IELEK SCHWARTZ. EEN ZWERVER MET HEIMWEE Rinus Michels wil nu wat gaan pionieren Marian Ackermans is helemaal terug 'EIï 'WOENSDAG 9 JUNI 1971 LEIDSE COURANT iEN HAAG Op de dertigste juni |1964 zat een nerveuze man in een bijna kale flat aan de Segbroeklaan ito in Den Haag. De sleutel moest hij iog inleveren bij de KNVB, eigenaar ^an het appartement. Als die laatste landeling was verricht, was voor jlek Schwartz de langste verbintenis i zijn trainersloopbaan voorbij. Ze en jaar was hij als bondscoach in dienst geweest van de KNVB. Onder- IDe opvolger van de „mathematicus" Kessler zal weer zijn in de loop der zorgvuldig samengestelde trai ningsschema's volgen, het aanvallend voetbal propageren en trachten met overleg en vriendschap te bereiken jvat anderen met de knoet proberen. toant het is een wonder dat Elek Schwartz in de harde business van [het betaald voetbal is gebleven. Hij t zijn hart een stille dromer, die [gelukkig is met zijn indrukwekkende [verzameling boeken, met zijn penseel a palet, met zijn huis en zijn vrouw [jlickev. Hij jaagt niet op geld, hij jaagt wel het geluk na dat voor hem 'niet louter ligt bij voetballen. Wel in omgeving, zijn levenshouding, zijn omgang met vrienden. En daarom [zal Elek Schwartz, weer temidden van verhuischaos, verlangen naar het [moment waarvan hij sinds de dertigste [ste juni 1964 heeft gedroomd: terug in tweede vaderland, Nederland. Elek Schwartz is tweeënzestig jaar serieus leven nooit roken, [nooit drinken, veel in de frisse lucht [verblijven heeft voorkomen dat hij afgeschreven sportman is. Inner- lijk hebben de jaren meer aan hem geknaagd dan uiterlijk is waar te n. De in Hongarije geboren, tot I Fransman genaturaliseerde Elek I Schwartz, ging een rimpelloze carrière [tegemoet toen hij zes jaar profvoet- boller was in Frankrijk. De oorlog i verijdelde een vervolg. Hij moest in dienst en pakte daarna alles aan om de kost te verdienen. Van huis uit lithograaf, begiftigd met gevoel voor kleur en zichzelf ontwikkeld hebbend tot een meer dan middelmatig schil der, verkocht hij zijn produkten van penseel en linnen maar geneerde hij zich ook niet een huis op te verven en bioicoojaffiches te ontwerpen. Vertrouwde klank Inmiddels had hij zich bekwaamd als trainer en toen Cannes een oefen- meester zocht, solliciteerde Elek j Schwartz naar de baan bij de club grondse activiteiten, die de vorm aannamen van een hetze, hadden het verblijf van Elek Schwartz in Neder land onmogelijk gemaakt. Inderdaad waren de resultaten, die hij had be reikt, niet zodanig geweest dat Ne derland in juichen kon uitbarsten. Hij heeft nadien troost gevonden bij de wetenschap dat ook zijn opvolgers uit de selectie niet het maximale rendement konden halen. Eens sprak Elek Schwartz deze gedenkwaardige woorden: „De mentaliteit is er niet naar om de successen te behalen die, gezien het beschikbare mate riaal, mogelijk moeten zijn". Elek Schwartz werd een zwerver met heimwee naar het land waar hij in zeven jaar vele vrienden had ge maakt en slechts zeer weinig vijan den. Maar die weinigen draaiden hem de nek om met hun hetze. „Kritiek interimregeling waar hij tien jaar eerder als prof had gespeeld. Zijn leven als voetbalzwer ver was begonnen. Na Frankrijk volg de Duitsland (Duisburg). En zijn eer ste Nederlandse periode: DFC. Zijn naam had inmiddels een vertrouwde klank gekregen en het grote werk wachtte hem toen Rot Weiss Essen, waarin sterren als Rahn en Herckeri- rath speelden, hem weer naar Duits land riep. Voor korte tijd want de toenmalige secretaris-penningmeester van de KNVB, Lo Brunt, wilde hem als coach van het Nederlands elftal. Schwartz kon zijn contract bij de Duitsers vroegtijdig beëindigen. Zeven jaar drukte hij zijn stempel op het Oranjeteam. De beminnelijke man, die nooit schreeuwde op de trainingen maar keihard kon zijn als dat nodig was, had de job als bondscoach niet geambieerd omdat hij zo veel verdien de. „Tk had". zo zei hij, „mindei' dan een trainer in de eredivisie maar Ne derland had mijn hart gestolen toen ik bij DFC was. Ik voel me er thuis". Dat huis werd onder zijn voeten weg gemaaid na zeven jaar toen via de radio en een ochtendblad de kwalitei ten van Schwartz sleeds heftiger wer den bekritiseerd, de resultaten van het Oranjeteam beneden de verwach ting bleven en Elek Schwartz niet meer het klimaat kon vinden waarin hij kon werken. „Dat werkklimaat is voor mij van overwegend belang. Als "tk merk dat ik, aT is het maar door een zeer kleine -groep, niet nv^i' word geaccepteerd, verdwijn ik". En Elek Schwartz verdween. De man van wie werd gezegd dat hij te theoretisch was en te veel „uit het boekje" werk- kan ik verdragen, dat is inhaerent aan de baan van trainer. Maar ik haat oneerlijkheid, onoprechtheid en ge konkel". Elek Schwartz is nog niets veranderd. De intellectueel onder de trainers zal zijn eigen principes weer volledig handhaven. Hij zal straks bij Sparta niet anders te werk gaan dan hij in zijn tientallen jaren omvattende carrière heeft gedaan. te, werd trainer van Benfica, dat zijn capaciteiten kennelijk hoger schatte. Wisseling aan de top van de Portugese club betekende automatisch ook het verdwijnen van de trainer. Onmiddel lijk sprong Eintracht Frankfurt op, dat een aanlokkelijk contract en een huis in de satellietstad Gravenbruch kon aanbieden. Schwartz maakte van Eintracht Frankfurt de ploeg, die in West-Duitsland doorging als het team dat het meest perfect het 4-2-4- systeem uitvoerde. Hij was een „ve dette" in Duitsland, hield lezingen, gaf curcussen. sloeg met een gerust hart aanbiedingen, o.a. weer uit Portugal, af. Het leven van een trainer hangt evenwel constant aan een dunne draad. Mindere resultaten worden voor driekwart op het conto van de trainer geschreven en in Duitsland zijn al sinds jaren wisselingen sche ring en inslag. Ook Elek Schwartz ontkwam er niet aan. Hij leek eens klaps moe, accepteerde een job bij het bescheiden Belgische Crossing Molen beek dat hardnekkig poogde aanslui ting te krijgen bij de meer gesitueer de clubs en daartoe zelfs de Tsjechi sche veteraan Josef Mosapust inlijfde. De rustige Elek Schwartz was „aange tast". Zijn heimwee naar Nederland, dat hij altijd zijn tweede vaderland noemde, zijn bittere ervaringen in Duitsland, zijn werk in België waar succes uitgesloten was, brachten hem in de wachtkamer van de specialist die hem dringend het zonnige zuiden voorschreef. Het werd Oporto in Por tugal waar hij trainer werd maar lichamelijk zijn taak niet kon ven-ui len zoals hij het zelf wenste. Elek Schwartz, zoals dat heet, stortte in, werd ontslagen van zijn contractuele verplichtingen en trok zich met zijn vrouw Mickey terug in het huisje in de Elzas, de geboortegrond van zijn echtgenote, dat hij jaren tevoren al had gekocht en waar hij heel af en toe zijn hobby, het schilderen, uitleef- Het werd stil om Elek Schwartz. Hij kreeg geen aanbiedingen meer, hij ambieerde ze ook geruimte tijd niet. Maar hij bleef betrokken bij het voet bal. In zijn welgevulde bibliotheek, met het boek over de schilderkunst, dat Toon Schroder hem als voorzitter van de KNVB in die gedenkwaardige maand juni 1964 ten geschenke gaf, werkte hij steeds zijn schema's bij, hield hij zich op de hoogte van wat in de voetbalwereld gebeurde en schaafde hij aan zijn conditie die weer op het oude peil kwam. Sparta, gewikkeld in internationaal voetbal en eensklaps geconfronteerd met een trainer die ontkende naar Anderlecht te zullen gaan maar het contract al in zijn zak had. herinnerde zich de man die een gunstig leef- en werkklimaat eigenlijk alleen maar in Nederland kan vinden. Noch Portugal noch Bel gië hadden het hem kunnen schenken. Onder de omstandigheden die Schwartz het belangrijkst vindt, zal hij zich met volle inzet want daar toe voelt hij zich zonder meer aan zichzelf, Sparta en het Nederlandse voetbalvolk verplicht aan zijn nieuwe taak wijden. Precies zeven jaar na zijn zevenjarige periode in Nederland keert Elek Schwartz terug. Weer wacht hem geen eenvoudige taak. Zoals een jaar geleden Kessler werd gesteld voor de opgave om Spar ta eindelijk eens meer in de buurt te brengen van de rivaal van de rechter Maasoever, zo zal van Schwartz wor den verwacht dat hij die grote con current Feijenoord bijsloft in het Eu ropees voetbalavontuur waarin Sparta zich het volgende seizoen stort. Met zijn tweeënzestig jaar is Elek Schwartz nog niet uitgeblust. Maar hij is meer te benijden omdat zijn wensdroom terug-in-Nederland in vervulling gaat dan om het feit dal hij zijn kennis en affectie voor de voetbalsport in dienst stelt voor de ploeg die, hoe dan ook, in de schaduw van Feijenoord zal moeten blijven. HERMAN VAN BERGEM Opnieuw succes Klaas Woudstra (Van o e paardesportmedewerker) ■NOOTDORP Het hoofdnummer de draverijen gisteravond op de taversbaan in Nootdorp bracht slechts i paarden aan e start. De overwi ging naar Klaas Woudstra, die het feek in-week uit uitstekend doet op de start had hij de leiding /oor Extase en Dox van Rood Noot die prima door de bochten t ging. Dos van Rood en Noot had i kruit duidelijk verschoten in het Jtste rechte stuk en kon geen rol r spelen voor de eerste prijs, zelfs de tweede plaats moest hij Jan /oor laten gaan met Fabiola »k de dames kwamen weer eens op sulky in e strijd om de Gouden ibanf. Negen paarden verschenen er de start met als jongeste deelneem- Joke Verhoeve van 16 lentes. De ie blondine was bij de start slecht en kon geen rol meer spelen, .'heel volgens de verwachtingen ging overwinning naar mevrouw Imming, pas in de laatste meters toesloeg. De eede plaats was voor Hilda Dunst, lang met de later uitgeschakelde lie Judson W aan de leiding was lest. Mevrouw Wagenaar nam met a Buitenzorg de derde plaats in. ling: 1 Jeroen Belwin (Pools) )tijd 3 ^tijd 1.31.Ö, 2 Judge Olivier. 3 J Jiderbei gpri js. afstand 2000 m, ei :cec<! M'' my Mae ,(Bou' •J°. plaais 'n.M Bond, 3 Is plaats f ijs, afstan. 2.—, koppel s "(Vergay) '"untendamp «tenzorg (va„ Jf^eur Ch.. 3. Ge Jta"'"',.. AKERSLOOT Marian Ackermans is helemaal terug. Sneller dan ze zelf ooit voor mogelijk had gèhouden. De atlete uit Akersloot wipte afgelopen weekeinde tjjdens wedstrijden in Groningen over 1,74 meter, een evenaring van het nationale record dat zij kwijtraakte aan Mieke van Doorn uit. Leiden. Een jaar geleden trok blonde Marian zieh voorlopig terug uit de topsport. Om plezierige redenen overi gens. Inmiddels is zij de trotse moeder van de nu drie maanden oude dochter Maud. Maar in het jaar dat. Marian Ackermans de atletiek de atletiek liet, zat de con currentie niet stil. Marian Ackermans, lange tijd in eigen land zonder concurrentie van betekenis gebleven, faakte haar nationale record bij het hoogspringen kwijt. Maar ze kwam sterk terug. En nogmaals, dat had ze niet gedacht. Het is op het ogenblik net of ze nooit is weggeweest. Een paar maanden geleden leek het daar nog lang niet op. „Het leek wel of ik het niet meer kon", zegt ze. „Met moeite haalde ik de 1.40. Ik dacht toen als ik het dit jaar nog tot 1.60 breng is het meegenomen". De capaciteiten van Marian Acker mans lieten zich echter niet lang ver borgen houden. Met de nieuwe tech niek, die in kringen van hoogspringers en hoogspringsters meer en meer aan populariteit wint, de fossburry-flop, be reikte ze in minder dan geen tijd weer haar oude niveau. Natuurlijk heeft de omschakeling van de vertrouwde rol- sprong naar de „flop" enige tijd ge- vergd. Maar na een paar maanden trai- ning is Marian Ackermans alweer zo ver. dat ze aan een verbetering van het Nederlands record durft te denken. Ze wil volgend jaar dolgraag van de partij zijn bij de Olympische Spelen in München. Het zou voor haar een ge weldige afsluiting van een fraaie atle- tiekcarrière zijn. Een afsluiting ja. Als Marian de reis naar München haalt, acht ze de tijd rijp er mee te kappen. „Ik ben nu 29 en dan kan het zo langzamerhand wel. Het leven zoals ik dat nu leid, is wel leuk, maar dan wel voor een paar jaar Nu heb ik nog geen zin om er al mee te stoppen. Ik kan het gewoon nog niet. Na de geboorte van mijn dochter ben ik zo gauw mogelijk weer met trainen De trainingen nog altijd bij de Beverwijkse atletiekvereniging DEM, onder de vertrouwde leiding van Ton Pallesen waren aanvankelijk uiter aard nog niet zo zwaar. Nu traint Marian echter al zo'n vier, vijf keer per week. Want haar prestatie van zaterdag mag dan ver boven de verwachtingen hebben gelegen, Marian Ackermans weet dat het toch niet genoeg is. De limiet voor de Olympische Spelen ligt namelijk op 1.76 meter. „Die hoop ik dit jaar nog te halen" zegt ze vastbesloten. „Want om uitgezonden te worden naar München moet je eigenlijk nog wel iets hoger springen. Misschien dat me dat volgend jaar lukt. In ieder geval zal ik de komende winter flink moeten trai- in tegenstelling tot een paar jaar gele den. wel degelijk rekening moet houden j met de aspiraties van enkele Neder- i landse hoogspringsters. De tijd dat ze haar rivales moeiteloos van zich af kon houden, lijkt voorbij. Het belangrijkste voor Marian Acker mans is op het ogenblik echter de stijgende lijn in haar eigen prestaties. Ze zou óok graag een come-back willen maken op haar andere grote speciali teit, de vijfkamp, maar daar gelooft ze nog niet zo erg in. „Zaterdag heb ik nog de 110 meter horden gelopen. Dat ging wel weer. Ik maakte een tijd van 14.5 en mijn snelste tijd die ik op dat nummer ooit heb gemaakt is 14.4. Maar het kogelstoten zal nog wel niet veel voorstellen. Als je op dat nummer een tijd uit de running bent geweest kun je het direct merken Maar ik heb nu eerlijk gezegd ook nog niet zoveel zin om allerlei krachtoefeningen te De wintermaanden zullen waar schijnlijk een antwoord gaan geven op de vraag of Marian Ackermans ook op de vijfkamp nog aansluiting zal krijgen met de top. Wat het hoogspringen be treft is dat in zeer kort tijdsbestek wel gelukt. Als Marian het op dat nummer wel tot München weet te brengen, zal ze toch met meer dan gewone voldoe ning kunnen terugzien op haar sport - loopbaan. Want het blijft, hoe dan ook, een formidabele prestatie om na een jaar non-activiteit zo sterk terug te komen. Zeker in een zo individuele tak van sport als de atletiek, waarop het peil ieder "jaar ook in Nederland, met sprongen stijgt Om dan nog aan te haken bij de sterksten getuigt in de eerste plaats van groot talent, maar ook van een juiste mentale instelling. Het zijn deze factoren, die Marian Acker mans op de nominatie voor München hebben gebracht. En al is het Olympisch decor haar dan niet vreemd. Marian Ackermans wil graag nog èèn keer de sfeer snuiven van dat fascinerende vierjaarlijkse evenement. „Het is een soort Nobelprijs voor je eigen kunnen" zegt ze. „En of die spelen nu in Beverwijk of in Mexi co worden gehouden, dat maakt me niet BEST BREEVOORD vallen terug L1ENZ Op de vierde dag van de Ronde van Oostenrijk hebben de ren ners van het gastland hun slag gesla gen. Ten koste overigens van de Neder landers. die zowel in het algemeen klas sement als in de ploegenrangschikking. ver werden teruggeworpen. regger (Oost.) 3. Sleinmay< FALCADE Na tien dagen heeft de Ronde van Italië eindelijk een nieuwe leider. De Italiaan Claudio Michelotto. die na de achtste etappe van de Giro de rose leiderstrui van zijn landgenoot Aldo Moser overnam, moest in Falcade. aan komstplaats van de achttiende rit, het tricot aan de Zweed Gosta Pettersson laten. Het was de eerste maal dat een Zweed de algemene rangschikking van de Ronde van Italië aanvoert. AMSTERDAM Rinus Michels is bij Ajax gegaan, zoals hij er gekomen is: onverwacht. Zeven uur vóór het begin van de receptie ter gelegenheid van het hoogste punt uit het bestaan van Ajax, maakte Rinus Michels zijn besluit bekend. Hij wilde het contract, dat Ajax voor hem had klaarliggen, als manager-ooach, niet aanvaarden. Niet om het geld, hij ging akkoord met de aantrekkelijke financiële voorwaarden. Niet omdat er moeilijkheden zouden zijn, maar gewoon uit persoonlijke overwegingen. Galdos (Sp.) Rinus Michels wil eens wat anders. Hij wil niet vastgeplakt zitten aan de stoel van manager bij Ajax, die hem een redelijke garantie voor een risico vrije toekomst had geboden. „Als het mis gaat", vertelde Michels gistermid dag, „blijft de manager buiten schot. De trainer sneuvelt gewoonlijk gelijk met de soldaten". Zeven jaar geleden deed michels, nu een vergelijkbare stap, al lag die toen op een iets ander, een veel lager au. De gymnastiekonderwijzer M. J. H. Michels. leraar aan de Johan C Ammanschool voor slechthorende kin deren, nam ontslag als trainer van Am sterdams sterkste amateurclub op dat moment, Jos. Hij wilde, net als nu, wat avonturen, wat rondkijken in het be taalde voetbal, zijn blik verruimen. Een half jaar later stond Ajax voor de deur bij zijn oud-international. Er waren moeilijkheden met Vic Buckingham. Een vooraanstaande club bood een trai ner zonder enige ervaring in het be taalde voetbal een unieke kans. Onnavolgbaar De koele trainer heeft de hem ge boden mogelijkheden op onnavolgbare wijze waargemaakt. Uit de failliete boedel van Buckingham haalde Michels in een klein half seizoen een dertiende plaats en vervolgens landskampioen schappen in 1966. 1967 en 1968, tweede plaats in 1969, de titel in 1970 en weer een tweede plaats in 1971. Europa Cup finalist in 1969, Europa Cupwinnaar in 1971. De Nederlandse voetbalbeker in 1967, 1970 en 1971, halve finalist in het Runners-Up Cuptoernooi In 1970. Waarom dan weg? Rinus Michels, die maandagavond zijn bestuur inlichtte en gistenmorgen zijn spelers op de hoogte stelde van zijn definitieve „nee", heeft gedacht aan Jack Reynolds, de legenda rische trainer, die Ajax heeft groot gemaakt. Rinus Michels, als aspirant, heeft Jack Reynolds gekend. Een trai ner met geweldige capaciteiten, een man die na tientallen jaren bij Ajax zijn pensioenrechten verdiende. Michels herinnert zich die Reynolds, maar ook de kleine oude man. die op koude win terdagen. met een paar truien over elkaar, ineengedoken bij een kacheltje weer wat warmte probeerde op te doen. Dat moet een obsessie zijn geweest voor Michels, die zelfs niet gedeeltelijk kan worden verdrongen door het feit, dat Ajax „de vader" van zoveel van zijn grote voetballers heeft geëerd met de naam van een van zijn tribunes. Daar om. Dit zei Rinus Michels zelf over zijn stap. „Ik heb er lang 'over gedacht. Wil, mijn vrouw, en ik hebben er uren over Schorsing van Okker wellicht snel ten einde BRISTOL Tom Okker heeft zieh gisteren geplaatst voor de derde ronde van het proftoernooi van Bristol. Hij versloeg de Brit Mark Cox met 60 6—2. Nikola Pilic, een van de andere schorsing bedreigde spelers, zorgde de verrassing van de dag door in een partij voor de eerste ronde John New- combe uit te schakelen (98 64). Wat de schorsing van Okker, Pilic en El Shafei betreft zei prof-manager Mi- I ke Davies dat hij de int. lawntennisfe- deratie heeft laten weten dat deze spe lers een gegronde reden hadden m niet deel te nemen aan de int. kampi oenschappen van Frankrijk. Okker's vrouw lag op dat moment in het zie kenhuis, het dochtertje van El Shafei was eveneens ziek en Pilic kampte met een rugblessure. Davies is in het bezit van röntgen-foto's om dat laatste te bewijzen. Basil Reay, secretaris van de internationale lawntennis federatie heeft al laten doorschemeren dat de schorsing wellicht reeds eind deze week wordt opgeheven. Jan Hordijk, die tot de derde ronde van het heren enkelspel was doorgedrongen, verloor daarin met tweemaal 26 van de ster ke Amerikaan Stan Smith. gepraat. Het heeft moeite gekost, haar te overtuigen. Vrouwen zijn nu een maal wat conservatiever. Maar we zijn het eens geworden. Het aanbod manager te worden was geweldig. Natuurlijk, het was de bekro ning van zes jaar werk, waarin ik veel energie aan Ajax heb gegeven. Het zou echter ook het einde zijn geweest. Ik heb de laatste maanden geaarzeld en getwijfeld, ik had ook nog zoveel ande re dingen aan mijn hoofd, want er vielen in die periode ook nog een paar voetbalevenementen. Het was een ont zettend moeilijke beslissing, maar als ik was gebleven zou al het avontuurlijke uit m'n leven zijn verdwenen en dat is juist een van de dingen die me zo in voetbal aantrekt. Ik zou graag nog wat pionieren. Voetbal in Nederland heb' ik nu ge zien. Ik wil graag naar een goede buitenlandse club, maar het is nog een sprong in het duister. Ik verlaat Ajax niet omdat ik iets anders heb, maar omdat ik iets anders wil. Had ik het nu niet gedaan, dan zou ik hel waarschijn lijk nooit hebben gedaan. Werkelijk ik ga met een bloedend hart. Geloof niet dat ik eenvoudig een club zal kunne'n vinden, waar ik zo gemakkelijk, onder zulke gunstige omstandigheden kan werken, als ik bij Ajax heb gedaan. Misschien zal het nodig zijn een jaar te freewheelen. De periode waarin trai ners worden gecontracteerd, is nog maar kort. Misschien is er helemaal geen club, die voor mij belangstelling heeft. Niemand heeft mij ooit benaderd, ook Brugge. Anderlecht en Barcelona niet. ondanks alle geruchten. Wanneer er niets komt. zal ik misschien een boek gaan schrijven over voetbal. Daar heb ik dan de tijd voor. Of misschien val ik halverwege het seizoen, net als zeven jaar geleden, wel weer met m'n neus in de boter. Ik neem een gok, dat is nu eenmaal mijn aard. Je moet op een gegeven ogenblik kiezen. Had ik een gezin met kinderen, dan zou ik waarschijnlijk niet uit het schuitje zijn gestapt, maar nu heb ik mijzelf als het ware gedwon gen, uit de boot te springen. Ik heb gekozen en als ik een keer zo'n besluit heb genomen, gooi ik m'n voorzichtig heid tegelijkertijd overboord". Het teken Michels, die in de rust van de wedstrijd op Wembley met een mi nimale voorsprong op Panathinaikos, met nog altijd de kans op een verlen ging en met een niet-fitte Keizer in het veld zijn volledig contingent reserves pelers gebruikte. Ook toen heeft het geluk hem niet in de steek gelaten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1971 | | pagina 13