Zuid-Vietnam verovert belangrijk knooppunt Auto nu ook nog zindelijk'' maken Bijzondere Jan Campertprijs voor Cor Stedelinck Bonn-Moskou ruimen misverstanden op PRIMEURS VAN BMW EN TOYOTA Westduitse verkeersregels: meer eenheid en veiligheid Tekorten aan dienst plichtigen worden geleidelijk ingelopen Twee doden bij brand in breifabriekje TBC-patiënt die weg moesl uit Geleen, keert terug DONDERDAG 11 FEBRUARI 1971 LEIDSE COURANT PAGINA 11 Drie literatoren zullen morgenavond op het Haagsp stadhuis Jan Camperts- prijzen krijgen aangereikt, die zij met de pen in de hand hebben verdiend. Voor een bijzondere literaire prijs zal naast hen een toneelspeler staan, Cor Stedelinck van de Nieuwe Komedie, die nu al drie seizoenen lang de poëzie aan het volk voorhoudt. Hij doet dit met eenzelfde programma, een collage van teksten van de Vlaamse dichter Paul van Ostraijen onder de titel „Dag stoel naast de tafel", waar van inmiddels 150 voorstellingen zijn gegeven en waarvoor eerder al twee prijzen in de wacht werden gesleept, nl. in 1969 de Albert van Dalsumprijs van Amsterdam en vorig jaar die van de beste voorstelling van 1970 in Geen regisseur maar metteur en scène Dag stoel naast de tafel wordt door een groep Nieuwe Komedianten niet zomaar gedeclameerd, maar bewogen en bewegend geplaatst in de tijd waarin het ontstond, de tijd tussen de beide wereldoorlogen met de music hall, het variété, polonaises, char leston, modern times, Jugendstill, de nawee van de oorlog en de angst voor de nieuwe. Van de rust in Slaap als een reus van een roos naar de drei ging van het Licht in de laaiènde lansen en het onpeilbare heimwee van Melopec: Over de lange rivier schuift moede de maan. Dit alles op een rit mische onderstroom van zang en dans. Hier staat geen dichter, maar leeft het leven in de waarneming van een dichter. Cor Stedelinck (37) liep al enige jaren rond met het idee om poëzie op een dergelijke wijze zichtbaar te maken. Hij is gestart met een dansopleiding en sindsdien op zoek de innerlijke emotie uit te drukken. Hij kreeg voor zijn gedachten een willig oor bij de leiding van de Nieuwe Komedie en vond ook leden van dit gezelschap be reid zich te verdiepen in vormen om verzen te verbeelden. Zo groeide deze voorstelling uit tot een aangrijpend gebeuren in de samenstelling en de regie, zoals het affiche luidt, van Cor Stedelinck. Maar zelf noemt hij zich geen regis seur, die zijn opvatting van een rol aan een speler tracht te slijten. To neelspelen is voor hem meer dan in de huid van een ander kruipen. Hij werkt bij voorkeur als metteur en scène, iemand die de poëzie van het theater en het karakter van de rol laat bepalen door de bewegingen van de speler en door de plaats die deze inneemt tegenover het gebeuren, de situatie. Onze tijd is niet meer ge steld op een rederijkerij als van Von- de.l. Het gaat om de emoties en die liggen bij Van Ostaijen voor het grij pen. Volgens hem hebben het natu ralisme en het realisme het theater gedood. De vraag ernaar bleef be staan vindt men op de tv beantwoord. Het theater is meer, moet meer zijn. Het is een kaleidoscoop van alle zeven kunsten, een gezamenlijke kunst van auteur, acteur, decorateur, belichter, metteur en scène etc. ANDERE DIMENSIE In een toneelstuk moet iets getoond worden van de achtergrond van onze eigen geaardheid. Het moet de werke lijkheid bieden in een andere dimen sie, waarvan het gegeven, bijv. de actualiteit herkenbaar moet zijn. De taak van het theater is een nieuw ritme te vinden. De kerk spreekt niet meer zo aan omdat het de pracht en de praal van zijn ritueel heeft prijs gegeven. De mens kan niet buiten mysterie. Primitieve volkeren schep pen het mysterie als levensvoorwaar de. Geboortig uit Antwerpen uit een Franse vader en een Hollandse moe der kreeg hij zijn dansopleiding van Rudolf von Laban van het Bauhaus, die ook Kurt Jooss en Martha Graham vormde. Von Laban heeft altijd ge zocht naar de betekenis van de ruim te voor het theater en naar het zicht baar en hoorbaar maken van de ka rakteristiek van het woord. De Poolse experimentalist Grotowsky is heel ver gegaan in het voortbouwen op Laban. Dit acht Cor Stedelinck voor ons taalgebied niet haalbaar, maar wel studeert hij nog steeds op de sa menhang tussen taal en beweging, de betekenis van de klank. Wat hij tel kens weer poogt te realiseren is poë tisch theater, dat steunt op een vers, dat organisch ontstaan is, dat in woord en ritme voortkomt uit de harteklop van de emotie, zoals vrijwel elke zin in Shakespeare geladen is met het leefgevoel van de zegger. Cor Stedelinck zoekt op het toneel de ero tiek, niet de enge erotiek van de seksualiteit, maar die van het totale lichaamsgebruik, het actief maken van alle zintuigen. Theater is meer dan werken met stem en 'gebaren. De toneelspeler moet met zijn vingertop pen kunnen huilen. De theorieën van Von Laban zijn zo ingrijpend, dat Cor Stedelinck er vele jaren lang niet mee heeft kunnen werken. Nu pas is hij aan het gevoel en de zekerheid toe, dat hij er iets van waar heeft kunnen maken in Dag stoel. Nu heeft hij ook plannen om dichters als Hanlo, Kemp, Slauer- hoff, Marsman enz. in een mise en scène te plaatsen en Vondel te actu aliseren. Maar de Nederlander kan (nog) niet uit de voeten met de emotie sec. Hij wil er een stuk esthetiek bij. Daarom werkt Cor Stedelinck aan twee vormen van theater, die hij door elkaar heen gebruikt, al valt op het een soms meer de nadruk dan op het andere. Naast het klinische toneel, zoals Kees de Jongen en Van SAIGON (A.P., A.F.P.) Zuidvietnamese eenheden hebben bericht dat zij Sepone, een van de belangrijkste Noordvietnamese bevoorradingscentra in Laos, zijn bin nengerukt en de verlaten, stukgebormbardeerde stad hebben bezet, Sepone was een van de belangrijkste op- Sepone ligt 40 km ten westen van de Zuidvielnamees-Laotiaanse grens en is het verste westelijke punt dat de Zuid vietnamese invasietroepen tot dusverre hebben bereikt. De Amerikaanse minister van buiten landse zaken, William P. Rogers, heeft gezegd dat na 1 mei Amerikaanse strijd krachten in Vietnam zullen worden in gezet buiten wat hij noemde het ge- vechtsgebied. „Ik wil daarmee niet beweren dat zij in het geheel geen gevechtsrol meer zullen spelen", zo verklaarde Rogers op een persconferentie op het departemerit van buitenlandse zaken, „maar voor de grootste gevechtstaken zullen zij niet langer worden ingezet". Vijf journalisten twee Amerikanen, een Fransman, een Japanner en een Zuidvietnamees worden in Laos ver mist. nadat de helikopter waarin zij zaten woensdag werd neergeschoten. Aan boord bevonden zich ook twee Zuidviet namese officieren. Men neemt aan dat zij zijn omgekomen. Premier Lon Nol van Cambodja is maandag ziek geworden. De 58-jarige premier heeft tijdelijk alle activiteit om gezondheidsredenen gestaakt. Vice-pre- mier generaal Sirik Matak zal de taak van Lon Nol tijdens diens ziekte waar nemen. De gezondheidstoestand van de Cambodjaanse regeringsleider, die aan suikerziekte zou lijden, schijnt nogal zorgen te baren. Twee Amerikaanse artsen zijn uit Saigon overgekomen om hem te onderzoeken. Eind 1969 moest Lon Nol zich reeds naar Frankrijk begeven om er een me dische behandeling te ondergaan. route voor de Noordvietnamese troepen. De troepen van Saigon ondervonden bij de bezetting van de stad weinig of geen tegenstand en genie-eenheden zijn onmiddellijk begonnen om de verlaten landingsbaan van Sepone te herstellen. MINISTER BAKKER: AMSTERDAM (A.N.P.). Minister Bakker is ervan overtuigd, dat pro blemen rond de auto als de lucht verontreiniging en het lawaai binnen redelijke tüd aanzienlijk beperkt kunnen worden. Hij heeft dat vanmorgen gezegd, toen hij in Amsterdam de vierenzestigste RAI-tentoonstelling van personenauto's opende. De minister zei ten aanzien van de luchtverontreiniging, dat de fa brikanten, die de auto in de eerste helft van deze eeuw zo uitstekend hebben leren lopen, zonder twijfel er ook in zullen slagen het kind zindelijk te maken. Voor de geluidshinder op plaatsen, waar het verkeer in dichte stromen vlak langs de huizen raast, dacht hij aan oplossingen als geluid- werende constructies van wegen, huizen en de auto's zelf. De minister, die achter de door zijn departement gemaakte prognose van zeveneneenhalf miljoen auto's in het jaar 2000 staat, sprak over dit vervoer middel als de „heilige koe van onze COR STEDELINCK laat Van Ostayen leven in tisch theater. van toneelmensen, die hij zich als voorbeeld koos, Jean Vilar van het Parijse Theatre National Populair. Pe- Brook (Londen), Gründgens (Diis- kw eigen groep vast Ostaijen, plaatst hij het exuberante y^eldorf) en vooral Artaud, die pleiten Orlando di Furioso en Variaties op een Oitjipouscomplex, dat hij zelf bewerkte en in scène zette naar een stuk van Cocteau. In een Vrouw om weg te gooien van Dario Fo, dat hij regisseerde op uitnodiging van de Haagse Comedie, werkte hij bewust het klinische en het exuberante door- Hij treedt daarmet ruimtelijk toneel en extreem ceremonieel theater. Na zijn dansop leiding te België aan het Conservato rium heeft hij hier altijd naar toe gewerkt in het jeugdtheater van Cor- rie Lievens, dat nog door Joris Diels is gesticht, en het Belgisch Kamerto neel, waar hij zijn eigenlijke toneel- vorming opdeed. Tien jaar geleden werd hij door Eric Vos naar de Nieuwe Komedie gehaald, toen hij in Sindsdien is hij werkzaam in de sfeer van de Nieuwe Komedie, het werken voor de jeugd. Mikt hij met zijn Dag stoel en het Oidipouscomplex niet te hoog voor de tieners? Hij vindt van niet. Wij moeten de jeugd op dit punt niet onderschatten. Uit vragen na af loop blijkt er meer begrip te zijn voor een stuk dan-we veronderstellen, spe ciaal als universele thematiek aan de orde komt, dingen in wijder verband die eikeens raken. Bovendien hoeft men een stukje niet in één keer hele maal te begrijpen. De interesse moet zijn gewekt. En er moet reden zijn om terug te komen op wat het theater ook de jeugd te bieden heeft. TON OLIEMULLER Nieuwjaarsbrief Sovjetregering (Van onze correspondent) BONN In Bonn is gisteren met de bekendmaking van de nieuwjaarsbrief van de Russische regering aan de West samenleving", maar ook als een „ge duldige pakezel", een „mobiele huis kamer", een „werkpaard", een „ren paard" en een „moderne jan plezier op gezinsformaat". H ijherinnerde eraan kortgeleden te hebben betoogd, dat wij onze vriend de auto snel betere manieren moeten leren. Nu voegde de minister eraan toe: „Wij zullen deze wel eens al te opdringerige vriend zijn plaats moeten wijzen". Hij meende, dat de anti-autoverhalen een functie hebben", omdat ze ons sterker doen beseffen, dat de auto soms té vanzelfsprekend een voorrangspositie heeft gekregen". Bovenaan de lijst van nadelen van de auto staat de verkeersonveiligheid. „Daarom zullen wij zeer kritisch moeten bekijken wat wij aan wagen en weg moeten doen om ze veiliger te maken Hij noemde als een voorbeeld de per 1 januari in nieuwe auto's verplichte veiligheidsgordel. „Het is echter zonne klaar, dat je daar weini gvoordeel van hebt, zolang ze niet gebruikt worden. Wij zullen het gebruik ervan tot een tweede natuur moeten maken". Over het „ruimtebeslag" door de auto zei de minister tenslotte: „Het stads- wegennet kan niet ongelimiteerd uit gebreid worden en het zal beschikbaar moeten komen voor de rijdende auto in plaats van de stilstaande. Dit maakt een grondige aanpak van het parkeer probleem nodig". De minister noemde daarbij grotere activiteit bij het bouwen van parkeergarages en een goede dif ferentiatie in parkeertarieven. (Van een onzer verslaggevers) AMSTERDAM. Toyota, het meest verkochte Japanse merk in Nederland, it op de 64ste RAI voor personenwagens present met twee primeurs voor Europa: de Toyota Celica, een 2-deurs GT-model, en de Toyota Carina, een sedan, te leve ren met 2 en 4 deuren. De prijs van de Celica is 11.999 gulden. Deze wagen heeft een viercilinder motor met een vermogen van 113 pk. De top snelheid ligt volgens een opgave van de fabriek rond de 180 km. De Carina is aanzienlijk eenvoudiger van uitvoering en derhalve ook goedkoper. De wagen heeft een 4-cilinder 1600 cc-motor, ver mogen 102 pk, goed voor een topsnelheid van 165 km per uur. De wagen is voor zien van radiaalbanden en onder meer schijfremmen op de voorwielen. De prijs van dit model bedraagt 8999 gulden. Toyota zorgde voor een andere ver rassing door de prijs van de Toyota 1000 te verlagen tot 5999 gulden. Als wereldprimeur lanceert BMW de BMW Targa, een cabriolet met rolbeugel, afgeleid van de BMW 2002. FRANKFORT (AP) Op 1 maart worden in West-Duitsland nieuwe ver keersregels en borden ingevoerd. Ze zijn gemaakt om meer eenheid te bren- in de Europese regels en om het verkeer veiliger en vlotter te doen ver lopen. Vorig jaar vielen er 17.000 doden in het verkeer in West-Duitsland, 416 dan 1969. Dit cijfer is het hoogste in Europa en zelfs in Amerika is het aantal doden per 100.000 motorvoertui gen lager. Westduitse automobilisten krijgen kleurrijke brochures met de nieuwe re gels en de tv zendt sports uit om de weggebruikers op de hoogte te stellen. Het belangrijkste nieuwe bord is een rood, achthoekig stopteken dat het oude Oprichting centrale expertisediensten voor autoschade DEN HAAG (ANP) De Nederlanse Vereniging van Automobielassuradeu ren heeft besloten over te gaan tot oprichting van centrale expertisedien sten, die ten behoeve van motorrijtuig, verzekeraars expertises zullen uitvoeren aan beschadigde motorrijtuigen. De eerste centrale expertisedienst zal werkzaam zijn in het gebied van de gemeenten Den Haag, Voorburg, Rijs wijk en Wassenaar. Deze eerste centra le expertisedienst zal meer dan 8000 expertises per jaar te verwerken krij gen. Hiervoor zullen tenminste 5 experts worden aangetrokken, alsmede enige administratieve krachten. MINISTER DEN TOOM DEN HAAG (ANP) Het ligt in de bedoeling. bestaande tekorten aan dienstplichtigen geleidelijk in te lopen door opkomsttekorten, zoals zich in het verleden hebben voorgedaan, in de toe komst te voorkomen. Dit zegt de minister van Defensie, W. den Toom, in antwoord op schriftelijke vragen van het Tweede-Kamerlid W. M. van Harselaar (Groep Harmsen). Dienstplichtigen, die gewoonlijk wor den ingelijfd in het jaar van hun lich ting kunnen, overeenkomstig het be paalde in de dienstplichtwet, ook in het jaar tevoren of in een later jaar ge plaatst worden. Dienstplichtigen die reeds voor een bepaalde datum zijn opgeroepen, zullen niet vervroegd i ten opkomen. driehoekige, blauw-witte bord zal vangen. Er komt ook een bord met pijl, die aangeeft wie er voorrang heeft ïn kruising, en om een voorrangsweg te duiden een oranje-gele ruit. Beide borden zijn hetzelfde als in Ne derland en Italië. Een paar regels lijken overduidelijk, zoals het aangeven dat men van rij baan verandert bij het inhalen. Veel automobilisten deden dat toch al, maar ■orig jaar heeft een Duitser er een rechtszaak van gemaakt, toen hij ervan werd beschuldigd een ongeluk veroor zaakt te hebben, toen hij dit naliet. Hij werd beboet wegens het veroorzaken een ongeluk, maar nu zal het aangeven van de richting zoals in de meeste Europese landen wettelijk ver plicht worden gesteld. Volgens een andere nieuwe regel mo gen automobilisten, ook al staat het licht op groen, een kruising niet oprij den als zij niet in een keer de hele kruising kunnen oversteken. Als er geen andere borden staan wordt het regel dat alle verkeer van rechts voor rang heeft. Dat zou de problemen op rotondes moeten verminderen. Nu heeft de automobilist die op de rotonde rijdt voorrang, maar het is vaak moeilijk te beoordelen wie het eerst op de rotonde komt, en zo komt het er in de praktijk op neer dat de brutalen voorrang ne- Verkeersdeskundigen hebben ook be loofd de bordengroepen van 6 of meer tekens bij een kruising af te schaffen. De borden geven zoveel tegelijk aan, dat de automobilst dat niet allemaal kan opnemen. De autoriteitenn zulle deze „bordenbossen" zoals de Duitsers ze noemen, weghalen en zo mogelijk door één teken vervangen. Maar ze waarschuwen: „Dit betekent wel, dat EINDHOVEN (ANP) Bjj een brand in een breifabriekje in Eindhoven zijn gisteravond twee personen om het leven gekomen. Het z(jn de 44-jarige echtgeno te van de eigenaar van het fabriekje er een 37-jarige werknemer. De brand ontstond, aldus de politie, waarschijnlijk tengevolge van laswerk- zaamheden op de benedenverdieping var het fabriekje, waarin de eigenaar, zijn zoon en de monteur werkzaam waren De vrouw bevond zich tijdens het uit breken op de bovenverdieping om koffie te brengen. Het fabriekje brandde geheel uit. Omstreeks elf uur. een uur na het uit breken van de brand, werd het verbran de lichaam van de monteur op de boven verdieping gevonden. De eigenaar en zijn zoon liepen lichte brandwonden op. duitse regering alle verwarring over de Russisch-Duitse verhouding van de laatste dagen opgehelderd. Eerder deze week hadden in verschillende West- europese hoofdsteden geruchten de ron- i de gedaan als zou Moskou zjjn koers ten lichte van de regering-Brandt gewij zigd hebben. De brief werd gisteren op het af scheidsdiner van de Russische ambassa deur in Bonn, Zarapkin aan bondskan selier Brandt overhandigd. De inhoud de brief was aan het begin van het jaar al door diplomatieke kanalen aan Brandt meegedeeld. Vanavond kwamen Rusland en de Bondsrepubliek overeen om de inhoud ervan bekend te maken met het oog op de geruchten van de laatste tijd, In de brief zeggen de Russen dat 1970 zowel voor West-Duitsland als voor Rusland een bevredigend jaar is geweest en dat de regering in Moskou 1971 met een geest van optimisme begonnen is. Vol gens de brief zouden de verdragen van Moskou en Warschau in de naoorlogse geschiedenis van Europa een belangrijke plaats gaan innemen. De ratificatie zou de mogelijkheid verhogen van 'n vreed zame samenwerking tussen de Bonds republiek en Rusland. De brief zegt dat de Sovjet-Unie in het werk zal stellen wat noodzakelijk is om de „grote taak tot een succesvol einde te brengen. Natuurlijk zou daarbij veel afhangen van de Westduitse Bondsrepubliek pogingen en de energie die de regering van dit land zou willen aanwenden". De woordvoerder van de Westduitse rege ring Von Wechmar zei dat de beide lan den tot publickatie van de brief warei overeengekomen nadat beide landen de persberichten van de laatste dagen be studeerd hadden. (Van een onzer verslaggevers) GELEEN Het raadsbesluit dat drie jaar geleden door de gemeenteraad van Geleen werd genomen om een man, die aan open tbc leed te beletten In open bare gelegenheden te komen, is door de kroon niettig verklaard. De man. vrij gezel. weigerde zich drie jaar geleden or l^r behandeling te laten stellen. Ook het aanbod om zich op kosten van de gemeente in Davos te laten behandelen wees h(j af. Door het besluit zag h(j zich toen genoodzaakt weg te gaan uit Geleen. Nu heeft hij echter aangekondigd terug te zullen keren naar de Limburgse stad. Zeker de burgemeester is daar niet erg op gesteld. De man betekent nog steeds een besmetting volgens de inspec teur van de volksgezondheid. „Het enige wat we kunnen doen is hem overreden zich alsnog te laten behandelen". De vijf f Vlieghen door „Kras" overgenomen AMNSTERDAM Het al enige tijd in betalingsmoeilijkheen verkerende Amsterdamse eethuis „De Vijf Vliegen van de heer Nicolaas Kroese zal niet behoeven te worden gesloten, nu de Krasnapolskygroep alle rechten en plichten heeft overgenomen. Krasna- polsky zal ook de eethuisjes Moeder Hendrina aan de Spuistraat en de Vlie- gendesteeg overnemen. Men hoopt zelfs in het voorjaar het enige tijd gelden gesloten eethuisje „In het Olde Binnen- hofje" aan het Singel te heropenen, zo heeft „Kras" bekendgemaakt. De drie eethuisjes zullen op dezelfde voet en met behoud van het karakter worden geëxploiteerd. Het is niet te verwachten dat personeel ontslagen zal moeten worden. Reeds 46 doden in Californië WASHINGTON (A.F.P. - D.P.A.). De aardbeving die dinsdag het gebied van Los Angeles heeft geteisterd, heeft thans, voor zover tot dusver bekend. 46 mensenlevens cn ruim duizend ge wonden geëist. B(j de 46 mensen die om het leven kwamen, zyn er negen die stierven aan een hartaanval. Vijfentwintig mensen worden nog ver mist. Van hen ligt, naar men aanneemt, het grootste deel bedolven onder het puin van een hospitaal voor oud-strijders in de San-Fernandovallei. Men heeft maar weinig hoop nog overlevenden te zullen vinden. De grote Normanstuwdam, waarover men zich veel zorgen maakt, is nog niet bezweken, maar wel zwaar beschadigd. Er zitten scheuren in van zes meter lengte en 45 cm breedte. Dinsdag al is men begonnen met de evacuatie van 100.000 mensen die bij een breuk in de dam direct gevaar zouden lopen. Er hebben zich gisteren opnieuw lichte aardschokken voorgedaan. „Hair" vliegt naar Noorwegen DEN HAAG Na dc 397e voorstelling van de musical „Halr" op 16 februari in de Jaarbeurs congreszaal te Utrecht gaat. het gezelschap van 40 personen, incl- decors, kostuums cn technische installa tie per vliegtuig naar Noorwegen voor een speciale reeks shows in Det N'orske Teatret te Oslo, waar de eerste voorstel ling op 18 februari plaatsvindt. De „Hair"-musical is na de succesvolle periode in Amsterdam, al meer dan 7 maanden op tournee in' Nederland, waar overal volle /.alen worden getrokken. Meer dan 300.000 bezoekers bezochten de show gedurende het eerste jaar. Na het bezoek aan Oslo, zullen opnieuw voor stellingen worden gegeven in Breda, Til burg, Leeuwarden, enz. „Hair" zal ook weer in Amsterdam terugkomen. David Conyers en John Floyd van Ars Musica N.V. zullen in oktober a s. met een nieuwe musical komen. Verdere bij zonderheden hierover, o.a. vermelding van de hoofdrolspeler, zullen binnenkort bekend worden gemaakt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1971 | | pagina 11