DRIE KOREN HERDENKEN IOSQUIN DES PREZ t Begin en einde van Schuberts kamermuziek Meester Alwin als poppenpotentaat Berend Alois Zimmermann in zijn Requiem fiir einen jungen Dichter Beslag op bezit van Ali Sabri Ie1 bortus blijft njuiste daad loken blijft gevaarlijk onecker voor vijf jaar gekozen Haagse Jazzclub sloot feestelijkheden af Koning Feisal in Cairo Lager winst bij Nyma Verlies KNTU verdubbeld Het Holland Festival 1971 is een festival vol herdenkingen: zaterdagavond was Josquin dez Prez weer eens aan de beurt, in de Kloosterkerk te 's-Gravenhage, waar Die Haghesanghers, het Brabants Kamerkoor 's-Hertogenbosch en de Schola Cantorum van de Bossche Sint-Jansbasiliek geleid respectievelijk door W. Wakelkamp, Reinier Wakelkamp en M. Pirenne zich als paladijnen voor de ile Bourgondische meester, die waarschijnlijk 1521 overleed, hadden opgeworpen. tochten hierbij voor een goede zaak, voor de enning van een mens, die in de grote wereld de muziek tot de uitzonderlijke genieën oort. Tot die conclusie zullen ook de vele «kers van de Kloosterkerk gekomen zijn. ging het hun als ons, dan moeten zij die vier-, twaalfstemmige composities met gende bewondering heben beluisterd, daarbij arend, dat de ware vrijheid, ook in het zikaal handelen, eerst ontstaan kan, wanneer normen, wanneer men wetten erkent. En „democratisch" ingericht waren deze iposities: elke stem, elke melodie had de spraak", waarop zij krachtens haar bestaan, recht heeft- En alle stemmen gezamenlijk, ze den één harmonisch bestaan, verlevendigd r een verrassende, veelal modern aandoende. zeggen, dat we met de uitvoeringen, geboden, het land van Josquinus lensis geheel hebben bewandeld? Dat zouden niet durven beweren: daarvoor waren de inische en stilistische moeilijkheden, waarmee executanten telkens weer te orstelen kregen, te groot en te lelvuldig- IE HAGHESANGHERS bijvoorbeeld: hebben tot dusverre een artistiek en geleid, waar problemen, als door esquin gesteld, niet, of nauwelijks, jn de orde kwamen. En zo gebeurde I, dat waar de meester om extase roeg, zij met pathos reageerden. Zo Josquin des Prez gebeurde het ook, dat wij daardoor de fragmenten uit de missa „Mater Patris", voor vier stemmen gecon cipieerd, duidelijk, i-c- transparanter hadden gewenst. De SCHOLA CANTORUM VAN DE BOSSCHE KATHEDRAAL is een koor, dat een vrijwel kerkelijke functie heeft: dat voelde men bij een manifes tatie als deze, die (helaas) een concer terend karakter moest heben. De zangers en zangeressen hadden geen dienst" en ze misten deze kennelijk, waardoor ze in hun muzikaal doen en laten ietwat onzeker werden: wat niet wil zeggen, dat hun vierstemmig motet ,,Ave Maria" ons onbewogen heeft ge in tegendeel: we waren er ten zeerste door geroerd, want hiermee kwamen we geheel in de sfeer van een laat- gothische kathedraal. We gevoelden Doch 't beste ensemble: dat was 't door Reinier Wakelkamp met hetonfH Reinier Wakelkamp geleide BRA BANTS KAMERKOOR. Hier consta teerden we de vertrouwdheid met het geestelijk klimaat; vertrouwdheid mede te danken aan Wakelkamps voor gangers, die een traditie schiepen: we bedoelen Frans van Amelsvoort en Evert van Tright. Een uitnemend dirigent bleek deze derde in de rij te zijn: we mochten dit speciaal ervaren in dat wonder schone voor vijf stemmen geschreven chanson ,,Je ne me puis tenir d'aimer". Men had de goede gedachte gereali seerd de vocale muziek met composities voor blazers af te wisselen; wat vijf leden van de KONINKLIJKE MILI TAIRE KAPEL Koos Mark, trompet; Jouke Hoekstra, trompet; Joop Mars. hoorn: Michel Woldinga, trombone; Gerard Stellaard. trombone hierin presteerden, was bepaald indruk wekkend te noemen: speciaal de Koningsfanfare van Josquin des Prez trof ons door een vorstelijke onbewo genheid.... een waarlijk schoon eer betoon aan een schoon leven! En ook voor contrastwerking had men gemeend te moeten zorgen; daarom hoorde men naast en tegenover de mu ziek van de grote, Bourgondische meester composities van de dirigenten Maurice Pirenne en Wim Wakelkamp zelf. Dat contrast was wel heel groot: tè groot ons inziens. B. R. In het Holland Festival is dit jaar een kleine Schubert- cyclus opgenomen, terecht want de belangstelling voor deze romantische zanger, die zich overigens aan de klassieke vormen hield, is na periode van lichtelijke onderschatting weer groeiende. Ook bij de jongeren, want een song als Yesterday zou zonder Schubert eenvoudig ondenkbaar zijn geweest, al is het onwaarschijnlijk dat de bewonderaars van de Beatles en zijzelf zich daar ooit goed rekenschap van hebben gegeven. In elk geval bestond er zaterdag veel belangstelling, ook van jongeren, voor het eerste concert van de Schubert- cyclus. De Sweelinckzaal van het Congresgebouw was nage noeg geheel gevuld en dat is opmerkelijk voof zo maar een kamermuziekavond met strijkers, die op het ogenblik nu niet zo hoog genoteerd staan. Het Oostenrijkse Strijkkwartet een betrekkelijk jong, heel kundig en muzikaal ensemble dat in toonvorming en vertolkingskunst nog niet helemaal tot de topensembles mag worden gerekend maar dat daar wel naar toe lijkt te groeien bepaalde ons bij het allereerstste begin en het definitieve slot van Schuberts kamermuziek. Eerst enkele pogingen van het 15- tot 18-jarige genie, daarna het omvangrijke strijkkwintet dat hij enkele weken vóór zijn veel te vroege dood voltooide. Buiten beschouwing bleef een beslissende ontwikkeling van twaalf jaar, die de pauze diende te overbruggen Een strijkkwartet in C groot uit 1812 staat in de catalogus van Deutch vermeld onder de nummers 3 en 32. Pas in 1954 heeft de musicoloog Brown kunnen aantonen de losse kwartetdelen bij elkaar horen en een geheel vormen. We hoorden het kwartet nu zoals hij het heeft uitgegeven. De invloed van Haydn op deze beminnelijke maar nog niet erg persoonlijke muziek is evident, maar de invloed van het grote voorbeeld ging niet ver genoeg om de doorwerkingen uit de verf te doen komen. Leuk waren de menuetten en de trio's uit 1813 (D89). H n Het Ootenrijks Strijkkwartet. pretentie van kamermuziek, blijkend uit de voor dansmu ziek ongewone bezetting, maakte ze inderdaad waar: hier wordt melodisch en harmonisch meer finesse geboden dan voor achtergrondmuziek nodig en wenselijk zou zijn geweest. Het strijktrio in Bes Groot D 471, dat in het tweede deel is blijven steken zodat alleen het openingsdeel ten gehore kon worden gebracht, leunt nog sterk tegen Mozart aan. Na de pauze het strijkkwintet D 956 dat met gepaste eerbied werd benaderd en dat, behoudens een paar minder gelukkig passages, ook goed overkwam maar dat de muziek toch niet helemaal uitputtend behandelde, zeker niet wat de coloristische nuanceringen betreft maar ook niet helemaal in het overnemen van de stemmen en in de thematische expressie. Een meesterwerk van deze kracht manifesteert zich echter ook al zou de uitvoering nog wat beter kunnen. De bijval was dan ook heel groot. K.S. „Requiem für einen jungen Dichter", zo heet het werk dat de componist Bernd Alois Zimmermann in de jaren 19671969 in opdracht van de Westdeutsche Rundfunk schreef. In 1969 ging het te Keulen in première onder leiding van Michael Gielen; dezelfde was het die het gisteravond in de grote zaal van het Amsterdamse Concertgebouw aan een grote schare van belangstellenden presenteerde. CAIRO (AFP) De procureur-gene raal van Cairo heeft de inbeslagname jilaslvan alle roerende en onroerende josdenn van de afgezette vice-presi- tol Mi Sabri en van drie afgezette mutóen, Mohamed Fayek van voor- lichtinj, Sami Sjaraf, en Mohamed Fan; a-minister van Defensie, zo -vr persbureau van het Midden- Mtinj, FJÏZ, i in bet oegere MDLIMBURGSE ARTSEN: AASTRICHT (ANP) De in de ling Zuid-Limburg van de Ned. Mij. bevordering van de Geneeskunst oigde artsen hebben de abortus in open brief aan de Zuidlimburgse Iking bestempeld als een in wezen 1ste daad. Volgens de artsen is het (breken van de zwangershap al- te rechtvaardigen wanneer het la- foortbestaan ervan nog ernstiger Uen kan hebben. Zuidlimburgse afdeling reageert de open brief op het sterk gestegen aanvragen voor abortus in Zuid- rg en de door de NVSH gepubli- gegevens over abortusreizen Engeland, waaruit o.a. gebleken is eel Limburgse vrouwen die reizen ISTERDAM (ANP) „Roken, in ijionder van sigaretten, is schade- r de gezondheid", aldus luidt de van het. hoofdbestuur van de iklijke Nederlandse Maatschappij «ordering der Geneeskunst. hoofdbestuur beveelt de leden tfet te roken, zeker niet ijdens de tiling van de praktijk. Dit besluit bet hoofdbestuur gepubliceerd in immer van deze week van het blad <ch Contact". Tts beveelt het hoofdbestuur drin- aan, dat in instellingen van ge- eldszorg, zoals ziekenhuizen en Weken, niet wordt gerookt. 'UJN (AP) Erich Honecker. de i" van Walter Ulbricht als Oost- Wrtjjleider, is voor een periode jaar gekozen tot eerste secreta- de Oostduitse communistische officiële Oostduitse persbureau maakte bekend, dat Ulbricht zal li'en als voorzitter van de staats- ereambt, dat overeenkomt met president. indien werd Ulbricht gekozen in *'Jwe ambt van voorzitter van de "o post die eveneens voorname- Wesentatieve kanten heeft. De Amerikaanse choreografen Ailey, Taylor en Cunningham hadden in vorige festivals nog iets te zeggen. Alwin Nikolais, twee jaar geleden ook al in de Hollandse feestweken aanwezig, heeft alleen maar iets te tonen. Hij is een even vindingrijk als handig theaterman, voor wie zijn dozjjn podiummedewerkers geen mensen. maar requisieten zijn, showfiguren voor zijn silhouetteren- de kijkkunst. ogenlust voor de giste ren volle zaal van de Kon. Schouw burg, die in het nieuwe werk Echo werd geconfronteerd met zo'n 300 dia's en bijna 100 lichtwisselingen in een half uur tijd. Dat is vermoeiend en zo'n gewirwar, dat de kijker na betrekkelijk korte tijd niet meer goed opneemt. Daarbij komt nog dat deze poppenpotentaat, die geen bewogenheid, maar louter beweging kent, zijn mensen weg- frommelt in zakken, in nylon hult, met linten snoert of hen overhuift met een enorme lap zijde. Puur thea- terplezier, optimaal decoratief raffi nement en lichtfantasie. Kralen zijn tenslotte visueel niet zoveel minder dan parels, maar men kan deze knutseldans in kleur natuurlijk ook afgepelde Ausdruckskunst uit de twintiger jaren noemen, waarbij alle symboliek met plastic overtrokken Echo is dan geen mensheidsdrama, dat loopt vanaf de vegetatieve exis tentie via de vernietigingswapens naar het oerbegin, want daarvoor zijn de futuristische prikkebenen op de scène te zeer ontmenselijkt. Tweedimensionaliteit op het grafi- CAïRO (AFP) Egyptische oudheid kundigen hebben in het gebied van Sak- karah, bij Caaro, een mummie ontdekt, die de oudste ter wereld zou zijn. Het is het stoffelijk overschot van een mu sicus, genaamd Nefer, die 4500 jaar ge leden moeth ebben geleefd. Volgens het Egyptische blad Al Achram was het graf waarin de mummie werd gevonden, nog ongeschonden. Het blad noemt de vondst even belangrijk, zo niet waardevoller dan destijds de ontdekking van het graf van Toet Ankh Amon. sche snijvlak van Paul Klee en kin dertekeningen kan heel amusant zijn, maar dat is met tableaux vi- vants en toverlantaarnplaatjes op z'n tijd ook het geval. Als choreograaf heeft de witharige Meester Alwin weinig in zijn mars. Zijn kleurige stalenboek van speels heid tegen een concreet en elektro nisch geluidsdecor is in de grondvor men erg eenzijdig. Of men nu naar die schuifelende lampions kijkt of HOLLAND PESTOWl 7 naar de rode spoken, het zijn telkens weer dezelfde simpele bewegingen. Voor surrealisten waarschijnlijk zeer genietelijk, maar voor wie op de festivalrubriek „ballet" afkomt, al gauw monotoon en te lang uitge sponnen. Er blijft een vraag hangen rond dit multi-media-theater, want de dans blijkt te midden van deze afgerichte sculpturen volkomen bij zaak geworden. D-y. Als slot-apotheose van de feestelijk heden rond het 25-jarig bestaan van de Haagse Jazzclub organiseerde deze zater dagavond een feestconcert in de Kurzaal te Scheveningcn. Tot zichtbare voldoe ning van het bestuur dat met de leden reeds een feestvveek in het eigen home achter de rug heeft ondervond dit festijn een verheugende belangstelling. Het gebodene droeg het karakter van een non-stop jazz-show waaraan door een aantal orkesten en combinaties werd deelgenomen. Het feest zou incompleet geweest zijn zonder welgemeende gelukwensen die dan ook door orkesten en genodigden werden uitgesproken. Een gemeentelijke onder scheiding viel de secretaris van de club Wouter van Gooi ten deel. Bij monde van mevrouw dra. Kokkee- van den Berge van de afdeling Culturele Zaken van de gemeente Den Haag werd aan de sympathieke jazz-idealist, publi cist, fotograaf en secretaris van de H.J.C. de medaille van verdienste uitgereikt. Zij schilderde Wouter van Gooi als de hard werkende en immer fietsende werker ten dienste van cultuur en recreatie, die de onderscheiding ten volle had verdiend. Ere-voorzitter Peter Schilperoort, juist terug van een succesvolle tournee met zijn orkest door Zuid-Afrika, bood de Haagse Jazzclub een stencilmachine aan, die met de door de Reunion Jazzband aangeboden schrijfmachine de apparatuur completeerde ter vervaardiging van het clubblad. Voornoemde intermezzo's onderbraken de muziek die uiteraard de hoofdschotel van dit gezellige jazzfeest vormde. De or ganisatoren zijn er in geslaagd een aan trekkelijk programma samen te stellen, dat zowel oude als moderne jazz omvatte. Dixielandmuziek werd onder andere ge boden door de Down Town Jazz-Band, the Reunion Jazzband en de merkwaar dige formatie the Limehouse Seven uit Haarlem. The Pirn Cats onder leiding van Pim Hoogervorst een nog jonge com binatie met zang van Margie Ball kregen de zware taak toebedeeld het feestconcert te openen. In het moderne idioom concerteerde the Chris Hinze Combination in nieuwe samenstelling. Hinze's compositie Neighbours mocht veel waardering ondervinden. Zeer spectaculair bleek het optreden van drummer Han Bennink, die qua speltrant niet meer in het keurslijf van een formatie past. en de Amerikaanse saxofonist J. R. Monterose. Deze uiterst kundige slagwerker bespeelde een scala van conventionele en Oosterse slag instrumenten op waarlijk verbluffende wijze. Zoals te doen gebruikelijk bij de Haags Jazzclub besloot het trio Hein ven der Gaag dit tot na middernacht voortgezette festijn waaraan menigeen met genoegen zal terugdenken. Resultaat Amsterdam Rubber beneden verwachting gebleven AMSTERDAM - Het geconsolideerde bedrijfresultaat in NV Rubber Cultuur Maatschappij 'amsterdam' bedroeg in 1970 f4,5 min tegen f4,3 min in 1969. De totale baten stegen van f 2,5 min tot f 3,2 min. De nettowinst was praktisch onveranderd f 0,9 min, aldus het jaarverslag waarin de directie opmerkt dat bij een beoor deling van het resultaat in aanmerking dient te worden genomen, dat dit cijfer gunstig werd beinvloed door een inci dentele effectentransactie. Het resultaat van handelsactieveteiten en landbou wactiviteiten beliep circa f 0,5 min. Ook over 1970 zal het dividend worden ge passeerd. Die Haghe neemt zeggenschap in icon over NIEUW VENNEP (ANP) De beleg gingsmaatschappij „Die Haghe" in Den Haag heeft in principe besloten 51 pet. van het aandelenkapitaal van de land- bouwwerktuigenfabriek Vicon NV over te nemen. Met de huidige aandeelhou ders. de gebroeders Vissers, is overeen stemming bereikt over het toekomstige beleid, aldus het bedrijf. De thans de gang zijnde reorganisatie krijgt afsluitènde fase. waarbij nog ongeveer 40 werknemers, hoofdzakelijk in de in directe sector, zullen afvloeien. jaar voor Ruhaak bevredigend DEN HAAG (ANP) De resultaten van NV voorheen Ruhaak en co (verte genwoordiging op het gebied van ma chinebouw, verbrandingsmotoren, als mede werkplaatsen voor onder andere werktuigkunde) zijn in 1970 bevredi gend geweest. Het bruto-resultaat nan toe van 3,5 miljoen gulden tot 3,6 mil joen gulden, terwijl de winst uitkomt op 628.000 gulden tegen 429.000 gulden in 1969. Voorgesteld wordt een or anderde dividend van 12 procent. ZImmermann voornoemd heeft dit Requiem gecomponeerd ter nagedachte nis aan drie dichters, die, op tragische wijze, vrijwillig de dood kozen: Maja- kovsky, Jessenin en Konrad Bayer. Toch zou men onjuist doen, wanneer men, ze ventig minuten naar dit monumentale werk luisterend, dit drietal hierin direct betrok: veeleer heeft hij willen aandui den in welk een macabere chaos de mens van deze tjjd gedoemd is te leven, met alle consequenties van dien. Daarvoor gebruikte hty dit Requiem, dat de ondertitel „Lingual" draagt. Lingual: spreekstuk, waarin, naast de Latijnse tekst van de dodenmis, frag menten uit gedichten van Majakovsky, Joyce, Pound, Camus, Jahnn, Weöres, Schwitt en Bayer werden bijeengebracht, voorts flarden uit redevoeringen en uit spraken van bekende, beroemde en be ruchte openbare persoonlijkheden. We ïen u Augustinus, Paus Johannes XXIII, Dubcek, Goebbels, Mao-Tse- Tung. Met deze teksten, gecombineerd met vocale en een rtfk differentieerde instrumentale muziek, creëerde de com ponist een nieuw genre, dat te maken heeft met hoorspel, cantate en orato rium. Genre, waarmede hjj, zoals reeds op gemerkt, een chaos suggereerde, waar- t de mens van heden is geëxponeerd waaraan hij ten gronde gaat. Zim mermann suggereerde een chaos: was het werk zelf chaotisch? Integendeel: het getuigde van de hoogste ordede krachten, die los sloeg, wist hy van het begin tot het einde volkomen te beheersen; een Faus- tinlsche tragedie voltrok zich over heni □ooit of te nimmer. En die krachten waren vele en veel vuldige: drie koren, een orkest, een combo, elektronische geluiden naar woorden van verschillende dichters, be richten en reportages, voorts een so praan, bariton en twee sprekers. Dit gezelschap onderwierp zich aan de opperste tucht door Michael Gielen opgelegd. Hij wist te bereiken, uit welke hoek van de voor dit werk uit stekend geschikte Concertgebouwzaal ook kwamen, dat alles op het juiste mo ment, in de juiste dosering werd gepre senteerd, hiermede overtuigend bewij zend, dat het onuitvoerbare uitvoerbaar werd, waardoor de schepper van dit alles het vak van componeren, het organise ren en ordenen van de meest onderling verschillende toon- en timbrematerialen volledig wist te beheersen. Om zulks met een treffend voorbeeld te demonstreren: voor het eerst in ons leven hoorden we met elektronische ge luiden nu eens niet experimenteren; z< waren volledig en volkomen in het to tale klankbeeld geïntegreerd. En met dit alles maakte Zimmermann een portret van onze zo verscheurde tijd. Sint-Willibrordus wil oplossing ongeorganiseerden SOESTERBERG (ANP) Dc bonds- raad van de katholieke industriële bond St.-Willibrordus heeft zaterdag in een resolutie het hoofdbestuur van de bond opgedragen de kwestie georganiseerden- ongeorganiseerden al jaren een heet hangijzer voor de vakbeweging zo snel mogelijk tot een oplossing te brengen met alle ter beschikking staan de middelen. Een en ander, aldus de resolutie, voortvloeiend uit het op het bondscongres in 1970 vastgelegde actie- orogramma. De bondsraad wil dat aan de georganiseerden periodieke geldelij ke uitkeringen worden gedaan, zodanig dat daardoor de discriminatie ten op zichte van de ongeorganiseerden wordt weggenoemen. Tijdens de bondsraadsvergadering, in Soesterberg, werd afscheid genoemen van bondsvoorzitter H. M. de Groodt, die zoals bekend is benoemd tot ver- bondsbestuurder van het NKV. Tot zijn opvolger heeft de bondsraad met alge mene stemmen gekozen de heer J. M. Smit (57), sinds '64 tweede voorzitter van de bond. Maakte dit een tragische indruk? De consumenten, en dat waren er heel wat, lieten in een schier benauwende stilte al de orgieën van klank over zich heen gaan. Persoonlijk hadden we te worste len met dc lavvaaimassa's, waarvoor we waarachtig een fysieke angst kregen. Maar een tragisch gevoel? Dat bleef uit; wellicht, neen zeker, was dit bjj ons geboren, indien met dit immense lawaai nmense stilte had geconcurreerd oncurreerde lawaai met nog meer lawaai. Maar ook dit is een typisch tijdsverschijnsel, niet alleen in de con certzaal, dat laten we dit althans hopen weer voorbjj gaat. Tijdsver schijnsel, dat de intense angsten van de hedendaagse mensheid vergeefs tracht te maskeren. Met dit al hadden we de uitvoering van dit Requiem niet gaarne willen missen. We zijn een ervaring rijker. Al is het dan ook geen prettige. CAIRO (Reuter) Koning Feisal van Saoedi-Arabie, die zaterdag voor een bezoek van een week in Cairo is aan gekomen, is gisteren besprekingen be gonnen met de Egyptische president Anwar Sadat. Volgens goed-ingelichte kringen in Cairo zal worden gesproken over het conflict met Israël, de crisis van de Palestijnse commando's in Jor danië, de toestand in het sultanaat Oman, de voorgestelde federatie van de Arabische vorstendommetjes aan de Perzische Golf en de aanspraken van Iran op bepaalde strategische eilanden in deze golf. NIJMEGEN - De winst van de in zich in surseance van betaling verkerende Kunstzijde# pinnerij Nijma NV heeft in de periode van 1 januari tot 24 april 1971 na afschrijvingen f 111.000 bedragen, hei- geep minder is dan in de overeenkom stige periode van 1970. Naar alle waar schijnlijkheid zal daarom voor 1971 met een minder resultaat rekening moeten worden gehouden, aldus de bewindvoer- Op de overeenkomst met de gemeente Nijmegen over de verkoop van onroe- remd goed van Nijma is nog geen goedkeuring van Gedeputeerde Staten verkregen. Als de baten uit deze tran sactie ontvangen zijn, zal nader moeten worden bezien of daaruit een uitkering kan worden gedaan dan wel een beta lingsregeling zal worden aangeboden. HENGELO - In 1970 heeft de Koninklijke Neder landse Textiel-Unie NV een verlies van f 16,3 min geleden. Het verliessaldo over 1969 bedroeg f8,3 min. Deze resultaten zijn aanzienlijk ongunstiger dan was verwacht. De situatie op de markten voor de geweven produkten ontwikkel de zich in de loop van het jaar slechter dan bij het opstellen van de plannen was aangenomen. De -spinnerij en de breierij hadden een goed jaar, aldus de raad van bestuur in het jaarver slag. Het verlies door de reconstructie van f5.4 wordt onttrokken aan een voorzie ning daarvoor, het bedrijfsverlies tot f 6,8 min wordt in mindering gebracht op de agioreserve en het resterende verlies zal naar nieuwe rekening wor den overgebracht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1971 | | pagina 7