r
a
r(
FLATNEUROSE
DUITSE VERLIEZEN
ONEVENREDIG HOOG
Bij staking geen
afkoelingsperiode
WIJ
eer
ht
3Sl
ht(
dei
Frustratie, irritatie, depressie..
Slaande deur
krakend bed
huilend kind
knallende radio
en plotseling is hef er...
VAN SPANNINGEN
TUSSEN VIER MUREN
NOG WEINIG BEKEND
Hoorzitting
gevraagd over
vrij kamperen
Luchtlandingsoperatie
op 10 mei 1940 boven Den Haag
Stafwerk van
kol. Molenaar
vandaag
verschenen
t zullen
frtelt de
i aan de
veel fos
de Rij I
ts. Met
alleen de onbekendheid
net flatneurose omdat er nog zo weinig
onderzoek is geweest, maar men moet
iet vergeten, dat we nog niet zo
i flats wonen", zegt dr. 'Gerritsen,
de duidelijkheid moet vermeld
worden, dat Hbogbouw volgens de er-
wr "nde maatstaven pas bij de vijfde of
OOI
t Want
idse
?n geldt
2 jïa?'
boete
er de c
hij r
bezitten
an te
jarteger
ïtreden
de Ko:
boete tc
hechtt
reken
ifschrikl
gevaarl
>ot hij
uard
mesle tin
dat al
-1 had
tegen
flats is toen gebonden aan een aan-
al regels. Onder meer werd een bepa-
=r de geluidsdichtheid van de
gemaakt. De grootte van de
ruimten werd eveneens nader vastge-
egd". Of dat alles veel geholpen heeft
blijft natuurlijk de vraag. Vast staat
wel, dat „flatneurose" gewoon door is
blijven zieken.
>e Amsterdamse kinderarts Fiedeldij-
>op heeft een onderzoek ingesteld naai
de gesteldheid van kinderen, die in
flats wonen. Daarbij is gebleken, dat
dezen nog al eens moeilijkheden hebben
met leren. De kinderen missen privacy,
omdat ze geen eigen hoekje hebben om
te spelen. Bovendien moeten ze bij
hun spel altijd stil zijn. Moeders kun-
nauwelijks toezicht houden als de
kleuters buiten spelen, dus blijven de
kinderen binnen. Zowel voor de moe
der als voor het kind is zo'n situatie
deprimerend. Toch bleek uit onderzoe
kingen in Engeland, dat slechts dertig
procent van de kinderen gebruik maak-
de speelplaats bij de flat.
Om nog even terug te komen op de
bevindingen van de kinderarts Fiedel-
dijDop: de kinderen hadden vaak ont
wikkelingsmoeilijkheden. Het leren tel
len bijvoorbeeld kan nog wel eens
heel moeilijk gaan. De kinderen moch
ten thuis vanwege de gehorigheid niet
DINSDAG 23 FEBRUARI 1971
DEN HAAG Aan de ene
kant slaat een deur dicht, aan
de andere piept een raam.
een bed kraakt, een kind
huilt, een moeder doet de
was, de radio knalt dwars
door de muren heen, en plot
seling voel je dat je al dat
lawaai niet langer aankunt.
In dat grote woonblok, tussen
al die mensen, die allemaal
hun eigen gewoonten hebben,
die het liefst allemaal doen
wat ze zelf willen, ga je je
benauwd voelen. De één
krijgt neiging uit een raam te
springen, de ander gaat in de
kleerkast zitten snikken en
weer iemand anders raakt
aan de drank. En allemaal
lijden ze aan dezelfde kwaal:
Als men zich gaat afvragen
wat flatneurose eigenlijk pre
cies is, komt men niet toe
aan een waterdichte definitie.
Het is beslist geen enkelvou
dig begrip. Het is meer een
samenvatting van bepaalde
verschijnselen zoals frustatie,
irritatie, depressie en andere
psychologische verschijnselen.
En die vallen bovendien lang
niet bij iedereen in dezelfde
categorie. Ze hebben ook niet
dezelfde oorsprong. Er is
maar één ding gemeen bü
degenen die aan flatneurose
lijden: ze wonen in een flat.
Vie kan slachtoffer worden van flat-
ieurose? Doordat er nog maar vrij
-einig onderzoek naar deze materie is
[edaan, is daar niet één, twee, drie een
intwoord op te geven. Wel blijkt uit
schaarse gegeven, dat bij vrijgezel-
de kwaal niet veel voorkomt, maal
lat juist in de gezinnen met kleine
anderen het verschijnsel veelvuldig
constateren is.
Er is nog maar weinig onderzoek ver-
n een breed systematisch op-
ezet onderzoek is helemaal nog geen
prake", zegt de plaatsvervangend di-
ecteur-generaal van de Volksgezond-
leid dr. W. B. Gerritsen. „En toch is
een van de belangrijkste
nilieuinvloeden in relatie tot onze ge-
ondheid. Daarop heeft staatssecretaris
Cruisinga in de nota voor de geestelijke
olksgezondheid speciaal gewezen. Om
de opzet van een onderzoek op dit
;ebied te adviseren is nu een interde-
>artemenlale commissie benoemd
Voorzitter van die commissie, waarin
Irie vertegenwoordigers van het mi-
ïisterie van Sociale Zaken en Volks-,
jezondheid en drie van het ministerie
in Volkshuisvesting zitting hebben, is
Gerritsen zelf. TNO-Delft is al eer-
Ier met een onderzoek begonnen. De
studiecommissie Psvchohygiëne, zoals
groep heet. onderzocht de relatie
;en hoogbouw en de gezondheid van
Ie bewoners.
Maar de staatssecretaris heeft nog
gedaan. Hij heeft de Gezondheids
om advies gevraagd. En ook die
is nu bezig met een studie over
ïoogbouwflatneurose. Een oplossing
deze moderne geestelijke storing
noet eveneens in de studie betrokken
ivorden.
LEIDSE COURANT
Zuidvietnamese
generaal
omgekomen
SAIGON (AP) Luitenant-generaal
Do Cao Tri. Zuidvictnams hoogste be
velhebber te velde, die in mei de grote
inval in Cambodja leidde, is vandaag
om het leven gekomen, doordat zijn
helikopter neerstortte. Tri. die 42 jaar
oud is geworden, was de hoogste gene
raal Amerikaans of Zuidvietnamces
die in de Vietnamese oorlog is omge
komen. In de helikopter zat ook een
correspondent van „Newsweek".
Nadere bijzonderheden over het on
geluk ontbreken nog. Zijn dood komt op
een belangrijk ogenblik, aangezien
ruim 20.000 van zijn manschappen zijn
verwikkeld in een grote actie in Cam
bodja, die parallel loopt aan een opmars
in Laos tegen de Ho Tsji minhweg
Volgens sommige berichten zou de heli
kopter van Tri in Cambodja door vijan
delijk vuur zijn geraakt en zijn neerge
stort in, de „provincie Tay Miph afjn. d«
Vietnamese zijde van de grens. Apde-
belichten sprekopi.,*>ver eeo,W)tocs|to-
ring.
Aan de hand van een zo breed moge
lijk overzicht zal men zich moeten
verdiepen in de te nemen maatregelen.
In onze overbevolkte maatschappij is
het onmogelijk te stellen, dat flats
eventueel maar afgebroken moeten
worden *en dat iedereen een eenge
zinswoning moet hebben. Aan de an
dere kant moeten er wel strikte eisen
worden gesteld. Het zou misschien al
heel wat helpen als iedere flatbewoner
een eigen tuintje op een groot uitge
bouwd balkon kreeg. Of dat er een ge
zamenlijke daktuin in de vorm van een
dakpark komt.
Het bewonen van een flat kan niet al
leen op de geestelijke gezondheid van
de mens invloed hebben, maar ook op
de fysieke. De Engelse arts Fanning
heeft in Duitsland bij gezinnen van
Engelse militairen een onderzoek inge
steld. Deze gezinnen waren voor het
overgrote deel gehuisvest in flats. Het
bleek, dat onder deze mensen ook veel
meer dan normaal bronchitis voor
kwam. Dr. Fanning constateerde zelfs
per etage een toeneming van bronchi-
tisgevallen. „Mogelijk werd dit ver
oorzaakt door de wind, die naar boven
toe sterker was, maar net zo goed kan
dat wat anders zijn" verklaart dr. Ger-
Ministers
houden vast aan
ontslagrecht
(Van o
parlementaire redactie)
DEN HAAG De ministers Polak
(Justitie) en Roolvink (Sociale Zaken)
J zijn niet van plan het principe van de
I afkoelingsperiode op te nemen in hun
wetsontwerp betreffende de werksta-
j king. Dit blijkt uit hun memorie van
antwoord over het wetsontwerp „Wette
lijke bepalingen met betrekking tot de
werkstaking".
De bewindslieden zijn van mening
dat de huidige omstandigheden geen
aanleiding geven tot het opnemen in de
wet van een dergelijke afkoelingsperio
de. „De overheid zou alleen dan over
deze vergaande bevoegdheid mogen be
schikken wanneer de noodzaak daarvan
vaststaat", aldus de heren Polak en
Roolvink.
Zij blijven van mening dat de werkge
vers als tegenmaatregel tegen de werk
staking de mogelijkheid tot collectief
ontslag moeten blijven behouden. Het
wetsontwerp stelt voorts de eis dat een
vakvereniging die de werkstaking kan
uitroepen minstens twee jaar de status
van rechtspersoon moet hebben. Volgens
de bewindslieden ligt aan deze bepaling
ten grondslag dat er sprake moet zijn
Jeugd:
1970/1
en. Hel
250.-
nening.
>1 kan
)e colk
origc
de Gd
met blokken spelen, zodat ze van „tel
len" niets wisten. Niet alleen voor kleu
ters gelden de ontwikkelingsproblemen,
de baby kan door dezelfde oorzaak
r nauwelijks toekomen aan zijn da
gelijkse noodzakelijke huiluurtje, want
moeder pakt het kind gauw op en sust
het, omdat de buren anders weer gaan
klagen.
Uit deze opsomming zou men kunnen
afleiden, dat alle flatbewonders neuro
tici worden. Dat is echter beslist niet
r. Een ouder echtpaar dat bijvoor
beeld van een eengezinswoning naar
een flat verhuist omdat die gemakkelij
ker te onderhouden is (dus uit vrije keu
ze) zal er beslist geen problemen mee
hebben. Een vrijgezel, die de hele dag
weg is, kan het ook niets schelen. Maar
degenen, die noodgedwongen in een
(te kleine) flat zitten, kunnen wel dege
lijk aanpassingsproblemen krijgen
Maar ook voor de categorie is het geen
algemeen voorkomend verschijnsel.
Daar de woning in onze jachtige sa
menleving een rustpunt moet zijn, zal
voor degenen, die last hebben van de
flatneurose en voor degenen die het
kunnen krijgen, iets gedaan moeten
worden. Wat precies is nog niet geheel
duidelijk. Bovendien zullen de onder
zoekingen, ook al worden ze vandaag
Een eerste vereiste bij het tegengaan
van flatneurose is het aanbrengen van
primaire voorzieningen in de flatwijk.
Dat zijn voldoende ontspanningsmoge
lijkheden en winkels. Maar ook de na
tuur speelt een belangrijke rol. Als in
de omgeving van de hoogbouw veel
bomen en groen zijn, blijkt het wonen
in lagen veel minder moeilijk te zijn.
„Bovendien", zo voegt dr. Gerritsen er
aan toe, „heb je natuurlijk goede en
minder goede flats. En dat maakt ook
heel veel uit. Kort samengevat komt
het dus hierop neer: flatneurose hangt
voor een groot deel af van de kwaliteit
van de flat, de omgeving waarin deze
staat, de instelling van de mensen, die
erin wonen en de gezinsfase, waarin
men verkeert.
„Het enige wat voorlopig gedaan kan
worden is een zo diepgaand mogelijk
onderzoek instellen", zegt dr. Gerritsen.
„De interdepartementale werkgroep
heeft aan de staatssecretaris al een
adntal basisvoorwaarden voor de on
derzoekingen voorgelegd. Eén daarvan
is dat bij vergelijkingen alleen flats en
eengezinshuizen bekeken moeten wor
den, die het meest op elkaar lijken. Dit
in verband met de sociale status van
de bewoners, de omgeving, de indeling
van het huis en de gezinsopbouw".
UTRECHT (ANP) Het bestuur van
j de Stichting Vrije Recreatie heeft de
vaste Kamercommissie van Cultuur, Re-
I creatie en Maatschappelijk Werk ge-
vraagd om een openbare hoorzitting in
I verband met de moeilijkheden, die het
kamperen bij de boer tegen een gering
i bedrag lijkt op te leveren.
Zoals bekend werd vorige week de
heer W. T. van den Berg uit Meerkerk,
voorzitter van de Stichting Vrije Recre
atie, veroordeeld tot een voorwaardelij
ke boete van 50 gulden, omdat hij in
strijd met de plaatselijke kampeerver-
ordening zou hebben gehandeld door
stadsmensen op zijn land te laten kam
peren. Eerder werd al eens een land
bouwer in Alkmaar veroordeeld.
van een enigszins duurzame organisatie
die haar bestaansrecht bewezen heeft.
In het voorlopig verslag van de bij
zondere Kamercommissie die zich met
het wetsontwerp bezig houdt werd er
op gewezen dat het ontwerp te veel
bevoegdheden aan de rechter laat om
de werkstaking te beperken en stakin
gen onwettig te verklaren. De bewinds
lieden wijzen er in hun memorie van
antwoord op dat *t wetsontwerp juist 'n
verruiming en geen beperking van het
stakingsrecht inhoudt.
Van de Verkstaking, een aanzienlijk
beperktere rol dan volgens de jurispru
dentie van de Hoge Raad nu het geval
is, aldus de memorie. Een politieke sta
king zal onder 'n democratisch bestel dat
onbelemmerd en onbedreigd functio
neert niet rechtmatig kunnen zijn, zo is
een andere conclusie van de bewinds
lieden, dia voorts meenden dat van een
solidaritietsstaking of sympathiestaking
niet zonder meer gezegd kan worden
dat ze onrechtmatig is.
Tientje boete
voor importeur
speelgoedpistolen
AMSTERDAM (A.N.P.). „De speel
goedpistooltjes lijken sprekend op echte
vuurwapens en op het eerste gezicht zijn
ze niet te onderscheiden van echte, voor
bedreiging geschikte, wapens en daar
doet de kleur niets aan af, zeker niet in
het donker", aldus samengevat het von
nis van de Amsterdamse politierechter,
mr. G. H. Nomes, gisteren in de zaak
tegen een 50-jarige importeur van speel
goed en speeigoedpistooitjes uit Amstel
veen. Ilij veroordeelde hem conform de
eis tot 10 gulden boete.
De officier van justitie had de zaak
I aangebracht om een principiële beslis
sing uit te lokken. Hij is van mening
dat speelgoed geen overeenkomst qua
vorm en qua kleur met echte wapens
Scholieren in
Zweden denken
aan staking
Stockholm )reuter) Leerlingen
van Zweedse middelbare scholen heb
ben plannen beraamd voor een scholie
renstaking in het gehele land uit pro
test tegen een nitsluiting van 25.000
leerkrachten door de regering, waar-
dor de activiteit op de Zweedse scho
len en universiteiten nagenoeg verlamd
De maatregel van de regering tegen
de leerkrachten maakt deel uit van een
zich uitbreidend conflict tussen de
Zweedse regering en een 47.000-tal
ambtenaren, die salarisverhoging wen
sen. Door dit conflict zitten sinds vrij
dag meer dan een half miljoen scholie-
en en studenten in Zweden zonder toe
zicht bij hun studie.
In Zweden dreigt voorts een uitslui
ting per 1 maar dor de regering van
een 3000-tal legerofficieren. Als dit
mocht doorgaan zouden ongeveer 30.000
dienstplichtigen naar huis gezonden
moeten worden. Tenslotte strakt sinds
zaterdag de helft van de 380 havenlood
sen in Zweden.
De Amstelvener betreurde het, dat
juist hij, die zich altijd aan de adviezen
had gehouden, terecht moest staan, maar
was het met de politierechter eens, dat
deze zich bedreigd zou voelen als iemand
hem in het donker een dergelijk speel
goedpistool onder de neus zou houden.
De importeur, die veel speelgoed, waarbij
speelgoedpistooltjes, importeert, zal in
hoger beroep gaan bij het Amsterdamse
gerechtshof.
Ruim 120.000
vreemdelingen
geweigerd
DEN HAAG (ANP) In 1970 werd
aan 122.867 vreemdelingen de toegang
tot ons land geweigerd. Het betrof hier
voor bet overgrote deel Duitsers, name
lijk 112.928.
De weigering volgde wegens het ont
breken van een geldig reisdocument,
wegens geen of onvoldoende middelen
van bestaan en wegens andere redenen.
Het aantal geweigerde vreemdelingen
uit landen rondom de Middellandse Zee,
in hoofdzaak werkzoekers en pseudo-
toeristen, bedroeg vorig jaar in totaal
3.247. Voorts werd in 1970 aan 6.692
vreemdelingen uit andere landen de
toegang tot ons land geweigerd.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG. Ondanks de
overweldigende inzet van vlieg
tuigen, mensen en materieel,
hebben de Duitse luchtlandings
operaties in Nederland op 10 mei
1940 niet het verwachte succes
opgeleverd. De luchtlandingen
rond Den Haag op de vlieg
velden Valkenburg, Ockenburg
en Ypenburg mislukten door
het optreden van de Neder
landse grond- en luchtafweer.
Dit blijkt uit het vandaag ver
schenen stafwerk over „De
luchtverdediging in de mei
dagen 1940" van luchtmacht
kolonel b.d. F. J. Molenaar. Deze
conclusie is opmerkelijk en wijkt
af van wat in een eerder staf-
werk over de strijd op Neder
lands grondgebied tijdens de
tweede wereldoorlog kon wor
den vermeld.
Uit bet tweedelige, 1171 pagina's tel
lende stafwerk blijkt verder dat van
de 9377 door de lucht naar Den Haag
en omgeving aangevoerde Duitsers
er slechts 3325 in de buurt kwamen.
Maai dan ook nog op veertien ver
schillende plaatsen en soms ver van
hun doelen. Van hen gelukte het
slechts elfhonderd zich in de omge
ving van Den Haag te handhaven.
Dat er van een totaal van 17.500
.door de lucht naar het gebied rond
om Den Haag en het gebied Moer
dijk-Rotterdam aangevoerde Duit
sers niet veel meer dan 10.500 aan
kwamen. is vooral het gevolg van
het uitschakelen van 220 van de 430
ingezette troepen t ransportvliegtuigen
door voornamelijk onderdelen van
het Nederlandse commando lucht
verdediging.
In deze twee gebieden bedroegen de
Nederlandse verliezen in de strijd
tegen de valscherm- en luchtlan
dingstroepen 3000 man, onder wie
ruim 400 krijgsgevangenerv Aan
Duitse zijde werden 4000 man uitge
schakeld, waarbij 1600 in Neder
landse krijgsgevangenschap raakten.
Van Duitse zijde is na de oorlog
opgemerkt, dat het verlies aan trans-
portvliegtuigen en manschappen nog
jaren voelbaar was.
In het stafwerk worden de Duitse
verliezen aan vliegtuigen in de vijf
daagse strijd in ons land onevenre
dig hoog genoemd. Van de ongeveer
930 vliegtuigen werden er 328 uitge
schakeld. In drie maanden werden
totaal in Noorwegen, Denemarken,
Nederland, België Frankrijk en En
geland 2694 Duitse vliegtuigen uit
geschakeld. Nederland verloor 88
van de 125 vliegtuigen, die op 10
mei 1940 gevechtsgereed waren.
Het stafwerk, waaraan de auteur
sinds 1954 heeft gewerkt, wordt uit
gegeven bij de staatsuitgeverij.
Kolonel Molenaar heeft in zijn studies
ook veel aandacht besteed aan de
bombardementen op Rotterdam. Uit
deze studies blijkt dat niet de „haast"
van de Duitsers om het invalsplan in
Nederland op tijd af te werken aan
leiding geweest is tot deze bombarde
menten. De Duitse operaties waren
van 10-13 mei namelijk geheel vol
gens plan verlopen. Van een achter
stand op het schema was geen sprake.
..Men moet daarom wel tot de opvat
ting komen dat het radiobevel (dat de
commandant van het achttiende Duit
se leger op 13 mei om 17.05 aan de
commandant van het negenendertig
ste legerkorps zond en waarin werd
bevolen de weerstand in Rotterdam
met alle middelen te breken. Zonodig
moet met vernietiging van de stad
worden gedreigd en worden uitge
voerd) bewijst dat het brengen van
dood en verderf over een grote stad
als Rotterdam geen factor van beteke
nis vormde in het rekenbrein van de
toenmalige Duitse militaire leiders.
Het was een radicaal middel voor een
snelle oplossing van „het geval Hol
land", aldus het stafwerk.
I
