Kunstenaar Stefan Buys wil
iedereen betrekken bij een
prettige manier van wonen
li Voor Ad v. Ommen was
Spel zonder Grenzen
bloedserieuze ernst
SPEELBIELZEN VOOR JENAPLANSCHOOL
Beeldende kunst
vooraf bij de
planning halen
WEER VOOR OP DE
BOK NAAR WIJDER
HORIZONTEN
GLIBBERRIJM
Molen
gemaal
(27)
ZATERDAG 18 SEPTEMBER 1971
LEIDSE COURANT
PAGINA 5
LEIDEN Een stuk of acht vaders gaan aan
de slag om hun kinderen en die van anderen
op de Jenaplanschool te Oegstgeest aan een
speelplastiek te helpen. Het Jenaplan bekijkt
veel onderwijszaken vanuit een minder or
thodoxe gezichtshoek en een speelplastiek
kan daarbij erg nuttig zijn. Beeldhouwer
Stefan Buys, 28 jaar en wat aan de lange
bottige en spirituele kant („misschien hou ik
daarom wel van lange, slanke dingen"), heeft
de Jcnaplanners aan de plastiek geholpen.
Hij leeft in de ban van de „tekens", uitgedrukt
in schijnbaar zwakke krukjes of zwarte hou
ten kolommen en zijn plastiek voor de kin
deren verraadt die instelling. Hij maakte een
ontwerp met amphitheaterachtige mogelijk
heden. De enthousiaste vaders gaan nu knut
selen aan een horizontale en verticale struc
tuur van goedkope spoorwegbielzen 50
stuks en goedkoop waar straks de kinde
ren op kunnen lopen van de ene richel naar
de andere, kunnen klimmen of gewoon maar
aan hangen In de tussenruimten kunnen
groepjes of klassen rustig met het onderwij
zend personeel praten.
„Zeshonderd gulden voor de bielzen, honderd
voor het verbindingsmateriaal. Het is geen
geld. maar dan heb je toch iets haalbaars. De
écn ontwerpt, de ander voert het uit. Kijk. en
dat is juist iels dat ik mijn ideaal zou willen
noemen: je moet bereid zijn. deel te nemen
aan eikaars leven. Een mentaliteitsverande
ring in onze maatschappij is hard nodig. Nog
steeds is er de vrees voor hel onbekende,
voor iets waar men geen vat op heeft. Ik wil
gewoon graag in contact komen met groepen
mensen bij wie ik tevoren geen contact had
Het blijkt dan meestal, dat het heel leuk
gaat", belijdt beeldhouwer Stefan Buys, die
bijna geen beeld meer houwt, maar des te
meer construeert in de ruimte.
Toen hij 13 jaar was kwam hij met zijn ouders
uit Amsterdam naar Leiden Zijn voorvaders
waren scheepsbouwertjes, die veel met hout
en later met metaal werkten. ,.Dat is bij mij
geloof ik, nog wel terug te vinden". Eigens
in de kamer staat een zwart soort schand
paal in hout; zoiets treft je oog. de uitleg
komt straks wel. Na de academies van Den
Haag en Den Bosch woont en werkt Stefan
Buys nu in z'n atelier aan de Vestestraat.
een oud huisje, waar nog wel een kunste
naar in mocht, in een verpauperde afbraak
buurt, waar alles aan het verkorrelen is.
„Doodzonde, dat die buurten verdwijnen",
vindt Buys. ,.wat meer subsidie »erin steken
om de woningen intern wat op te laten
knappen en het zou een reuze leuke buurt
kunnen zijn-
In de doorbraakregionen bij de Hooigracht laat
Stefan Buys menig geestelijk traantje van
verdriet. „Er is geen boom meer te beken
nen; alles stoppen ze vol met plasticzakken,
polyester en betonnen speeltuigen voor kin
deren die er bijna niet meer kunnen spelen.
Hoogst onaantrekkelijk. Maak er iets aardigs
in groen en dan wordt deze eind 19e eeuwse
gaslichtachtige dorre toestand plezierig voor
iedereen die er komt. Hetzelfde geldt voor
het asfalt van de Haarlemmerstraat. Als het
verkeer daar voorgoed verbannen is komt de
sierbestrating. Laat de gemeente jongens met
ideeën inschakelen, een beetje honorarium
meer om een plek aantrekkelijk te maken
Ook de winkeliers, die begrijpelijk het meest
aan de portemonnee denken, kunnen hun
steentje bi jdragen".
Vlet de Merenwijk ziet Stefan Buys het een
zelfde onbevredigende kant uitgaan: eerst
bouwen en daarna pas de opdrachtjes om de
omgeving leefbaar te maken. „Lantaarns, te
gels en boompjes moeten er tóch worden
gezet, kost tóch geld. Waarom dan eerst niet
eens met kunstenaars gesproken over die
lantaarnpalen en tegels.' Beelden? Goddank,
die tijd is voorbij. Niet dat ik iets tegen
beelden heb, hoor. maar een beeld sec. los
van iedere architectonische relatie, slaat op
niets.« Het gezellige bronzen beeldje op sokkel
kan thuis horen in een park maar niet een
flatbuurt waar het iets ridicuuls wordt tus
sen de tien verdiepingen erom heen".
3uys zou de gemeentelijke diensten aangevuld
willen zien met groepjes mensen die erover
kunnen praten en met ideeën komen die
soms briljant kunnen zijn. De bewoners moe
ten erover mee kunnen discussiëren, omdat
die weten wat er in hun eigen omgeving
gebeurt, „Van talent wordt veel te weinig
gebruik gemaakt. Iedereen die de mogelijk
heid en de zin heeft moet met de gemeente
kunnen praten over zijn eigen buurt. Ge
woon meteen beginnen en niet eindeloos
wachten op besluiten Verder maak ik me
sterk ik weet dat er weinig geld isdat
er heus wel mensen te vinden zijn die willen
meewerken om iets van zo'n Merenwijk te
maken zonder er een dik honorarium voor te
vangen. Ik heb vaak het idee. dat de beel
dende kunst daar wordt ingeschakeld waar
de zaak al verziekt is. In de Leidse binnen
stad bijvoorbeeld is het al bijna te laat: ze
ruimen maar op en vernielen veel van wat
bewaard had kunnen worden kijk maar
eens naar Haarlem, waar dat wèl allemaal
Stefan Buy
werkt
dagen op de Jelgers
STEFAN BUYS
makliniek, waar hij creatieve therapie geeft.
Dat doet hij al vier jaar en in die tijd is zijn
eigen mentaliteit door het contact met zo
veel verschillende mensen veranderd. „Ik zou
steeds meer willen, dat gebruik wordt ge
maakt van alle potentieel dat met do omge
ving van de mens in verband staat. Dat is
het sociale beeld van deze tijd. In deze
mentaliteitsverandering kan de beeldende
kunst een kleine rol spelen. Maar als je mee
wilt doen moet je ook de weg kunnen
vinden en dat is vandaag nog erg moeilijk".
„Pierre Jansen praat heel fijn over schilderijtjes,
die op een afstand van je blijven". Buys
hoort liever praten over de plek waar ieder
een woont en leeft. „Kijk eens naar Flevo
land, een zee van verrukkelijke ruimte.
Maar er zijn weer die smalle straatjes met
auto's erlangs. De mensen hebben de nieuwe
buurten al weer onleefbaar gemaakt, on
danks een geniale Meerpaal in Dronten, die
niet meer goed kan maken wat er fout is
gegaan".
Kunstenaar Buys is een mens en wil prettig
leven in een even prettige omgeving. Het
fascineert hem hoe ruimte door vorm ont
staat. In zijn „tekens" gebeurt wat, „ook in de
vrouw die met een kinderwagen langs zo'n
driedimensionaal geval loopt en „toch weer
wat gezien" heeft. Als ik per dag duizend
auto's moet zien. z.ie ik liever duizend beel
den staan Hoogte en diepte boeien me. Ik
zoek hierin naar een heldere, puré, ondub
belzinnige oplossing: het „zich-zelf".
TON PIETERS.
..Ik zet er principieel punt achter"
KI PHEN A D. RIJN Gis
irgen werd
Ad
p een zonnig terrasje
oonplaats bij het
kJ r,olijk klapperen van een lap-
tsvlag, samengesteld uit de
leuren van vijf nationalitci-
dundoek zonder gren-
ïstoken door een wesp.
J en;
Hij likte even de gebles-
*rdc vinger en was de steek
ergeten. Een paar uur
:1de hij me vanaf Schip-
of het met 't stukkic
^joor de kranl wilde lukken.
as liegen, maar het laatste mo-
ent was het Palma geworden.
rjF.en routinevlucht. Dc volgcn-
.k kan ik helemaal oj>
je.'iS trhaal komen als ik naar Bei-
note »et en Manilla moet".
1.00-15
i Ommen, die de Alphense
"gï oeg in het Spel zonder Gren-
Essen mede naar een
plaats heeft gediri-
geerd, heeft definitief een punt
gezet achter het zeskampwerk.
..Ik kap ermee, of mijn ploeg
zou een beroep op mij moeten
doen als ze me erbij willen
hebben een volgende keer Dat
zou met Kerstmis kunnen zijn.
In de loop der tijd hebben we
heel goede contacten opge
bouwd met de Engelse ploeg
van Blackpool; mogelijk zit er
met de Kerstdagen een ont
moeting in Engeland in. Maar
verder is het uit. Ik vind het
and
J. Zui
Willi
irshuö
Alcxi
We zijn een weldadig en meelijdend volk,
dat mag wel eens even verteld.
Voor 't oog van duizenden kijkers
ritselden we dan met ons geld.
We offeren graag voor ieder goed doel
daarmee spreekt ons bekende meelevend gevoel.
We zijn een weldadig en meelevend volk
al wordt het soms gierig genoemd
maar onze openbare weldadigheid
wordt langzaamaan wereldberoemd.
We vallen niet dood op een duit of een cent,
voor de buis zijn we vast en zeker geen krent.
We zijn een weldadig en meelijdend volk
naar het zeggen van Mies of van Duys-
We vragen zelfs nimmer wisselgeld terug
en gaan dan tevreden naar huis.
En stapelen zich de miljoenen hoog op
dan staat heel ons volk een nacht op z'n kop
voor die gretige, grijnzende, glimmende buis.
lijn. dat ik dit hele ingewik
kelde circus met zijn entourage
heb mogen opzetten voor de
gemeente Alphen en haar in
woners niet alleen (internatio
naal heeft Alphen er een stuk
image en goodwill bijgekregen)
maar ook voor de KLM. die ik
voor een honderdmiljoen kij
kers een heetje in het zonnetje
kon zetten. Zonder dc mede
werking van de KLM had ik
deze inspanning nooit kunnen
opbrengen".
Vliegproduktie
Ad van Ommen, die van zijn 45
jaren er 13 in Alphen heeft
doorgebracht („heel toevallig,
omdat ik er een goed huis kon
krijgen"), is zijn Twents accent
niet helemaal kwijtgeraakt
Het maakt hem nog iets nuch
terder en energieker dan hij al
is. „De twee jaar, dat ik aan de
zeskamp heb meegedaan, kon
ik volledig m'n krachten blij
ven geven aan de KLM. De
medewerking van de maat
schappij ging zover, dat ik
mijn gehele produktie kon ha
len met vlieguren op intensieve
routes naar Chicago. New York
en Montreal: viermaal 17 uur
vliegen per maand. Donderda
gavond had ik feitelijk op Cu-
raao moeten zijn. Ik vertelde
dat het voor mij zo kort na
Essen fysiek en mentaal nog
niet mogelijk was om voorop
de bok te zitten. Men hield
weer rekening met me. Ik be
gin nu opnieuw met m'n nor
male leven"
KLM-gezagvoerdej- Van Ommen
is, zeals men dat noemt, een
sociaal bewogen mens. Een
paar j^ar was hij voorzitter
van de Vereniging van Neder
landse Verkeersvliegers. „Ik
Communicatie,
geld, teamgeest
(en de KLM)
hebben dit
mogelijk
gemaakt
kon opzetten' In Essen wist
Ad van Ommen, dat er 'een
hoge plaats inzat. In het begin
ging het een en ander mis.
Toen Van Ommen voor miljoe
nen Europeanen met het grote
extra-puntenschild een beetje
voor joker stond voelde hij, dat
het moreel, de ervaring en de
teamgeest van zijn ploeg het
zouden redden „We moesten
banque spelen
bless
ïide Ria
Riet
•eld-van
gang heeft bei
3e grootste lof heeft de nu aan
rust toezijnde vlieger Van Om
men voor zijn ploeggenoten, die
eén groot gezin zijn gaan vor
men („zonder verloofdes en
echtgenoten wilde men een
dagje aan zee in Haamstede
doorbrengen; de hechte onder
linge sfeer is er nooit uitge-
TON PIETERS
AD VAN OMMEN
klein
Kloc
of Mer-
tens op categoraal gebied bij
alle onderhandelingen die er in
zijn gevoerd". Die sociale in
stelling heeft hij ook als Alp
hens ploegleider waar
:agvoerder op de lele-
Gelukkig formule
Ad \an Om-
rdelijk gelooft
eerlijk
heid. „Met alle miskleunen die
ik ook gemaakt heb zijn die
twee dingen er met de Alphen
se ploeg uitgekomen Met een
formule die boven de strikt
Alphense begrippen heenging
hebben we een succesvolle
strijd in Europa kunnen leve
ren; we volgden de weg van
communicatie, geld en top
sporters en top-sporters en be
paalde plaatsen om rust in de
ploeg te krijgen. In Doctinchem
bijvoorbeeld waren we mentaal
2000 supporters"
Met de intermenselijke communi
catie ontzettend belangrijk
bij dit serieuze spel stond of
viel de zeskamp. Ad van Om-
hij of zij aan toe was. „Ik heb
m'n fouten gemaakt, maar d. n
ver vóór de wedstrijd; ik had
de tijd om ze te herstellen
Psychologisch ben ik
aal
die
aangewezen was op rugge
spraak met de coaches. Ik heb
veel in het Verre Oosten gevln
gen en daarvan heb ik geleerd,
dat je met een goede teamgeest
betere prestaties maakt. En
dan het geld Dat moest een
paar jaar doorgaan. Steeds
professioneler werd het Orga
nisatorisch klopte het prima Ik
Maar ik hou van af. maar dan
Het geld kwam er
Captain Van Ommen, die vroeger
kunstschilder cf wielrenner
wilde worden, heeft altijd ge
zegd: „als het fout loopt met de
zeskamp in Alphen ligt het aan
de financiën gn de specialisten
die tenslotte geld kosten. Wei
hebben nu zo'n 75 mille uitge
geven. De helft weid door de
gemeente gegeven, de rest
kwam van industrie en inwo
ners. Ik vind, dat de gemeente
financieel méér heeft gedaan
dan redelijkerwijs verwacht
mag worden. Buiten hun
schuld hebben industrie en
Alphenenaren wat minder in
de bus geblazen, maar er was
niemand die een degelijke ad
LISSE. In de
Lisserpoelpolder,
waarin de laatste
jari
nieuw dorp is
gegroeid, staat
deze molen. Een
molen vanhet
-ype grondzeiler.
waarvan de wie
«en een vluch i
nebben van 26.90
meter. Het bouw
v.ar is niet offi
cieel bekend, maai
TtlMi ïi'r
deskundigen nemen aan. dat dat 1676
is geweest. De mok,; siaat aan de Ringv.mu i ten oo .en
van Sassenheiin. Enkele jaren geleden werd hij gerc
reerd, bij welke gelegenheid er ook een elektror
werd geplaatst. De vijzel is in staat het water 3.40 i
op te voeren.
istau-
