Openbaar vervoer zal in de
toekomst gratis moeten zijn
SCHERPE AANVAL VAN TAS
OP BENOEMING VAN LUNS
DR. VAN HULTEN:
.JllbilVII ll)()(Wjl(W/i'
aan alia Xadarla ia/ars
DE SPOORWEGEN
BRENGEN U
GRATIS THUIS
Knappe tijden
Leidse atleten
in Den Haag
I MAANDAG 7 JUNI 1971 H
LEIDSE COURANT
PAGINA 15
„Voor de voorzieningen voor ver-
voersarmen (laagstbetaalden, huis
vrouwen, kinderen, bejaarden) zal
onvoldoende geld overblijven waar
door zij de nieuwe achtergestelde
klasse dreigen te worden. Buitenge
sloten van werken, wonen en recre
atie. zoals wij al ten dele zien bij de
negers in de getto's van New York",
zegt dr. Van Huiten.
Er is volgens dr. Van Huiten een
oplossing: „Men moet beginnen met
het verschuiven van gelden naar het
openbaar vervoer. Tol op heden
schijnt de centrale overheid de hele
problematiek niet te willen zien.
Geen studie, niets. Wel wordt moei
lijk gedaan over tekorten van enkele
tientallen miljoenen bij het streek
vervoer. Een visie ontbreekt. Ook
het toekomstplan 2000 van Verkeer
en Waterstaat stel teleur. Ik had
verwacht, dat men in deze „discus
sienota" serieus zou nadenken over
de verkeersbehoefte in de toekomst
en alternatieven zou geven. Maar
men verstrekt slechts één mogelijk
heid. Er komen 7,5 miljoen auto's en
dat moeten wij zien op te lossen.
Waar het evenwel om gaat zijn
straks die ongeveer 18 miljoen men
sen. Wat zijn de consequenties? Voor
wonen, werken, ruimtelijke orde
ning, behoefte aan vervoer en recre
atie? Dat is geen zaak van alleen
Verkeer en Waterstaat."
Van Huiten gaat verder. „Gratis
openbaar vervoer", zegt hij, „is be
paald geen hersenschim. Natuurlijk
kun je vandaag niet zeggen, morgen
is alles gratis. Het is realiseerbaar,
maar eerst moet het verleggen van
prioriteiten in de Nederlandse poli
tiek haalbaar zijn. Bij het bouwen
van nieuwe wijken zou men kunnen
beginnen met het openbaar vervoer
(bijvoorbeeld een verbinding met het
centrum) als een structueel element
te beschouwen. Daar betaal je dan
niet (direct) voor. evenmin als voor
de groenstroken en de liften in de
flats. Dat vindt men doodnormaal,
maar een lift is in feite gratis open-
Reeds twee drie jaar houdt dr.
Van Huiten zich bezig met het open
baar vervoer; een onderwerp waar
mee hij door zijn werkzaamheden
veelvuldig in aanraking komt. Een
manuscript van hem over „gratis
openbaar vervoer" nadert zijn vol
tooiing. Hij is niet de enige, die zich
Regering
iaat nog
te veel op
zich wachten
hierin verdiept. Ook de Belgische
vakbonden zijn momenteel bezig met
een studie over gratis openbaar ver
voer, terwijl in het gewest Londen
hiernaar vorig jaar een onderzoek is
verricht, welke conclusies volledig
aansluiting bij dr. Van Hultens over
tuiging.
„Een economisch haalbare zaak",
luidt een van de hoofdthema's in
zijn manuscript. Hierin wordt gepleit
voor het centraal stellen van open
baar vervoer en gratis vervoer. Uit
de algemene middelen zou voor gra
tis vervoer een miljard gulden moe
ten worden uitgetrokken voor bus-
en treinvervoer.
Daar staat tegenover, dat nu wordt
betaald voor de aanleg van nieuwe
autosnelwegen f250 milj. per jaar,
voor politie en justitie (uitsluitend
betreffende verkeer) ruim f 200
miljoen, terwijl hij het economische
verlies aan 3400 doden en 72.000
gewonden (in 1970) stelt op ruim 140
milj. Allemaal cijfers die dr. Van
Huiten aan de voorzichtige kant
heeft gehouden. Niet berekend zijn
de kosten van ziekenhuis, artsen etc.,
van luchlverontreinigingsbestrijding,
aanleg en onderhoud van allerlei
wegen, ophalen autowrakken etc.
Hij merkt op, dat het ministerie van
Verkeer en Waterstaat raamt aan
schade door verkeersongevallen ruim
een miljard gulden per jaar. Voorts
wijst hij op het Londense onderzoek,
dat aantoont, dat alleen al de con
trole. administratie en kaartverkoop
bij (niet gratis) openbaar vervoer 10
a 14 pet van de kosten uitmaakt.
De ontwikkeling gaat voort. Men
kan onmogelijk de auto's verbieden
en opnieuw beginnen. Dr. Van Hui
ten zegt: „Ik heb slechts enkele be
dragen tegenover elkaar gezet. Wat
hiermee wordt aangetoond is, dat
wij in de sfeor van de personenauto
economisch onvoordeliger uit zijn
dan wanneer zij alleen maar open
baar vervoer zouden hebben. Daarbij
heb ik nog niet genoemd: de aan
schaf van auto's, nu al 390.000 per
jaar, wat ruim f 1,8 miljard bete
kent. Waar het in feite om gaat, is
dat ondanks al deze fabelachtige be-
Dr- Van Huiten is directeur van het urbanisatieproject
aan de European Cultural Foundation, een organisatie, die zich
bezighoudt met de problemen, waarmee onze samenleving in de toekomst
te kampen krijgt.
iijn taak is coördineren van wetenschap, hel bij elkaar brengen
van wetenschapsmensen uit Europa en Amerika en hen te laten studeren
op de toekomst in de stedelijke samenleving.
Hij voorziet toenemende spanningen, aanpassingsproblemen en geweldige
conflicten, wijst erop, dat er de komende dertig jaar in de Europese
steden honderd a tweehonderd miljoen mensen bijkomen; vraagt zich af
wat de gevolgen zijn van onze groei-economie, met steeds meer
buitenlandse arbeiders voor het vuilste en smerigste werk, terwijl
anderzijds steeds meer bejaarden uit ons land in de zuidelijke landen
gaan rentenieren.
Toch beschouwt hij de groei van de steden, met een opeenhoping van
aggressie. niet zo negatief als veel bestuurders doen. Hij gelooft, dat in
de steden de conflicten alleen eerder de kop op zullen steken.
In bijgaand artikel beperken wij ons tot het openbaar vervoer, waaraan
volgens dr. Van Huiten veel te weinig aandacht wordt besteed. In het
programma van de P.P-R. zijn verscheidene van zijn ideeën omtrent
„gratis openbaar vervoer" opgenomen. Voor zijn huidige functie was hij
vier jaar hoofd van het sociaal-economisch onderzoek van de rijksdienst
voor de IJsselmeerpolders en daarvoor vier jaar wetenschappelijk
medewerker aan de gemeentelijke universiteit van Amsterdam. In deze
functie verrichtte hij onderzoekingen over de binnenstad van Amsterdam.
'Jeroen <jio in <Jc jubiloummaand si
enkele rcis-prijs cnilh ile loiucie
r i'Jl nto» op de avonden
dragen, de transportbehoefte slechts
550 op de 1000 inwoners te weten
de autobezitters in zekere mate
wordt bevredigd.
„U wilt openbaar vervoer in een
duidelijk gunstige concurrentieposi
tie brengen ten opzichte van het
rijden in een eigen autootje. Waar
moet uiteindelijk het geld vandaan
komen?"
Dr. Van Huiten: „Het financieren is
inderdaad het kardinale punt. Het
anders kanaliseren kan alleen via de
belastingen. Dat kan een heffing zijn
op inkomen of op bebouwde grond
waarde. Bij het onderzoek in het
gewest Londen koos men voor het
laatste. Uitgerekend werd, dat men
daar voor gratis openbaar vervoer
als belasting in plaats van 1/9 moet
gaan betalen 1/7 van de geschatte
bebouwde grondwaarde. Het voor
deel hiervan is, dat je de transport
kosten toeschuift aan hen die ze
veroorzaken. Bijvoorbeeld: „Als Am
sterdam straks zijn metro heeft, dan
profiteren de Bijenkorf. C en A en
V en D er geweldig van. Zi.i krijgen
er tienduizenden bezoekers bij. Alen
zou dus kunnen zeggen, dat zij en
de grote kantoren en fabrieken ver
antwoordelijk zijn voor een groot
deel van de transportbehoefte. Dat
zij daar dan ook een evenredig deel
aan bijdragen, lijkt me redelijk."
150.000 doden
Wat is haalbaar? Dr. Van Huiten is
realistisch genoeg om in te zien, dat
hoogstens een rem op de toenemende
drukte op de wegen bereikbaar is.
Maar zelfs een groei van 2.5 miljoen
auto's tot 5 miljoen in het jaar 2000
(i.p.v. 7,5 milj.) noemt hij al meege
nomen. „Als je alleen al bedenkt,
dat de komende dertig jaar 150.000
mensen in het verkeer zullen wor
den gedood. Ik vind dit een ontzet
tend essentieel element. Al die ellen
de in zoveel gezinnen en de enorme
kosten die dit met zich mee
brengt".
Om de economische gevolgen van
gratis openbaar vervoer volledig te
overzien zal een uitvoerig en diep
gaand onderzoek noodzakelijk zijn.
In New York heeft men vorig jaar
bij wijze van proef de Fifth Avenue
(acht banen) „de Kalverstraat van
Kritiek is
doorslaggevend
de wereld" voor het particuliere
afgesloten. Een onderzoek
omzetstijging
bij de warenhuizen. Van de°152
winkels en boetieks stemden slecht
18 tegen de maatregel en van de 26
grote bureaus waren er zeven te
gen.
Hij vervolgt: „Ik heb jaren geleden
eens gepleit voor afsluiting van de
Dam. Dat zou in Amsterdam een
ongelooflijke verkeersoplossing zijn.
Dan praat Ik nog niet over stank,
geluidshinder, irritatie. Er is toen
niet op gereageerd."
In Stockholm houden de planologen
meer rekening met het openbaar
vervoer dan in ons land gebeurt.
Gaat men een voorstad bouwen, dan
wordt eerst de spoorlijn aangelegd.
Daar bouwt men het winkelcentrum
en de woonwijken omheen. In Run
corn, een vier jaar oude plaats bij
Liverpool, thans 20.000 inwoners,
straks 100.000 heeft men vanaf
het begin het openbaar vervoer wil
len bevorderen. Het centrale element
in de stad is een hooggelegen weg,
die uitsluitend voor het openbaar
vervoer toegankelijk is. Het stadsbe
stuur ziet als grootste probleem, dat
in de toekomst groepen autobezitters
ook van die weg gebruik willen
maken en politieke druk gaan uitoe-
Hoopgevend noemt hu de regeling
zoals de NS heeft getroffen voor
bejaarden, de plannen die in Dord
recht bestaan om op zondagen het
openbaar vervoer gratis te maken en
het onderzoek in Den Haag om tot
tariefsverlaging te komen buiten de
spitsuren. Maar de kritiek heeft
duidelijk de overhand.
Dr. Van Huiten: „Neem de Schiphol-
lijn. Het is zeker dat die economisch
rendabel is. Maar de regering blijft
wachten. In de toekomstnota gaat
Verkeer en Waterstaat alleen maar
in op de wensen van de autobezit
ters. Men legt door de bouw van
ongelijke kruisingen en nieuwe we
gen noodverbanden. Maar eens moet
je daarmee vastlopen. Neem Lely
stad. Zelf heb ik een auto. op een
spoorlijn moet worden gerekend. In
de nota is het een P.M.-post. wat de
indruk geeft, dat wij de lijn tot 2000
wel kunnen vergeten. Er wordt mo
menteel uitsluitend gesproken over
het afbreken van openbaar vervoer,
opheffen van lijnen, inkrimpingen
bij streekvervoer.
DEN HAAG Tüdcns atletiekwed-
"rijden in Den Haag werden weer goe-
prestaties geleverd door Leidse at
leten. Vooral op de 400 meter. Cor Kan
tor (A.V. Holland) werd bij de heren
ede in een mooie tijd van §0.5 sec.
Pauw werd bij de B-heren derde
51.7. De finale In de D-klasse werd een
Batavenaangelegenheid.
A. van Tol werd eerste in 54,1 sec.
J. v. Niekerk derde in 55.1, K. Hooge-
booni vierde in 56.2 en D. van Aken
zesde in 56.8.
De 800 nieter jongens A werd een
mooie overwinning voor Gert Ooms in
2.02. R. Sloos (Holl.) werd 4e in 2.10.1.
Verdere opvallende prestaties kwamen
van W. van Riei die 6.26 m versprong
en op de 100 meter 11.7 noteerde. Cle
mens van Rooden beëindigde z'n 1500
meter met een straatlengte voorsprong
en kwam tot een tijd van 4.13.8.
Marjan Bruinsma (juniore A) werd 4e
in het verspringen met 4.85 ni.
Wilma Neuteboom i meisje B) k.\aiu
tot 1.45 hoog wat 'eer een goede pres
tatie genoemd kan worden.
Uitslagen:
Heren C: 1 B. Pauw (Holland) 11.6. 3
W. v. Niet (Bat.) 11.7.
1500 meter C/D: 1 C. v. Rooden (Bat.)
4.13.8. 4 A. v. Velzen (Bat.l 4.24.7.
6 C. Vergeer (Bat.) 4.31.8, 9 A. Ravens-
bergen (Bat.) 4.48, 10 H. Berkhout (B.)
4.49.6.
400 m. C: 3. H. Zuidema (Holl.) 52.7,
J. v. Rooden (Bat.) 56.8.
Hlnk-stap-sprong: 3 J. v. Niekerk 11.98
meter; 800 meter: jongens A: 1 G. Ooms
(Bat.) 2.02. 4 R. Sloos (Holl.) 2.10.1,
9 P. de Wit 2.32.5.
300 m. jongens B: 2 L. Mooyman (Bat)
39.1. 6 E. Evenleens (Holl.) 40.3.
Polsstokhoog heren A: 2 H. v. Noort
(Bat.) 3.50. heren D: 1 T. Brusche 2.70.
Hoog jongens A: 2 T. Brusche 1.60.
Hoog Meisjes B. W. Neuteboom 1.45.
Ver: W. Neuteboom 4.18 m.
Meisjes A: M. Bruinsma 100 m. 13.7,
ver 4.85 m., kogel 7.95 m.
Dames: Hester de Boo 100 m. 13.8, dis
cus 18.60 m.
Els Wink ver 4.76, 100 m. 13.6; kogel
.08. Margriet Boot 100
4.18 i
5.26.8.
Wies
i Britsum 1500 meter:
EXAMENS
Voor het examen mid
delbaar onderwijs lichamelijke oefening
zijn geslaagd: mej. M. Boll, Hlllegom, mej.
,T. L. Dompeling, Wassenaar, mej. J. C. M.
Storm, Den Haag. mej. D. Fijten. -s-Graven-
zande. mej. C. G. A. Gcerllngs. Noordwlj-
kerhout, mej. A. G. V. Heffen, Den Haag.
SUSKE EN WISlKEs De kale kapper
LUCKY LUKE: De bootrace op de MissJslppi
lOM MAIRIE'ANN: Goud 5n de olie
0ffm^rurDe:m-0\^
ST
MOSKOU (Reuter) Het Russische
persbureau Tass heeft zich in een be
richt uit Lissabon krachtig gekeurd te
rn de benoeming van mr. J. Luns tot
cretaris-genernal van de NAVO. „De
leiders van de NAVO en liet Pentagon
n blyk van hun voortdurende min
achting voor de publieke opinie In do
rereld", aldus Tass. „Het nieuwste be
wijs daarvan is de benoeming tot secre
taris-generaal van de NAVO van ,J.
Luns, de Nederlandse minister van Bui
tenlandse Zaken, die bekend staat om
zijn langdurige en nauwe verbonden
heid met het Portugese regime. Het ls
bekend, dat Portugal een land is dat
koloniale misdaden heeft verheven tot
status van officiële politiek", aldus
Over de vrijdag geëindigde NAVO-
raad schrijft Tass dat het slotcommu
niqué „geen concreet antwoord geeft op
de jongste initiatieven van de Sovjet-
Unie. die gesprekken over vermindering
van troepen en bewapening in Midden-
Europa heeft aangeboden". Het opzet
telijk vaag geformuleerde communiqué
toont dat de houding van het bondge
nootschap tegenover de belangrijkste
internationale problemen "onveranderd
blijft, aldus Tass.
Een Afrikaanse bevrijdingsbeweging
heeft eveneens kritiek op de benoeming
van minister Luns tot secretaris-gene
raal van de NAVO. Het kantoor in Al
giers van de „bevrijdingsbeweging van
Guinea-Bissao en de Kaap Verdische
eilanden" (PAIGC) sprak in een com
muniqué van „een '~n temeer voor de
bezorgdheid, ja vrees van ons volk en
de volken van Mozn bique en Angola
ten aanzien van de NAVO, de voor
naamste steunpilaar van de fascistische
regering van Portugal in haar koloniale
genocideoorlogen tegen Afrika".
„Minister Luns staat bekend als een
goede vriend van Portugal en is drager
van de hoogste onderscheiding van dat
land", aldus de PAIGC. „Nog veront
rustender in zijn benoeming is de me
ning die hij erop na houdt over de Por
tugese koloniale politiek, de oorlog en
de aggressiedaden van de Portugese re
gering tegen Afrika en het gebruik van
NAVO-wapens door Portugal tegen on
ze Afrikaanse volken".
Markten
Opstandleider
van Reggio
gearresteerd
ROME (Reuter) Een van de meest
gezochte mannen in Italië, Francesco
Franco, is door de Italiaanse politie
gearresteerd n a drie maanden lang
„voortvluchtig" te zijn geweest.
Franco, een 40-jarige fascist naar
eigen zeggen die de leiding zou
hebben gehad van een verbitterde acht
maanden durende opstand in de Zuidi-
taliaanse stad Reggio di Calabria, werd
zaterdagavond in Rome gearresteerd
ondanks pogingen van een menigte jon
geren, hem te ontzetten. De arrestatie
van Franco geschiedde toen hij een
verkiezingsbijeenkomst in de open lucht
bijwoonde van de neofascistische Itali
aanse sociale beweging, de MSI, op een
plein in Rome.
COOP. VELUWSE EIER VEILING BARNE-
VELD
BARNEVELD, 7 Juni - AANVOER: 324.000
STEMMING: Vlot.
PRIJZEN (In guldens per 100 stuks): eieren
van 51-52 gram 6,80-7.55; 56-57 gram 8,00-0.25;
AMSTERDAM.
HANDEL: rundere
BARNEVELD,
runderen 4,20-
kg lev. gew.): Ie
kwal. 3,60-3.75; 3e kwal.
VEEMARKT ROTTERDAM
ROTTERDAM. 7 juni - AANVOER: totaal
1377. slachtrunderen 1056, varkens 321.
PRIJZEN: slachtrunderen per kg 5,40-6,00
(extra kwal.) 4.90-5,35 (le kwal.) 4.40-4,70 (2e
kwal.) 4.15-4,30 (3e kwal.); varkens per kg
lev. gew. 2,24-2,26 (lc kwal.) 2,22-2,24 (2e
kwal.) 2,18-2,22 (3c kwal.); slieren per kg
4,00-5,35: worslkoeien per kg 4,15-4,30; slacht-
zeugen per kg 1,76-1.86: zware varkens per
kg 2,03-2,08.
MARKTOVERZICHT (resp. aanvoer, handel
en prijzen): slachtrunderen ruimer - lui-
.duur - prijshoudend, varkens groter - vlug
1225-1525; 2-Jarige paarden lii
675-990; hitten 900-1325; oude
1700; slachtpaarden per kg i
slachtpaarden per kg gesl. gew.
HANDEL: matig.
