STAPHORST
PROBEERT
TE LEVEN
MET POLIO
f44.-
f25.-
LTS ers bouwen huizen
Burenhulp
groeit uit
tot dure
grap
Dominee
is niet
thuis
Nooit
thuis
8Dagen
kris-kras door
Nederland
Uniek experiment in Volendam
Koe valt
uit hemel
Vraag naar
het NS-
zomermenu
6.25 7.25
overleden
J JIATEHDAG 5 JUNI 1971
LU1DSE COURANT
PAGINA 7
STAPHORST Dwars door Staphorst raast een snelweg. Het
is een produkt van de twintigste eeuw. De weg verbindt noord
met zuid, een wereld met een wereld. Onder de autoweg door
kruipt de oude rijksweg, die Staphorst scheidt van Rouveen.
Een wereld wordt van een wereld gescheiden. Voor het oog
zijn ze aan elkaar gegroeid, maar de werkelijkheid is anders.
„Want Staphorst is Staphorst en Rouveen is Rouveen", zegt
dominee J. Geersing, gereformeerd vrijgemaakt predikant van
Rouveen. En dat is dat, Staphorst is conservatief, Nederlands
Hervormd, en tegen poliovaccinatie (tenminste een belangrijk
deel). Rouveen is Gereformeerd, modern, en vóór preventieve
geneesmiddelen (tenminste een belangrijk deel).
Staphorst, enkele maanden geleden op
onzalige wijze in het nieuws gekomen
(is er een andere manier voor Stap
le horst?) heeft met berusting die tol
Ij aanvaard die de gruwelijke ziekte eis-
te: Vier dode kinderen. 33 voor korte
re of zeer lange tijd gehandicapte
kinderen.
,,Je merkt het niet meer. Het is als
steen in de vijver. Op een gege-
moment is het water weer vlak",
zegt ds. Geersing. „De bevolking van
Staphorst heeft de polio-explosie
aanvaard als een lot dat over je
kwam. Zij hebben het ervaren als iets
dan uit de vaderlijke hand van God
kwam", zegt Staphorst's loco-burge
meester Harm Wassebalie, wethouder
en veehouder. Geen wrok dus. Geen
onbegrip. Geen machteloos vloeken.
Want de Heer heeft gegeven en de
Heer heeft genomen.
Harm Wassebalie, zachte zangerige
;ej item, verweerd gezicht, zwarte, ietwat
;cl wiekte stropdas in een pak dat eens
het zondagse pak was. maar door de
combinatie van veehouder en wethou-
der ontdaan van alle glorie: „Stap
horst heeft zich hersteld van de affai
re. De eerste weken hadden we bedui
dend minder toeloop. Het Restaurant
Waanders aan de Grote Weg had het
lang niet zo druk als normaal, maar
dat is nu weer hersteld. Grotere be
drijven hebben het ook gemerkt. Ik
sprak met de directeur van De Brink,
één van dc grootste heteluchtverwar-
mingsfabrieken in Nederland. Hij zei
mij dat hij tijdens de polio-explosie
vriendelijke groeten kreeg, zeg maar
lievet opdrachten, om de eerste tijd
niet langs te komen. En in die tijd
kregen wij telefoontjes van architec
ten en bouwondernemingen om af
spraken te annuleren. Juist de grote
bedrijven die veel werk naar buiten
hadden, hebben echt schade geleden.
Maar ook dat is nu volledig her
steld.
Wat toerisme betreft: Van camping
houders hoor ik dat hun campings ai
weer volgeboekt zijn. Zo'n polio-ex
plosie kweekt emoties bij de mensen,
ook bij mensen die het beter konden
weten. Van Staphorst ging een schrik
beeld uit.
HARM WASSEBALIE
We hadden een ambtenaar hier op de
secretarie die naar Bilthovcn verhuis
de in verband met een promotie. Hij
werkte op het stadhuis daar en toen
kreeg hij een telefoontje van een
vrouw. Die had een grote verhuiswa
gen uit Staphorst in haar straat ge
zien en vroeg nu of niet heel Biltho-
ven onderzocht moest worden. Het
was wel heel toevallig dat ze net hem
aan de lijn kreeg.
Een tweede voorbeeld. Er werd
hier niet zo bar ver vandaan, een
vergadering gehouden van onderwij
zers. Daar werd verteld: Staphorst is
een middeleeuwse plaats met horigen
en lijfeigenen. Ze hebben er zelfs een
landheer die over het dorp regeert.
Hoe komt dat verhaal nu tot stand'
Eigenlijk is het komisch. Hier was
namelijk tijdens de polio-toestand een
arts van het ministerie die Landheer
heette. Toevallig zat er een oud-Stap
horster op die vergadering. Die kon
het uitleggen. Ze hebben toen wel
gelachen'.
Explosie
Wassebalie verwacht veel van de
snelle weg door zijn dorp die dezer
dagen een nieuw viaduct erbij heeft
gekregen. „Zoals de polio een explosie
was. zo zal de ontsluiting ook een
explosie betekenen voor Staphorst.
Harm Wassebalie constateert geen
wrok in zijn dorp. „Eerder verslagen
heid".
Wat gebeurt er nu als Staphorst weer
een polio-explosie krijgt?
Wassebalie: „Medisch gezien is Stap
horst nu behoorlijk beschermd tegen
polio, omdat het hevigste polio-virus
hier een paar maanden gewoed heeft.
Staphorst had tijdens die explosie bij
na 2200 kinderen onder de 18 jaar die
niet ingeënt waren. Van de 2200 zijn
er nu 1450 gevaccineerd. Er zijn er
dus 750 die niet ingeënt zijn en ik
vermoed dat dit percentage dolvl-óver-
en komt met daj van het aantal ou
ders dat op principiële redenen tegen
vaccinatie blijft. We hebben alle ou
ders verschillende keren gewezen op
de vaccinatie, maar de ouders van die
750 kinderen hebben niet gerea-
De man die belette dat alle kinderen
van Staphorst gevaccineerd werden,
dominee P. J. Dorsman, preekt nog
elke zondag over een god der wrake.
Op de kansel spreekt hij van zwavel
en verdoemenis. Aan de hand van
Mattheus (9:12). „Zij die gezond zijn
hebben geen geneesheer nodig, maar
zij die ziek zijn", houdt hij zijn ge
meentenaren voor dat preventieve ge
neesmiddelen, zoals vaccinatie, ingaan
tegen de bedoeling van de Heer is. Is
Dorsman nog steeds populair?
Wassebalie: ..Dc affaire heeft in elk
geval aanleiding gegeven tot interne
spanningen. Zo is de Heer De Rede
lijkheid. hulppredikant in Nieuw-Leu-
sen, hier vlak bij, geschorst als lande
lijk voorzitter van de M. Eioema
Stichting. Dit is een zending van een
Schotse kerk die een Hollandse afde
ling heeft in Staphorst. De heer De
Redelijkheid is waarschijnlijk ge
schorst. omdat hij de mensen heeft
opgeroepen zich te laten inenten. Hij
is van dezelfde kerk als Dorsman. Dat
85 pet. van de kinderen nu ingeënt is,
is voor een belangrijk deel aan hem
te danken. Trouwens ook aan de open
brief van ds. Geersing (zie later red.)".
Staphorst wordt niet denigrerend be
handeld door de omliggende gemeen-
DOMINEE GEERSING
ten? Wassebalie: „Integendeel. Het
contact is juist intenser".
Zijn er mensen weggetrokken uit
Staphorst?
Wassebalie: „Niet veel. Een paar ge
zinnen in de dorpskern trokken tij
dens de explosie tijdelijk weg. Ze zijn
weer terug. Dat heeft even kwaad
bloed gezet bij de plaats waar ze
kwamen. Zo trok een gezin naar Urk,
wat de bevolking daar niet leuk
Is Staphorst een plezierige plaats om
te wonen?
Wassebalie: „Ik ben natuurlijk niet
objectief. Het is een slecht jong dat
zijn eigen nest bevuilt. Maar ik zeg:
Ga maar de dorpskern in en vraag
het aan 20 mensen. Wij trekken veel
buitenstaanders aan. Zo woont Abe
Lenstra hier in een bungalow. Stap
horst groeit. Een paar weken geleden
hebben we grond verkocht voor twintig
bungalows. Een eerder project was
binnen een week verkocht. We kun
nen ook als we willen. 120 bungalows
kwijt. Zelfs in de tijd van de polio
groeide het aantal aanvragen in de
vrije sector van mensen van builen.
Ze waren niet afgeschrikt".
Is er iets positiefs gekomen uit de
Wassebalie: ..Er is een denkproces op
gang gekomen. Wat er uit komt is
De ouders van de patiënten kampen
met enorme kosten. Hoe wordt dat
opgevangen?
Dure grap
Wassebalie: „Er zijn twee fondsen.
Het Dorsmanfonds heeft al vier ton en
is bedoeld voor directe hulp. Het Na-
wijn-fonds (genoemd naar de burge
meester van Staphorst) heeft 72.000
gulden. Dit geld is bedoeld voor de
nazorg. De gelden komen van kerken
en van particulieren. Er wordt geen
berpep gedaan op de algemene bij
standswet Financieel zullen de mensen
ffterlopig niet in moeilijkheden ko
men, maar het wordt wel een dure
grap. Of dit vol te houden is, is een
vraag. Er zijn patiënten die hun hele
leven verpleegd moeten worden".
Drs. J. Geersing, gereformeerd vrijge
maakt predikant te Rouveen. is de
tegenspeler van ds. Dorsman geweest
zoals Rouveen het omgekeerde is van
Staphorst. Zelfs de woningen van bei
de dominees weerspiegelen de tegen
stelling. Woont ds. Geersing in een
riante bungalow met open zachtglooi-
ende terrassen, ds. Dorsman heeft zich
teruggetrokken in een kolossaal, nors
huis uit het verleden. Ds. Geersing
heeft in een open brief de stellingen
van collega Dorsman aangevallen.
De apostel Mattheus en Timolheus
zijn uit hun eeuwenoude graven ge
haald in een theologisch duel over de
vraag, is inenten toegestaan? Ontleent
Dorsman aan Mattheus de autoriteit
om de ouders die hun kinderen laten
inenten te verwijzen naar het eeuwi
ge vuur, Geersing wijst op Jozeph
die ook zijn voorzorgsmaatregelen
nam voor de zeven magere jaren en
citeert TIM. 4:4 „want alles wat God
geschapen heeft is goed en niets daar
van is verwerpelijk als het met dank
zegging aanvaard wordt".
Ds. Geersing, rustig formulerend, on
merkbaar overgaand in de intonatie-
toon van de kansel, legt zijn benen
over een stoel. „Staphorst is nooit in
paniek geweest. Dc mgnsen daarbui
ten waren doodsbenauwd een stap te
zetten hier. Daarnaast hebben de
persmedia geen goed gedaan. En ds.
Dorsman is helemaal verkeerd bena
derd. Zo heeft de onderwereld van
Amsterdam hem bedreigd. „Lelijke
moordenaar, we zullen jou in de hel
vagen. „Hij is achtervolgd en heeft
stapels brieven gekregen waarin hij
uitgevloekt werd. Do mentaliteit in
Rouveen is anders dan in Staphorst.
Wij zijn modern, zij conservatief. Er
is overigens geen rivaliteit. Je merkt
niet veel meer van de polio. Het is als
een steen die in een vijver geworpen
Nog 750 kinderen zijn niet ingeënt.
is, maar nu is het water weer
vlak".
Hoe worden dc ouders van de getrof
fen kinderen behandeld?
Geersing: „Zij zijn geen paria's. Het is
sans rancune. Dat is maar goed ook.
Wil je dc mensen bereiken dan moet.
je geen harde middelen gebruiken.
Eerder bewogenheid. Ik heb Dorsman
in die nare tijd bezocht. Maar ja, hij
woont in Staphorst en ik in Rouveen.
Hij is hervormd en ik gereformeerd
vrijgemaakt. We hebben weinig con
tact. We zijn twee mensen die allebei
gestudeerd hebben, maar we hebben
geen contact. Zijn patroon van denken
is voor mij niet te volgen. Ten aan
zien van de andere kerken ley,en zij
in een getto. De ouders ziin natuurlijk
de zaak niet vergeten. Er is verdriet
en pijn Ik heb hen benaderd met
mijn open brief. Men zei van die brief
„de telefoon zal roodgloeiend staan."
Maar het eerste telefoontje moet nog
komen. Ik weet zeker dat de brief
besproken is en gelezen, herlezen".
„Hier loopt geen mens op zijn kop.
Een verandering in gedachten kan
geslachten duren. Als je eenmaal in
de greep van die geest bent, dan kan
dc zaak trillen op zijn fundamenten,
maar voor men geestelijk omslaat,
moet er meer gebeuren. De mensen
hebben gehandeld uit principiële over
tuiging en het kost ontzaglijk teel
moeite die te doorbreken".
Dubbeltoon
Het sombere herenhuis van ds. Dors
man wordt beschaduwd door een reus
achtige boom. Een druk op de bel
geeft een verrassing. Men verwacht
het geluid vart een klepel en een klok,
maar een elektrisch apparaat laat een
melodieuze dubbeltoon los. Een meisje,
in vol Staphorster-ornaat. blozende»
wangen, een levende reklame voor,
£im of „Bezoek Holland nu" doat
Nee. de dominee is niet thuis.
Wanneer hij komt? Weel ik niet.
Vanavond? Weet ik niet.
Vanmiddag? Weet ik niet.
Komt hij wel thuis? Ja. hU komt
wel thuis.
Ds. Dorsman is niet te bereiken. Een
.snelle rit door de buitenwijken leert
dat Staphorst ook een moderne kant
heeft. Fraaie huizen, prijzige bunga
lows. Een dorp om fijn te wonen?
JAN KOESEN
Wie 8 dagen lang veel in
ons land wil reizen, is het
voordeligst uit
met een 8-daags kris-kras
abonnement.
-v voordelig
uit met NS
(Van een onzer verslaggevers)
I VOLENDAM Eigenlijk vinden ze het helemaal niet zo leuk als ze eraan
I herinnerd worden, dat zé nog maar gewone LTS'ers zijn. Ze voelen zich vol-
i leerde bouwvakkers. En terecht, want er zijn er al, die meer dan duizend
stenen per dag „wegzetten" en op zo'n dagproduktie mag menige oude rot
I trots wezen. De zestien jongens om wie het gaat. zijn al enkele maanden
bezig met een uniek experiment: een leerlingenbouwplaats. Die plaats bevindt
zich in Volendam, waar de zestien, onder leiding van bun leermeesters .1. Molenaar
(timmeren) en J. Buijsman (metselen) thans de laatste hand leggen aan een
I 'complex van twintig woningwetwoningen. De huizen worden gebouwd in opdracht
I van de woningbouwvereniging „De Vooruitgang" in Volendam, onder verantwoor
delijkheid van een aannemingsbedrijf en de Slichting Vakopleiding Bouwnijverheid.
BURBUSAY (Reuter) In Burbusay.
a plaatsje in de Venezolaanse staat
Trujillo. heeft een koe dezer dagen bij
aantal kerkgangers een schok van
ferbied ontketend, door tijdens een
dienst plotseling uit de lucht te komen
allen.
Het dier was, zich van goed noch
kwaad bewust, al grazend het tot op de
grond reikende kerkdak opgeklauterd
had zich tegoedgedaan aan graspol-
lcn, waarvan het hoogbejaarde dak in
ruime mate was voorzien. Daar dit gras
kennelijk het enige was wat de zaak
jntact had gehouden, voelde de koe na
i paar polletjes de grond onder zich
verdwijnen en werd, toen ze tusen het
kerkvolk terecht was gekomen, prompt
aangezien voor een teken des hemels,
werd niemand gewond en de koe
r gauw weer bovenop, aldus de
kerkelijke autoriteiten in Burbusay.
Volkstuindersbond De heer P.
Visser heeft gistermiddag tijdens een
receptie in Scheveningen afscheid geno-
men van het Alg. Verbond van Volks-
hiindersverenigingen in Nederland, na
jaar de voorzittershamer van het
verbond te hebben gehanteerd.
Familiebezoek
op bouwplaats
vergroot
arbeidsvreugde
De leerlingenbouwplaats van Volen
dam is eigenlijk een nieuwe vorm van
bedrijfsopleiding, die zeer waarschijn
lijk ook elders in ons land snel navol
ging zal vinden. In principe kunnen de
l.t.s.-leerlingen alle bouwwerken op
dergelijke wijze uitvoeren, op voor
waarde dat er een belangrijk stuk vak
werk te maken valt. De te bouwen één
heden mogen voorts niet te groot zijn
vanwege de overzichtelijkheid en om
dat de bouw anders te lang zou gaan
Apart
Het bijzondere aan zo'n leerlingen
bouwplaats is ook, dat de l.t.s-ers een
apart contingent woningen bouwen, dat
afzonderlijk wordt toegewezen aan dc
Stichting Vakopleiding Bouwnijverheid.
De twintig woningwetwoningen in
Volendam zullen tot grote vreugde van
B. en W. dan ook niet in mindering
worden gebracht op de normale contin
genten die aan de gemeente zijn toege-
Van groot belang bij de leerlingen-
bouwplaats is de keuze van de aanne-
mer. Hij is juridisch verantwoordelijk
voor alles wat op de bouwplaats ge- 1
Kwaliteit
Behalve dc normale woningen komen
ook andere bouwwerken, zoals clubhui
zen, dorpshuizen, jeugdgebouvven, elc.
in aanmerking om door l.t.s.-ers te wor
den neergezet. De ervaring met de
bouwplaats in Volendam heeft al ge
leerd. dat er werk van hoge kwaliteit
wordt afgeleverd.
Eén van de bestuursleden van de wo
ningbouwvereniging is daarover uiter
mate tevreden: „Ze wedijveren met el
kaar om de prijs voor het knapste werk,
het is een soort gezonde prestatiezucht
De door het architectenbureau J.
Martini in Groningen ontworpen wo-
ningwetwoninen ondergingen voor of
tijdens de bouw enkele speciale veran
deringen. soms zelfs belangrijke verbe
teringen. met de bedoeling de l.t.s.-ers
aan een zo groot mogelijke oefening te
Ook geroutineerde bouwvakkers, die
zo nu en dan eens een ambachtelij
ke blik werpen op de bouwplaats van
de „beginnelingen", hebben grote waar
dering voor de prestaties van de jonge-
Eén hunner: „Je kan wel lachen af en
toe. Ze zijn enorm trots op hun werk,
maar dat willen ze niet laten merken.
Er was een jongen uit Volendam. Zijn
moeder had gezegd dat ze zou komen
kijken, maar dal wou hij liever niet, uit
vrees in de maling te worden genomen.
Toen zijn moeder tóch naar de bouw
plaats kwam. werd ze langs alle wonin
gen gevoerd en overal moest ze met
eigen ogen aanschouwen welke voeg
haar zoon had afgestreken of welke balk
hij precies had gesteld".
De lei
isters
alle<
Deze zomer kunt u in
50 stationsrestaurants
een compleet menu
krijgen voor de
aantrekkelijke prijs van
x voordelig
eten bij NS
de afwerking van metsel en timmer-
werk, de leerlingen moeten ook tonen,
j dat ze alle op een bouwplaats voorko- j
mende problemen onder de knie heb-
ben. Zo werden ze ook op de vingers
j gekeken bij het opzetten van de schaft-
I Voorts worden de werkboekjes van
I de jongens regelmatig gecontroleerd. De j
leermeesters moeten ervoor zorg dra-
I gen. dat iedeeen afwisselend werk I
krijgt toegewezen, hetgeen de kwaliteit
van het werk alleen maar ten goede j
komt. Alles valt. zo'n beetje onder de
controle: het maken van trappen en
kasten, maar oolc de properheid van de
bouwplaats zelf. De jongens ruimen de
bouwplaats regelmatig op, zodat nie- j
j mand er zijn nek hoeft te breken.
I Restauratie
j Op grond van het duidelijke succes I
I van de leerlingenbouwplaats hebben B.
en W. van het buurtstadje Monniken
dam inmiddels een plan in studie ge
nomen om dezelfde l.t.s.-leerlingen in j
te schakelen bij de broodnodige restau-
ratie en sanering van de oude binnen-
1 stad. pe jongens zelf zijn daarover
laaiend enthousiast. Een restauratie is i
immers het summum van vakmanschap, j
i En de vreugde wordt nog vergroot, als
ie hele familie zo af en toe eens komt
j kijken hoe vaardig je al bent met troffel i
en voegspijkerI
Mei gerechtvaardigde trots poseren
de zestien lts'ers. die in Volendam als
leerobject twintig huizen bouwen.
Het karwei is op een oor na getrild.
voordelig
v 'CZr uit met NS
-jongeren Ceorg Lukacs
zien weinig meer
YVD-jt
ien wei
in liberalisme
DALFSEN (ANP) Naar de mening
van de heer D. N. M. van Wees, dc
voorzitter van dc Liberale Jongeren
organisatie Vrijheid en Democratie
(JOVD) „biedt dc toekomst het libera
lisme weinig perspectief".
De uitslag van dc* verkiezingen heeft,
naar zijn oordeel, alle hoop dat de VVD
I ooit zal uitgroeien tot "n grote volkspartij
doen wegvloeien. De heer Van Wees
sprak vanmorgen op het JOVD-zomer-
congres, dat in Dalfsen wordt gehouden
Hij concludeerde dat de VVD bij de
afgelopen verkiezingen heeft gefaald.
Het moet worden betreurd, dat de VVD
zich niet heeft los gemaakt van de
confessionele partijen en niet volledig
I onafhankelijk de verkiezingen is inge-
BOEDAPEST (AFP-ANP) Dc Hon
gaarse marxistische filosoof Gcorg Lu
kacs is gisteren in Boedapest overleden,
zo meldt het persbureau MTI. Hij wag
88 jaar.
Lukas heeft een belangrijke rol ge
speeld in de Hongaarse politiek. Hij
maakte in 1919 deel uit van de rege
ring van de radenrepubliek onder Bela
Kun, vluchtte na diens val naar Wenen
en leidde daar het tijdschrift Kommit-
nismus. In 1956 had hij een actief
aandeel in de Hongaarse opstand en
werd hij minister van Cultuur onder
Nagy. Toen de opstand was neergesla-
gen werd hij naar Roemenië gedepor-
j teerd. Het jaar daarop mocht hij terug
I naar zijn land, waar hij sindsdien tc-
I ruggetrokken leefde.
