£cidócSom>atit „Gewone man"
Wam Heskes
een vergeten
80-jarige
Ivo de Wijs en drs. P. redden
humorfestival Heist in finale
WIM KAN ALLEEN WEER
IN PAVILJOENTHEATER
Bonanza
PAGINA 2
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 30 JULI 19{^
Pleidooi voor
sameniverking
\A een allesbehalve grandioze aanloop
is de christelijk-historische heer
Mellema toch unaniem benoemd tot
eerste woordvoerder van zijn partij in
het parlement. Mogelijk heeft hij dit
succes vooral te danken aan het feit dat
de mogelijke serieuze tegenkandidaten
weer plaats gekregen hebben in het
kabinet.
De eerste daad van de heer Mellema
na prolongatie van zijn fractievoorzitter
schap is wel geen spectaculaire vuurpijl
geworden, maar verdient toch de ruimst
mogelijke aandacht van allen tot wie
deze daad gericht was. We bedoelen hier
het pleidooi van Mellema voor zeer
nauwe samenwerking tussen de drie
christen-democratische fracties in de
Tweede Kamer.
„Zo veel mogelijk overleg en, waar
daartoe gelegenheid is, ook graag één
woordvoerder namens de drie groeperin
gen" aldus het kernpunt van Mellema's
pleidooi.
WIE nog het permanente tegenstribbelen
van wijlen Tilanus op het punt van
de christen-democratische integratie niet
vergeten is, kijkt misschien een beetje
op van dit stimulerend advies.
Maar de heer Mellema is wel zo eer
lijk om te verzwijgen dat hij terzake
ergens ook van de nood een deugd
probeert te maken. Na het zetelverlies
bij de verkiezingen en het verdwijnen
van een aantal capabele CHU'ers naar
ministers- en staatssecretarisposten, ont
dekt de voorzitter dat zijn fractie gebrek
heeft aan kwaliteit op diverse punten:
onder meer op het toch verre van onbe
langrijke terrein van de financieel-eco-
nomische politiek.
Hoewel de heer Mellema vindt dat
ook andere regeringsfracties kwalitatief
door de kabinetsformatie verzwakt zijn.
maakt inderdaad de CHU-fractie groten
deels de indruk van een groep parlemen
tariërs die misschien wel deskundig ziin,
maar zich op het Binnenhof nog moeten
waar maken.
Zowel de gewenste ontwikkeling in de
confessionele partijen als de efficiëncy
van het Kamerwerk zullen er overigens
wel bij varen als de heer Mellema ziin
zin krijgt. Maar dan met. zoals zijn
pleidooi de indruk wekt, één woordvoer
der bij belangrijke zaken in de Kamer,
maar terwille van de efficiëncy in de
kwaliteit ook gezamenlijk beraad over
..gewone" zaken, als gevolg hiervan min
der herhaling in de voorlopige verslagen
en steeds wanneer men het in grote
lijnen gedrieën eens is één woordvoerder
die in het Kamerdebat die grote lijnen
nader toelicht met zo nodig de
andere sprekers uit het trio alleen ter
aanduiding van de nuanceringen.
TIEN wij in zo'n samenwerking veel
perspectief, de drie fracties kunnen
niet aan hun samenwerking bouwen
zonder te denken aan reacties van de
achterban.
Ten eerste zal de samenwerking van
de fracties pai'allel moeten lopen aan
het overleg tussen partijbestuur. Want
het zijn de partijbesturen welke de
integratie van het werk der fracties
moeten verdedigen en verklaren.
De achterban zal zeker positief
reageren, wanneer het gezamenlijk
beraad en optreden der drie fracties
kwaliteitswerk gaat opleveren. De heer
Mellema heeft na zijn herverkiezing tot
CHU-fractievoorzitter nog opgemerkt,
dat het kabinet-Biesheuvel bijzonder
goed op zijn tellen moet passen, omdat
het nog minder ruimte voor manoeuvre
ren heeft dan het kabinet-De Jong. Iets
dergelijks kan mutatis mutandis gezegd
worden van de drie fracties: na de ver
kiezingen van april '71 hebben ze nog
minder ruimte voor zwakke of middel
matige zetten dan daarvoor.
J^OOR de aantrekkelijkheid van hun
schoolagenda's niet te zoeken in
prettig-praktische bruikbaarheid, maar
in propaganda voor „alternatief" onder
wijs en illustratief materiaal dat men
gerust misplaatst kan noemen zonder
ouderwets te zijn hebben de hierbij be
trokken uitgeverijen één ding zeker
bereikt.
Volgend jaar zullen talrijke school
directies weer een eigen agenda ter be
schikking van hun leerlingen stellen en
het gebruik hiervan voorschrijven. Ze
hebben hiervoor meer dan één reden.
Bijvoorbeeld de reden dat ze ook geen
leermethode voor de vreemde talen
intrbduceren, waarbij pikante moppen
hoofdzaak en het leren van de taal
bijzaak wordt.
Misschien gaan de uitgevers van de
Rijam-agenda en van soortgelijke agen
da's nu denken over schriften en ring
banden met indoctrinerend en „ver
strooiend" materiaal.
De kosten er van zijn bekend en de
baten kunnen altijd meevallen.
,,De gewone man zegt er het
zijne van". Wam Heskes is
gisteren 80 jaar geworden.
Twaalf jaar lang (1946-1958)
was hij de huisvriend van
vele gezinnen met deze
creatie van „de gewone
man", die driemaal per week
voor de KRO-microfoon de
dingen met onvervalste hu
mor van commentaar voor-
Overigens was deze „gewone man"
bekendheid bezorgde Formidabel is
niet de enige creatie die Wam Heskes
het aantal van zijn vertolkingen, die
op zijn naam staan als lid van de
hoorspelkern van de Nederlandse Ra
dio Unie.
Zo deed hij 25 jaar lang ..live" zijn
eigen detective-hoorspel ..Valsheid in
klank". Zijn ..Juffrouw de Bonk"
bracht 't tot 1080 afleveringen. „Koos-
je Koen" zelfs tot 2000.
Na zijn afscheid in 1966 werd weinig
meer vernomen van Wam Heskes. Hij
zocht de vergetelheid bewust. Op zijn
70e verjaardag reeds, in 1961. was hij
niet te benaderen. Vorig jaar oktober
werd hij plotseling voorpaginanieuws
toen hij in ontredderde toestand werd
aangetroffen in zijn woning in Hilver-
Zijn tegenwoordige verblijfplaats is
het rusthuis ..Ons Thuis" in Zeist, als
„gewone man" is hij onbereikbaar.
De mensen met wie hij tot vijf jaar
geleden werkte, weten niet waar hij
verblijft. Wam Heskes is voor hen
verleden tijd. Wam Heskes is ook voor
zichzelf verloren. Eén van de meest
vrije vogels die de Nederlandse radio
ooit gekend heeft, is eind vorig jaar
tegen zijn wil van z'n sterfbed ge
sleept. Hij heeft gevloekt. Vastgebon
den op een ziekenhuisbed in Hilver
sum heeft hij afscheid genomen. Voor
altijd.
Tot de enigeman. die hij dagelijks
ontvangt de antiquair Wim Mijn-
hardt uit Zeist die zijn vriend en
vertrouweling is geworden vanaf de
oorlogsjaren zei hij een dezer da
gen: „Wim jongen, ik was gisteren op
de kermis in Rotterdam. Fijne dag.
kerel. En een lol". Zijn herinnering
ging terug naar de stad. die hem
meer dierbaar is dan welke plaats
ook. Rotterdam, waarheen hij ge
boren in Delft in zijn vroege
jeugdverhuisde. inspireerde hem tot
vele van zijn latere ongeëvenaarde
radio-scheppingen.
Wim Mijnhardt: „Ik begrijp dat u
graag naar hem toe wilt. Maar ik
mag het hem niet aandoen. Het zou
betekenen dat hij tien dagen volko
men van de kaart is.
Wam ontvangt niet meer. Hij moet
niets meer hebben van de wereld. Ik
behartig al zijn zaken, ga met hem
uit rijden en bezoek hem iedere dag.
Wam is een geweldige man. maar zo
broos als een stukje porcelein. Sam
is geweest. Hij wil dat het zo blijft".
Mijnhardt's woorden worden bevestigd
door Heskes' zoon en enig kind Rey-
nier (41 en werkzaam bij de Unesco
in Parijs): „Vader leeft de laatste
jaren zeer teruggetrokken. Dagdromen
over het verleden zijn zijn rijkdom".
Reynier Heskes is geboren uit het
huwelijk van zijn vader Wam met
Campus in Zeeland, een buitengebeu-
ren van de VPRO, was opgevuld met
popmuziek en discussies betreffende de
industrialisatie van het gebied rond de
Westerschelde. De cameramensen zochten
voortdurend naar werk; een dergelijke
campus biedt te weinig kijkgelegenheid
en lijkt zowat het tegenovergestelde van
een spel zonder grenzen: een massa zit
tende liggende, staande en drentelende
mensen die er min of meer bij betrokken
zijn. Het moet toch wel verschrikkelijk
dringend zijn, want er gaat bijna geen
avond voorbij of milieuverontreiniging
krijgt het volle pond. Gelukkig kwamen
er 'n paar stukjes folklore tussendoor en
een (zeer geluidgestoorde) korte repor
tage van enkele jonge mensen die op
wetenschappelijke basis het verdronken
en ten dele bovenwater brengen. Zelfs
zo'n filmpje met zo'n afgezaagd motief
als Hermes of the West was nog een
welkome afwisseling op de campus die
gadegeslagen werd door het dunne maan
tje waar die andere heroes bijna arri-
Daartussendoor ook nog even gekeken
naar Pia Beck die in Studio Idee te Loe-
nen haar muzikale gasten aan elkaar
redeneerde, gezellig huiselijk, moederlijk
bijna als de directrice van een provin
ciale muziekschool die zijn „avond" van
het jaar geeft. Echt elk wat wils vanaf
katachtige pop tot Johnnv Jordaan en
Tante Leen achter de tapkast en in de
rondvaartboot. Zelfs een eoochelaar
mocht niet ontbreken. Wie dit TROS-
pregramma nu niet leuk en onderhou
dend vond. neemt het leven beslist te
op.
A.I
DEN HAAG Na het vertrek uit het
Paviljoenthcater van Seth en Willeke
komen de plknken vrij voor Wim Kan,
die nog eens terugkeert met zijn pro
gamma onder de titel „Wim Kan al
leen". Corrie Vink bevindt zich wel in
zijn gevolg, maar ook in dit geval zijn
man en vrouw één en bovendien leg
gen zij in hun werk een harmonie
aan de dag, welke naar buiten resul
teert in het optreden als één man.
Zaterdagavond heeft het eerste optre
den plaats om 20.30 uur. Het duurt
verder de gehele maad augustus, al
thans tot de 28e, waarbij geen voor
stellingen worden gegeven op zondag,
maandag en dinsdag.
In zijn progamma grijpt Wim Kan
nogal eens terug op vroeger, niet wat
betreft zijn teksten, maar wel aan
gaande het sfeertje, waarin hij in
tekst en lied zijn visie op de samenle
ving van toen en nu verpakt. Na zijn
laatste optreden met dit progamma in
Den Haag is er nogal wat veranderd,
o.a. kregen we een heel nieuw kabi
net. Reden voor Wim Kan Alleen om
heet van de naald te reageren op de
gebeurlijkheden hieromtrent.
diens jeugdliefde .Tettv van Mossel,
voor wie deze echtverbintenis haar
tweede huwelijk werd. Reynier ver
telt:
„Na zijn HBS-tijd in Rotterdam stu
deerde mijn vader aan de academies
voor beeldende kunst in Rotterdam en
Den Haag. Tegelijkertijd speelde hij
toneel bij o.a. Willem Royaards. Op
zijn negentiende ging hij naar Flo
rence. waar hij zijn spaghettig verdien
de met schilderen, viool spelen in een
park. Hollandse dweepliederen zingen
in een nachtkroeg, waar zijn opkomst
met het stoten van zijn hoofd legen
een balk gepaard met een bijpassende
gvd een groot succes werd. Hij was
een idealist pur sang, die het vertikte
een serie van twintig Ponte Vecchio's
voor goed geld te schilderen. Liever
honger dan lopende-band werk. Na
twee jaar terug in Nederland nam hij
weer contact op met Piet Mossel, cel
lo-wonderkind en muziekpedagoog. In
1925 trouwde hij met diens dochter
Jetty. In Laren schilderde hij en illus
treerde hij boeken. Hij maakte de
eerste stappen op het radiopad. las
hoorspelen en besloot die zelf te gaan
schrijven. Hij speelde alle rollen
zelf"
Zoon Reynier vervolgt. „In de oorlog
verloor mijn vader alles wat hij bezat,
want hij mocht niet werken vai
Duitsers, omdat hij er voor paste lid
te worden van hun Kultuurkamer. Hij
verloor zijn huis aan de NSB.
Met het tekenen van portretten hield
hij zijn familie min of meer in leven.
Omdat zijn vrouw, die Joodse was, de
leeftijd om kinderen te krijgen gepas
seerd was. mocht de familie in 1
blijven. Toch ontsnapte mijn vader
maar op het nippertje aan de dood. In
september 1944 kregen Landwacht en
NSB opdracht hem dood te schieten.
Hij heeft zijn leven te danken aan
een inspecteur, die na "Dolle Dinsdag
wat goede, dingen wilde doen. Van sep
tember 1944 tot mei 1945 zat mijn
vader in Hilversum. In 1944 ontmoette
hij Mijnhardt, tekende diens portret
en raakte bevriend met diens zoon
Wim.
Ofschoon Wam niet erg op mensen
gesteld is en het liefst alleen wordt
gelaten, heeft deze vriendnehap tot nu
toe geduurd. Na de oorlog ging hij
weer aan de slag bij de radio. Hij
werd vast lid van de hoorspelkern en
vervulde veel belangrijke rollen, o.a.
drie keer per week „De gewone man"
bij de KRO. In 1946 werd zjn vrouw
ernstig ziek. Zij. leed aan angina pec
toris en overleed in 1948. Sinds die
tijd heeft het leven beterekkelijk wei
nig waarde voor hem."
Vorig jaar oktober was Wam Heskes
plotseling voorpaginanieuws. In ont
redderde toestand was hij toen gevon
den in zijn woning in Hilversum. De
ware toedracht van dit drama is nooit
bekend geworden. De enige die daaro
ver iets kan zeggen is Wim Mijn
hardt.
Hij vertelt: „In april vorig jaar belde
Wam Heskes mij op. Hij zei: „Wim, ik
ben zo blij, ik heb een kamer in het
Rosa Spierhuis voor bejaarde kunste
naars. Kom naar me toe, dan gaan we
erheen. Ik met hem naar die kamer.
We lopen naai beneden en daar staat
de directrice. „Hier is het huisregle
ment", zegt ze tegen Wam. Wam: „Is
hier een reglement?". Tegen mij zei
hij: „Wim ik ben zo verdrietig, wil je
dat geloven'.'".
Ik kon er volmaakt in komen. Deze
vrijgevochten man mocht niet aan
banden worden gelegd. Twee weken
later belt hij opnieuw op. dat hij nog
eens naar die kamer gaat kijken. De
directrice zegt: „Dat kan niet, want
Klompé komt openen". Toen is Wam
daar nooit meer heen gegaan".
Eind deze maand richt Wim Mijn
hardt in het Nassau-huis in Zeist een
verkooptentoonstelling in van werken
en bezittingen van Wam Heskez. Daar
worden hoorspelen, schilderijen, teke
ningen, boeken, pruiken en meubilair
te koop aangeboden. De opbrengst is
bestemd vcor een soort „veiligstelling
van de oude dag" van deze legendari
sche hoorspelacteur en radio-promo
tor. Er is o.a. een Zaans ameublement
uit 1600 bij. Ook veel boeken ovL
schilderkunst, over muziek, over pob,
zie. Heskes moet ontzettend veel gelK.,
zen hebben Hij had contact met groCJ,
literatoren uit zijn dagen. In een
diehtenbundel „Morgen" van F'i a:jet
ois Pauwles staat een opdracht
hem: „Voor Wam Heskes, een
begaafde en veelzijdige kunsten
Vriendschappelijk van Francois F
wels".
tj
Een karaktertrekje van Wam Hesktjs
is ziin voorliefde voor België b^g(
ven Nederland. Zijn neg altijd gelie|fn
de. zeer bejaarde speelgoedbeer (vt
de Larense kermis) draagt de Belgjen
sche vlag om de bek. Zijn vakantT
O, patates-frites. 1
In het bezit van Mijnhardt is etT~
(persoonlijk) vers van Wam Heske
Dc tekst daarvan luidt: „De werel 1
stinkt naar patates-frites, de werel
vreet maar patates-frites. de wereló
vrede is er niet! Wel patates-fritei
Die moet ik niet".
ADVERTENTIE
King
een rondje trisse energie
Natuurzuiver
(Van onze speciale verslaggever)
HEIST Tranen met tuiten regende
het buiten, terwijl in het schouwburgje
Kavelingen van Knokke-IIeist de finale
ging van het zevende humorfcstival. Het
was een passend décor, want de humor
was over het algemeen ver zoek. In het
land der blinde humor was tenslotte
éénoog Ivo dc Wijs koning, die met z'n
ploegmakkcrs drs. P. Pieter Nieuwink,
Aggie Tcrlingen en Richard Fritschy er
opgewekt een eind aan maakte.
Vijf ploegen de formule die het
vorig jaar voor het eerst werd gehan
teerd hebben de afgelopen week de
slag om de humor gestreden. De ploeg
André van den Heuvel Ernst van
Altena stelde heftig teleur en men
vroeg zich in Vlaanderen af: Is dat nu
die van Altena, waarvoor je tot op dat
moment bijna een knieval zou doen?
Maar bij een tweede optreden revan
cheerde de pleog zich, althans bij de pers.
Bij het publiek kwam het allemaal niet
zo over. Dat publiek en de pers kregen
namelijk een vinger in de zouteloze pap
door stemrecht. Maar de pers heeft het
niet au sérieux genomen, vonden de
artiesten en hebben er maar een slag
naar geslagen. De artiesten zochten het
daarom in „folksongs", kampvuurlied
jes, waarvan het sentiment druipt. Het
publiek lust dat. Geklapt dat zc hebben.
En zingen van sjokke-sjok. Eén van
hen bond de „strijd" met de pers aan
en liet het liedje „Mijn velo", dat de
kranten mensen hadden uitverkoren,
vallen voor ene „Magdalena". De zuive
re toon was dan ook af en toe ver
zoek.
Elly van Rikkert (Zuidervelt) zong
van een „Ster". Maar haar ster viel al
na het eerste couplet. Toch zong ze met
Rikkert alleraardigste liedjes. Zelfs een
hele litanie van Maria en dat vond de
zaal best mooi. Maar dat mocht niet,
want „zo grappig was het niet hoor",
vermaande Elly. Dat zul je naar je
hoofd krijgen op een humorfestival.
Elly en Rikkert hadden het moeilijk. Je
laat deze beide vriendelijke mensen, die
echt wat in hun mars hebben in de
ploeg van ons aller Dimitri van Toren
toch niet optreden na Les Turlupins.
Wat deze dame en heer brachten heet
mime, maar het kwam niet verder dan
een slecht stukje kermisvariété, banaal
en onvoldoende.
Echt gelachen werd er voor het eerst
bij de finale van de finale, toen de
ploeg Ivo de Wijs in samenwerking met
drs. P., de zaal wat opjutte. Nu is
humor niet identiek met lol. maar het
was soms wel verkwikkend na al het
moeilijke gedoe vooraf. De humor is
wat studentikoos, de kritische noten in
een liedje als „de wortels van het
kwaad" wat nadrukkelijk non-confor
mistisch, maar de ploeg houdt als ge
heel een belofte in. Verrukkelijk was
de persiflage op de smartlap a la Corrie
en de Rekels.
Het begin van de finale was ingezet
met De ballade van de nog niet ver
wekte dochter (Ernst van Altena) en
Jimmy Newman (Tom Paxton) door
André van den Heuvel, liedjes gekozen
door de pers. Het publiek koos: „Ik heb
het goed" en „Natuurlijk hou ik van
je". Juist in deze beide publieksliedjes
kwam Van den Heuvel als acteur het
beste uit in de muziek. Met humor
hadden deze liedjes weinig van doen,
maar een kniesoor die daar op let.
Gulden
Zeezwaluw
Eind juni werd in het Belgische
Knckke het door de BRT georgani
seerde festival om de Gulden Zeezwa
luw gehouden, waaraan door zeven
televisieorganisaties werd deelgeno
men. Dat waren de ORTF, (Frank
rijk), YLE (Finland), RBT en BRT
(België), BBC (Engeland), Zwitserland
en KRO. Inmiddels heeft een jury
bekend gemaakt aan wie de prijzen
zijn toegevallen. De eerste prijs ging
naar de BBC, de tweede naar Finland,
de derde prijs naar de BRT. De per
sprijs ging naar de BBC. Vanavond
zendt de KRO-televisie in kleur de
winnende bijdrage van de BBC uit.
Hieraan werken mee Lance de Goult
en Pan's People Girls.
KRO Ned. 1 21.11 uur.
De Cartwrights raken in de aflevering
„Vader contra zoon", die de KRO-
televisie vanavond uitzendt, betrokken
bij een ingewikkelde zaak, waarin
een waardevol papier een belangrijke
rol speelt. Daar is alleerst de zoon van
een invalide veehouder, die de zaak op
licht. Verder zijn er een zoon en een
dochter van een oude vriend van de
Cartwrights, die door wettelijke bepa
lingen niet gerechtigd zijn de vruch
ten van erfstukte plukken.
KRO Ned. 1 20'/:.uur.
NEDERLAND I
Pip en Zip
•18.55 uur:
Journaal
KRO
•19.05 uur:
Circus Jean Richard
•20.00 uur:
Journaal
•20.21 uur:
Bonanza
•21.11 uur:
21.50 uur:
Brandpunt
NOS
•22.20 uur:
Journaal
•23.00 uur:
Apollo 15 ,r
NEDERLAND II
NOS
•18.45 uur:
De gulden Zeezwaluw Journaal
•19.05 uur:
Het grote evenwicht
over vervuiling
AVRO
•19.30 uur:
Sportpanorama, tenni
Jourhaal
•20.21 uun i
Vervolg tennis 1
21.55 uur:
Tele-archief i
•22.55 uur:
Journaal
NEDERLAND
NOS
•14.30 uur:
Apollo 15
•16.00 uur:
Journaal
AVRO
Tenniskampioen
schappen
NOS
•17.30 uur:
Apollo 15
•18.45 uur:
•18.55 uur:
Journaal
AVRO
•19.05 uur:
Tenniskampioen
schappen
•19.05 uur:
Zomerkampen
19.25 uur:
Leid vriendelijk licht
•20.00 uur:
•21.50 uur:
Corwin. t.v.-spel
•23.25 uur:
Journaal
HILVERSUM I
NCRV: 7.00 Nieuws. 7.11 Het levende
voord. 7.16 (S) Op het eerste gehoor: klas-
ieke muziek (gr). (7.25
kanlie. 9.00 (S) Voor de huisvrouw. 9.25
Theologische kroniek, 9.35, Gymnastiek voor
iek (gr). 11.00 Nieuws. 11.03 Solarium -
hooglezonprogramma voor iedereen.
Mededelingen. KRO: 12.00 Zonder gren-
.„.PBNieuws. 13.11 VA-j
RA-Varia. 13.1:: .umnhteiten. <S) r
renprogramma. r
Gevolmach- F
HILVERSUM III
licht platenprogr.
:ndPostdulvi
toneelagenda. 13.20 Muziekprogi
en 15.00 Nieuws.) 15.55 Hoorspel,
en mededelingen. '~ÉÉM
Weegschaal.
Hitparade. 17.55 f
