Stuntmannen van radio en televisie voeren als
woeste ridders „echte" steekspelen op
HISTORISCHE
VELDSLAG
MET
TWINTIG
HEUSE
KANONNEN
3;
WEIDSE EN
ONGEREPTE
NATUUR VAN
YORKSHIRE
OASE
VAN RUST
ZATERDAG 29 MEI 1971
De veertiende-eeuwse stadsmuur
(links) van York is bijna vijf
kilometer lang. Op de achter
grond de drie torens van de
domkerk.
'.'jJjLONDEN King's Cross
wvan de meest gore eindstations
an de Britse hoofdstad. Wie er
oevallig binnenloopt en geen erg
heeft in de treinen, zou zich ii
^oude gasfabriek of op een berg
ruimte voor oud ijzer kunnen
;n. De zwartberookte muren
deze tochtige instelling vor-
10|men een deprimerend decor dat je
eislust averechts beïnvloedt. Mocht
[4-1 echter toch de moed opbrengen
;lo om de ongemakken van King's
we Cross te trotseren, dan kunt u
1 op bijna ieder ogenblik van de
vi dag een pijlsnelle, comfortabele
en tamelijk zindelijke „Intercity'
expres nemen naar het noorden.
Dat hebben we dezer dagen ge
daan om de Britse spoorwegen, die
zeer slechte faam genieten, eeijf
op de proef te stellen. Ons einddoel
as York, een 1900-jarige Noord
engelse stad waar je met je auto
niet uit de voeten kan.
Misschien waren de Britse Spoorwegen
evoren ingelicht, want onze „Inter-
ity"-dieseltrein liet geen gras over
rails groeien. Hij repte zich als de
meerde bliksem
ies op tijd
Inderweg was er niet veel te
aasden door groene, glooiende velden,
aavin hier en daar wilde konijnen
igwatrijzen rondscharrelden. Onze
pzienbarende ontmoeting stond
'ens op een berm en keerde de diesel-
jein, die vrolijk toeterde, preuts de
toe Het was een spiernaakte
8-1 >nze medereizigers spraken het
3DI 'oeden uit. dat wij hem in zijn
ad verrast hadden. Wij zullen er nooit
et fijne van weten.
>rie uur en 300 km na ons vertrek
anden hield de „Intercity"-expres stil
York. Na de vermoeiende drukte en
ast van „the capital" is een net stad-
met slechts honderdduizend inwo-
rs een ideaal oord om even tot rust
M t komen. In York hebben de mensen
j/ll 10tijd voor een praatje en zeggen ze
1 de winkels zelfs vriendelijk goede
>iddag of dank u wel
fl/p i'ork is de hoofdstad van Yorkshire,
ngelands grootste graafschap. De be-
oners van deze provincie staan be-
end als goedhartige en plezierige lui,
ie recht door zee gaan en weinig diplo-
latie gebruiken Ze zeggen wat hyn op
et hart ligt. De Engelsen uit het zui-
en worden in Yorkshire vaak op de
tetentieuze tenen getrapt.
eestprogramma
'ork kreeg vorig jaar ruim 1 miljoen
Koekers. Dit jaar worden er in
erband met het 1900-jarig bestaan
'ot 3 miljoen toeristen verwacht. Wie
öe zomer wel eens wat anders wil
•eleven, moet de steven naar York
'enden. Hij zal er beslist aan zijn
tekken komen.
900 jaar is een hele poos. York heef'
en ook een spectaculaire viering op
gezet. Op het bijzonder gevarieer-
feestprogramma staan niet alleen
historisch openluchtspel, maar ook
Bationele militaire shows, pop-
;n. ..echte" steekspelen var
ridders die in feite stuntman-
i film en televisie zijn, symfo-
concerten, opera, ballet
theatervoorstellingen, tentoonstellinger
een grote historische veldslag, waar
gevochten wordt met 20 heuse
kanonnen Als York feest viert, kijkt
het op geen honderdduizend pond.
York is altijd een belangrijke stad ge
weest. Geschiedkundigen vermoeden,
dat ze een prehistorische oorsprong
heeft, maar pas sinds het jaar 71 be
staat absolute zekerheid omtrent haar
stichting. In die tijd bereikte het IXde
Romeinse legioen, onder het bevel van
Quintus Petilius Cerealis. militair gou
verneur van Engeland en bloedverwant
van keizer Vespasianus. een plaats aan
de Ouse waar York zich nu bevindt.
Op de nooi'doostelijke oever van deze
stroom bouwden de Romeinen een ves
ting, die 300 jaar lang het hoofdkwar
tier was van het Vide legioen. Deze
vesting werd Eboracum gedoopt. Bij
het begin van de vierde eeuw ontwik-
kelde Eboracum zich tot een invloed
rijke Romeinse stad, die in aanzien
wedijverde met Rome.
De keizers Hadrianus, Severus en
Constantius kwamen er op bezoek. In
306 werd Konslantijn de Grote in
Eboracum tot keizer uitgeroepen. De
Romeinse bezetting van het toekomstige
York duurde ongeveer 340 jaar. Nadien
sloegen de Angelsaksen er hun tenten
op. Zij doopten de nederzetting Eofor-
wic. Het werd een belangrijk godsdien-j
stig en cultureel centrum.
Ongeveer twee eeuwen later, in 876,
was het de beurt aan de Noormannen
om deze stad te veroveren en haar 'n
nieuwe naam Jorvik te geven. De
oude straatjes van York dateren uit de
Noorse periode. Zij dragen nog vaak
hun-Noorse namen. In York noemt men
een straat „gate", naar het Deense
(maar anders uitgesproken) „gate". In
de rest van Engeland wordt met „gate"
een poort bedoeld.
Jorvik brandde in 1096 volledig af.
Daarna begon de Normandische perio
de. De Normandiërs bouwden een veel
grotere stad op de Ouse en op de Foss.
Ook wat zijn bevolking betrof, werd
York spoedig de tweede grootste stad
van Engeland." Het was volledig om
muurd en de meeste straatjes waren
niet breder dan het huidige Shambles,
een van Yorks beroemde oude steegjes.
Koning Edward II zei, dat York
slechter rook dan om het even welke
andere plaats van Engeland. York had
nochtans talrijke prachtige kerken en
Bootham Bar, een van de vier
1 middeleeuwse stadspoorten van
York.
handelshuizen. Godsdienst en handel
bloeiden er welig.
Net zoals nu werd York in die tijd ge
domineerd door zijn dom. Deze kathe-
1619 juni: Nationaal Steekspel-
toernooi. georganiseerd in sa
menwerking met de Britse Na
tionale Steekspelenvereniging,
gesticht door stuntmen van de
film en t.v. Een derde van de
„ridders", die elkaar bekampen
met zorgvuldig nagemaakte mid
deleeuwse wapens, loopt lichte of
zware verwondingen op.
21 juni17 juli: „Pageant". Mas
saspel in openlucht. Uitbeelding
van Yorks geschiedenis tussen
871 en omstreeks 1942. Honder
den figuranten; allemaal vrij
willigers. De produktie van deze
„pageant" kost York alleen al
27.000 pond
27 juni: I)c veldslag van Mar
ston Moore. trouw nagebootst
door leden van de „Scaled Knot",
een vereniging van oud-militai
ren. Bedoelde veldslag werd ge
leverd tijdens de Engelse Burger
oorlog van 1644. Hij eindigde met
Yorks overgave aan de strijd
krachten van Oliver Cromwell.
Aan de spectaculaire nabootsing
van de veldslag van Marston
Moore wordt deelgenomen door
1.000 cavaliers en Rondkoppen.
100 cavaleristen en 20 kanon
nen. Het wordt een groots
schouwspel voor het publiek dal
plaatsneemt op omliggende heu
vels.
1318 september: „Searchlight
Tattoo", een grootse militaire
show. waaraan deelgenomen
wordt door leden en materiaal
van alle strijdkrachten.
Petergate, een van de straatjes uit Yorks Noormannentijd in
schaduw van de kathedraal.
Een van de romantische oude
straatjes, die onder een glazen
dak aangelegd werden in het
Castle Folk Museum van York.
draal is een van de meest beroemde ter
wereld. Hij wordt momenteel grondig
schoongemaakt en gerestaureerd, een
driejarige operatie, die 2 miljoen pond
kost. De bouw van Yorks domkerk
vergde zowat 250 jaar, van 1220 tot
1480. Haar ranke dubbele westelijke
torens dateren van 1432 en 1474, terwijl
de brede en nogal plompe centrale
toren voltooid werd in 1480. In de
zuidwestelijke toren hangen twaalf
klokken De noordwestelijke is het
onderdak van ..Big Peter", een klok van
bijna 11 ton. Volgens de nederige Brit
ten heeft hij de diepste klank van h<x-l
Europa.
De dom van York bezit 125 fraaie ge
brandschilderde ramen, waarvan het
rood, blauw, goud on groen vonken
schieten in de zon. Tijdens de tweede
wereldöorlog werden deze ramen voor
zichtig verwijderd en veilig opgebor
gen. York bleef echter bijna volledig
gespaard voor het oorlogsgeweld.
Slechts één Duitse bommenwerper, die
een Noordengelse industriële stad be
stookt had. strooide op de terugweg zijn
resterende brandbommen uit over York
dat sinds de 19de eeuw een belangrijk
spoorwegknooppunt is.
Uit Londen kan men de hoofdstad van
Yorkshire ook vrij gemakkelijk per
auto bereiken. In de smalle straten van
Yorks centrum worden echter weinig
wagens toegelaten Automobilisten die
van het vasteland naar York willen
reizen, komc-n er het vlugste via Rot
terdam. Carferry's verzekeren daar een
regelmatige dienst op de Engelse ha
venstad Hull, die zelf slechts 50 km van
York verwijderd ligt. De stemmige
hoofdstad heeft talrijke goede hotels en
pensions
Het is er gezellig wandelen in de nauwe
schilderachtige winkelstraatjes uit de
Noormannentijd en de middeleeuwen.
De bovenverdiepingen van de poppen
huisjes leunen schuins naar elkaar toe
en hangen een flink eind over de weg.
Deze steegjes dragen fascinerende
namen: Stonegate, Goodramgate, Whip-
ma-Whop-ma-Gate en Shambles, de
oude slagerswijk. Een wandeling over
de brede Normandische stadsmuur van
De Gildehal van York aan de oever van de Ouse
ruim vier km lengte confronteert u met
de vier grote „bars" of stadspoorten: de
Micklegate Bar, de Bootham Bar. de
Monk Bar en de Walmgate Bar, van
waar men een verre blik kan werpen op
de hoofdwegen waarlangs York vroe
ger vaak bestormd werd door zijn
vijanden. Op de kantelen van drie
poorten staan granieten beelden, die
van ver de indruk wekken, dat de
stadswallen dag en nacht bewaakt
worden.
Uit de periode vóór de Reformatie zijn
in York nog 17 kerken overgebleven.
In de middeleeuwen ging deze stad
echter prat op niet minder dan 50 pa
rochiekerken, twee grote abdijen en
verscheidene andere kleinere gods
huizen. Hendrik de Achtste gaf zijn
troepen opdracht de abdijen en talrijke
kerken te verwoesten. Van de kloosters
zijn alleen de ruïnes overgebleven.
Boeiende musea
York is ook verscheidene boeiende mu
sea rijk. Een daarvan, het „Yorkshire
Museum", geniet wereldfaam wegens
zijn indrukwekkende verzameling Ro
meins antiek en middeleeuwse werk
tuigen. Geweldig interessant is het
Castle Folk Museum", waar jong en
oud in vervoering plegen te geraken. In
dit museum zijn op bijzonder vaardige
wijze woonkamers, keukens en zelfs
hele straten met goed voorziene oude
winkeltjes, drankhuizen, post- en poli
tiekantoren. brandweerkazernes en al
de andere dingen die erbij horen, vol
komen authentiek herbouwd.
Het .Castle Museum" is wat de En
gelsen een „must" noemen, iets wat u
moet bezoeken. U kan er gemakkelijk
een halve dag kwijt. Daar het museum
ondergebracht werd in een voormalige
gevangenis, is een van zijn vele be
zienswaardigheden de beruchte cel van
de ter dood veroordeelden, compleet
met de zware ijzeren bedstede en pri
mitieve kachel. Een van de vele boos
wichten. die in deze cel hun terecht
stelling hebben afgewacht, was de be
ruchte Engelse struikrover en paarden
dief Dick Turpin. Hij werd in 1739 op
geknoopt
Ruim anderhalve eeuw eerder, in 1570,
aanschouwde in York een andere be
ruchte Engelsman het levenslicht: Guy
Fawkes, een van de vele samenzweer
ders van het katholieke buskruitkom-
plot dat tot doel had het parlement van
Londen op 5 november 1605 in de
lucht te doen vliegen. Guy Fawkes
werd de dag tevoren gevangen genomen
en laler terechtgesteld. Zijn snood ver
raad wordt ieder jaar in november door
de Engelse jeugd herdacht met brand
stapels en vuurwerk. In de Petersgate
van York, op de plaats waar zich eens
Guy Fawkes' geboortehuis bevond,
staat nu een oud hotel. Aan de over
kant is het kerkje waarin Fawkes ge
doopt werd Bij de doopvont hangt een
fotokopie van zijn inschrijving in het
doopregister.
Als u uitgekeken bent in York, is het
ogenblik gekomen om de fraaie omge
ving van deze stad te verkennen. Na
tuurlijk moet men daarvoor over een
wagen beschikken. Er gaat niets boven
een picknick in Yorkshires weidse en
ongerepte natuur. Smalle, maar over
het algemeen rustige geasfalteerde we
gen leiden door schilderachtige dorpjes
en stadjes (waaronder Helmsley, een
aardig mnrktplaatsje met een paar
goede hotelletjes) en langs de eeuwen
oude ruïnes van vele kloosters, kerken
en kastelen. De heuvels, de rotsen en
de bossen zijn er nog niet platgelopen
door toeristen. Bezoek York on York
shire voor het te laat is
ROGER SIMONS
