■uu»„BYRDMANIAX"
teleurstellende zaak
J-
De sojaboon, 'n fascinerend produkt van de Chinese keizer en de Amerikaanse boer
ZATERDAG 21 AUGUSTUS 1971
lofroep, o
"'gen in
Tim
De befaamde Amerikaanse
Byrds, kortgeleden nog in ons
land voor een groots opgezette
tournee, draaien als sinds 1964
volop mee in het popgebeuren.
jaar heeft de
ondanks de vele wisselin
de duu&en in de samenstelling (alleen
Roger McGuinn is nog
over van de basisopstelling) vele
puike elpees afgeleverd. Den
ken we maar eens aan „Turn
turn turn". „Fifth dimension",
„The notorious Byrd brothers",
besteed ;„The ballad of the easy rider"
)it kan a|en nog enkele andere luisterrij-
leerkracike plaatwerken.
De laatste elpee van The Byrds
[daarentegen is een bitter te
leurstellende zaak. Nog voor de
elpee in ons land verschenen
was, hadden wij al een vermoe
den dat het met „Byrdmaniax",
Ide titel van de plaat, niet zo
lekker zat. Tijdens een televi-
•interview enige tijd geleden
lieten de heren Byrds tenminste
merken niet zo enthousiast te
:ijn over het overdadige sleute-
en aan het geheel door produ-
:er Terry Melcher. De scepsis
'an The Byrds ten opzicht van
.Byrdmaniax" is volkomen te
recht. Melcher, zoon van Doris
Day, heeft gemeend het strakke
geluid van McGuinn en de zij-
te moeten „versieren" met
violen, blazers en ander illu
stratief spul. Het gevolg is dat
„Byrdmaniax" nauwelijks de
moeite waard is. In plaats van
jofele country-rock horen we nu
orkestraal gereutel met heel ver
eg geluiden die wel eens van
The Byrds zouden kunnen zijn.
Slechts een nummer op de plaat
■ij van Melcherdecoraties,
namelijk „Green apple quick
step", een sappig wijsje met
gastviolist Byron Berline in de
hoofdrol. We geloven dat The
Byrds niet zo blij zijn met deze
schijf, hoewel deze toch heel
.behoorlijk verkocht wordt. Maar
dat zegt ook niet alles..(CBS S
64389).
schijf „Homburg", „Shine on
brightly", maar vreemd genoeg
niet „A whiter shade of pale",
de grootste hit van de groep.
„Rock and roll classics vol, 10
From the vaults"
(5C052.92457). De bekende Bove-
maserie wordt vervolgd met een
plaat, gevuld met werk van
verscheidene artiesten^*" die in
het verleden het top- en popge
beuren beheersten. Zo komen
we Jan en Dean, Ricky Nelson,
P. J. Proby, Bobby Vee, Eddie
Cochran, Fats Domino en nog
enkele anderen weer eens tegen
in nummers die echt iedereen
zich niet meer zal herinneren.
„Rock and roll classics More
from the vaults", (5C05292458).
Hetzelfde laken en pak met
hier en daar wat andere na-
„Rock and roll classics Deep
er into the vaults" (5C052.92459).
Net als de vorige twee schijven
jeugdsentiment, vertolkt door
bekende en minder bekende
sterren uit de beginperiode van
de pop.
„Rock and roll classics Del
Shannon" (5C.052.92545). De
Amerikaan Del Shannon ken
nen velen van ons nog wel als
de man van de hit „Runaway",
een nummer dat in 1961 vele
hitlijsten sierde. Verder op dit
nostalgiek plaatwerk bekende
titels als „Hats off to Larry" en
„Little town flirt".
„Past, present and future
Golden hits of The Shangri-
Las" (Mercury 6338 064). In het
begin en ook nog in het midden
van de jaren zestig genoten de
drie meisjes Shangri-Las grote
roem in de Verenigde Staten
met regelrechte smartlappen als
„Leader of the pack", „Past,
present and future", „Remem
ber" en „What is love". Het is
tekenend voor de malaise in de
pop, dat dit miserabele werk nu
op de hitlijsten prijkt. Wat een
afgang.
Heel wat betere Byrdsgeluiden
staan op het kortgeleden ver
schenen dubbelalbum „The
Byrds".. Op deze platen vinden
de beste nummers van de groep
uit de afgelopen zeven jaar. Een
retrospectief dus met nummers
„Mr. Talnbourine man",
I „Turn turn turn", „Ballad of the
1 easy rider", „Eight miles high",
I „Lover of the Bayóu", „So you
want to be a rock 'n roll star",
i» .Jesus is' just allright" en rioem
I maar op. Het aardige van dit
dubbelalbum is verder dat óf) «re-
binnenkant van de hoes foto's'
staan afgedrukt van de ver
scheidene Byrdssamenstellingen,
I Zo komen we de nu elders tri
omfen vierende David Crosby
tegen op een prent uit de perio
de '64'67 en verder zien we
bekende gezichten als Chris
Hillman (Burrito Bros.), Gram
Parsons, Mike Clarke, Gene
j Clarke (The Dillards) en uiter
aard de huidige line-up. Aanbe
volen. (CBS S 66298).
H00KF00TS
knappe pop
Hookfoot is een nog jonge Brit
se popformatie met als meest
bekende man sologitarist Caleb
ESi
WEET JE NOG
WEL OUDJE?
Nu we met The Byrds toch in
het verleden aan het duiken
zijn, willen wij u even wijzen
op het verschijnen van enkele
beste elpees, die gevuld zijn
met nummers uit het verre- en
minder verre popverleden.
„The best of T. Rex" (5C052.92453).
Topnummers van twee Brit
ten, die zich tooien met
de bizarre naam „T. Rex".
Titels: „Debora", „One inch
rock". Lofty skies", „Stacey
grove", „Child star". „Find a
little wood" enz. „The best of
Procol Harum (5C052.92455). Ui
teraard vinden we op deze
het ook die het eerste album van
de groep Hookfoot met enkele
bemoedigende woorden inleidt.
Hij voorspelt Hookfoot een grote
toekomst en daar zou hij wel
eens gelijk in kunnen hebben.
Quaye, Pope, Glover en Duck
produceren gave geluiden met
de nadruk op de instrumentale
gedeelten, waarin heel wat gave
soli verwerkt zitten. Hookfoot
moeten we wel in de gaten
houden. (DJLPS 413).
JOHN BALDRY
„It ain 't easy"
Elton John en de vier musici
van Hookfoot kunnen we ook
beluisteren op de elpee „It ain't
easy" van de reeds jaren in de
pop meelopende zanger John
Baldry, vroeger geheten Long
John Baldry.
Baldry heeft in zijn jonge jaren
met heel wat cracks gespeeld
als Mick Jagger, Charlie Watts,
Alexis Korner, Rod Stewart en
Elton John. Deze mensen geno
ten toen overigens nog geen
grote roem. Nu echter behoren
zij tot de top van het popwe
reldje, in tegenstelling tot
Baldry die het maar niet gelukt
is door te dringen tot de boven
laag. Met Rod Stewart en Elton
John (in de groep Bluesology
speelde John enige jaren samen
met Baldry) onderhoudt John
Baldry blijkbaar nog g;oede re
laties, getuige de medewerking
die het illustere tweetal ver-
leent aan „It ain't easy". Ste
wart en John nemen als produ
cer ieder een kant van de plaat
voor hun rekening, waarbij El-
ton John met Hookfoot ook nog
instrumentaal meewerkt. We
weten niet of het aan Stewart
of John ligt, maar het is een
feit dat John Baldry beter dan
ooit voor de dag komt. Hoe
groot de invloed van een produ
cer kan zijn blijkt overduidelijk
uit deze plaat. Op kant één is de
geest van Stewart in praktisch
alle nummers aanwezig. Zonder
overigens in een Stewartimita-
tie te vervallen benadert Baldry
de rauwe sfeer van' de Stewart -
schijven. Kant twee daarentegen
gaat de lyrische kant op, het
geen rustig toegeschreven mag
worden aan het producerschap
van Elton John. Baldry zingt
ook een Elton Johnnummer,
„Rock me when he's gone", een
titel die ook prijkt op de vol
gende, over enige tijd te ver
wachten, elpee van het Groot-
Britse idool. Daarnaast vinden
we op kant twee „Mr. Rubin",
een politieke song van Lesley
Duncan, een juf die vocaal en
compositorisch („Love song")
heeft meegewerkt aan de elpee
„Tumbleweed Connection" van
Elton John. Hoogtepunten op de
eerste kant vinden wij „Black
girl" en „I'm ready". (Warner
Bros. 46 088).
MADELINE BELL solo
Nu Madeline Bell dank zij haar
medewerking aan het Blue
Minkcollectief haar bekendheid
weer wat heeft opgevijzeld (in
de pre-Blue Mink periode wilde
haar solocarrière maar niet van
de grond komen), probeert zij
het weer eens op de solotoer.
Enige weken geleden verscheen
van haar een elpee met twaalf
sterke nummers, die op even
DISCORUBRIEK
door Charles Bels
sterke wijze door Madeline over
het voetlicht gebracht worden.
Overigens zien wij het grote
sterdom voor Madeline Bell niet
zo zitten. Daarvoor is haar re
pertoirekeuze niet commercieel
genoeg, hetgeen natuurlijk geen
schande is. (Philips 6308053).
OSIBISA'S vitaliteit
De popsensatie van de laatste
maanden is ongetwijfeld Osibi-
sa. een uit Afrikanen en West-
Indiërs bestaande groep die
kortgeleden nog in ons land
was. Osibisa produceert aparte
pop met de nadruk op het rit
me, dat rechtstreeks uit de
jungle geïmporteerd lijkt. Daar
naast is ook de invloed van de
jazz merkbaar in het stevige
blaaswerk, dat overigens weinig
(gelukkig maar) te maken heeft
met het werk van groepen als
Chicago, BST en Chase. Bij
Osibisa domineert de vitaliteit
en dat valt maar van heel wei
nig groepen tegenwoordig te
zeggen. Op de eerste elpee van
de groep valt moeilijk een
hoogtepunt aan te wijzen. Het
geheel is een aaneenschakeling
van puur ritmisch genot, waar
bij men absoluut niet stil kan
zitten. (Maps 4740).
EL CHICAN0
„Revolution"
Ook bij de muziek van El Chi-
cano ('n uit Zuid-Amerikanen be
staande, in Amerika werkzame
groep) kan men moeilijk de voe
ten stilhouden. „Revolucion"
heeft de 2e elpee van El Chicano,
een plaat, die in tegenstelling
tot de eerste, bijna geheel ge
vuld is met eigen warmbloedig
werk. In sommige opzichten
valt El Chicano te vergelijken'
met Sergio Mendes Brasil '66,
zij het dat de mensen van El
Chicano een wat lossere toon
voeren. Sfeervolle geluiden voor
bij de avondlijke borrel, vak
kundig geproduceerd door Tom
Catalano, de man achter het
succes van Neil Diamond. (Maps
4495).
JJ BAND
In de navolging van groepen als
BST, Chicago, Chase en anderen
opereert de internationale for
matie J J Band (Belgen, Britten
en een Italiaan enz.) met een
blazerssectie. Ook qua repertoi
re heeft de JJ Band goed geke
ken naar voornoemde formaties.
We kunnen tenminste op de
eerste elpee van de groep niets
origineels vinden. Zonde van
het duurbetaalde vinyl. (CBS S
De vierde van
Blood, Sweat Tears
Op de nieuwe elpee van de
Amerikaanse superbrassformatie
Blood, Sweat and Tears, de
vierde langspeler van de groep
als wij ons niet vergissen, staat
werkelijk prachtige, grandioos
gearrangeerde muziek, waarin
de vitaliteit overigens volkomen
gedood is. De plaat is als een
magisch realistisch schilderij
met verbluffende technische
staaltjes en als je dat nou vol
doende vindt, dan is de nieuwe
elpee van BST gesneden koek.
Maar degenen die zoeken naar
improvisatie, warmte, vitaliteit
worden danig teleurgesteld. Die
vitaliteit wordt echter wel voor
gewend in de amechtige vocalen
van David Clayton Thomas, zo
als in „Go down gamblin". Met
een beetje kennis van zaken
echter kijk je dwars door die
zogenaamde warmbloedigheid
heen en dan ontdek je dat alles
noot voor noot op papier staat.
Overigens blijven we bewonde-
John Baldrv
ring koesteren voor het gewel
dige technische vakmanschap
van de groep en ook voor de
composities van de heren BST.
(CBS S 64355).
LYNN ANDERSON
„You're my man"
De charmant ogende Lynn An
derson heeft met „Rose Gar
den", You're my man" en „Knock
three times" drie beste hits op
rij gescoord. Een reden te meer
om een elpee op de meute los te
laten, de elpee „You're mij
man". Deze plaat bevat elf met
een countx'y- en westernsausje
(country flavoured noemen ze
dat in de States) overgoten ti
tels, die er, wat ons betreft,
ondanks de wat zoetelijke
smaak, best ingaan. Titels:
„Proud Mary", „Joy /to the
world", „Put your hand in the
hand". „Knock three times",
„I'm gonna write a song" en
uiteraard de titelsong. (CBS S
Strijder PETE SEEGER
De bekende Amerikaanse volks
zanger of beter gezegd protest-
ranger Pete Seeger mag dan in
middels de middelbare leeftijd
bereikt hebben (hij is 52 jaar),
hij schuwt nog steeds het pro
test niet. Onverdroten blijft hij
middels zijn liederen strijden
voor een betere wereld. Ook
zijn nieuwe elpee „Rainbow ra
ce" is weer gevuld met wijze
levenslessen. zoals in „Last
train to Nuremberg", waarin hij
het Amerikaanse beleid inzake
Vietnam hekelt. Daarnaast be
zigt Seeger ook vrolijker taal,
zoals in „my rainbow race",
hoewel de on4«rtoon sardonisch
blijft. Een grote plaat van een
groot man. (CBS S 64445).
Vers van de pers
Door de vakantie (daar hebben
we toch recht op) zijn wij wat
achter op het platenbespreek-
schema gekomen en daarom
willen wij hieronder in het kort
een overzicht geven van een
aantal nieuwe platen, die we
wegens ruimtegebrek niet uit
voeriger kunnen behandelen.
Een en ander houdt overigens
niet in, dat het hier inferieure
platen betreft. „Frank Pourcel
et son grand orchestre" (C 064
15554). Pourcel vertolkt met zijn
met vele violen versterkte or
kest bekende nummers uil het
poprepertoire, zoals „My sweet
lord", „She's a lady", Sad Lisa"
..Alan TaylorSometimes" (Li
berty 83483). Alan Taylor is
een Britse folkzanger, die bege
leidt door wat vrienden uit de
Fairport Conventiontioek stem
mige liedjes zingt.
„Direct hits" (CBS S 64419). Een
verzamelelpee met werk van
Santana. BST. Byrds Ballin'
Jack, Christie, Mark Lindsay en
wat minder bekende sterren.
„Rasmussen" (Reprise 44 1 37).
Flemming Rasmussen telt al
een hele tijd mee als producer
en technicus, maar als artiest
debuteert hij nu met een gave,
evenwichtige elpee met liedjes,
waarin we hier en daar wat
Beatle-invloeden tegenkomen.
„Jackie Lomax Home is my
head", (Warner Bros. 46 091).
Een melig plaatwerk van een
artiest, die we eigenlijk al ver
geten waren en die we eigenlijk
ook maar vergeten moeten.
„B. B. Blunder Workers
playtime" (UA 29156). Prettige
rock van Britse origine met vo
cale medewerking van Julie
Driscoll en met gastsoli van
Brian Auger en „Stone" Mick
Taylor.
„Savage Grace 2" (Reprise 44
139). Stevige, ronde geluiden
van een groep die ons volkomen
onbekend was, maar vanaf nu
zeker tot onze favorieten be
hoort. Uitblinker pianist John
Seanor.
De sojaboon werd 5000 jaar
geleden in China beschreven
als één van de vijf heilige
voedingsmiddelen, die jaar
lijks met ceremonieel door
de keizer werden geplant.
In die tijd al was de soja
boon ook ver buiten China
bekend: in Korea, Mand-
sjoerije en Japan. Het ge
liefde produkt, dat op ver
schillende manieren bereid
werd, veroverde het gehele
Verre Oosten en er is daar
geen nationale „keuken" te
bedenken zonder gerechten
met de pikante, zoet-zoute
smaak van sojasaus of met
een van de schimmelpro-
dukten.
Toen in onze rijke koopmanstijd
ondernemde lieden schepen vol
specerijen uit de Oriënt lieten
komen, en de Nederlandse huis
allerlei kruiden leerde
kennen, maakte het eerste
kruikje soja zijn voorzichtig en
tree, Onze overgrootmoeder goot
een paar druppeltjes in de
soep.
Oosterse keuken
De repatrianten die na de
tweede wereldoorlog uit het ou
de Indië terugkwamen, brachten
negatieve en positieve waarden
Met hun heimwee wisten zij
geen weg, wij evenmin. Hun
huisvesting was een probleem
voor hén en voor ons; hun aan
passing moeilijk voor alle par
tijen. Maar positief is de waar
de van de oosterse keuken die
zij hier introduceerden en die
bijzonder gewaardeerd en nage
volgd werd. Indische en Chinese
restaurants verrezen in heel het
land en hun aantal breidt zich
steeds uit, zelfs de kaaskop uit
de meest afgelegen polder heeft
zijn nassi gegeten. En hij weet
dat soja (ofwel ketjap) de
Amerikaans gewas
Intussen is op 't ogenblik Ameri
ka de grootste producent van so
jabonen en -olie. Er is daar een
studie gemaakt van dit gewas met
het resultaat dat er nu soorten
gekweekt worden met een hoog
vetgehalte, en soorten met een
hoog eiwitgehalte.
De plant is onopvallend, de
kleine vlinderbloem is wit of
lila en de peulen zijn sterk
behaard: ze zijn van de familie
van onze erwten en bonen. Of
schoon de zaden uit de peul het
belangrijkst zijn. verleent de
hele plant goede diensten, want
hij is waardevol als groenbe-
mester en levert uitstekend
Ook onze erwten en bonen be
vatten eiwit, maar de sojaboon
overtreft ze; de meeste soorten
bevatten ca. 38 procent eiwit (50
gram sojabonen kunnen qua ei
witgehalte 1 ei vervangen). Het
vetgehalte bedraagt gemiddeld
17 procent, maar er zijn dus
soorten die speciaal voor het vet
gekweekt worden en dan ook
veel vetrijker zijn. De geleerden
hebben uitgemaakt dat de com
binatie van rijst met een soja-
produkt, de waarde van beide
voedingsmiddelen verhoogt, mits
ze tegelijkertijd geconsumeerd
worden. Dat hangt samen met
de aminozuren en het lysinege-
halte... maar 5000 jaar voor die
ontdekt werden, wisten de oos
terlingen bij intuïtie dat de
combinatie goed en gezond was!
Het blijkt nu dat deze twee
voedingsmiddelen samen een te
kort aan diex-lijk eiwit voor een
maakt wordt door geweekte
groot deel goed kunnen
ken.
Sojaprodukten
In het stamland van de sojabo
nen zijn verschillende berei
dingswijzen uitgedacht, die de
tong strelen en goed zijn voor
de spijsvertering. Het bekendst
bij ons is de pittige sojasaus, die
niet alleen bij de rijsttafel
wordt gebruikt maar ook goede
diensten bewijst ter verbetering
pen en vleesgerechten.
De sojasaus wordt bereid uit de
bonen en tarwe of rijst die ge
zamenlijk lang gisten moeten.
Het eindprodukt bevat eiwit van
een bijzonder goede samenstel
ling en het is alweer lang niet
dom dat soms de onontwikkelde
oosterling een lepel soja per
dag als medicijn gebruikt! De
tempé, een schimmelkoek van
sojabonen, kan op zoveel ver
schillende manieren in de oos
terse keuken bereid worden, dat
het'nu eens aan zoet roggebrood
doet denken, dan weer aan
chips.
Om de tempé te maken, worden
de bonen eerst geweekt, daar
na van de vliesjes ontdaan,
daarna gekookt, gekoeld en
geënt met een schimmel die op
rijstemeel is gekweekt.
De massa wordt op bamboemat-
ten, die met bepaalde bladsoor
ten belegd zijn, uitgespreid, met
dezelfde soort bladeren bedekt
en twee of drie dagen in het
donker bewaard. Dan is er een
vaste massa ontstaan die goed
gesneden kan worden. Nu is de
tempé klaar voor de verkoop en
nu begint de kok ermee te tove
ren. Het is zulk een licht ver
teerbaar voedsel dat kleuters
het uitstekend verdragen...
Intussen heeft er in het oosten
een methode bestaan waarbij dc
tempé met de voeten getrapt
werd (zoals wij uit wijnstreken
weten dat eertijds de druiven
met de voeten in de wijnpers
.werden platgetrapt). „Zo komen
de onmisbare gist- en bacterie
soorten erin", zegt men lachend.
Bekend is de sojakaas, tahoe of
takoah in het Chinees en tofu
in het Japans. Hiervan is het
uitgangspunt sojamelk, die ge
maakt wordt door geweekte,
gekookte en vermalen sojabonen
met water te vermengen. Door
het toevoegen van zout, azijn en
ongebrande gips, gaat de melk
achtige vloeistof stremmen (zo
als kaas). Dit gebeurt in recht
hoekige bakken, waardoor de
„kaas" zich gemakkelijk in
blokjes laat snijden. De smaak
is wat flauw en lijkt in de
verte op champignons. Maar het
is alweer de goede kok die er
iets lekkers van weet te maken.
Ook tahoe kan uitstekend door
jonge kinderen verdragen wor
den. Sojamelk heeft zelfs meni
ge zuigeling die het zonder
moedermelk moest stellen, in
leven gehouden.
In ons land speelt sojamelk
van een speciale samenstel
ling een rol bij de voeding
van zuigelingen die over
gevoelig zijn voor de eiwit
ten in koemelk.
