SERVAES antenne £eidóe(Bowtcwit Meer zendtijd voor TROS met nu 250.000 leden TELEVISIE VANAVOND TELEVISIE MORGEN Kruisweg van of de lijdende Knecht Gods Vietnam-actie op VARA-tv RADIO VANAVOND RADIO MORGEN KERKELIJK VERBOD DOOR ROME NOOIT HERROEPEN Staking bij Spaanse tv De jaren 20-30 DRIELUIK OP DE RAILS Interview met minister Klomp LEIDSE COURANT DONDERDAG 8 APRIL ADVERTENTIE On bescli roomd- en ongebondenheid bij Geertsema Uier verkondigt mr. Geertsema in het verkiezingsnummer van zijn party blad, dat de V.V.D. na het afketsen van een verkiezingsakkoord met de confes sionele partijen „onbeschroomd en onge bonden de verkiezingsstrijd in gaat Dit te proclameren is het goed recht van mr. Geertsema. Maar wanneer hij daarbij opmerkt dat de V.V.D. ten aan zien van geschilpunten zowel met de linkse concentratie als met het christen democratische trio het gelijk volledig aan haar zijde heeft, moet hij toch maar een beetje relativeren. Want waar is de politieke partij die de verkiezingsstrijd aanbindt in de overtui ging dat ze het gelijk niet aan haar zijde heeft? En wanneer de V.V.D.- lijstaanvoerder dit gelijk dan vooral op de inflatiebestrijding betrekt, vergeet hij dat het bestrijden van inflatie geen doel maar middel is. Wie alles op de kaart van de inflatiebestrijding zet, loopt het risico het algemeen belang op andere voorname onderdelen bijvoorbeeld het sociaal welzijn ernstig te kort te doen. Wissewasje? MR. GEERTSEMA doet voorts, hoe vriendelijk hij ook probeert te blij ven, sterk denken aan iemand die ge looft dat K.V.P. en haar twee protes tants-christelijke partners voornamelijk uit tactische overwegingen geweigerd hebben vóór de verkiezingen een bin dende afspraak met de V.VJD. te maken. Hij rekent er bijna vast op. dat deze af spraak na 28 april wel tot stand zal komen. Dan zal mr. Geertsema toch goed er aan doen de meningsverschillen tussen liberalen en christen-democraten meer serieus te nemen dan hij in zijn artikel over „Ongebonden de strijd tegemoet" heeft gedaan. De liberale lijsttrekker er kent, dat op het gebied van de inflatie bestrijding V.V.D. en christen-democra ten het niet helemaal eens zijn. De K.V.P. c.s. wensen, anders dan de V.V.D. belastingverlaging niet tot heilige koe te proclameren. Anders dan mr. Geertse ma eind maart op de jaarvergadering van de V.V.D. veronderstelde, vinden wij het een beetje optimistisch om ge schillen tussen liberalen en "christen democraten terzake overbrugbaar te noemen en dan alleen maar de regeling van het omroepbestel als duidelijk prin cipieel geschil over te houden Redeneert men zo, dan zullen geschil len over het besteden van de opbrengst van huurverhogingen, over verhoging van successiebelasting, - de vermogens- aanwasdeling op het kritieke moment niet als gewone zakelijke meningsverschil len gewaardeerd mogen worden, maar als verschillen met een principiële ach tergrond. De achtergrond namelijk van een overtuiging dat er op het gebied van bezit in onze samenleving het nodige moet veranderen. In dat opzicht kan ook de uiteenlopen de wijze waarop de V.V.D. en de chris ten-democraten aan de inflatiebestrijding willen gaan deelnemen, een niet-exclusief zakelijk karakter krijgen, j Geen loopplank X^EN eenvoudige loopplank zal dan niet voldoende zijn om na 28 april de af stand tussen V.V.D. en christen-demo craten op financieel-economisch en so ciaal terrein te overbruggen. Daarvoor is een flinke brug nodig. Het materiaal dat mr. Geertsema tot dusverre heeft laten zien. lijkt ons wol- doende om voor die brug stevige en betrouwbare pijlers te bouwen. Dit is het recept: Kaasfondue van Nederlandse kaas. Caquelon inwrijven met knoflook. Dan 4 dl halfdroge witte wijn in de pan verwarmen tot de wijn gaat bruisen. Vervolgens 500 gr fijngesneden Jong belegen Gondse toevoegen, goed roeren en weer aan de kook brengen. Binden met maïzena. op smaak afmaken met zout. peper, nootmuskaat en wat kirsch. ïgen. Binden me Spoedig advies aan minister HILVERSUM (ANP) De minister van C.R.M.. dr. M. A. M. Klompé, heeft het bestuur van de Televisie Radio Omroep Stichting (TROS) laten weten, dat uit het onderzoek door de dienst omroepbijdrage in samenwerking met het j ministerie van C'.R.M. is gebleken, dat de TROS meer dan 250.000 leden- j contribuanten heefl die in het DOB-bestand zijn ingeschreven, aldus een mede deling van de TROS. De minister heeft het verzoek van de TROS om uitbreiding van radio- en tv- zendtijd per 1 oktober a.s., met de uitslag van de door de DOB gehouden steek proef. aan de omroepraad toegezonden en deze raad gevraagd haar omtrent de aanvrage van de TROS zo spoedig mogelijk te willen adviseren. KRO's „Verslag op woensdag" bevatte i gisteren een paar onderdelen die zonder meer superieur waren. Trix j Betlem tekende voor een uitermate j hachelijk onderwerp: homofiel die. van- i wege zijn levensonderhoud, als tra- vestiet in een obscure gelegenheid op treedt. Het portret was van een huive ringwekkende tragiek die een „nor maal" mens wel aan het denken zetten Dezelfde Betlem zorgde ook voor een i mirireportage van gevangenenbezoe- kers. Mensen die om simpele beweeg- redenen sociaal werk doen, doodgewoon omdat het gedaan moet worden. Verder j was er (van Ria Groeneveld) een zalig verslag over een bejaardensociëteit j waarin doodgewoon en zonder een zweem van spot werd aangetoond dat j ook heel oude mensen echte levens- vreugde kunnen hebben. Het portret van Bachdirigent Van Egmont tenslotte was van een diepgang als in zo'n kort bestek nauwelijks mogelijk lijkt. We vinden het fijn dit te kunnen vast stellen. Deze KRO-rubrick heeft lang geworsteld eer ze een eigen gezicht i kreeg. Ze komt dit seizoen voor het eerst als volwaardig naar voren, gaat moeilijke onderwerpen niet uit de weg en stelt zich, programmatisch en tech- i nisch, volkomen volwassen op. „Zienswijze" van da NOS is geen favo- j riet programma van ons. Maar gisteren hebben we de discussie over spiritisme en leven na de dood toch met veel inte resse gevolgd. Het team was vrijwel volmaakt samengesteld: ir. Hans Bore- man oud-voorzitter van de Ned. i Vereniging van Spirit.sten argumen- j teerde redelijk; prof. Tenhaeff, wat driest als steeds in zijn uitspraken, bleef voorzichtig de wetenschap dienen, i Tegenweer werd geboden door zenuw- j arts dr. J. J. C. Marlet. HU reageerde vooral nuchter en was daardoor de sterkste gesprekspartner. Gespreks leider Jack van Belle was. vooral in zijn slotsamenvatting, niet helemaal objectief. Maar hy is een t.v.-prUs waard om de moeiten die hy zich gaf om elk vakjargon direct terug brén gen tot lekentaal. spiritisme „bekeerd". We vonden het wel een schoolvoorbeeld van de wijze waarop een discussie, over welk onder werp dan ook, op t.v. boeiend gemaakt kan worden. Dit inclusie de shots die ir. Boreman slim-instemmend toonden als een der anderen iets poneerden wat in zijn spiritistisch straatje pasle. Vg. NEDERLAND I VPRO: 18.35 uur: Fabeltjeskrant 18.40 uur: Pol. partij 18.58 uur: Journaal 18.05 uur: Betty Boop 19.12 uur: Imitation, parodi» op Beatles 10.00 uur: Journaal 80.21 uur: Berichten uit de samenleving >0.30 uur: Laurel en Hardy 21.00 uur: D« jaren 30-80 81.40 uur: Drieluik ep rails, film 21.50 uur: Interview 3Ï.30 uur: Journaal TELEAC: 21.38 uur: NEDERLAND H NOS: 18.45 uur: Fabeltjeskrant 18.56 uur: Journaal 10.06 nor: Den Haag vandeag 19.10 uur: Van geweet 19.50 uur: Toeristische ttpi >0.00 uur: Journaal TROS: 20.21 «un Tom Joneeehew 21.10 uur: Samv Molho, mimespelee 21.40 uur: Liefde.op zijn j Amerikaans 82.10 uur: Griekse rtspsin IKOR: 22.35 uur: Ouders en getool discussie 12.55 uur: Pol. partfl 80.05 uur: De uitzending heeft tot het Vijftig jaar na datum nog steeds een kerkelijk verbod op de veertien kruis wegstaties die Albert Servaes (1883 - 1966) tekende voor de niet meer bestaande kapel van het Karmelie tenklooster In het Belgische Luytha- gen (bij Antwerpen). De niet in de smaak van de tijd passende expres sionistische verbeeldingen van het lijden van Christus werden op.30 maart 1921 door een decreet van het H. Of ficie in Rome getroffen, hetgeen be tekende dat de Kruisweg niet in dienst mocht staan of gebruikt mocht wor den bij welke vorm van eredienst dan ook. AMSTERDAM (ANP) Het co mité „Kunstenaars voor Viet nam", dat zich ten doel stelt acties van kunstenaars ten bale van de stichting medisch comité Vietnam te coördineren, gaat de komende maanden nieuwe activi teiten ontplooien. In museum Fo- dor in de hoofdstad -wordt van fototentoonstelling gehouden van werk van vijftig Neder landse fotografen. Op 8 mei woraen de loto s door Koos Pos- tema geveild. Maandagavond 17 In 1967 werd de kruisweg integraal geëxposeerd in het Cultureel Centrum in Venlo, deel uitmakend van een omvangrijke tentoonstelling van het werk van Albert Servaes. De organi sator van deze expositie met een re trospectief karakter, Venlo's cultureel hoofd-ambtenaar L. Alberigs, herin nert zich nog hoe hij de kruiswegsta ties aantrof in het sistersiënzer kloos ter O.L. Vrouw van Koningshoeven te Tilburg waar zij al jaren zijn onder gebracht: „De twaalfde statie hing in de kamer van de prior, enkele andere staties hingen weer op andere plaat sen en de rest stond op zolder. Het bleek dat er een herhaald verbod uit Rome was gekomen om de staties als kruisweg op te hangen. Servaes Albert Serves, in Gent geboren, wordt door sommigen beschouwd als de eer ste vlaamse expressionist. Reeds in 1090 schilderde hij zijn doek „De aard appelplanters" in een stijl die men later vervolmaakt zag door Permèke. Deze bewonderde het schilderij In Servaes' atelier in St.-Martens Latem aan het inspirerende riviertje de Leie waar meerdere kunstenaars woonden en werkten. Servaes verbleef er veer tig jaar. De weg naar een gedeeltelijk symbolisch expressionisme en de vriendschap die Servaes omstreeks 1908 aanknonopte met pater Hiero- mus (Jeroen) van de orde der Onge schoeide karmelieten, zijn bepalend voor de kunst uit de Latemse periode van Servaes, die in rijn vriend en biechtvader zijn eigen hang naar mystiek belichaamd zag. Dr. Andreas van der Kan van Ko ningshoeven schreef daarom in een religieuze toelichting bij de kruisweg staties van Servaes in een in 1952 uitgegeven geschrift: „HU groeide in rijn werk naar een zuivere hoogte van beschouwing en een geestelijke diepgang, welke contemplatieve mon niken hem zouden benijden". Naar aanleiding van de tentoonstel ling in Venlo schreven wij dat Ser vaes in latere tijden niet meer een dergelijke expressieve kracht heeft ontketend als in de Luythagense Kruisweg. Niet in zijn maniëristisch getekende kruisweg voor een klooster in Orval (dertiger jaren), en zeker ook niet in zijn religieuze schilderingen en tekeningen die hij in Zwitserland maakte (weer een kruisweg, Mariale- ven, een Mariaretabel en nog veel meer, waarvan in 1970 in Venlo een expositie werd samengesteld. In feite heeft Servaes in de eerste tientallen jaren van zijn Latemse periode een artistieke hoogte bereikt die hij na dien niet meer Opdracht Hoe was Albert Servaes nu aan de opdracht voor de kruisweg van Luyt- zal het Stedelijk museum in Amster dam een kunstveiling woren ge houden, waarvoor beeldende kunstenaars uit het hele land onder wie Tajiri, Jan Wolkers, Luceber. en Carel Visser werk ingezonden hebben. De VARA- teievisie zal aan de veiling een directe uitzendig van ruim een uur wijden. Kijkers kunnen op bepaalde werken telefonisch een bod doen. De veling wordt afge wisseld met het optreden van o.a. Paul van Vliet, Henk van Ulsen, Ton van Duinhoven, de Zangeres Zonder Naam, Jenny Arean en Liselore Gerritsen. Rob Touber gaat de recht streekse uitzending belangeloos regisseren. Het programma wordt gepresenteerd door Koos Postema en Yoka Berrety. Ook in andere steden worden mani festaties gehouden. NEDERLAND I AVRO: 10.45 uur: Matthaus-Passion v Bach NOS: 18.55 uur: Fabeltjeskrant 19.00 uur: Journaal KRO: 19.05 uur: Felix de Kat 19.18 uur: Piste 20.00 uur: Journaal 20.16 uur: Un centain chemin de croix. kruisweg 20.45 uur: Brandpunt 21.10 uur: De wrekers 22.00 uur: The stars of faith, gospelsongs 22.40 uur: Kruisweg van de paus 23.10 uur: Journaal NEDERLAND II NOS: 18.55 uur: Fabeltjeskrant 19.00 uur: Journaal 19.05 uur: Ter vis» AVRO: 19.30 uur: Verkeersbeeld 20.00 uuri Journaal 20.16 uur: Matthaus-Passion i Bach 22.15 uur: Avroskoop met Loi l 22.35 uurt Journaal 'smdaag. 22.50 (S) HILVERSUM II ÏELGIE 324 m NEDERLANDS HILVERSUM I hagen gekomen? In 1919 werd hem verzocht een Passieverhaal van de schrijver Cyriel Verschaeve te illus treren. Pater Jeroen zag een der teke ningen, was er danig van onder de indruk en bewerkstelligde dat Servaes voor de kapel van het nieuw te bou wen klooster van zijn orde een kruis weg mocht maken, alsmede twee gro te schilderijen, voorstellende de „H. Anna van Bartholemy" en de „Dood van de H. Theresia van Avila". De kruisweg in felle houtskoolvegen opgezet werd in maart 1920 geëx poseerd in het klooster van de karme lietessen in Gent. Hoewel sommigen het werk bewonderden onder wie de toenmalige minister Destree, die in een brief aan de kunstenaar daarvan blijk gaf was de algemene opinie zeer negatief. De kruisweg wekte af schuw op en het geschokte publiek, als mede een deel van de geestelijkheid, sprak in termen van „Een werk van Sa tan" en „een hoogtepunt in de ontaar ding van de christelijke kunst". Het kon niet uitblijven dat de hoogste auto riteiten in Rome zich over de kruisweg moesten uitspreken. Het oordeel, dat de artistieke waarde van de veertien staties volledig miskent, was vernieti gend. Ook de twee geschilderde reli gieuze taferelen werden op dezelfde manier verketterd. In de internationa le kunstwereld veroorzaakte het Ro meinse decreet een heilige strijd waarin voor- en tegenstanders elkaar te lijf gingen. Kunstverzamelaar Her man van Eerenbeemt uit Amsterdam kocht de kruisweg en schonk hem aan het Aartsbisschoppelijk Museum in Utrecht. Van daaruit werden de kunstwerken doorverkocht aan de Til- burgse fabrikant van den Bergh, die hen tenslotte cadeau gaf aan de abdij i van Koningshoeven. Meermalen Is Albert Servaes nadien in zijn kunstenaarschap aangetast door een stellingsname van het H. j Officie. Een in 1922 geschilderde j kruisweg bezit van het Aartsbis- J schoppëlijk Museum in Utrecht verkreeg geen officiële goedkeuring, een voor de Rotterdamse kerk ge- schilderde „H. Drieëenheid" trof het zelfde lot en moest uit het kerkge bouw verwijderd worden. St.-Antoniusambt waardering heeft gevonden. In 1938 werd hij benoemd tot lid van de Koninklijke Academie van België, in 1940 kreeg hij de grote prijs voor de schilderkunst van België en vele jaren later (in 1944 vluchtte hij uit zijn land omdat hij, die het Vlaamse acti visme aanhing, beschuldigd werd van collaboratie met de Duitsers, wat hem na omzwervingen naar Zwitserland bracht waar hij de rest van zijn leven bleef wonen, ook nadat hij in 1965 in ere werd hersteld) de gouden medaille van de biennale voor kerkelijke kunst. In 1965, een jaar voor zijn dood werd hem in Salzbourg de Europese Rem- brandtprijs toegekend. Doorbraak Toen hij stierf zei de protestantse theo loog Walter Nigg aan het graf van de kunstenaar: ,,ln de kunst van Al- bert Servaes vond de doorbraak van een expressionisme in dc religieuze kunst plaats. Vandaag weten wij dat het de wil van de Voorzienigheid was dat onnozel en sentimenteel, zoetelijk Twaalfde en smakeloos geworden kunst doorbro ken moest worden, omdat zij eenvoudig onwaarachtig was geworden. Het de hoogste tijd dat de religieuze kunst weer een echte en sterke uitdruk kingskracht herwon. Tot deze onver schrokken. baanbrekende daad was Albert Servaes uitverkoren". Ontdaan van zijn pathetiek kan men deze beoordeling thans toepassen op een deel van de kunst uit de Latemse periode. Wat later ontstond, is vaak dubieus, maar in de kruisweg van Luythagen rijn beeldende kunst en religieuze bewogenheid nog tot een treffende eenheid samengesmolten. Servaes tekende een Christus-figuur die als mens volkomen onttakeld wordt. Het lichaam dat aan het kruis te sterven hangt, is gebroken en ver scheurd. De Ujnvoering is direct en in dienst gesteld van een expressieve uitbeelding van het lijden. Trouwens, de totale conceptie is daarop gericht. De mens wordt bedolven onder wreedheid. Het is „de strompelende gang van een mens naar de dood", (citaat dr. van der Kun). Diezelfde sterft in- volslagen eenzaamheid, zon der enige vorm van grootsheid. Walter de Bruijn MADRID (AF.P.). Een staking vai. technici bij de Spaanse staatstele visie heeft slechts een half uur ge duurd. Er nam honderd man aan deel. Enige invloed op de uitzendingen heeft de staking nie£ gehad; 45 stakers zijn twee maanden geschorst met. verlies van salaris. Het was de eerste maal sinds de burgeroorlog, dat er bij een officiële Spaanse instelling is gestaakt. De technici eisten een salarisverhoging van 15 procent en betaling van over- Matthaus Passion morgen op scherm In de door de AVRO te verzorgen reeks j uitzendingen In het teken van Pasen I krijgt men morgenochtend en morgen- avond Bachs passiemuziek op het scherm naar het evangelie van Matiheus I De televisiereportage-die vanuit de Gro- 10.45 tot 12.15 uur (Nederland 1) en van 10.45 tot 12.15 uur (Nedreland 1) en van 20.16 tot 22.15 uur (Nederland 2) op het scherm gebracht. In deze uitzendingen wordt het be roemde werk van Johann Sebastian Bach uitgevoerd door de sopraan Ur sula Buckel, de alt Hertha Topper, de tenors Ernst Hafliger en John Mitchin- son. de bassen Peter van der Bilt en Max van Egmond en voorts door Chris- tiaan Norde (viola da gamba). Albert de Klerk en Wim van Beek (continuo en orgel). Verder hoort en ziet men het koor van de Nederlandse Bachvereni- ging en leden van het Residentie Orkest, het geheel onder directie van Charles de Wolff. De produktie en regie zijn in handen van respectievelijk Jos Cleber en Joop Stokkermans. 1 Voor de,jiuisyix>uw.e (9.QÓ-I).'i(i; ^vmnaatiéki ielcen* H^V'b lelingen. 12.00"' 15 Aktua-Sportkompas HILVERSUM II ïofoonmuziek. (8.00 Nieuws: 8.11 Radiojour- aal; 8.30-8.33 De groenteman). IKOR: 9.00 (orgengebed. NOS: 9.45 Waterstanden. 9.50 Omroepdubbelkwartet: oude geestelijke koffie. (11.00 Niet s Show.1 (15.00,leNieuws: 2-18.00 Top - 30. (17.00 Niei De zevende en laatste afleve ring van de VPRO-serie „De jaren 2030" vanavond heet: Balans óver de periode 1917 1940, of „Nog bij moeder thuis". Dit laatste deel is tevens een samenvatting van de zes vorige uitzendingen. In 1917 werd in Nederland de grondslag gelegd voor de parlementaire democra tie. door het afkondigen van de gelijkberechtiging van het on derwijs en het algemeen kies recht. Er veranderde op dat mo ment iets zeer essentieels in de Nederlandse samenleving, terwijl geen mens er eigenlijk iets van merkte. In grote delen van Euro pa werd de revolutie bloedig uitgevochten, terwijl in Neder land alles redelijk en keurig bin nenshuis bleef verlopen. De eni ge echte tegenstelling was die tussen zij die wel en zij die niet in „hel" en „verdoemenis" ge loofden. Ook toen door de crisis en de werkloosheid het klimaat werd geschapen voor de revolu tie. bleef men zich afgezien van kleine incidenten keurig aan de spelregels houden, uit een soort hang naar veiligheid, een Ot en Sien-achtig verlangen naar hui selijke rust. Samenstelling Ru- dolf de Jong, Hans Keiler, Aad Nuis en Pieter Verhoeff. Pro duktie: Maud Keus. VPRO NED. I 21.00 uur Enkele staties In het filmpje Drieluik op de rails, dat de jonge cineast Peter Venema enige jaren geleden maakte in op dracht van het ministerie van CRM, wordt vriendelijk de draak gestoken met de problemen van het openbaar vervoer in een stad als Amsterdam. Het commentaar van Guust van der Steen wordt gesproken door C. Bud- VPRO NED. I 21.40 uur Ouders en gelooj Dr. J. L. Klink, schrijfster van bekende kinderbijbel die ook in t tholieke kringen met zoveel volde ning ontvangen is, zal vanavond men met de Haagse predikant ds. R. van der Zee vragen beantwoord die gesteld worden door ouders van tot 12-jarige kinderen. Onderwerp Hoe kunnen we de wonderverhal uit de Schrift aan onze kinderen v< tellen zonder dat zij daar bij ga denken aan „sprookjes" waarin tc ook heel wonderlijke dingen plegen gebeuren. De uitzending van va avond is het eerste deel van een kol serie die ..Ouders en geloof' heet door de CVK-IKOR gemaakt werd de vorm van gefilmde gesprekk Ook de bekende oud-jezuït Hui Oosterhuis zal zijn medewerking lenen. In een tweede uitzending het begrip „zonde en vergeving" de orde komen, voor een derde ma wordt de vraag van het gebed gestel hoe functioneert dit ln het gezin welke misverstanden heersen er kinderen en ouders over wat het 1 bed eigenlijk is. IKOR, Ned. ii: 22.35 uur. Joop van Tijn heeft vanavond e live-gesprek met de minister r CRM, de minister over wie VPBO voorzitter Jan Kassies in de laats Vrije Geluiden zegt: „Het enige dat eigenlijk tegen dr. Klompé heb. is i ze nooit van haar leven in dit kabin< had moeten gaan zitten". Schilderijen en objecten van Dall dl J het eigen bezit vormen van Museuift Boymans-v. Beuningen, zullen vansjti vrijdag a.s. te zien zijn in een apaT zaaltje: „Het gezicht van de oorlof! uit 1940," Venus van Milo met lader-jj uit 1936, „Shirley Temple" ook lui 1936, de ornithologische kop vd' Venus uit 1964, 'n kaartspel, asbak «j bonbondoos.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1971 | | pagina 2