Bob Alberts van fotograaf tot cineast Rients Gratama Knollentuin op tv-scherm TV vanavond TV morgen Terugblik Radio vanavond Radio morgen iAGINA 2 VRIJDAG 17 SEPTEMBER 19. In 1961 voltrok zich een ommekeer in het artistieke leven van cineast Bob Alberts (41) tót dal jaar en sinds 1949 een internationaal-bekende persfotograaf, wiens naam in een lij vig Duits standaardwerk over foto grafie genoemd wordt als één van de 200 „Fotografen der Welt". „Ik weet niet wat dat inhoudt, maar als die schrijver van dat boek dat vindt, denk ik dat ik toch wel wat gedaan heb op dat gebied", zegt Alberts in de ruime en diepe Amsterdamse grach tenhuisparterre waar hij sinds kort woont, denkt, filosofeert en de kanali sering van zijn creativiteit uitbroedt. Die creativiteit uit zich sinds 1961 vrij wel geheel op filmgebied: opdracht- werk voor tv (documentaires-met joumalistieke-inslag voor verschillen de omroepverenigingen, o.a. voor VARA's „Achter het nieuws"; hij werkte ook lange tijd samen met Net ty Rosenfelt voor „Een mens is maar een mens"); bedrijfsdocumentaires; eigen produkties over onderwerpen die hem interesseren (o.a. op het ter rein van de experimentele film). Hoe wel hij vóór 1961 nog nooit een film camera had gehanteerd, nam hij heel vermetel toen een relatie er iemand voor zocht het filmwerk op zich voor een tv-documentaire over de schilder Willink. Nu maakt hij praktisch geen foto's meer.. „Het was een grote stap, die ik me toen niet realiseerde", zegt Alberts. „De enige overeenkomst tussen toto- graferen en filmen is dat je voor alle twee met lichtgevoelig materiaal werkt. Een goeie fotograaf is voor mij de man die bij een gebeurtenis duidelijk kan maken, waaróm het gebeurt; waaróm iemand honger heeft of waaróm iemand een kop thee drinkt. Dat wordt altijd wel op een bepaald mo ment zichtbaar en als je dat moment kunt fixeren, dan ben je een uitste kend fotograaf. En dan heb ik het dus niet over het nieuwskiekje op het mo-* ment dat de koningin zwaait. Met fil men fixéér je echter niets; filmen is geluid, beweging, ritme. Dat is veel intensiever, enerverender. Geluid vind ik 50 pet van een film. Voor een film moet je een langere adem hebben; de moed niet verliezen; steeds op je on- derwerp blijven zitten, soms weken achtereen; steeds weer de concentra tie opbrengen om dat zwaarwichtige technische apparaat van de film te be heersen: de mogelijkheden kennen van beeld, geluid, licht; mensen diri geren waarheen je ze hebben wilt. De afhankelijkheid van al die factoren waar je rekening mee moet houden, werkt vertragend Als je fotografeert, ben je net als een schilder alléén in je atelier; zelfs in een grote massa van honderdduizend mensen ben je als fotograaf alleen. Sociaal-bewogen Pratend met Bob Alberts vallen een dui delijke sociale bewogenheid en een gevoel voor psychologisch-nadenken bij hem op. Beide zal hij ook graag in zijn werk verweven. Erg geboeid heeft hem bijvoorbeeld het werk voor 4 iilms voor de Westdeutsche Rund funk waarvoor hij vorig jaar 6 we ken in Amerika is geweest. Daar i film drukkerij. heeft hij o.a. een film gemaakt over het navigatiesysteem van de Jumbo- Jets;, over de technische hogeschool Bob ontspant zich v e spannende opdracht. in Boston, waar een aantal mensen zich bezighoudt met een bijzondere vorm van ontwikkelingshulp: het ont werpen van eenvoudige en betaalbare apparatuur om ter plaatse weten schappelijke werk te deen; en een film over een Duitse geleerde op het gebied van de elektronica, die van Amerika naar Duitsland was gepatri- eerd, daar echter niet meer geaccep teerd werd en moest ervaren dat er in Europa voor wetenschappelijk werk te weinig middelen beschikbaar wor den gesteld; zodat hij met een zekere tegenzin opnieuw naar Ameril^i is gegaan. Dat filmwerk en ook Amerika zelf hij zag in Chicago ook de slums en af grijselijke armoede heeft hem enorm geboeid. „Als je als jongetje uit Europa in Amerika komt, heb je alleen al 3 weken nodig om het la waai te verwerken", zegt hij, en als Alberts èrgens een hekel aan heeft, dan is het aan lawaai. ,,lk word al agressief als ik een bromfiets hoor met een aantal decibellen dat ik nel niet kan verdragen Daarmee valt het woord agressiviteit en dat is de basis van een stuk levens filosofie van deze filmer. Hij weel zichzelf een redelijk agressief mens hij ergert zich heel gemakkelijk aan bijvoorbeeld een leverancier die misbruik maakt van een monopolie positie maar hij heeft zijn agressi viteit omgebogen tot creativiteit, het geen hij als een soort zelftherapie be schouwt. „Ik weet dat het nutteloos is om agressief te zijn; bovendien: als je iemand op zijn bek ramt, dan mag dat niet en ga je de gevangenis in en dan word je gemanipuleerd En ik wil niet dat er iets met mij gebeurt waar ik zelf geen hand in heb; dat is een soort syndroom dat ik overgehouden heb aan de oorlogsjaren." Met een overmaat aan creativiteit heeft Alberts behoefte om bezig te zijn met dingen die hem interesseren, ook al zijn dat dingen die helemaal niet com mercieel verantwoord zijn. Hij zou vreselijk gefrustreerd raken als hij die dingen niet kon doen. „Waarom ben ik verplicht om alleen maar dingen te doen die geld opbren gen? Mijn winkel drijft op het op- drachtenwerk, dat ik graag doe en dat ik graag zo goed mogelijk doe, al is het alleen maar om steeds be zig te zijn met de materie, om filmisch in conditie te blijven, zoals een pia nist vingeroefeningen doet. Een aan tal dagen*per week verhuur ik me als hef ware met mijn hele hebben-en- hcuen aan de omroepverenigingen, soms alleen als cameraman van een regisseur. Daarnaast probeer ik per jaar 2 a 3 eigen produkties te maken, waarvan de kosten vaak moeizaam in fasen terugkomen." In-die eigen produkties leeft hij zich uit. Onlangs was er een documentaire over de vrouwelijke coureur Liane Engeman op de tv: dat was zo'n eigen produktie. Zo heeft hij ook eens een film gemaakt over een oude (72-ja- rige) danser in Parijs, een emigrant uit Rusland die nog danst en hoopt op zijn terugkomst („die man is zó groot van karakter, dat het helemaal niet droevig was; dat fascineerde me"). Maar vooral de experimentele lilm trekt hem; zo comprimeerde hij bijvoorbeeld een tijdsverloop van 48 uur in 9 minuten film om de relativi teit van de tijd (met frappante ver anderingen alleen al in de intensie van het geluid) uit te drukken. Hij heeft ook met Rijk de Gooyer en met Jan Cremer wel eens wat gedaan. Uit zo'n gesprek over allerlei filosofi sche flarden gaat vooral Bob Alberts als méns leven, als onmiskenbaar ge voelig'mens, met een zekere kijk op mensen omdat hij altijd met mensen omdat hij altijd met mensen bezig is. Die gevoeligheid blijkt ook als hij vertelt van het profile dat hij in Zwe den maakte van een groot Zweeds econoom, die als hij over straat liep, met zijn boek onder zijn arm, met zijn rechterhand de hand van zijn vrouw vasthield (hij 70, zij 71). „Als je zo'n moment kunt registreren en overbren gen, vertel je méér dan wanneer je een heel huwelijksleven zou gaan ana lyseren." Ook een dag in het leven van Pompidou tijdens een verkiezings campagne heeft hij eens gefilmd. Eigen land Na een gedegen foto-opleiding (o.a. bij fa) heeft Alberts, wiens ouders in 1934 uit Duitsland naar Nederland emi greerden, als fotograaf voor vele bla den en persagentschappen (o.a. DPA, Stern) gewerkt. Dat werk heeft hem naar Zuid-Amerlka, naar Afrika, naar het Midden-Oosten gebracht. Hij heeft van 1952 tot '57 veel gezwor ven, vaak ook niet gefotografeerd. Hij had een geweldige reisdrift, ziet nu meer en meer tegen reizen op. Hij was ook een fervent autorijder In al lerlei sportwagens, en ook die wilde haren zijn er wat af, al rijdt hij nog in een ISO Rivolta en soms voor zijn plezier wat rondjes op Zandvoort. Hij heeft vele bedrijfsreportages en fo toboekjes voor bedrijven gemaakt. In zijn fotoloopbaan waren 2 Leica's en een tandenborstel vaak als uitrusting genoeg; nu, in zijn filmcarrière (ca. 200 actieve lilmdagen per jaar), heeft hij zich toegelegd op een zeer goed en uitgebreid equipment, Hij werkt altijd met Iree-lance-medewerkers. Hij houdt de Bob Alberts Ciné Produk ties (Independent Television Service voor buitenlandse tv-produkties) graag bewust klein en ook zijn gram mofoonplatenmaatschappij Ketchup Record Productions zal nooit groot worden de volkomen oncommerciële plaatjes die hij liet persen, zoals een stukje van een van elke akkoorden schema's losstaande muziek en een waarachtig klankbeeld (in de cast van medewerkers worden ook politiehon den genoemd) van de bezetting van het Maagdenhuis. Maar ook dat hoort bij Bob Alberts, die heel wat van de wereld heeft gezien, maar die toch bewust gekozen heeft om in Neder land te blijven, „omdat ik daar de minste kans loop, gemanipuleerd te NEDERLAND I NOS 10.45 uur Schooltelevisie 18.45 uur Pip en Zip 18.55 uur Journaal VARA 19.05 uur Het Byrds- syndikaat, pop 20.00 uur Journaal 20.21 uur Met de muziek m 21.30 uur Het Ombudsuur: U 22.40 uur Journaal NEDERLAND II NOS 18.45 uur Pip en Zip 18.55 uur Journaal 19.05 uur Ter visie NCRV 19.30 uur De koerier van de keizerin, film 20.00 uur Journaal 20.21 uur Arsène Lupin 21.10 uur Cabaret Rients Gratama 21.55 uur Hier en Nu 22.20 uur Kast kijken 22.30 uur Journaal NEDERLAND I NOS 10.30 uur Ekonomie, Teleac 16.00 uur Journaal AVRO 16.02 uur Rikkie en Slingertje 16.25 uur Hotdog 16.45 uur Stuif-es-in NOS 18.45 uur Pip en Zip 18.55 uur Journaal AVRO 19.05 uur De Mary Tyler Moore-show 19.30 uur Poets 20.00 uur Journaal 20.21 uur Drieluik 21.10 uur De versierders, film 22.00 uur Sportpanorama 22.50 uur Journaal NEDERLAND II 19.05 uur Jan Zwartherdenking 19.25 uur Nader bekeken 19.50 uur Dagsluiting 20.00 uur Journaal KRO 21.21 uur Zomertheater 21.45 uur Brandpunt 22.15 uur Epiloog 22.20 uur Journaal Afscheid van mr. Den Daas als operadirecteur (Van onze muziekredactie) Talloos velen hebben gistermid dag afscheid genomen van mr. J. den Daas, die het directeur schap van de Nederlandse Ope rastichting overdroeg aan Hans de Roo, vroeger directeur van het Residentie Orkest. Dit af scheid betekende overigens niet, dat de heer Den Daas alle banden met de opera ver breekt: hij gaat nu deel uitma ken van het operabestnnr en via het Holland Festival blijft hij voorlopig nog nauw met de opera verbonden. Voor de afscheidsreceptie was de meest strategische plaats geko zen die in Amsterdam te vin den was: het nog niet eens officieel geooende Japanse Okurahotel vlak achter de oude RAI. Niets immers zou mr. Den Daas liever ziin geweest dan dat op de plaats van die oude RAI nu al het nieuwe muziektheater had gestaan. waarvoQr hij zo energiek heeft gevochten en dat de Neder landse opera, nog altijd „in wording", eindelijk in staat zou stellen zich volledig te ont plooien. De maquette van dal muziektheater, waarvan het lot nog altijd onzeker is. was in do receptiezaal opgesteld. Namens de door andere werk zaamheden verhinderde minis ter van Cultuur. Recreatie en Maatschappelijk Werk werd een brief voorgelezen vol waardering voor de scheidende directeur. Ook in de toespraken namens het operabestuur en het operapersoneel werd ge wag gema 'kt van de moéJIDke omstandigheden waaronder Geen sta-in-de-weg meer. Net zoals een ingebouwde t.v. iv dit het nieuwste ip meubel- gebied: het ingebouwde elek tronische orgel, in een wand- meubel. Deze nieuwe Neder landse meubelserie werd op ie Firato in de Amsterdamse RAI gelanceerd. De elementen heb ben een breedte van 58 en 88 cm, zodat men iedere com binatie kan maken. Een der gelijk orgelmeubelcombinatie heeft een oneindig aantal va riaties in opbouwmogelijk- heden. Het meubel is staand, dus men hoeft geen gaten in de muren te boren, hetgeen nogal eens problemen oplevert mr. Den Daas had moeten wer ken. Hij heeft met veel tact en een groot improvisatievermo gen de Nederlandse Opera stichting door menige crisispe riode heengeloodst. Herdenking Jan Fabricius ASSEN (ANP) Op 30 septem ber zal in Assen de honderdste geboortedag van de schrijver Jan Fabricius worden herdacht met een opvoering van zijn to neelspel „Seideravond", door de Stichting Theater. De eerste exemplaren van een herdenkingsbundel over Jan Fabricius en zijn werk zullen die avond worden uitgereikt aan Charlotte Kohier en Paul Steenbergen. Van 27 september tot 3 oktober is er ook een expositie in Assen, waar programma's, fotomateri aal en decorontwerpen en des tijds door het beroepstoneel ge speelde stukken van Jan Fabri cius te zien zullen zijn. Beach Boy in gevangenis De voornaamste zanger van de Amerikaanse popgroep Beach Boys, Carl Wilson, heeft van een federale rechter toe stemming gekregen in ge vangenissen, ziekenhuizen en weeshuizen op te treden bij wyze van vervangende dienstplicht. Wilson, die ook gitaar speelt, beloofde dat hy de andere leden van groep zou meenemen by deze :on- certeu. Rechter Harry Pre- gerson sprak van een unieke alternatieve dienstplicht. Volgens hem is in gevatige- cment nodig met bet oog op hetgeen in de gevangenis van Attica is gebeurd, waar bij een opstand 41 mensen het leven bebbén gelaten. De pacifist Wilson verzet zich al sinds 1967 tegen de ge wone dienstplicht cn liet het aankomen op een rechts- Ned. musici in wereldorkest Twee Nederlandse musici zul len deel uitmaken van het wereldorkest, dal onder auspiciën van de Federation of people-to-peoplc-programs in de Ver. Staten enkele con- -*rten geeft. Het zijn de tweede hoboïnt van het Rot terdams Philharmonisch Or kest Henk Heunen en de alt violist A. Schutter van het concertgebouworkest in Am sterdam. Het Orkest, dat eind oktober optreedt, wordt geformeerd uit 140 musici: 50 Ameri kanen en 90 uit andere delen van dc wereld. Na drie repetities in Carnegie Hall zal dit World Sym phony Orchestra o.l.v. Arthur Fiedler zich op 22 oktober in de Philharmonic Hall in Lincoln center in Lincoln Center in New York presenteren. Max Velthuys onderscheiden Max Vclthuijs. grafisch ont werper uit Den Haag, ver wierf een gouden medaille op internationale biennale van illustraties van kinder boeken te Bratislava, -or zyn prentenboek Der Jungc und der Fisch. Tegelijkertijd kreeg de Duitse Bincttc Schroder een gouden appel voor haar prenten boek Lupinckc, dat ook in het Nederlands is versche- HET TROS-progTamma „Het stond In de sterren" had iets vertederend» voor ons. Voor een deel Is dat natuurlijk een kwes tie van jeugdsentiment. Eddy Christian! was als zanger voor al enorm populair in de begin jaren van de oorlog. Engels mocht toen niet, Duits lustten we niet en derhalve maakte het Nederlandse lied een ongekend»' bloeitijd door. Er waren toen natuurlijk meer populaire vocalisten. Maar Eddv spande de kroon. Omdat hij heel simpele, maar ook heel melo dieuze iiedjes zong. Dingen die gemakkelijk in het gehoor la gen, tot meezingen noopten, maar die tcch geloven we nu voldeden aan een mini mum van goede smaak. Eddy is sindsdien lange tyd alleen werkzaam geweest als (knap pe) gitarist. Maar de laatste tyd zijn die oude liedjes weer populair geworden. De reden Het populaire Nederlandse lied is afgedaald tot een absoluut- minimum-peil (beste bewijs: het enge TROS-programma „Op losse groeven"). Tlleen jeugdsentiment? We ge loven dat heel veel jongere kij kers de simpele, maar smaak volle. liedjes van Eddy Chris- tiani zullen verkiezen boven het juke-box-onbenut dat in ,,Op losse groeven" wordt opgevoerd. Het TROS-programma kreeg geen evenenientaire vormgeving. Maar er zaten wel een paar leuke dingen in. De bloemlezing uit Eddy's fanmail van destijds bijvoorbeeld en zyn oprechte waardering voor grootmeester- gitarist Django Reinhard. En natuurlijk de vele, vele liedjes die door Christiani enorm popu lair zijn geworden. Overigens: van Eddy Christiani wordt gefluisterd, dat hij bij plaatopnamen van pop-groepen anoniem „moeilijke" gitaarpas sages voor zijn rekening neemt. Het is jammer dat het TROS- programma daar niet op in ging - Vg. Iluu liet selierm in 't oog „Doorhalen u>af niet van toepassing is". Een keuze van Rients Gratama met Mady Misset uit zijn cabaret programma „De Knollentuin", vanavond op Nederland II. irsène Lupin Brandscherm bleef dicht Het Brandscherm van de Pa- rijse schouwburg Antonc ging niet open voor de ver toning van het van Francois Dorin, getiteld: Een smerige egoïst. Nadat technici een half uur tevergeefs hadden gepro beerd het scherm omhoog te krijgen, gelastte de directie van de schouwburg de voor stelling af en deelde het pu bliek mee, dal men kon kie zen tussen geld terug of voorstelling later zien. Mok kend verlieten de mensen de Rients Gratama, de Friese cabare tier, die samen met Mady Misset de afgelopen twee jaar door Ne derland trok met zijn „Knollen tuin" zal vanavond een keuze uit zijn programma op het scherm brengen. Gelijktijdig met deze uitzending zal dan ook zijn gelijknamige lp van de Knollentuin verschijnen. On danks de moeilijkheden die Rients Gratama in de cabaretwe reld te overwinnen heelt, gaat het goed met de Fries. Regelmatig is hij te horen via radio en televisie. Hij is op dit ogen blik bard bezig met de voorbe reidingen van zijn nieuwe caba- De koerier van de keizerin Een Duitse tv-serie die omstreeks 1750 speelt, toen keizerin Maria Theresia van Oostenrijk en ko ning Frederik II van Pruisen met elkaar overhoop lagen over de machtsverdeling Het zijn de ro mantische avonturen van luite nant Rotteck die in dienst van de keizerin allerlei opdrachten moet uitvoeren. Ned. I 19.30 uur. retprogramma dat op 10 oktober in Tilburg in première zal gaan. „Met de schrik vrij" is de titel. Rients Gratma: „Het is een soort verkapte aanval op de zucht naar behoudenheid". De Knollentuin zal vanavond mu zikaal worden begeleid door Cees Bijlstra, piano, Karst de Groot, gitaar. Jacques Santbrink, basgitaar en Harry Hartmans, trompet en slagwerk. Ned. I 21.10 uur. Met de muziek mee Voor de laatste keer in dit seizoen „Met de muziek mee". Ditmaal vanuit de Firato in het RAI-Con- grescentrum te Amsterdam. Gas ten van vanavond onder andere de Anita Kerr Singers, de jonge trompettist Marty, Tante Leen, het kinderkoor De Damrakker tjes. Gastheer Henk van Mont- Ned. I 20.21 uur. Het ombudsuur: U Een gecombineerde uitzending van de Ombudsman en een Klein uur U. Marcel van Dam en Koos Postema openen het nieuwe sei- Ned. 21.39 uur. Tekstpierement Kabaret Tekstpieremcnl met Sylvia Alberts. Lia Karon en Frank Sanders komt be- programma: ..Uit - Kabaret voor U!" TekstbijJragcn komen o.a. van Ben Rowold. Guus Vleugel, Drs. P. en Frank Sanders. Sy Alberts maakt naam bij Shaffy Chantate. het televi sieprogramma Zomaar een zomeravond en bij °eth Gaaikcma. I Karon werkte in de Slecs- wijk-revue, de musical De Stunt, een film met Erik Terpstra en in het program ma van Ted de Braak. Frank Sanders debuteerde in de mus'cal De Stunt, trad vervolgens op in Sweet Cha rity en oogst momentcel veel veel succes in De Jasperina Show. De pianist is Nico van der Linden Jr. Kabaret Tckstpierement begon vorig seizoen met veel succes in Zodiac en hel Lurelei- Theatcr. Illustratie. (18.30- 18 41 Nws.) 19.00-19.10 Wereldpano ra- me.) 19.30 (S) Kerkorgelcc-- Nws. 22.40 Den Haag vandaag 22.55 Quitte of dubbel, hoorspel. 23.4P Licht pianospel. 23.55-24.00 Nws. VARA: 21.00 (S) Prorn: 1971; Nationaal Jeugdork. van Gr. Britt mod. muz. 22.30 Nws. 22.4' Med. 22.45 Act. 22.55 (S) Pretti; HILVERSUM III B.ELGIE 324 m NEDERLANDS 18.30 Verkeerstlps. 18.45 Sport 13.: Taalwenkcn 19.00 Nws en act. 19.' Keurig Frans. 19.45 Boekbespre HILVERSUM I (S) Op het eers 8.30 Nw 9.00 Theolog. Na vijf Franse afleveringen, nu een Zwitserse. Deze keer speelt het zich af in het wintersportcentrum Sankt-Moritz. Een schone jour nalist brengt Lupin die speurt naar gestolen en vervalste juwe len, een nederlaag toe. Ned. I 20 21 uur. land- 11.55 Med. KRO: NOS. 13.00 Vliegende schijven: ver- zoekpl.progr. v d. militairen. KRO: 14.00 (S) P.M.: een weekblad mei veel plaatjes. (16.00-16.02 Nws.) NOS: 16.3U Inzet: een progr. over ama teuristische muz.beoefening. HIRO: 17.00 HIRO-Magaz. KRO: 17.30 (S) l Plat HILVERSUM I tduivenber. 7.20 (S) Z.O., met om: 7.33 V.d. voor- VPRODeze dag. 8.01 soc. probli Nws. 13. 13.13 Acl gin Nws. 13.11 VARA-vari. 13.23 (S) Dit ls het b< ngerenprogr. zoekplaat. 16.00 Nws. 16.03 Hobby- scoop. popul. progr. over elektroni ca. VARA: 16.15 (S) De Staalka >ekp.progr. (1S.0I 14.00 en 15.00 Nws.) 15.50 Hoorspel. 7.00 Nws en med. 17.15 Top-10 van Med. 17.55 Weegschaal.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1971 | | pagina 2