VOLOP VROLIJKHEID IN „THE
TAMING OF THE SHREW"
iollegium Aureum
Nederlandse avant-garde
van 1930 bij Res.-Orkest
Gemeenten willen
proces tegen rijk
Israël wil
Arabieren
schadeloos
stellen
OP ZIJN STERKST IN
DE LATE 18DE EEUW
YS-Vakantie-
igtochten
Wegwijzer
voor werkende
jongeren
première
„Requiem for
Europe"
Samen op reis?
Neem een
2-pluskaart!
Rijexamen
f 2,50 duurder
Bedekte aanvallen op
Solzjenitsin en Amalrik
WOENSDAG 30 JUNI 1971
LEIDSE COURANT
Wanneer Engelse acteurs of regisseurs
het zich veroorloven zich vry op te stel
len tegenover een zeer bekend stuk van
Shakespeare, dan kan men doorgaans
merkwaardige resultaten verwachten. De
grote kennis die men heeft op dit gebied,
dient dan als basis voor een nieuwe
koers. Twee jaar geleden was dat in het
Festival te zien met een voorstelling
door het R.S.C. van „Troilus and Cressida", die een geweldige
indruk na heeft gelaten. Met ..The Taming of the Shrew",
dat door het jongerengezelsehap binnen het National Theatre,
ditmaal wordt gebracht, ligt de zaak jammer genoeg een
beetje anders.
Bij de eerste voorstelling gisteravond werd in Amsterdam
om het geheel danig gelachen, er was een ovationeel applaus
na afloop. Ontegenzeggelijk waren er vele boeiende elementen
in vormgeving en benadering. Eigenlijk is de voorstelling
opgezet voor een presentatie ..in het rond", in het gebouw
van de Young Vic zit men aan alle kanten om het toneel-
gebeuren. Voor deze gelegenheid heeft men dat nagebootst
door een aantal toeschouwers óp het toneel, op een soort
tribune te laten plaats nemen. Dat is bepaald een aardig
element.
Verder is de inzet van het stuk zeer overrompelend. De
dronkelap Sly. die in de proloog bij Shakespeare een rol
speelt en later niet meer. was hier een beschonken voetbal
supporter en zijn rol werd in de loop van het stuk doorge
trokken. tot hij uiteindelijk actief deel ging nemen aan het
spel. Daar lagen natuurlijk vele mogelijkheden voor komische
intermezzi en die werden dankbaar vervuld.
Bovendien spelen deze Engelse acteurs met zo n imponerend
arsenaal aan technische middelen een vernuftig spelletje met
hun vak. eerder dan met hun persoon. Met een geweldig
raffinement laten zij allerlei zeepbellen los, spelen zij hon
derden kleine nuanceringen geweldig precies uit en dat is
verrukkelijk om te zien.
Maar van de andere kant valt zo n voorstelling tegelijk dooi
de mand. Ik was er namelijk wel teleurgesteld over, dat
ondanks dat raffinement nergens mensen van vlees en bloed
verschenen. Het bleven stuk voor stuk acteurs, die hun eigen
persoonlijkheid omkleed hadden met of verborgen hadden
in hun vakmanschap.
Regisseur Frank Dunlop was bovendien tamelijk inconse
quent geweest in allerlei grappemakerij. die zelfs zover
doorgevoeld werd, dat enkele volkomen overbodige „num- j Bcn
mers" werden ingelast, uit pure jolijt leek wel. spani
Onderwijskosten in geding
(Van onze parlementaire redactie) I voorlopig nog proberen de zaak te schik-
DEN HAAG - Enkele «meenten deel. k«- j* fmcdnt» dc
,i„ reelit»- an berekenen zo wordt herzien, dat
Het was daarom ook jammer, omdat
boeiende toncelpersoonlijkhedcn mee waren gekom
Lapotaire en Jim Dale, die dc rollen van Kater
Petruchio speelden. Jim Dale op een heel merkw
manier, niet de grote schreeuwlelijk van altijd, maar
die het door zijn intelligentie wint. Jane Lapotaire
veel scenes bijzonder meeslepend en zeer overtuigt
tegen het rijk. Ze zijn het niet
eens met de manier waarop de uitgcrin-
büzondcr Sen aan dc gemeenten voor het builen-
Jane gewoon onderwijs worden berekend. Hel
a cn gaat vooral om vergoeding van de kosten
rdigc dic de gemeenten wettelijk moeten ma-
iemand ken voor PLO-scholen. De Vereniging van
was in Nederlandse Gemeenten heeft de minis-
,UI. ters van Financiën en Binnenlandse Za-
ken een brief over de komende actie ge-
lar tweemaal in Nederland, vanavond
de Koninklijke Schouwburg.
JAN VERSTAPPEN
i Het is nog niet bekend welke gemcen-
j Ion de civiele procedure aanspannen. De
VNG en de dreigende gemeenten willen
Na het Amsterdamse Leonhardt Consort en het Weense
Concentus Musicus is gisteravond in het Holland Festival
het Collegium Aureum uit Freiburg als derde, internationaal
bekende barok.ensemble opgetreden. Helemaal een echt
barok-ensemble is dit orkestje, dat het magnifieke slot
Kirehheim in Schwaben voor zijn talloze grammofoonplaten
gebruikt, eigenlijk niet of niet meer. Het beeft - en dat is
heel typerend geen musicoloog als verantwoordelijk leider
maar werkt als een vrije coöperatie in soms sterk wisselende
istelling met gasten uit andere
i, ook uit ons land. In zyn soort Telemann uivoert, wringt er een wan-
t ensemble voorbeeldig, maar styl- verhouding tussen de oude. meesterlijk
17e-qeuwse en vroeg 18e- bespeelde gamba met zijn belegen klank
'an de andere
Van onze muziekredactie
Het 24e Holland Festival stelt, mede in verband met het zestigjarig bestaan van
het Genootschap van Nederlandse componisten en de vijfentwintigste verjaardag
van «Ie Stichting Donenius de Nederlandse scheppende toonkunst centraal. Twee
symptomen daarvan zijn de eoneerten in deze dagen door Het Residentie-Orkest
Ie geven: het ene werd aan „Kees van Baanen en zijn leerlingen" gewijd, het twee
de, dat men zaterdag 8 juli aanstaande in het Nederlands Congresgebouw kan be
luisteren, annonceert werken van kunstenaars rondom Willem Pijper gegroepeerd.
oortaan 'le kosten die de gemeenten
voor BLO-scholen volgens dc wet ver
plicht zijn te maken, uit het gemeente
fonds worden vergoed.
De gemeenten zijn het ook beu jaren
te moeten wachten totdat het rijk de
precieze bedragen heeft uitgerekend en
lot betaling overgaat. De gemeente Haar
lem bijvoorbeeld moet de uitkering van
1961 nog ontvangen. Dat geeft voor de
gemeenten renteverliezen die tot hoge
bedragen oplopen. Andere gemeenten die
al jaren wachten zijn Almelo (1965), Rijs
wijk (Z.-H.i (1963), Arnhem (1964),
De VNG geeft toe dat het berekenen
van de bedragen lang kan duren, vooral
wanneer de gemeenten zelf niet vlot zijn
met het v ei schaffen van de gegevens.
Maar zoals het nu gaat. wordt het de
VNG blijkens de brief aan de twee mi
nisters te gortig.
de I
loncourt.
Collegium Aureum
g, verreweg het grootst
liefst dertien strijkers,
trouwens
de drie.
klavecimbel had het gisteravond
minder moeite met de akoestiek
de Kloosterkerk en hetlawaai van
sserende verkeer dan verleden
het kleine, intieme Concentus
s. Het verschil was ook daarom
ld te horen omdat de Weners vorige
Bachs tweede ouverture-suite en
isici uit Freiburg gisteravond diens
ouverture suite vertolkten. De veel
e en briljantere klank van het
Aureum werd evenwel niet
veroorzaakt door het aantal musici
ook door de gebruikte instrumen-
'erwijl Concentus Musicus alléén
nstrumenten gebruikt, of getrouwe
gebruikt het Collegium Aureum
ude blaasinstrumenten maar latere
zij hel wel weer met oude ge-
strijkstokken.
historische inconsequentie heeft
volg dat platenmaatschappij Har-
Mundi kan spreken van de (hel)
klank van het ensemble, maar
gouden klank is waarschijnlijk
liet authentiek barak. Concentus
heeft een veel zachter, fluweler
?n klank van donker goud, door
kleinere bezetting is het ritme
r en genuanceerder, de dyna-
erfijnder.
het compromis is het Col-
Aureum een prachtig en zeer
ntesk geheel. Als het evenwel
- icland Kuyken van het Brusselse
- (ensemble als gast de omvangrijke
gamba van Bachs tijdgenoot
(ADVERTENTIE)
Melk-J
cbiad"Een dagje naar
of de
;ieiderEfteling, naar Volendam
Avifauna, naar
iethoorn of Texel,
r Toil,
ReilNeuze uit 30
dei*0®'kliede n
informatie in de
uit met NS
Het meest hebben wij het Collegium j
Aureum dan ook bewonderd na de pauze
toen het zich wijdde aan muziek uit de
late 18e eeuw, een periode waar noch
Leonhardt, noch Harnoncourt zich bij
voorkeur mee bezighouden. Daar echter
is dit Collegium juist op zijn sterkst zo
als zonneklaar bleek in de levendige
concertante symfonie van Carl Stamitz
met concertmeester Franzjosef Maier,
altviolist Karl Heinz Steeb en cellist
Rudolf Mandalka als knappe, zij het
wat onrustige solisten. Ook een door
Helmut Hucke op een oude hobo ge
blazen concert van Bachs tweede zoon
Carl Philipp Emanuel was hartverove-
rend. De overgang van barok naar
„Empfindsamkeit", dat is de stijl waar
in het Collegium excelleert.
Gelukkig was er veel belangstelling
en terecht grote waardering.
K.S.
(Vanc
e parlementaire redactie)
DEN HAAG ..Het komt nog te veel
voor dat een jongere die van school
komt. om te gaan werken zo maar de
een of andere baan aanneemt. Bijvoor
beeld omdat hij in hetzelfde bedrijf wil
werken als een vriend of vriendin. Er
zijn er heel wat die op deze manier
goed terecht zijn gekomen. Maar ande
re ontdekken plotseling dat ze verkeerd
Zo begint een handig boekje, „Weg
wijzer voor werkende jongeren", dat
door het ministerie van Sociale Zaken
is uitgegeven. Het boekje geeft prakti
sche informatie over de leef- en werk
situatie waarin de jongere terecht
komt, die na school voor het eerst een
baan zoekt.
Het boekje wijst er allereerst op hoe
je van de jeugdconsulent op hel ar
beidsbureau deskundige hulp kunt krij
gen bij het zoeken van een goede baan.
Andere onderwerpen zijn: het loon-
s t rook j e, vormingswerk, ziekenfonds,
ziektewet, beroepskeuze-adviseurs, be
scherming van de werknemers (arbeids
wet de arbeidsovereenkomt, arbeids
voorwaarden, scholing op kosten van de
overheid enz.
Het boekje. 71 vlot geschreven pagina's
met geinige tekeningen, is gratis ver
krijgbaar op de arbeidsbureaus en bij
het ministerie van Sociale Zaken, afde
ling arbeidsvoorziening.
HAARLEM (ANP) Op het ope
ningsconcert van de Haarlemse
orgelmaand op dinsdag 8 juli in
de Grote Kerk te Haarlem, zal de
wereldpremière worden gegeven
van „Requiem for Europe" van
Flans Cox.
Cox kreeg vorig jaar van de mi
nister van CRM opdracht een
werk te componeren voor een
grote ruimte met orgel. Het be
stuur van de stichting Internatio
naal Orgelconcours dat de orgel
maand organiseert had de minis
ter hierom verzocht. Hans Cox
heeft zijn gedachten uit laten gaan
naar oorlog, angst en de mens in
de huidige maatschappij. De teksl
vond hij in een werk van de
Roemeen Paul Célan die de ellen
de van de afgelopen wereldoorlog
heeft ondervonden, toen zijn fa
milie is omgekomen. Vorig jaar
verdronk hij zich in de Seine in
Parijs.
Het tweede deel heeft Cox ont
leend aan een Engelse tekst ge
baseerd op het lied van Mo-
zes uit het oude testament, waar
door zoals bij de „Slag om Arn
hem" (een vroeger werk van Coxi
ook is geschied, een trait d'union
is onIstaan tussen het verleden
en het heden. Aan het werk ne
men het Groot Omroepkoor, het
radio-orkest en de organisten
Wim de Ruiter en Jos Wielakker
deel. Het omroepkoor is gesplitst
in vier delen. Ieder heeft een
eigen dirigent. Hiervoor zijn uit
genodigd Meindert Boekei. Frans
Muller, Anton Krelage en Karei
Laout. De koren nemen op ver
schillende punten in de kerk
plaats: in het schip, tegen hel
hoofdorgel en in de linker en
rechter zijbeuk. Hans Cox heeft
als algemeen leider midden in de
kerk zijn plaats. Bij de koren
zitten slagwerkgroepen en hoorn
spelers. op de galerij aan de obst-
kant trombonisten en trompettis-
Van Pijper (18941947) staat de mu
ziek op het programma, die hij anno
1930 voor Shakespeares toneelstuk The
Tempest schreef: de hoorder zal hier
onmiddellijk getroffen worden door de
grote tegenstelling tot werken, slechts
kort tevoren door hem geschreven. Daar
een zwaar orkestapparaat, bij The Tem
pest een kamerensemble, uit slechts
twaalf executanten bestaande: fluit, kla
rinet, hoorn, piano, slagwerk, twee vio
len, twee alten, twee celli. contrabas,
waaraan nog enkele zangstemmen zijn
toegevoegd.
teit in: maar we leefden toen ook onder
de dreiging van een Adolf Hitler
Met werk van Piet Ketting (geb. 1905)
en Matthijs Vermeulen (18881970)
wordt het concert van zaterdag aan
staande besloten. aVn de laatste een her
haling van de Tweede Symfonie, van de
eerste Vier liederen op teksten van Nij-
hoff, voor zangstem en vijftien instru
menten, van 1935 daterend.
Piet Ketting, in 1904 te Haarlem ge
boren, die zich in 1926 onder leiding van
Willem Pijper stelde, is wellicht één van
diens meest revolutionaire discipelen
geweest. Het jaar 1935 is in zijn artis-
The Tempest wordt aangeduid met j tieke ontwikkeling van groot belang:
,v"0"1 1 hltrbU dun beginnen nnmel.ik zijn diepgaande
opmerken, dal dit sprookje getuigt van sludies (le vocaliteit d.,n gaa, hij
oen weloverwogen berdst.ng. iich 11,Irod I zangiessen nemi,„ ,„h „tl k„.
'n e'n ln neernoed gr- ire<-tie bezig houden, aandacht wijden
drenkte laeh. En Pupor. dr an ho vaar aa„ de NH,„landsp vocaU. schole„ e„
digo Pliprr. benadert hier Shakespeare de algehele vocale literatuur'.
In dit kader heeft men die vier ge-
dichter te zien.
(Advertentie)
een dag onbeperkt
reizen aoor Nederland.
2 personen f30.-
3 personen 35.-
4 personen f 40.-
5 personen /45.-
Zaterdag en zondag
onbeperkt g«ldig
Maandag t/m donderdag
van 9 uur 's morgens af,
vrijdag niet.
Neem een paifoto mee
v—x voordelig
tót met NS
l andarts duurder
voor particulieren
waarlijk ontroerende dee
moedVergelijk hiermee eens di<
trotse Derde Symfonie, enkele jaren te
Hoelang is het geleden, dat we de 1 lin§ gedirigeerd, het Collegium Musicum
Chorus Tragicus van Sem Dresden (1881 Amstelodamen:
1957), die hier op Pijper volgt, voor werkt eraan it
het eerst hoorden? Dat was op het Ne- I Frölich en de basb;
DEN HAAG (ANP) De tandartsen
mogen hun particuliere patiënten maxi
maal acht procent meer gaan bereke-
„v nen ujj hebben minister Nclissen (Eco
nomische Zaken) en staatssecretaris
Het concert van zaterdag aanstaande Kruisinga (Volksgezondheid) besloten,
wordt door Diego Masson en Piet Ket
derlands Muziekfeest 1935 ter gelegen
heid van het veertigjarig jubileum van
Willem Mengelberg als dirigent van het
Concertgebouw. We weten niet zeker,
of het werk toen als première ging, wel
herinneren we ons levendig, dat de com
ponist zelf dirigeerde: wat hij voortref
felijk deed.
Nu slaat Dieseden temidden van Wil
lem Pijper. Piet Ketting en Matthys Ver
meulen. toen. op dat voorjaarsconcert in
1935. werd hij voorafgegaan door een
jong componist, die, eveneens als diri
gent, zijn Eerste Symfonie presenteerde:
dat was Willem van Otterloo!
Een sterke indruk heeft toenmaals
Dresdens Chorus Tragicus op ons ge
maakt: zowel het werk als de uitvoering
Bijzonder trof ons de bezetting voor
gemengd koor. slagwerk, vijf trompetten
en twee bugels, het koper met zijn twee
pregnante motieven, die we, erover
schrijvend, wederom heel duidelijk en
heel fel horen.
Als teksl had Sem Dresden een vijftig-
lal regels uit Vondels Hierusalem Ver
woest getrokken, die, in sterk verkorte
vorm, de episodes van de tragedie be-
I. Bedreiging der stad. Beleg. Hongers
nood.
II. Bede om verlossing.
III. Plundering. Brandstichting.
IV. Waarschuwing der priesters. Wan-
De tariefsverhoging is toegestaan om
van Toon Vranken aanpassing mogelijk te maken aan de
de mezzosopraan Inge j algemene inkomensontwikkeling in de
periode van half 1969 tol half 1970. Ook
hebben de bewindslieden rekening ge
houden met de gestegen praktijkkos-
Voor het eerst sinds 19t>7 worden dit
jaar weer de Passiespelen in
Tegelen opgevoerd. Men is al
maandenlang in de weer met de
voorbereidingen en momenteel
worden in het openluchttheater
kostuumrepetities gehoudenRegis
seur dr. Gabriel Beckers geeft aan
wijzingen aan de vertolkers van de
rollen van Jezus en Maria Magda-
lena. Op zaterdag 3 juli is de eerste
openbare voorstelling.
(Van onze correspondent)
JERUZALEM Na vier jaar van aar
zeling heeft Israël besloten de Arabieren
van Jeruzalem „volledig schadeloos te
stellen" voor het land cn de huizen, die
zy in 1948 hebben verloren.
Het aanbod is door advocaten in Oost-
Jeruzalem al verworpen als „oneerlijk,
Immoreel en onoprecht". Niettemin wordt
verwacht, dat de meeste van hun bezit
ontroofde Aiabieren het zullen aanvaar -
Arabieren in de Oost-Jeruzalem, dat I«-
raël in 1967 bezette, krijgen gedurende
twee jaar na de in werking stelling van
de betreffende wet de gelegenheid om een
schadeclaim in te dienen voor „enig on
verplaatsbaar eigendom, die zij waar dan
ook in Israël bezaten".
De taxatie van de bezittingen zal wor
den gebaseerd op de voorstellen uit 1961
van een Britse expert van de verzoe
ningscommissie van de VN De waarde
van de bezittingen wordt bepaald dooi
de laatste belastingtaxatie van voor 29
november 1957 plus 25 procent om moge
lijke onderwaardering te ondervangen.
De schadevergoeding wordt niet ge
geven in de vorm van een som ineens,
maar in de vorm van Israëlische staats
obligaties, die gedurende twintig jaar in
gelijke termijnen zullen worden afgelost,
voor het eerst in 1975.
Er wordt alleen geld aangeboden; nie
mand zal zijn huis, zijn hotel of zijn
stuk grond terugkrijgen. De minister van
Justitie Shapiro verklaarde, dat 90 pet
van de eigendommen niet alleen in an
dere handen is overgegaan, maar
van gedaante is veranderd.
DEN HAAG (ANP) Het afleggen
van een rijexamen wordt met ingang
van 1 juli tot twee gulden vijftig duur
der. De inschrijfgelden voor dc rijexa
mens over de gehele linie worden met
dit bedrag verhoogd. Zo heeft de direc
tie van de .Stichting Centraal Bureau
Rijvaardigheidsbewijzen meegedeeld.
SCHRIJVERSCONGRES MOSKOU
MATHIJS VERMEULEN
MOSKOU (Keuter) De Russische
schrijvers beslissen zelf wie wel cn wie
niet lid wordt van hun schrijversbond.
Voor het lidmaatschap is niet bepalen
hoe belangrijk het talent van de schrij
ver is maar of hij rich volledig wil
inzetten voor de strijd om de grote
sociale hervormingen die het Sowjet-
volk nu levert. -
redding
i behoud.
Dit is de voornaamste conclusie uil de
toespraak die Georgi Markow, secreta
ris vnn de Russische schrijversunie, gis-
tern hield bij de opening van het vijfde
congres in Moskou. Markow sprak ten
overstaan van meer dan 500 deelnemers
onder wie zich partijleider Brezjnew,
president Podgornv cn premier Kosygin
MONTEVIDEO (RTR) President bevonden. ..Het doet er niet toe, zo
Allende van Chili heeft afgezien van vervolgde hij. hoe belangrijk het talent
•genomen bemiddeling tot de van een schrijver is. Dit talent kan zich
Allende ziet al
van bemiddeling
vrijlating van de ontvoerde Britse am- I alleen manifesteren in de geest vun ae
Deze delen en ondeidelen waren i bassadeur, Geoffrey Jackson, zo heeft i strijd om de grote sociale hervormingen
schelden, en verbonden tevens door aan het Uruguayse mmisterie van buiten-die het Russische volk levert". Markow,
Vondels tekst ontleende klachten, loepen I )andse za|<en bekendgemaakt. Uruguay bekend om zi jn strikt orthodoxe stand-
I en yreten- had reeds negatief gereageerd op dc punt, beschuldigde ideologische vijanden
Wat voor indruk zal na zovele jaren bekendmaking, dat Allende wilde be- ervan te pogen „het grenzeloze geloof
j deze muziek op ons maken? Destijds middelen ten gunste van de Blitse am- van de schrijver in de communistische
voelden we, hoe aristocratisch van allure I bassadeur, die sinds 8 januari in han- partij" tc ondermijnen. „Als bepaalde
ze ook was, er een benauwende actuali- den is van Uruguayse verzetsstrijders. verstokte leeglopers door de organen
van de Russische justitie verantwoorde
lijk worden gesteld voor een parasite
rende levenswijze, dan haast men zich
in het buitenland deze luiwammessen
en domkoppen te betitelen als schrij
vers en geeft men ze exclusieve bena
mingen als „getalenteerd", „prominent"
en zelfs „groots". Markow doelde hier
mee blijkbaar op een man als Andrej
Amalrik, de 33-jarige auteur van „haalt
de Sowjetunie 1984?" Amalrik zit een
straf van drie jaar werkkamp uit op
beschuldiging van laster tegen de Sow-
jet-unie. Eerder bracht hij 18 maanden
verbanning in Siberië door wegens „pa-
In Moskou is de 25-jarige vrouw
Nadezjda Jemelkina gearresteerd we
gens het verspreiden van pamfletten
waarin werd gezegd dat politieke ge-
zi-achtige behandelingen in de Sowjet-
vangenen onderworpen worden aan na-
Unie. Dit is uit betrouwbare bron in de
Russische hoofdstad vernomen. De
vrouw droeg ook twee leuzen bij zich
waarop ze „vrijheid voor Vladimir Boe-
kovski" vroeg (een jonge dissidente in
tellectueel die eind maart werd gear
resteerd) en „vrijheid voor politieke ge
vangenen in de Sowjet-Unie".
