Ard Schenk
absolute top
bij eerste zege
in
vijflandenwedstrijd
Starter schoot
in Leningrad ook
ervaring weg
Keiler
sneller
dan
Nottet
Pele ziet af
van W.K. '74
197 ll
Gehoord:
In Leningrad: schaatsen met het
startpistool op de borst.
Trucs
jodiui
In p
OSLO In Ard Schenk herkende het sportieve publiek in het Bisletstadion de super
atleet. Men wist niet goed hoe een dergelijk sportman te belonen. Was een uitbundig
„heya Ard Schenk" wel genoeg? De tienduizend Noren schaamden zich voor de achttien
duizend, die thuis waren gebleven en grote leemten op de tribunes lieten. Dat was een
decor, zo'n groot rijder onwaardig. Als om dit verzuim goed te maken, putten de aanwezi
gen zich uit in minutenlange ovaties. Dag Fornaess, toch Europees kampioen en landge
noot, was op brute wijze ontluisterd. Niemand schonk enige aandacht aan hem. Schenk
glimlachte, wist wat dit betekende. Hij richtte zich op en bedankte de Noorse schaatsfans
met minzame handgebaren. Ard Schenk moest op de sprint slechts twee specialisten voor
laten gaan: de Zweden Hasse Boerjes (met 39,61 seconden, een nieuw baanrecord) en
Over Koenig (40,20). Maar zij verzamelden zoveel punten dat Zweden na de eerste afstand
leidde in het landenklassement. Maar Noorwegen en Nederland lagen op de loer en
b'I stonden klaar om de Zweden voorgoed naar de achterstand te rijden. Behalve de per
soonlijke triomf van Schenk werd de Nederlandse ploeg ook eerste van de vijf landen.
Ard Schenk glorieerde op het ijs in Oslo. Hij behaalde een wereldrecord over de vier afstanden, reed een verbazend
snelle tien kilometer, een zeer rappe 5000 meter en een sterke sprint. Dit alles leverde hem de eerste plaats in het
individuele klassement op.
comité in leningrad, dat er niets
de hand zou zijn met de Euro
pese kampioenschappen voor dames
i dat alles gewoon Coor zou gaan,
oest het schaatstoernooi toch
dag worden uitgesteld. Iedere bui
tenlandse delegatie kon er
danks* de trucs die er werden uit
gehaald wel begrip voor
brengen. Het vroor tenslotte niet
daar kon niemand iets
doen. Maar beslist minder logisch,
bijna onsportief, was het dat de
Russische schaatsenrijdsters onmid
dellijk na le mededeling hun
schaatsen pakten om in een ander
stadion buiten Leningrad
de training gewoon
voort te zetten. De Nederlandse
coach, Kees Broekman, en zijn bui
tenlandse collega's, die ook op deze
gelegenheid aandrongen, kregen bij
het organisatiecomité "een voet
de grond, zij konden als
dan zo nodig moest een
kwartiertje de beschikking krijsen
Üshockeyhal, waar
spieren wat los konden worden ge
reden. Maar meer ook niet. De
meeste rijders hebben de dag
het toernooi toen maar wat condi
tieoefeningen gedaan en zijn daar-
hun hotelkamer ge
gaan. De Russische ploeg
lekte later uit kon de dag vo
wedstrijd de zaak serieuzer
aanpakken. Een daad die niet ie
dereen aanstond in Leningrad.
ED
DAVOS De Westduitse sprinter
Erhard Keiler heeft zaterdag in Davos,
tijdens de eerste dagen van de open
Zwitserse sprintkampioenschappen
'aterd ®avos> 4e 500 meter gereden in 38.7
sec., een nieuw persoonlijk record.
Die:-
inteisi
De Nederlanders Nottet en Nooitge-
dagt kwamen met tijden van 40.7 ei
41.3 seconden dicht bij hun persoon
lijke records, die op 40.67 en 41.2 sec
staan.
Op Öe 1000 meter moest Keiler de Ne
derlanders een grote voorsprong toe
staan: 1244 tegen 1222 (Nottet) er
1226.
Keiler zegevierde gisteren zowel op de
500 als de 1000 meter, waardoor hij
ook de eerste plaats voor zich opeiste
van de eindrangschikking. Peter Not
tet en Ronnie Nooitgedagt eindigden
op respectievelijk de tweede en derde
plaats.
Eindklassement: 1. Erhard Keiler,
160.950 pnt.; 2. Peter Nottet, 164.100
pnt.; 3. Ronnie Nooitgedagt, 164.450
pnt.; 4. Hans Lichtenstern, 168.950 pnt.
Sprintkampioen van Zwitserland werd
Hansruedi Widmer, die op de 500
:er beide dagen ongeslagen bleef ei
leen gisteren op de 1000 meter zijn
meerdere moest erkennen in veteraan
Franz Krienbuehl.
Overigens heeft de Zwitserse schaat-
senrijdersbond besloten op grond vai
de rapporten van het Europese kam
pioenschap te Heerenveen geen rij
ders af te vaardigen naar het toer
nooi om het wereldkampioenschap, dat
op 13 en 14 februari te Gotenburg
wordt gehouden. Deze beslissing heeft
bij de Zwitserse schaatsenrijders tot
grote verontwaardiging geleid.
Op de 1500 meter duldde Schenk nie
mand voor zich. Niet afgeschrikt door
de 2.03.9 van' Fornaess perste Schenk
er in het inmiddels witbesneeuwde sta
dion (- 8 graden) 2.02,3 uit, een on
waarschijnlijke prestatie voor een laag-
landbaan. Schenk, gestart in de twee
de rit van de vijf kilometer tegen de
bepaald niet inspirerende Fin Jouko
Salakka, was zaterdag met 7.25,9
slechts 0,3 seconde van het baan
record van Eddy Verheyen verwijderd
gebleven. Na afloop zei Schenk: „Ik
had' nog harder gekund. Die laatste
vier ronden gingen niet naar wéns.
Leen Pfrommer voegde daar nog aan
toe: „Zijn stijl was niet eens vlekke
loos. Hij tilde zijn benen verkeerd op."
Geen concurrent kon echter aan
Schenks tijd tippen.
De 10.000 meter sloeg echter alles. In
het derde paar kreeg Schenk Fornaess
naast zich. In de kleedkamer was al
schertsend over het wereldrecord „pun
tentotaal" gesproken.
Schenk wist dat hij dan ten minste
15 min. en 17.0 sec. moest rijden, bijna
zestien seconden onder zfln persoonlijk
record. Het beginschema van 15.48 was
zeer voorzichtig opgesteld. ,,Daar hou
ik van", zei Schenk, „een rustig sche
ma vind ik altijd prettig, je kunt on
derweg toch gemakkelijk overschake
len". Na vier ronden greep Pfrommer
naar 15.32.0. Toen de ronden van 36
seconden elkaar regelmatig bleven op
volgen, ging het schema halverwege
zelfs naar 15.16.0. Ook daar zou Schenk
nog ruimschoots onder blijven. Met
15.13 leverde hij de beste verrichting
aller tijden.
Fornaess eenvoudig: „Schenk ging
.veel te hard, ik kon hem absoluut niet
bijhouden." Daarmee kwam het wereld
record puntentotaal op 171.317, 0.195
punten onder het oude record van Jan
Bols. Schenk: „Vroeger had ik angst
voor de 10.000 meter, nu niet meer.
Ik weet wat ik op die afstand kan en
ik heb het bewijs geleverd. Je kunt
me niet meer vastprikken als sprinter,
ik ben all-rounder'L
Pfrommer: „Als de specialisten er niet
bij waren geweest, had Ard alle af
standen gewonnen. Ik geloof niet dat
dat al eens is voorgekomen."
Na de eerste dag leidde Nederland,
ondanks alles met 3Vi punt voor
sprong op Noorwegen.
Zaterdagavond zag het ernaar uit, dat
ook Jan Bazen door de griepbacil zou
worden aangetast, maar hij was na een
goede nachtrust toch zover hersteld,
dat hij op de 1500 meter kon uitko
men. Hoewel Schenk de schaatsmijt
overtuigend won, nam Noorwegen de
eerste plaats over, hoofdzakelijk door
de matige tijd van Kees Verkerk
(2.07.5, veertiende).
Op de tien kilometer moest een marge
van 5% punt goed gemaakt worden.
Dit lukte wonderwel. Eerst was Bols,
zeer sportief door het Noorse publiek
ontvange, tot een alleszins rede
lijke 15.30.6 (vierde) gekomen. In het
derde paar verloor Verkerk weliswaar
van Stensen na een schitterend ge
vecht, maar zijn tijd van 15.26.8 was
toch goed voor de derde plaats. De
winnende 15.13.4 van Schenk over
trof alles en Verheyen had toen aan
15.41.8 (zevende) voldoende om Neder
land de zege te bezorgen: 240 tegen
236.5 punten.
Noorwegen was overvleugeld, voor
de eerste keer.
(voor uitslagen zie resultaten)
Handicap
LENINGRAD Tsypurski, een statige Rus, de afstand, waaraan zij dit seizoen zoveel
bleef onbewogen staan toen de fanatiekste aandacht hadden besteed, een grotere neder-
Russische toeschouwers in het kille Lenin- laag dan men de laatste vijf jaren van hen
stadion (-6 graden) herhaaldelijk opsprongen gewend was. De onbetwiste winnares werd
van verontwaardiging over zijn praktijken, de laconieke Russin Loedmilla Titova in
De man, naar wie coach Kees Broekman meer 45.54, op deze baan met dit ijs een vrij accep-
dan eens zijn vuisten balde van woede, kende tabel resultaat. Maar misschien nog ver
geen enkele vorm van emotie en riep de rijd- heugder was de Russische groep over de
sters, na alweer een valse start, doodgemoe- uitgangspositie van de Europese titelhoud-
dereerd naar de streep terug. Het Europees ster Nina Statkevitsj. Zij bereikte een vierde
titeltoernooi in Leningrad, dat al zo'n bewo- plaats met 46.23. Atje Keulen-Deelstra reed
gen voorgeschiedenis had gehad, begon gis- 46.56. Maar Statkevitsj bleef verder dan ooit
teren daardoor in een uiterst geladen stem- voor op haar grote rivale Stien Kaiser (48.67).
ming. Het typische daarvan was, dat de Hoewel de Russin op de tweede afstand, de
meest ervarenen in het internationale 1500 meter, leeggereden over de finish
schaatswerk, de Nederlandse rijdsters, het kwam, bewees zij met haar tijd (2.25.5) op de
slachtoffer werden van de onverstoorbare langere afstanden dit seizoen veel te hebben
Tsypurski. Zij leden op de sprint, uitgerekend bijgeschaafd.
KINGSTON De Braziliaanse voet
balster Pele, die verleden week met
Santos tegen de Surinaamse kampioen
Transvaal in Paramaribo zijn duizendste
wedstryd speelde, heeft gisteren in
Kingston (Jamaica) gezegd dat hü beslist
niet van de partij zal zijn bü het wereld
kampioenschap van 1974 in Munchen.
„Ik heb er nu vier wereldtoemooien op
zitten en dat is genoeg. Wel zal ik graag
in München aanwezig zijn, maar dan als
mpakt toechouwer". Pele, die zaterdag met zijn
club Santos op Jamaica aankwam, ont
kende dat hij trainer zou worden. Hij
gaf wel toe dat hij zijn kennis van het
voetbalspel graag zou overdragen aan
dejongeren.
onverbeterlijke statistici hebben
uitgerekend dat duizend wedstrijden
neerkomen op 1500 uur of 62 dagen. Dat
Pele gemiddeld meer den een doelpunt
per wedstrijd maakt, wordt duidelijk ge
ïllustreerd door het feit dat zijn duizend-
He doelpunt dateert van 19 november
1969 in de clubontmoeting tegen Vasco
4a Gama.
Nina Statkevitsj reed zich op de eerste dag naar de eerste plaats in
klassement en is hiermee al een heel eind op streek naar prolongatie
haar titel.
Schenk ging Nederland voor in de
overwinning in de vijflandenwedstrijd,
de eerste in de historie. Hoewel de
prestaties van de wereldkampioen
overheersten, waren de bijdragen van
de andere Nederlanders niet gering.
Nederland begon met een handicap.
Sprinter Marten Hoekstra voelde zich
al niet lekker op de heenreis, kreeg
koorts (zaterdag zelfs oplopend tot
39,5) en kon niet starten. Hierdoor
raakte Nederland op de 500 meter zon
der meer enige punten kwijt. Het zou
niet de enige tegenvaller op de eerste
dag zijn. Jan Bols, op de sprint goed
voor 41.02 sec (tiende, vlak achter
specialist Jan Bazen) zou op de 500C
meter wel eens wat laten zien. Hij
stevende recht op een t(jd van 7.32,0 af
toen het noodlot toesloeg. Bij het uit-
komen van de voorlaatste bocht gleed "uJtHEN „Vo'fe°s ,he' °""T'e
hij open en kwam pas tegen de schuim- van de Olympische Spelen
rubberrand tot stilstand. Dat kostte van "nr
Zij won er goud mee, wat een tweede
schok betekende voor Nederland als
schaatsnatie. Stien Kaiser (tweede in
2.46.8) en Atje Keulen (derde in 2.27.3)
maakten tijden, die het moreel van de
Nederlandse ploeg beslist geen goed
deden. Kees Broekman: „Het was een
schandaal zoals die starter zich eigen
normen aanmat. Als je in internationale
wedstrijden de starthouding aanneemt,
schiet een starter meteen, maar deze
r. p pipt. Hij wachtte meestal een paar
seconden en dan waren de meisjes he
lemaal van de kaart."
Een belangrijke rol in de onzekerheid
van de Oranje-equipe heeft ook ge
speeld het ontbreken van een tweede
startlijn in het Leninstadion. In alle
ontmoetingen in Westeuropa is een
startlijn om in te rijden en op de tweede
wordt het ernst. In Leningrad was er
slechts één. Henny Roos, vertegenwoor
diger van de International Skating
Union, moest onmiddellijk van advies
dienen toen daarover protesten en
niet alleen van de Nederlandse dames
kwamen. Maar met het reglement in
de hand kwam hij tot de merkwaardige
conclusie: „Er staat nergens vastgelegd
dat één startlijn niet genoeg is. On
danks het feit dat het tegen de ge
woonte is, nergens op de hele wereld
wordt nog zo gestart, is deze methode
niet strafbaar."
Ontgoocheling
Eerste olympische PERKEN TE BUITEN
medailles
München, dat zaterdag werd gepubli
ceerd zullen de eerste van de in totaal
1109 olympische medailles 364 gouden.
UMW puh'en Ok wtat ,M 381 bronzen naar
prlfwnm1w\ Bolst later
schutters en gewichtheffers gaan.
hem ongeveer 12 seconden (7.46.4)
Nederland - - -
niet wat me overkwam", zei Bols later,
„ik reed in elk geval nergens tegen
aan. Mischlen zette ik m'n schaats te
scheef.
Het zwaartepunt van de atletiekwed
strijden ligt in de tweede week. Na de
openingsplechtigheid op 26 augustus
Vergoed worden in de middaguren van de volgen-
de dag de eerste medailles uitgereikt hij
'e .m® *2.66 sec. op bet schieten vrij pistool. Op de avond
de 500 meter had teleurgesteld en van de 27e augustus gaan het goud, zilver
Eddy Verheyen vergoedden met prach- en brons de gewichtheffers In de
tige races op de 5000 meter veel. Ver- kIasse tot 52 kUogram.
kerk reed, als vorige week in Heeren- Qp de eerste wedstrijddag wordt be-
veen, de zesde rit tegen Claeson. Fel gonnen met zwemmen, turnen, roeien,
vechtend finishte hij gelijk met de boksen en de toernooien in het basketbal.
Zweed in 7.54.3 (vierde). Verheyen voetbal, hockey en velleybal.
presteerde het om driemaal een aan- De atletiekwedstrijden beginnen op 31
val van Fornaess af te slaan en er nog augustus en duren tot 9 september. Het
een alles-vergende eindsprint uit te langste zijn de boksers in actie. Pas na
persen: 7.29.4 (tweede) tegen 7.30.9 dertien dagen zullen de medaillewinnaars
(derde). bekend zijn.
LENINGRAD Ploegleider Coeleman heeft na afloop van de eerste
dag het Europees schaatskampioenschap voor dames twee protesten
ingediend. Hij had bezwaar tegen het ontbreken van een tweede start
lijn en vond eveneens dat starter Tsypurski niet goed opgesteld stond
als hij de rijdsters naar de streep riep.
Coeleman: „Hij kon vanaf de plaats waar hij stond niet goed zien of het een
valse start was". Het organisatiecomité zegde later op de avond toe dat aan de
wensen van de Nederlandse ploegleider voldaan zou worden. De Nederlandse
equipe heeft zelfs nog overwogen om een derde protest in te dienen. Coach
Broekman vond het een bijzonder kwalijke zaak dat Stien Kaiser voor de start
op de 1500 meter zes keer werd teruggeschoten zonder dat haar Poolse tegen
standster Troicka, die telkens te vroeg vertrok, werd ui gesloten of een ver
maning opliep. .DU is reglementair een volkomen onjuiste zaak. Maai- wat
doe je eraan. Protesteren? Dat heeft in dit geval geen enkele zin". Coach Kees
Broekman was realist genoeg om behalve ergernis over de Russische
organisatoren zich ook uit te spreken over de prestaties van de Neder
landse rijdsters. „Atje Keulen-Deelstra was de enige die zich kon handhavendi
in dit geweld. Maar zij heeft ook de juiste vechtmentaliteit, die de anderen
gisteren misten. Zij werden ontmoedigd door de gedragingen van de starter
en kwamen die klap niet meer te boven". Kritische opmerkingen maakte
Broekman ook nog over het Russische publiek. „De toeschouwers gedroegen
zich in mijn ogen buitengewoon onsportief, met al het boegeroep en gefluit
zodra de Nederlandse dames in de baan kwamen. Ik ben heus wel wat gewend,
maar dit ging alle perken te buiten".
Een van degenen die het meest gedu
peerd werd door deze Russische
„streek" was debutante Trijnie Rep. Zij
moest al in het eerste paar rijden en
kwam meteen voor een teleurstelling
te staan. De onbewogen Tsypurski haal
de haar door zijn afwachtende houding
door Hans de Bruyn
driemaal uit het ritme, waarna zij weg
gleed in een tempo dat voor haar doen
nergens op leek. Bovendien had zij nog
het ongeluk een tegenstandster te tref
fen, die geen enkele inspiratie bood, de
Hongaarse Ihasz. Haar rit liep dan ook
uit op een complete ontgoocheling: 48.0.
Trijnie Rep: „Als ik opzij keek, moest
mijn tegenstandster nog in de start
houding gaan staan. En dan ben je
eigenlijk al verloren. Je kunt doodeen
voudig geen x-aantal seconden in volle
concentratie blijven staan. Je moet in
het schot vallen, anders raak je te ver
achterop."
Nadat Nina Statkevitsj in haar rit tegen
Ruth Schleiermacher (het is ronduit
een schandaal, zo autoritair die starter
optrad) eveneens vier valse starts had
veroorzaakt, maar toch met een alles
zins acceptabele tijd van 46.23 voor de
dag kwam, moest ook Atje Keulen-
Deelstra ervaren hoe moeilijk het is
om zich aan te passen aan deze merk
waardige starter. Zij werd driemaal
ontgoocheld, sprong toen in het spoor
van de Russische sprintspecialiste Loed
milla Titova en liet haar niet meer los.
Door deze verbetenheid liep het sprint
drama voor haar, als enige Nederlandse
rijdster, goed af. Titova 45.54 en Atje
Keulen 46.56.
Struikelblok
Maar hoewel Stien Kaiser zo bleek
later eveneens een goede stimulans
in de Russische debutante Kapitolina
Seregina trof, bleek de ervaring met de
starter haar te veel. Stien Kaiser: „Door
een valse start krijg ik het altijd koud
en dan ben ik weg. Ik had in de eerste
bocht dat gevoel al."
Een apart incident deed zich met de
Friezin Akke Falkena voor. Zij schoot
in de laatste rit op de sprint, in tegen
stelling tot de gewoonte in Leningrad,
betrekkelijk snel uit de startblokken.
Voor haar doemde een ander struikel
blok op. Toen zij de binnenbocht uit
kwam, had zij duidelijk voordeel op de
door het publiek sterk aangemoedigde
sprintster Tatjana Averina. Zij hield
toen echter in. Het reglement schrijft
voor dat de Russin, omdat zij achter
lag, voorrang moest geven. Maar de
Russin zag dat er een gat viel en nam
onmiddellijk haar kans waar. Protes
teren tegen deze gang van zaken helpt
niets, adviseerde Henny Roos coach
Broekman omdat Akke Falkena van
haar rechten niet voldoende gebruik
had gemaakt. „Ze had in hetzelfde tem
po moeten blijven rijden, dan had zij
Averina waarschijnlijk omver gereden
en was de Russin gedeklasseerd. Nu
valt er niets meer aan te doen."
Stimulans
De Nederlandse dames hadden op de
sprint.dus wel erg veel onfortuin. Na
tuurlijk namen op de 1500 meter de
moeilijkheden met starten af. Het is
nu eenmaal zo dat het er iets minder op
aankomt om snel weg te glijden. Prompt
herstelden Ans Schut (500 meter in
48.15) en Stien Kaiser zich enigszins
van de gevoelige nederlaag. Maar Nina
Statkevitsj was in the winning mood,
wat door de chauvinistische toeschou
wers (zij floten welhaast elke buiten
landse deelneemster uit, maar juichten
uit volle borst zodra een landgenote op
het ijs kwam) werd gestimuleerd. 2üj
reed onverwacht soepel door de' boch
ten, gaf haar slag meer kracht dan ooit
mee en bracht ook een tijd (2.25.5) op
het niet altijd functionerende score
bord, waarvan iedereen al bij voorbaat
wist dat het moeilijk zou zijn om die
te verbeteren, wat in de navolgende
ritten ook niet lukte. Stien Kaiser, Ans
Schut en Atje Keulen trokken alle re
gisters misschien wel meer dan ver
antwoord was open maar moesten
onderdoen voor de explosie van kracht
en souplesse van Statkevitsj. Het enige
succesje dat overbleef, was de weten
schap dat de Russische suprematie op
de 1500 meter was geslonken tot slechts
een rijdster. De rest van de Russinnen
was weggevallen naar het niveau van
de middelmatigheid.
Na de eerste dag is er dan ook maar
een conclusie te trekken: Nlna Statke
vitsj, vorig seizoen in Heerenveen de
eerste Europese kampioene, heeft grote
kans haar titel te prolongeren. Coach
Krasilnikov: „Statkevitsj is dit seizoen
veel sterker op de lange afstanden ge
worden."
(Voor uitslagen zie Resultaten*.
