Sluiting Holland Festival 1971 in Nederlands Congresgebouw Polyfonie der Lage Landen door twee ensembles Han van Maanen schiep meester* ballet Terugkeer naar aarde stelt soms zeer hoge eisen VS RAKEN BETROKKEN BIJ OORLOG Saljoet iedere nacht te zien 971 VRIJDAG 2 JULI 1971 LEIDSE COURANT PAGINA „Grock en Beethove Op vrijdag 8 juli aanstaan de wordt het Holland Festi val 1971, het vierentwintigste in successie, weer gesloten, met een majestueus festijn in het Nederlands Congresge bouw, waaraan men de naam van Cirque Musical gegeven heeft. Wat betekent, dat elk een a raison van vyf gulden, alles inbegrepen tussen kwart na acht in de avond en twee uur in de nacht „zichzelf kan zijn". Dat betekent, dat vier zalen, alle gangen, alle hallen daaraan dienstbaar wor den gemaakt: zulks om 3500 bezoekers want die gaan er komen waardig te ontvangen. Waardig ontvangen: daaraan werken sinds weken de schilder Pat Andrea en zijn collega's Peter Blokhuis, Walter Nobbe, Gerard Coljé. Zij voor zien de „afzichtelijk grote ruimtes" van zetstukken. 50 in getale, met voorstellingen, die het muziek- en circuselement combineren. Zo zagen we een monument van een schildering, waar Beethoven en Grock broederlijk met elkander waren ver- enigd. Zo zagen we een (reusachtig) embryo van een mobile, dat zijn onrustige plaats in het trap gat krijgt om door schijnwerpers en projectoren te worden geïrriteerd. Zo hoorden we van een blaasapparaat, dat gedurende de ganse avond en de ganse nacht door het gebouw zijn „eigendom- melijke weg" moet vinden. s niet in bekering". Ontwerp en uitvoering: Pat Andrea. het Circus Hagenbeek in miniatuurvorm heeft herschapen; dat kan men, volledig gemonteerd, in ogenschouw nemen, dank zy de Club der circus vrienden. Circus en muziek: er zijn twaalf verschillende „programmablokken" Wat men daarin kan zien en horen Bijzonder aantrekkelijk daarin vinden we de uitvoering van de (bekorte) Franse operette „Les Saltimbanques" van Louis Ganne, die op de voorlaatste dag van de vorige eeuw haar première beleefde. Deze zal o.l.v. Gijsbert Nieuwland worden geprecenteerd door het Promenade Orkest, het Omroepkoor, vocale solisten en variété-artiesten in de Prins Willem Alexanderzaal. Het Residentie- Orkest gaat daarin voor met een eigen programma, dat muziek van Reznicek, Poulenc, Wagenaar en Strauss annonceert. En tegen middennacht treedt de jazzfluitist Chris Hinze op. Wat ons erg interesseert: dat zijn de manifestaties van de Toneelzaal, hiermede parallel lopend. Broe derlijk verenigd zijn daar het ensemble Syntagma Musica, Paco Pena c:s: met Flamenco Puro en het Internationaal Folkloristisch Danstheater. Wat in de Sweelinckzaal Daar staat o.m. een „Levende jukebox", die, op verzoek, de meest verschillende muziekjes uit braakt: de Tweede Rapsodie van Liszt, moppen van Jan Blaaser c.s creaties van Palo de Maas en The Sissies behoren daartoe. En tijdens de pauzes treden artiesten tussen het wandelende publiek op. Na middernacht: dan luiden akrobaten en kunst wielrijders het verschijnen in van twee muzikale ensembles. Dat zyn de popgroep Focus en de Sil- verstone Steel Band, die de Carrousselzaal „on veilig" gaan maken Zie hier een greep uit het immens vele, dat de 3500 bezoekers nogmaals a raison van 5, tussen 8 en 2 uur geboden wordt. In het Congres gebouw, dat zich voor manifestaties, als hier ge projecteerd, voortreffelijk leent. Wie op vrijdag 9 juli aanstaande uw gastheer is 9 Dat is de Gemeente 's-Gravenhage zelve. Toch lief van die gemeente. Ter afwisseling van de Schubertiana en de barok in het kamermuziek- program van het Holland Festival donderdagavond een concert dat zich richtte op de bloeitijd van de poly fonie, de afsluiting der Middeleeuwen en de eerste tijd daarna. De verzor ging daarvan was opgedragen aan twee in deze muziek gespecialiseerde ensembles. Van het tweetal dat gisteravond in de oud-katholieke kerk aan de Juffrouw Idastraat ovatie na ovatie kreeg, was de éen het Syntagma Musicum van Kees Otten de meeste concertbezoekers ongetwijfeld bekend. De andere groep, het Vocaal Kwartet van Brussel, gooit het zoals de naam al aangeeft helemaal over de vocale boeg. En het doet dit qua stijl uitstekend. Onder leiding van de bas José Steels hebben Mimi Lahaye (sopraan), Mariette Hellemans (alt) en de tenor Roland Bufkens een zangtrant ontwikkeld, die volledig afgestemd is op de polyfonie: stem men die minimaal vibreren, nuances zonder scherpe afteke ningen maar soepel van de éne in de andere over gaande. Beoordelen we de stemmen afzonderlijk, dan is het timbre van de beide lage stemmen mooier; maar dat is voornamelijk merkbaar bij kleine solistische Inzetjes. Is het kwartet in zijn geheel aan bod, dan vangen de stemmen elkaar zeer fraai op en ontstaat een voor de polyfonie bijna ideaal te noemen klanksfeer. Ook Syntagma Musicum had gisteravond de vocaliek in het eerste gelid gezet, wat betekende dat de alt Will Kippersluys en de tenor Marius van Altena ditmaal de hoofdrollen speelden en de verschillende blokfluiten, kromhoorns, andere blaas- en strijkinstrumenten voornamelijk een begeleidende functie hadden. In het program van Kees Otten c.s. was een voor ons interessante „première", de Missa Verbum Incar- natum van Arnold de Lantins, een in de 15e eeuw aan het pauselijk hof geschoolde Zuidnederlandse musicus, die daar de renaissance in al zijn geledingen moet hebben ervaren. Marius van Altena zong hierin goed, Will Kippersluys iets minder goed en Kees Otten c.s. maakte het geheel bijzonder levendig door een qua instrumenten zich steeds wijzigende begeleiding. Syntagma Musicum (links) en Kees Otten (rechts). Het program bracht voor het overige van een lange rij be kende en minder bekende namen één of twee liederen. En daarnaast grotere brokstukken van Josquin des Pres en Orlando Lassus. De kwaliteit van hun werk is erkend; maar van menig minder bekend componist hoorden we gisteravond toch werkjes die qua charme en vakmanschap niet voor Lassus en Des Pres onderdeden. O.v.L. Spoorwegstaking van 24 uur in Bolzano UTRECHT (ANP) Het Italiaanse spoorwegpersoneel in het district Bolza no gaat vanavond om negn uur voor 24 uur in staking. De staking houdt in dat geen treinverkeer mogelijk is via de Brenner-pas. Reizigers die via deze pas naar Italië reizen moeten rekening houden met een vertraging van 24 uur in het Oostenrijkse Innsbrttk. Reizigers die met de Berglandexpress naar Italië reizen zullen met bussen worden ver- De free-lance-cho- reograaf Hans van Manen heeft de Nederlandse festi- valdans gered. Na de twijfelsdie het aandeel van het Nationaal Ballet opriep, moest het Nederlands Danstheater op winst spelen. Dat is dank zij Van Manen schitterend gelukt. Zijn jongste ballet Keep Goning is een meesterwerk, tege lijk infernaal en demonisch, overstel pend emotioneel, boordevol even ly rische als serene erotiek. De muziek is Berio's Sinfonia uit 1968 Hallucinerende klanken en tevens een persiflerende reeks grappen van Bach tot Boulez. Met deze collage van stijlen, waaraan ook een koor van der tien zangsolisten te pas komt en waarin Richard Strauss en vooral Mahler on verhuld doorklinken, is geen ritmische elatie mogelijk. Dan maar dwars door Koffers zoek met japonnen van Ellen Wills SCHIPHOL (ANP) Ellen Wills, de 24-jarige Amsterdamse zangeres, is op het elfde internationale songfestival in het Joegoslavische Split in moeilijkhe den geraakt doordat aan het begin van deze week al haar bagage op de vlucht van Schiphol naar Zagreb is zoekgeraakt. Dit meldt haar manager Frans van Klingeren. Ondanks drie dagen speuren en na vragen bleven de koffers, waarin zich al haar toneelkleding bevond, spoor loos. Woensdagavond trad Ellen daar om op de openingsavond van het festi val op in een folkloristisch kostuum uit Dalmatië, haar in bruikleen afge staan door het nationale Joegoslavi sche theater. deze atonale partituur heen, zal Vam Manen hebben gedacht en hij trans poneerde de muzikale spanningen naar menselijke verhoudingen, als steeds met een vrijwel onnavolgbare autoriteit in de groepsbehandeling. Gérard Lemaitre en Yteke Water bolk springen eruit, maar in het slot tafereel greep ook Anne van Tol haar plastische en mimische kans. Er waren gisteren in het uitstekend bezette Circustheater nog twee festival premières, waarvan alleen Jaap Fliers Hi-Kyo een stap in de goede richting betekende. Flier komt langzamerhand wat los van zijn voorliefde voor kryp- tische danstaal en probleemballetten Een brede choreografische visie zal hij nooit krijgen, maar hij worstelt in deze japonaiserie al minder met symbolische abstracties. Toch raakt hij soms even verstrikt in de keuzemogelijkheden van emotie en-'of esthetiek als zijn danspaar Arlette van Boven en Hans Knill in de veelheid van zwarte touwen, die als lianen hun bewegingen verstrikten. Af en toe fraai om te zien, dit duet op muziek van Fukushima, waarbij fluitist Govert Jurriaanse als een slangenbezweerder rond het touwenbos sluipt, maar er gebeurt bitter weinig. Toch nog verkieslijker dan Kurzwellen van David Gordon, die zijn stereotiepe arm- en beenbewegingen op elektro nische klanken van Stockhausen liet begeleiden door drukdoenerige dia's, die een engagement bedoelden te zijn met het „leed van de wereld". Er werd voor dit onbelangrijke danswerkje veel te veel overhoop gehaald, maar deze Kurzwellen bleken een te klein golf- bereik te hebben om de publieke ont vankelijkheid te bereiken. Als inter mezzo de vlotte gein van Czarny's sportballetje Concerto Grosso. De avond werd er wel wat langer door. D-y Toekomst ruimtevaart onzeker (Van onze correspondent) LONDEN De toekomst van de bemande ruimtevluchten is onzeker nu Moskou suggereert dat de dood van de drie kosmonauten van de Sojoez II niet veroorzaakt is door een technische fout. Als de Sojoez onder een to scherpe hoek de dampkring in wat gegaan, zodat de temperatuur te hoog zou zijn opgelopen, dan zou dat te Aen zijn geweest aan de geblakerde en geschroeide buitenkant van de capsule. Als er iets mis was geweest met de druk in de cabine, dan zouden de afstandmeters dat meteen na de vier minuten radiostilte tijdens het binnendringen van de dampkring hebben laten blijken. De fbdioverbindingen werden na het uitvallen niet meer hersteld. National Gallery weigert aanbod van Paul Getty LONDEN (DPA) Het Londense museum National Gallery heeft het aanbod van de Amerikaanse multimil jonair Paul Getty algewezen, het door hem gekochte schilderij van Titiaan, „De dood van Aktaion" voor enige tijd te lenen. Vorige week werd het doek op een veiling bij Christie in Londen voor rond 14 miljoen gulden door een Britse kunsthandelaar gekocht. Deze verkocht het vervolgens aan Getty. Na protesten van Britse zijde tegen het verdwijnen van het kunstwerk naar het buitenland bood Getty aan het gedurende enkele maanden per jaar aan de National Gal lery af te staan. De directie van het museum verklaarde gisteren dat zij al les in het werk zal stellen om de Titiaan voor Engeland te behouden door o.a. aanvragen voor uitvoer van het doek te bestrijden. Het museum wil zoveel mogelijk geld beschikbaar stellen om te trachten het schilderij terug te kopen. Het vier eeuwen oude doek is eigendom geweest van de graaf van Harewood, een neef van koningin Eli zabeth. de VS ten aanzien vlak na de oorlog n tweeslachtigheid. van kolonialisme, opdringende com- WASHINGTON (AP) De politiek van Indo-china heeft zich, tijdens gekenmerkt door een grote mate Enerzijds een afkeer van iedere v anderzijds een angst voor h« raunisme. binnen welk kader Frankrijk de belofte gegeven het gezag over Indochina te laten gelden tot (naar mening van Frankrijk) het Indochinese volk, met name de Vietnamezen (of Anrtamleten), Laotianen en Carabodjanen zelf rijp voor onafhankelikheid zouden zijn. Deze politiek van „neutralisme" kwam er op neer, dat Frankrijk, zij het onder bepaalde beperkingen, zijn gang kon gaan. Frankrijk deed dat en plaatste de toegewijde keizer Bao Dai op de In de herfst en winter van 1945-1946 ontving Amerika een aantal verzoeken van Ho-Tsji-Minh om in Vietnam te interveniëren. Volgens de papieren bleven deze onbeant woord. Maar Amerika weigerde het Franse militaire optre den te steunen, en verbood schepen onder Amerikaanse vlag militairen of materieel naar Vietnam te vervoeren. Op 6 maart 1946 sloten de Fransen en Ho-Tsji-Minh een overeenkomst waarin Ho de terugkeer van de Fransen in Noord-Vietnam aanvaardde in ruil voor erkenning van de democratische republiek Vietnam als vrijstaat in de Franse In april 1946 werd de geallieerde bezetting van Indochina officieel beëdigd en Amerika bevestigde dat geheel Indo- china weer onder Frans toezicht stond. Daarna werden alle problemen van het beleid ten aanzien van Vietnam behan.T deld in samenhang met de Amerikaanse betrekkingen met Frankrijk. Eind 1946 brak de oorlog tussen de Fransen en de Vietminh uit. Amerika gaf tegenover Frankrijk te kennen een langdurige oorlog te betreuren en drong aan op het doen van concessies aan het Vietnamees nationalisme. Aangezien de VS afgeschrikt werden door Ho's banden mei het communisme, waagden zij zich niet aan steunverklarin gen aan Ho of de Vietminh. Al deze jaren (1946-1949) bleef Amerika het conflict als een Frans probleem beschouwen. In het bijzonder was Amerika beducht dat het door interventie de politieke positie van de Franse communisten zou versterken. Het daaruit voortvloei ende beleid is meestal als „neutraliteit" omschreven, maar kwam in feite overeen met het beleid om Frankrijk zijn gang te laten gaan. Dit beleid werd evenzeer door besluiteloosheid gekenmerkt als het beleid tijdens de oorlog. De VS volgden met zorg de schommelingen in het Franse beleid ten aanzien van keizer Bao Dai, en drongen Voortdurend bij Parijs aan op een omzetting van de overeenkomsten met de keizer in een effectief nationalistisch alternatief voor Ho-Tsji-Minh en de Vietminh. De VS gingen steeds meer beseffen dat door de weigering van de Fransen om politieke macht aan de Vietnamezen over te dragen, de kans toenam dat het Fran- rijk-Vietminh conflict zou iutlopen op een conflict met het Vietminh conflict zou uitlopen op een conflict met i het Russisch imperialisme. Frankrijk werd te verstaan gegeven dat Amerika financiële hulp wilde verlenen aan een Viet namese regering die niet uit Franse maronetten bestond, en voorts dat het niet bereid was het gevoerde beleid te wijzigen „als geen wezenlijke vooruitgang werd geboekt voor een niet-communistische oplossing in Indochina, geba seerd op samenwerking met de ware nationalisten van dat land". Tot 1948 bleef Amerika in het onzekere over de vraag of Ho en de Vietminh samenwerkten met het Kremlin. In een studie over Ho-Tsji-Minh van het ministerie van Buitenlandse Zaken, in juli 1948 gepubliceerd, staat dal „inlichtingen erop duiden dat Ho-Tsji-Minh een communist is. Gezien zijn welbekende loopbaan in de jaren twintig en dertig in de Komintern, de voortdurende steun die hij sinds 1945 van het Franse communistische dagblad L'Humanité heeft gekregen, de lof die hem door radio Moskou wordt toegezwaaid en het feit dat hij in recente Russische publikaties en de Daily Worker een „leidende communist" is genoemd, schijnt elke andere conclusie meer op wens dan op werkelijkheid te zijn gebaseerd. Het departement beschikt niet over aanwijzingen over een directe band tussen Ho en Moskou, maar neemt aan dat die bestaat. Evenmin kan het de mate van druk of leiding van Moskou bepalen. Wij hebben de indruk dat Ho een grote mate van bewegingsvrijheid krijgt of heeft behouden." Be sloten werd dat het initiatief voor collectieve veiligheids maatregelen in Azië door de Aziaten zelf moest worden yenomen, maar eind 1949 werd tevens vastgesteld dat in Indochina tot actie moest worden overgegaan. Daarom werd in diezelfde periode het regeringsbeleid gericht op het bestrijden van de communistische expansie in Azië. Dit door de volgende maatregelen: een collectief veiligheidsakkoord, als de Aziaten meewerkten, en zo moge lijk samenwerking met Europese bondgenoten en Gemene- bestlanden. maar zo nodig door samenwerking via tweezij dige afspraken Volgens dit beleid werd de Koreaanse oorlog gevoerd. In 1954 werd de Zuidoostaziatische verdrags organisatie (ZOAVO) opgericht, en de Amerikaanse be trokkenheid in Vietnam verstevigd. De maanden januari en februari 1950 brachten de omme keer. De Fransen ondernamen de eerste concrete stappen tot overdracht van het bestuur in Vietnam aan Bao Dai. Ho-Tsji-Minh betwistte de rechtmatigheid van dit bewind en riep de democratische republiek Vietnam uit als „de enige legale regering van het Vietnamese volk", welk bewind vervolgens door Moskou en Peking werd erkend. Op 29 februari 1950 stemde de Franse nationale vergade ring in met verlening van autonomie aan Vietnam en op 1 februari 1950 verklaarde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Dean Acheson dat de Russische erken ning van Ho's communistische beweging diens ware aard als doodsvijand van Indochina's onafhankelijkheid onthulde Op 2 februari erkende Frankrijk formeel de onafhankelijk heid van (Bao Dai's) Vietnam. De VS volgden een dag later. Toen Frankrijk daarop Amerikaanse hulp verzocht, werd deze hulp verleend „aangezien het gebied betrof waar geen democratische evolutie kon bestaan, omdat het overheerst werd door Sovjetimperialisme". Vanaf dat moment was Ame rika betrokken in de oorlog van Indochina. De kosmonauten zija gedood op het ogenblik, dat hun capsule door de wrijving werd verhit en omgeven werd door de draaiende gasvlam die het uitvallen veroorzaakt en de snel heidsvermindering op zijn grootst was. De Russische kosmonauten komen in de dampkring terug onder moeilijker* omstandigheden dan hun Amerikaanse collega's. Het traject, dat zij gebrui ken, brengt een maximale snelheids vermindering met zich mee, resulte rend in een 20 pet hogere druk dan bij de Apollo-vluchten. De vraag is nu, of na een langdurige periode van gewichtsloosheid het lichaam het on der zulke omstandigheden laat afwe- Vorige vluchten suggereren dat de lichamelijke toestand van de ruimte vaarders minder goed was, naarmate de vlucht langer duurde. Apollo-astro- nauten hebben vlaM ra hun terugkomst op aarde 'n gebrek aan coördinatiever mogen te zien gegeven en gedurende 'n aantal dagen een verlaagde bloeddruk. De kosmonauten van de Sojoez-9, die voor de Sojoez II het ruimterecord van 18 dagen op hun naam brachten, waren een paar dagen niet in staat om te lopen. Maar er is nog een ander, veel ernsti ger lichamelijk probleem. Bij vermin derde belasting door gewichtsloosheid gaat het hart minder krachtig pom pen, waardoor het onder bepaalde moeilijke omstandigheden de bloed somloop niet afdoende kan verzorgen Herstel daarvan gaat langzaam. Bovendien verplaatst een grote hoe veelheid bloed zich van de benen. (Van t verslaggevers) HOEVEN Na de Russische ruimte vaart-tragedie, waarbij drie kosmonau ten zijn omgekomen, wordt de sterre- wacht Simon Stevin In Hoeven over stelpt met telefoontjes van nieuwsgie rige monaari. De Haljoet rmintlflfc het Russische semi-permanente ruimtesta tion waaraan de verongelukte kosmo nauten hun Sojoez-capsule vastmaakten trekt nog steeds trouw z(jn baantjes om de aarde. Hgt is op bepaalde tijden met het blote lekeoog te zien als een heldere voort- Ijlende ster. De t(Jden dat het ruimte station te zien ls z(jn: vannacht om 1.48 uur, morgennacht om 1.27 uur. De tijden zijn op de minuut af, zo verzeker de men ons bij de sterrewacht De Sal joet beweegt zich van het zuiden naar het noordoosten. waar normaal veel zit, naar hart en borstkas. Automatisch, maar tevens vermindert het lichaam het bloedvolu- me in die gebieden, door het eenvou dig 'uit te scheiden. Bij de kortere vluchten ging hierdoor 20 pet. bloed on rede bloedlichaampjes verloreü Experts hebben bevestigd, dat dit alles ernstige risico's met zich brengt voor terugkeer in de dampkring. Bij pilo ten werd een soortgelijke uitwerking waargenomen. De hersenen kregen minder bloed, waardoor de piloten eerst het gezichtsvermogen en daarna het bewustzijn verloren. Door een enorme zware belasting zou de dood dan dc volgende fazc zijn. Als dit is gebeurd met de Russische kosmonau ten dan heeft dit ernstige gevolgen voor toekomstige bemande ruimte- vluchten. De Russen, rekening houdend met mogelijke lichamelijke problemen, droegen speciale pakken voor oefenin gen tijdens gewichtsloosheid en moes ten tevoren een zware training onder gaan. En in Amerika wordt geëxperi menteerd met een oefeningsinstallatie om het bloed goed over het ltAaam verdeeld te houden. Deze zou In no vember 1972 getest moeten worden tijdens een 28 dagen durende proef van het Skylab. De vraag is nu, of deze vlucht en andere Russische vluchten nu wel door zullen gaan. In de Amerikaanse situatie is een vlucht van veertien dagen toelaatbaar. En de NASA zal nu langzameraan de vluchten langer kunnen laten duren. Maar dat zou méér vluchten betekenen en hogere kosten, die men nu bereid is te beta len. Men kan geen lange vluchten overwegen als geen veilige terugkeer is verzekerd. En hoe zeer ruimtepro gramma's ook afhangen van bemande vluchten, men moet zich bij de nieu we ontdekkingen aanpassen. Een mo gelijkheid om het probleem op te van gen zou zijn gebruik te maken van ruimtestations rond de aarde met kunstmatige zwaartekracht. Dit is mo gelijk. Dergelijke station zouden ech ter lomp. kostbaar en moeilijk te bou wen en te lanceren zijn. Bovendien zouden ze minder efficiënt zijn voor observatie dan de nu geplande ge wichtloze laboratoria. Men zou een geheel nieuw programma moeten op stellen, dat waarschijnlijk zowel voor de Amerikaanse als de Russische eco nomie onaanvaardbaar zou zijn. Als we aannemen, dat de dood van de Russische kosmonauten niet eenvoudig het gevolg is geweest van een tragi sche technische fout, dan ziet de on middellijke toekomst van de ruimte- vluchten er somber uit. (Copyright The Guardian).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1971 | | pagina 7