toneel Bescheiden materiaal op selectie Knokkefestival .POPPETGOM' IS INGEBLIKT Yi-Kwei Sze Chinese bas met Russich pathos LEITNER IN BRUCKNERS ZESDE Belgisch-Nederlands cultureel akkoord bestaat 25 jaar Plannen voor reeksen manifestaties Rijkswacht wil betogen VRIJDAG 5 MAART 1971 LEIDSE COURANT ACTUEEL (Door Jan Verstappen) Iet laatste nummer van het toneel blad „HET TONEEL TEATRAAL", ilangs verschenen, is gewijd aan het 'gionaal Toneel. Het blad opent dan pk met een groot artikel van criticus Indré Rutten: „Toneel maken vanuit iet eigen publiek", waarin hij de situ- e van diverse toneelgezelschappen Nederland kritisch doorlicht. Speci- tal natuurlijk de regiegezelschappen: lentrum. Theater, Globe. Groot Lim- lurgs Toneel, de Noorder Kompagnie, Nieuwe Komedie en Proloog. Een loeiend artikel, gevolgd door uiteen- lettingen over het regionaal toneel Sngeland. het tweede deel van dit eer imer van de 92e jaargang van ijdschrift een zeer lezenswaard stuk tan de hand van Nic Brink, dat Marco Maas uit Hoek van Holland maakt geen kans (Van e r verslaggevers) reüijfc weergave U1] ilaatsvond >nd xhouwbui lelijk bestaat uit ei n die gedenkwaardig di het begin van dit seizoi i de Amsterdamse Stads- na afloop van de merk- vaardige ,,permière" van „Leer door de Neder landse Comedie. Vooral Teun Lam- nertse, die deel uitmaakte van vijf regisseurs, heeft bij die gelegenheid schrikbarende dingén ge- Qd egd. Het komt wat laat, maar het is Jfj. fcoe dan ook heel nuttig dat deze liscussie is vastgelegd, omdat die wond wel een dieptepunt mag wor- Z0[jien genoemd in de historie van de i ii Nederlandse Comedie. Het volgend nummer van „HET TO- iEEL-TEATRAAL" zal gewijd zijn het kindertoneel, onder het motto: Uit liefde of geliefhebber." Haagse Comedie, pas twee premiè- achter de rug, heeft voor dit ..zoen npg-.éép. voorstelling te reijli^e-j %rn. Dat wordt een stuk van Heijer- 'V.Q'ns. een van' Zijn grote speelstuk-1 ken: ..Schakels", een ..vrolijX.spel^Vgn ie huiselijke haard" zoals hij het zelf Heijerm anshausse', ^[■momenteel, lijkt wel. Na „De Opgaan- iz Zon" rije produktie, na ,,Eva Jonheur" bij de Nederlandse Comedie, iu deze .Schakels" die geregisseerd iaat worden door Wim van Rooij. En iti heeft Aart Staartjes ook al plan- en met Heijermans: volgend seizoen )il hij op free-lance basis „Brand in !e Jonge Jan gaan brengen. Aardig, deze Heijermansbelangstelling, maar toch ook wel typerend dat de Haagse Comedie erover opmerkt: „Het •Nederlands stuk en in het zo spelen van Nederlanders zijn Nedcr- anders nog altijd onovertroffen." Daar zit je dan namelijk weer bij het probleem, dat er te weinig Nederlands werk te spelen is. En zo kom je weer terecht bij iemand als Gerben Hellïn- toch wel definitief zijn draai lijkt te vinden als toneelau- Na Thijssens' „Kees de Jongen" ali >ezig met Jan Cremer aan een toneel- diens onverbiddelijke best sellers, die het volgend jaar bij het N.R.T. op het repertoire zal kómen. Mickery Mouth, het interessante krantje, dat uitgegeven wordt door iet Mickerytheater in Loenersloot, heeft een artikel gewijd 3an Gerben Hellinga. Onder de titel „Over de driehoek Auteur-Regisseur-Acteur." Gerben Hellinga stelt daarover: „In 1 ons geval (samenwerking met Oost- thoek, M.M. red.) is die intense sa menwerking de juiste oplossing. Hoe 'dat in de praktijk gaat? Tijdens het schrijven hebben we veel contact met elkaar. Ik denk ook steeds aan de vormgeving, omdat ik eigenlijk geen toneelstuk schrijf, maar een theater avond. Misschien komt dat omdat ik zelf uit het theater afkomstig ben. Toen ik 'Kees de Jongen schreef, had ik al die tonen van bruin in decor en de kle- 1 ding in mijn hoofd. Zoiets ontstaat bij schrijven." Ook Peter Oosthoek komt aan het woord, met onder ande- enkele behartenswaardige opmer kingen over het Nederlands toneel: ,Als acteurs terugkomen uit het bui tenland, uit Londen, Parijs, Rome, dan zeggen ze: we hebben daar stukken die tot In de kleinste rol per fect zijn. Waarom kan dat hier toch niet? Het kan hier wel, maar dat heeft wel tot gevolg, dat diezelfde acteur zegt: waarom moet ik steeds die rot- rol spelen? Iedereen wil solist zijn. Het blijkt gewoon onmogelijk te zijn, om van bepaalde acteurs ondergeschikt- jbe beid aan het geheel te verlangen." >t] Dat en meer boeiends in Mickery Mouth, o.a. verkrijgbaar in het HOT. Verkoopprijs 25 cent. Wa het succes van Peter Oosthoek met „Kees de Jongenheeft hij overigens opnieuw een prachtige regie gedaan: .Tehuis", een soort satirische spel over bejaarden, geschreven door Jaap der Merwe, naar teksten van twee Zweden. Ik maak u er maar tul even attent op: volgende week dins- maart, komt het in de Konink lijke Schouwburg. Tehuisschijnt „Kees de Jongente evenaren. Centrumbegint binnenkort overigens ook met kleine produkties. In de Haarlemse Toneelschuurgaat deze week een nieuw stuk van Peter Handke (bekend van „Hooggeëerd Pu bliek" en Kasparwaarin de twee rollen gespeeld worden door Wim. van der Grijn en Hans Dagelet, de twee Kezen uit „Kees de Jongen." Het heet Baas boven Baas", de regie i* van de Duitser Christiaan Nortier. AMSTERDAM De Nederlandse lichte muze gaat op alternatieve wijze het komende Knokkefestival te lijf. Nadat Lou van Rees de hele zaak erbij heeft neergegooid („gelukkig ben ik die misère kwijt", luidt zijn laatste com mentaar) moest een nieuwe ploegleider worden opgespoord. De voorbereiding is nu in handen gegeven van het theater- bureau „Anova". Directeur Frans van Klingeren heeft zich opgeworpen als coach van het festivalteam. Maar als ploegleider moet je wel artiesten hebben. Liesbeth List. Conny Vink en Ronnie Tober hadden het Hol landse lied al vertegenwoordigd temid den van de kaviaar en champagne aan het Vlaamse strand, evenals zovele an deren. Wie durft er nog na alle schan dalen, controversen, roddels en overige festivaltoestanden? Van Klingeren raapte toch nog een 60-tal vocalisten i op. De zingende zagen vielen direct na een ruwe selectie af. Gisteravond pre senteerden zich de twintig overgeble venen voor een kritisch publiek in hotel Krasnapolski te Amsterdam. Deze tweede keuring van het muzikale kader moet de jury enigszins zijn tegengeval len. De selectie droeg door de schuld van de recruten zelf nu en dan duide lijk het karakter van een talentenjacht: Gitaartjes, eigen gecomponeerde nie mendalletjes en slecht uitgevoerde ver tolkingen van Beatle, Streisand- en Aznavour-successen. En tochschitter de nu en dan een sterretje. Bijvoor beeld dat van de Amsterdamse Ellen Wills (direct bestormd door het fotogra- fenleger), Marco Maas uit Hoek van Holland en Jacques Herb, die juist zijn nieuwe kunstgebit droeg. Over de definitieve samenstelling van de Hollandse Knokkeploeg, die slechts uit drie leden zal bestaan, kan de com missie van advies, met Dolf van der J^ndcjn,. Pim Jacobs en Bep Ogt^rop nqg geen enkel uitsluitsel geven. Na een retraite yan een aantal dagen zal het verlossende woo,rd worden gesprok,?,p. En daarna kan de showwereld zich beraden over het ontlokken van een festivalschandaal anno 1971. DEN HAAG Koningin Juliana zal op 13 mei in Brussel aanwezig zijn bij de uitreiking van de Prijs der Nederlandse Letteren door Koning Boudewijn, een der belangrijkste van de 200 a 250 mani festaties die ter gelegenheid van het 25- jarig bestaan van het cultureel akkoord tussen Nederland en België worden ge houden. Koning Boudewijn zal wellicht de slot manifestatie in Amsterdam bijwonen, symposium over „De wisselwerking sen technische wetenschap en maat schappij in België en Nederland gedu rende 1945—1970". Op de avond van de prijsuitreiking gaat in de Brusselse Muntschouwburg de première van een nieuw ballet Béjart. Een deel van de manifestaties wordt gesubsidieerd, een ander deel is uit particulier initiatief voortgekomen. Hel programma voor de viering van een kwart eeuw verdrag omvat toneel voorstellingen (ca. 120), tentoonstellin gen, concerten, jeugdfestivals, lezingen en bijeenkomsten, gespreid over talrijke Nederlandse en Belgische steden, maar ook bijv. een „Europacarnaval" van het „Gilde der kasteistampers" in Aarschot Alexis Weissenberg concerteert niet Residentie-Orkest De pianosolist in het concert dat het Residentie-Orkest op woensdag 10 maart in het Haagse Congresgebouw zal geven, is Alexis Weissenberg. Hij zal dan het eerste Pianoconcert van Brahms vertolken. Voorts worden de Italiaanse Serenade van Wolf en de eerste Symfonie van Beethoven door het orkest uitgevoerd. Alexis Weissen berg is geboren in Sofia waar hij op jeugdige leeftijd al carrièrè maakte. Later studeerde hij aan de Juilliard School of Music in New York. In 1947 won hij het Leventritt Concours en begon een tournee door Europa te ma- De tentoonstelling van Jasper Pasman in de foyers van Cinema Du Midi ls verlengd tot 2 april. Boek verpakt in blik en een wedstrijd handboogschieten in Nederland. Het ministerie van CRM heeft hiervoor een subsidie van f 400.000 be schikbaar gesteld terwijl men van Belgi sche zijde 'n evenredig bedrag zal vote ren. Bij de uitvoering van het verdrag, dat ontwikkeling van de goede betrek kingen op het gebied van onderwijs, wetenschappen en kunst beoogt, zal in de toekomst nog meer dan de laatste jaren nadruk worden gelegd op volks ontwikkeling en jeugdwisselingen, ook met Wallonië. Op het gebied van de gelijkstelling van diploma's is reeds veel bereikt, maar de mogelijkheden die bijv. artsen en architecten hebben om in een ander land hun werk te doen zullen nog moeten worden verruimd. Voorts zal meer aandacht worden be steed aan het steeds breder worden van de begrippen cultuur en welzijn, de „education permanente" en natuurbe scherming tegen de achtergrond van de toenemende milieuvervuiling. Deze aspecten passen binnen de wer kingssfeer van het huidige verdrag. De jaarlijkse „Europalia" in België tentoonstellingen, toneel- en balletvoor stellingen en concerten staan dit jaar geheel in het teken van het verdrag met Nederland. In de periode van 17 september tot 17 oktober zullen voor drachten \ybrden gehouden door o.m. Bernard, kardinaal Alfrink, mr. J. M. A. H. Luns (ingeleid door oud-minister Paul-Henri Spaak), Roel van Duyn over „Van provo's tot kabouters'1 en de vice-voorzitter van de Europese Com missie, dr. S. L. Mansholt. In het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel zal een Rembrandttentoonstelling worden gehouden en zal een deel van de collectie van het Amsterdams Gemeente museum worden geëxposeerd. In Ant werpen en Charleroi komt een deel van het bezit van Kröller-Müller Museum. Het Nationaal Ballet geeft in Brussel een klassiek programma, mischien met me dewerking van Nurejef. ANOUK boos om werkvergunning voor Tom Jones AMSTERDAM (ANP) Naar het thcaterbürcau L. van Rees in Amster dam meedeelde, heeft het ministerie van Sociale Zaken werkvergunning verleend voor het optreden van de zan ger Tom Jones in het Amsterdamse Carré-theater op 13 en 14 maart. Hij laat zich tijdens dit optreden begeleiden door een orkest van ongeveer 40 Engel- Vorige week had de bij het NVV aangesloten algemene Nederlandse or ganisatie van uitvoerende kunstenaars (ANOUK) de minister telegrafische ver zocht een stokje te steken voor het optreden van Tom Jones, als hij geen gebruik zou maken van Nederlandse musici. ANOK is er nu verontwaardigd over dat de minister die werkvergun ning heeft verleend. De ANOUK zegt in een commentaar, dat de minister niet heeft gehandeld volgens de met het bedrijfsleven overeengekomen voor schriften inzake de uitwisselingsbasis voor Engelse musici. Volgens de ANOUK kunnen artistieke motieven bij dit besluit geen rol spelen, aangezien het hier gaat om dezelfde Nederlandse musici, die Tom Jones twee jaar gele den voor de Nederlandse televisie heb ben begeleid. Om onverklaarbare rede nen worden de belangen van de Neder landse musici door deze beslissing ern stig geschaad, aldus ANOUK. DEN HAAG Studie Scarabee. die zich bezighoudt met theaterprodukties, heeft, in samenwerking met de Stich ting Octopus, een verslag uitgegeven van de meest .succesvolle productie vanScarabee: „Poppetgom", met teksten van Lucebert en muziek van Bruno Maderna, dat in 1968 voor het eerst te zien was in het kleine theatertje in de YVillemstraat en dat op bepaalde manier een revolutie betekende in het theater. Het was een succesvol programma, dat latter 'elders irr Nederland vertoond werd en ook in de buitenland te zien vyas. a boek (in de grol vastgelegd, in vormgeving vai boek is verpakt i een telefoon-gids) bijzondei van Toorn. Het blik, de voorstel- .speelboek" ling is dus letterlijk ingeblikt. „Poppet- gom" is hiermee uitstekend bewaard, het boek geeft een heel helder beeld van de voorselling. Verblifa zorgde het blik; de stichting Octopus, opgericht met het oogmerkt, zonder winstbejag een reeks publicaties op het gebied van de eigentijdse beeldende kunst te reali seren zorgde voor de uitgave en zal de verspreiding ook ter hand nemen. Octo pus wil de uitgaven voor een ieder toegankelijk maken, werkt dus tegen kostprijzen en zorgt voor onbeperkte oplagen. In een periode van 12 maan den verschijnen minstens drie uitgaven. Tot nu toe is er o.a. verschenen een Jaap Mooy; een boek Jan Slothouber en William Graats- ma, dat „Cubics" heet en een reeks van 10 posters, bestaande uit fascimiles van Gerrit Dekker, onder de titel „9 dagen uit het leven van d'Armagnac Dekker". Binnenkort verschijnt een bouwplaat voor een kunstwerk van Wim Schippers en Octopus is van plan zich ook bezig te gaan houden met de komende mani festatie „Sonsbeek buiten de perken" (Arnhem 1971). Studio Scarabee heeft verder besloten zeer binnenkort een volgende produktie in de openbaarheid te brengen: „Fata Banana". Het wordt l april, dat is volgens Adri Boon, leider van Scarabee, de meest ideale datum voor deze pre mière. „Fata Banana" zal de toeschou wer verplichten actief me te doen. Hij heeft een koptelefoon op en zal uit twee geluidskanalen kunnen kiezen via een vóór hem bevestigde schakelaar. Dat betekent uiteraard dat hij steeds slechts de helft van het hoorbare deel van het programma zal horen, terwijl hij kijkt, waardoor hij veel meer per soonlijk betrokken zal zijn bij de gang van zaken. Voor de tamelijk kostbare apparatuur heeft Scarabee een exrea- subsidie gekregen. Na het succes van „Poppetgom" mag men er veel van ver wachten. De TJnion Bel Canto, die zich deze ..inter gelukkig niet over gebrek aan belangstelling behoefde te beklagen, heeft gisteravond in een weer vrijwel geheel bezet Diligentia zijn kleine recitalserie besloten met een optreden van de na de laatste wereldoorlog internationaal beroemd geworden bas zanger Yi-Kwei Sze. Deze in Shanghai geboren Chinees werd opgevoed door missionarissen, die zijn muzikale aan leg in Westerse banen leidden. Op het conservatorium van zijn geboortestad werd hjj vokaal geschoold door Rus sische zangleraren met als gevolg dat hij zich in het Russische repertoire vol komen thuisvoelt en de Russische taal beheerst als liet Amerikaans. Yi-Kwei Sze is namelijk na zijn debuut in New York in 1947 in de Verenigde Staten blijven wonen. Sinds dien verwierf hij internationale faam. Zijn prachtig getimbreerde, diepe en •e bas mag, nu hij achtenvijftig is- geworden, hier en daar een kaal, plekje vertonen, en zijn mezza voce mag wat droog aandoen, zijn techniek is nog altijd voorbeeldig, ook wat de adembeheersing betreft en hij blinkt nog altijd uit in een sterk doorleefde, dramatische- Iheatrale voordracht, die hem met name te stade komt in het romantisch Rus sische reperoire, waaraan hij zich gister avond exclusief wijdde. Glansnummer van de avond werd, aan het slot, de cyclus van vier Liederen en Dansen van de Dood, het laatste werk van betekenis van Modest Moessorgsky, voltooid in 1877. Yi-Kwei Sze weet de taferelen van deze, naar middeleeuws voorbeeld gemaakte „do dendans" met een sterke beeldende kracht suggestief op te roepen- Hier speelde de zanger nog hoger troeven uit dan in de donkere lyriek van de nogal eens naar het zoetelijke salongenre neigende Tsjaikovsky of in de door mag nifieke pianobegeleidingen gedragen, sombere noodlotsliederen van de veel voornamere Rachmaninov, Toch moest men Yi-Kwei Sze bij- „Dit is een fundament van de oorspronkelijke koornis, die Con stanten liet bouwen", zegt de Griekse archeoloog Athanasios Eco- nomopoulos, wijzende op enkele oude steenresten onder de Heilige- Grafkerk in Jemzalem. Die resten moeten ongeveer 1636 jaar oud zijn. Economopoulos is bezig deze kerk te restaureren in opdracht van de Griekse regering en de Griekse Orthodoxe Kerk. zonder dankbaar zijn dat hij de gehele eerste helft van zijn programma juist aan Rachmaninof wijdde, want deze late romanticus, wiens oeuvre door de concertpraktijk wel erg eenzijdig wordt benaderd, heeft heel mooie liederen ge maakt, die relatief weinig bekend zijn, maar, waarvan gisteravond enkele heel sprekende voorbeelden werden uit gevoerd, „zoals de werkjes die in Engelse vertaling „Love's flame" en „Come, let us rest" zijn getiteld. De zanger, die veel enthousiasme wekte, had een bekwame begeleider in Gérard van Blerk, die voor ons gevoel echter wat te zwaar speelde en wat veel pedaal gebruikte. Misschien lag het ook aan de vleugel, maar het pianospel lichte nergens op en bleef onafgebroken donker en massief en zo eenzijdig is de Russische liedkunst nu ook weer niet, zeker niet in een lied als Tsjaikovsky's Serenade van Don Juan op tekst van Alexei Tolstoi. K. S. (Van onze correspondent) BRUSSEL Op 27 maart gaat de rijkswacht, de Belgische militaire rijks politie, in Brussel betogen voor een loons verhoging. De rijkswachters, aan wie al dergelijke acties verboden zijn (zij zijn militairen, en vormen een strijdmacht naast infanterie, lucht- en zeemacht) keurde gisteren die actie goed tijdens een vergaderiug in Brussel. Minister van Landsverdediging Segers heeft hen reeds gewaarschuwd dat hij de betoging streng zal afkeuren. Hij stelde de ontevreden rijkswachters voor om op nieuw over hun looneisen te komen pra- Over die loonsverhoging wordt reeds veertien maanden onderhandeld en de eisen zelf zijn al vijftien jaar oud: de rijksveldwachters willen evenveel ver dienen als de politieagenten, die in dienst staan van de gemeentebesturen. Novcllenprijskamp. De DAP Reinaert Uitgaven, Wetstraat 133 te Brussel, heeft een prijsvraag voor novellen uitgeschreven met in totaal 55.000 Belgische franks aan geldprijzen. De jury is samengesteld uit Hubert Lampo, Antoon Carette en Hugo Brems. Manuscripten moeten vóór 1 mei worden ingezonden naar DAP Reinaert aan bovenstaand adres. Gerard Sluylcr en Fernando Montcs ex poseren hun laatste werken in Gale rie de Sfinx, Oude Zijds Voorburgwal 241 te Amsterdam, van 10 tot 28 De Engelse acteur Richard Attenborough genoot de eer prinses Anne te ontvangen, toen zij giseravond in de Royal Albert Hall te Londen de onderscheidingen van de Britse film- en televisiesociëteit kwam uitreiken. Tot beste film werd „Butch Cassidy and the Sundance Kid" gekozen, terwijl Alfred Hitchcockeen speciale onderscheiding ontving. Het is de gewoonte dat vorstelijke personen glimlachen bij zulke opnamen, maar prinses Anne doet het van nature. Een concert dat een Brucknersymfonie èn een solist combineert, noopt die solist uit tüdsovcrwegingen meestal om „met de deur in huis te vallen". Donderdag stond in de Doelenzaal Alexis Weissen berg voor die taak, omdat hjj klavier solist was op het concert waar Ferdinand Leltner met het Rotterdams Philhar- monisch Orkest de „Zesde" van Anton Bruckner ging realiseren. De taak van Alexis Weissenberg was des te minder benijdenswaardig, omdat het concert waarmee hij openen moest Mozarts KV 491 was, het pianoconcert in c-klein, een van Wolfgang Amadeus' mooiste, maar ook meest kwetsbare; het concert waar de lyriek pas verstaanbaar wordt, als om met Gezelle te spreken „de ziele luistert". Met dit concert beginnen brengt eenzelfde risico als een show niet een fijnzinnig balletnummer openen. De opening met Mozarts KV 491 maakte gisteren in de Doelenzaal een wat matte indruk. Dat lag niet aan Weissenbei-g, maar aan het begeleidend orkest, dat door Leitner technisch wel bekwaam door de partituur geloodst werd, maar weinig spankracht en bezieling wist op te brengen. Alexis Weissenberg is een van de uit voerende kunstenaars die doen wat bij componisten meer voorkomt: een aantal jaren „in retraite gaan" om zich te wijden eigen vorming en het gevaar van i naar routine afglijden te ontlopen. Hij speelt Mozart dan ook sober en eerder introvert dan hoofs; met een gelijk gestemd orkest had zijn interpretatie een boeiende belevenis kunnen worden. Het Rotterdams PhilhaVmoniseh bleek zijn kruit evenwel voor Bruckner te hebben droog gehouden. Daar kreeg Fer dinand Leitner het orkest ook het str ij kersensemble op hoog niveau. En dat terwijl Bruckners „Zesde" voor ver tolkers een der minder dankbaren heet Wij delen de mening van de musico logen, die de Zesde symfonie schetsen als een soort van Bruckneriaans laag land tussen het hooggebergte, die links de nos. 3, 4, 5 en rechts de zevende en negende vormen, niet. Zeker: de „Zesde" is minder geweldig; aan Wagner wordt minder gedacht en het is hier een Anton Bruckner die lijdt en liefheeft met minder uitbundigheid en extase dan hij gewoon is. Maar met zijn vloeiende modulaties en het maes toso, zijn zeer intieme adagio (door Leit ner uitstekend geanalyseerd) en de vrij beheerste finale, is deze symfonie een kostelijk stuk. Het scherzo ls èn qua spanning èn qua eigen karakter naar onze smaak het meest markante stuk. Ook hier toonde Leitner zich een goed Bruckner- dirigent: geen spektakelstuk ervan ma maar ook niet lyrischer of diep zinniger dan de componist van deze Zesde" zelf moet hebben bedoeld. Een goede Bruckneravond! O.V.L. I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1971 | | pagina 5