen
per kg extra kwal. 5,35-6,00, le
kwal. 4,70-5,20, 2e kwal. 4,15-4,40, 3e
kwal. 3,95-4,10; varkens per kg lev.
gew le kwal. 2,52 2,54, 2e kwal.
2,49-2,52, 3e kwal. 2,39-2,49; stieren
per kg alle kwal. 4,90-5,80; worst
koeien per kg 4,00-4,20; slachtzeu-
gen per kg 1,90-1,95; zware varkens
per _kg 2,25-2,40. MARKTOVER-
sr, handel en
zeugen lager, enkele prima',
VEEMARKT AMSTERDAM 20
esl. gew.): runderen 4,10-6,00
ns 3,05-3,08. HANDEL: runde-
alm, flauw; varkens kalm.
UTRECHT, 21
SEPT. - AANVOER: 528 dieren
handel stug. PRIJZEN (in gulden)
per stuk, tenzij anders vermeld)'
luxe paarden 1650-2150; werkpaar
den 1400-1775; oude paarden 1200
3-Jarlge paarden 1100-1450; 2-
per kg gesl.
A. Verschuyl op proefschrift „De
ziekte van Crohn (Enteritis regio-
nails)". Prom. prof. dr. J. F. Nu-
Suske en
Wiske
Het
brom
mende
brons
Lucky
Luke
In de
schaduw
der boor
torens
Tom en
Marian
