Portugal
Ibiza
a» mg mze* t V:-— /p//
MIDDELEEUWSE
OASE WACHT OP DE
TOERISTEN
Ierland
Ierland
Ierland
VAN MAART TOT EIND
SEPTEMBER ZON
[n het toeristisch topseizoen ligt Oost-Portugal
>r een beetje verlaten bij. Na het passeren van
Ie Spaans-Portugese grens haasten de „noorde-
ingen" zich naar het komfort van de bad-
jlaatsen in het zuiden en westen; zij laten de
■uigte van de Serra da Gardunha en van de
terra da „Estrêla" liggen „tot de volgende
;eer".
Br is wat zelfbeheersing nodig om na de onmen-
telijk lange dagtrajecten, die nu eenmaal tijdens
;n autovakantie naar Portugal gemaakt moeten
orden, af te haken in een gebied, dat toeristisch
geen faam heeft. Tussen de folders, die aan de
■rens in massa voor het grijpen liggen, schitteren
de kleuren van de Algarve, de luxe hotels rond
jissabon en van de schilderachtige bedrijvigheid
an de ontelbare vissersplaatsjes tussen Cascais en
3orto. Door reisbureaus en ook door de binnenland-
toeristenbureaus wordt Portugal misschien wel
iconomisch maar niet helemaal eerlijk „verkocht". Zij
eggen geen accenten op het noorden en het oosten,
icies, die aan de toerist heel wat overgetelijke
ïerinneringen bieden aan hartelijkheid, natuur-
;choon en indrukwekkende panorama's.
en eindeloos saaie rit van Salamanea naar
lentes Onoro is er de plotselinge verrassing van
groen dal, een echt beekje en gezonde groene
en, langs goed onderhouden wegen.
Na vijftig kilometer wordt het duizend meter hoog
gelegen bergstadje Guarda bereikt. Niemand zal
geïmponeerd worden door de schoonheid van dit
stadje, dat nog alle kenmerken draagt van een
middeleeuwse vesting. Zelfs de schitterende kathe
draal rnaakt op enige afstand de indruk van een
geweldige fortificatie. Maar reeds de naaste omge
ving van Guarda met haar immense bossen en
boeiende panorama's opent perspectief op de bizar
re hellingen van het bergmassief in Centraal Portu
gal.
Een alleraardigst pleisterstadje voor dagtochten in
de Serra da Estréla in Corilha. Het ligt zevenhon
derdvijftig meter hoog en het heeft een aantal
uitstekende hotelletjes. Een ervan ligt op de hoek
van het stedelijk park, waar tegen de avond op een
groot terras de stadgenoten elkaar allemaal blijken
te treffen. De prijzen zijn daar nog ontkomen aan
de opwaartse druk van een massa-toerisme. Een
hoogtepunt in het schema van dagexcursies is een
uitstapje naar het 6 km verder gelegen Torre, het
hoogste bergdorp (2000 m) van het vasteland van
Portugal. Er liggen machtige stuwdammen en men
kan verzekerd zijn van diverse ontmoetingen met
herders, die vergezeld van vele honden grote kudden
door de woestenij van de bergen leiden. Beslist niet
vanwege een toeristische attractie (er komen zeer
weinig vreemdelingen) hebben de herders hun hon
den voorzien van brede leren halsbanden met lange
spijkers. Op deze manier worden deze beesten
beschermd tegen wolven die daar niet zeldzaam
zijn. In het aan het stadspark gelegen toeristenbu
reau zijn vele informaties te krijgen over beziens
waardigheden van de Estrêla. Zij, die de „Helle
poort" overslaan, missen een indrukwekkende her
innering. Deze poort is een geweldige zwart gebla
kerde rotspartij, die in het bijgeloof der bergbevol-
king een wezenlijke rol speelt. De poort zou toegang
geven tot de eeuwige folterplaats; de bergwinden
leggen associaties met het geweeklaag der verdoem
den. In de onmetelijke achterwand hebben Ijverige
handwerkers een metershoge madonna uitgehou
wen; nadien is de bizarre poort een inlandse bede-
vaartsplek geworden.
Het zal voor menige toerist verleidelijk zijn om in
dit gebied een onderdak te vragen in Pousada de
Sao Louren-o een schitterende berghut, die zoals
alle Pousada's door de staat wordt geëxploiteerd. De
prijslijst dateert van 1966; deze lag toen reeds lager
dan de tarieven in de particuliere hotels. Voor
ongeveer 35 gulden per 2 personen heeft men een
uitstekende kamer plus alle maaltijden. Maar de
capaciteit is zeer beperkt en de verblijfsduur is
hoogstens drie dagen. Na de rust van de Serra komt
toch eenmaal het verlangen om iets te zien van de
vele andere centra, die een toeristische faam
hebben. De keus is zo groot dat de laatste „berg-
avond" een tweestrijd wordt.
Wij namen tenslotte de route naar de oudste Portu
gese universiteitsstad Coimbra, waar de romantiek
der middeleeuwen nu nog volop gestalte heeft.
Vandaar zijn we „afgezakt" naar het zuiden, via de
westelijke hellingen van de Estrêla. Aan elk dorp,
aan elk stadje zijn herinneringen verbonden aan de
machtige middeleeuwese historie van dit eens zo
welvarende land. In machtige kastelen, kathedralen
en landgoederen sluimert de roem van het verle-
In Tornar met vele kloosters (onder andere het
eerste klooster van de Tempeliers) staat een weg
wijzer naar Fatima, de bedevaartplaats van miljoe
nen katholieken, die helaas in zeer hoge mate de
prooi van een afschuwelijke religieuze souvenier-
industrie dreigt te worden. Het sanctuarium met een
plein voor twee miljoen bedevaartgangers (in de
nacht van 12 op 13 mei) is imponerend door zijn
eenvoud.
En van Fatima uit lokt het vertier van de badplaat
sen, dat culmineert in de voor dit land onbegrijpe
lijke weelde van Estoril. En dan tenslotte Lissabon,
waar een boeiende, wat vermoeiende vakantie op
velerlei wijzen bekroond kan worden.
P.S. Men kan de slopende heen- en terugreis per
auto vervangen door een directe vliegreis per TAP.
Er is tegen redelijke prijs ook een auto te huur.
1 Op dertig kilometer van Lissabon ligt Sintra met zijn schitterende kastelen.
■Vrj*v' 7 s</
PINT IN DE PUB
Reken er op, da* het een gelukzaligheid
één Ierse PK door het letnd te trekken.
Dublin: grijae stad vol pubs, waar de Ieren hun
nostalgie en haai eenaaamheki met verve verdrinken
Zomin als Parijs Frankrijk Is, zomin Is Dublin
Ierland. De stad van .Ulysses" met zijn 600.000
inwoners is evenwel een onmisbaar deel van bet
land. het visitekaartje, de poort om het land
binnen te gaan en te leren kennen. En dat,
ondanks zijn voor velen misschien te Britse
uiterlijk. Vóór de revolutie was Dublin de tweede
stad van het Britse imperium, met zijn meest
glorieuze periode in de achttiende eeuw, vanwaar
ook de vele „Georgean" hulzen en de oude parle
mentsgebouwen in CoMege Green dateren.
De band met Engeland te bewaard gebleven,
ondanks de revolutie en de anti-Britse gevoelens,
die dierbaar gekoesterd worden. Het verkeer rijdt
links, Iers en Brits geld wordt door elkaar
gebruikt, Britse maten en gewichten maken het
de toeristen moeilijk, de taal te ondanks het
werk van president Eaman de Valera Engels,
er is een douane-unie met de Britten, waardoor
bijvoorbeeld de luchthaven van Dublin een nog
meer provinciale indruk maakt dan andershet
goVai zou rijn. Ondanks dtt te het leven er typisch
Iers. De sfeer te gemoedelijker, gezellig, de
gesprekken meer op de man af. Veel in de
hoofdstad herinnert aan het verleden en dan blijkt
dat de nationale gevoelens sterk zijn.
Dublin i6 een stad van goede hotels en puike
restaurants en zeer veel pubs. Vooral de laatste
tekenen het straatbeeld. De pub te er niet alleen
voor het stuk ln de kraag, al kunnen veel Ieren
goed met hun vocht overweg. De pub heeft ook
een sociale functie, hij te de plaats waar men zijn
eenzaamheid verdrijft, waar de Ier vrienden en
bekenden ontmoet, waar altijd een gesprek te
voeren is. "Wat gedronken wordt is veelal donker
van kleur, luisterend naar de illustere naam
Guinness. ..Guinness te good for you" en „The
most natural thing in de world", luiden enkele
reclameteksten, die ook weer herinneren aan het
verleden: Alexander Guinness begon rond 1750
zijn bierproduktie deels uit humanitaire
overwegingen, als tegengif tegen het verraderlijke
poteen, een zwart gestookte whisky.
De whisky is sindsdien aan wettelijke banden
gelegd en het is de kwaliteit ten goede gekomen.
Men drinkt hem in ieder geval onversneden, of
ate bestanddeel van Irish coffee, waarover
hiernaast sprake is. Het bezoek aan de pub te
geslaagd geweest ate er een toost is uitgebracht.
..May you dóe in Ireland" (Ik wens je toe in
Ierland te sterven) te een toppunt van hartelijkheid.
VAN DE BOK AF GEZIEN
De meest natuurgetrouwe manier om door Ierland
te trekken is per huifkar. Het is even een durf,
een stap terug na de veilige vakantie met auto en
hotels, overgeleverd als je bent aan de grillen
van een dier, dat je in ons nette Nederland vrijwel
niet meer tegenkomt. Maar de reclame voor deze
vorm van vakantie vieren geen zorgen, het
paard kent de weg heeft zijn werk gedaan:
van vroeg in de zomer tot in de herfst zijn de
stille Ierse wegen gekleurd door het felrode of
blauwe zeildoek van de huifkarren. Mensen van
piepjong tot heel oud wagen zich aan de vakantie
van hun leven en het zQn er maar weinig die
onderweg protesteren.
De wagens zijn van alle uiterst noodzakelijke
dingen voorzien: slaapplaatsen voor vier of vijf
personen, dekens, een keukenuitrusting, butagas,
watervoorraad, kastruimte. Alles net voldoende
voor een vakantie zonder luxe, maar boordevol
belevenis. Ook met het paard, dat iedere ochtend
moet worden gevangen, ingespannen, gemend en
's avonds geborsteld en losgelaten in daarvoor
bestemde weiden. De Ieren zijn een behulpzaam
volk en die eigenschap komt zeker in de eerste
dagen wel eens goed van pas. Want dc „makke
Ierse paarden" rijn niet de schillenpaarden uit onze
vaderlandse historie, het zijn dieren van vlees
en vooral bloed. En een hengst of een ruin
is er het paard niet naar dat hij zich door een
ander laatinhalen. Inhalen doet hij zelf. De
draverijen, die op die manier op de Ierse dreven
ontstaan, heuvel op, heuvel af, zijn het aanzien
alleszins waard, al betekenen zij menig angstig
moment voor de daarop niet voorbereide
passagiers. Maar het loopt altijd goed af en na een
paar dagen weet je niet beter. Paardenrennen is
in Ierland Immers een nationale sport.
De avond wordt doorgebracht op een speciaal
uitgeruste camping, voorzien van weiden,
doorgaans heel behoorlijk sanitair, winkel en
recreatiemogelijkheden. Er ie altijd veel water in
de buurt om een forel te verschalken al zijn de
zomermaanden daartoe niet het meest geëigend.
En wie toch vis in de pan wil hebben: de vis is
niet duur en recepten zijn er legio.
De rit overdag kan kort of lang duren, afwisselend
is hij in hoge mate. Niet alleen om het fraaie
Zuidierse heuvelland, waar de meeste tochten
gemaakt worden. Natuurliefhebbers, en wie is dat
niet in Ierland, genieten van de bloeiende fuchsia's
langs de weg, van in Nederland al jaren
verdwenen planten en vogels.
KOM EENS OP DE KOFFIE
Ierland is niet beroemd om zijn keuken, tegen
woordig. Maar dat is ooit anders geweest. In
ieder geval zodanig dat de Ierse keuken, zoals
trouwens alles in Ierland, omgeven is door legen
des en oude geschiedenissen. „Er is een oud
gezegde in Ierland, dat als je gans eet op
St.-Michaël (29 september), je het hele jaar geen
gebrek aan geld zult hebben. Rond die datum
wegen de ganzen ongeveer 4,5 kilo. en se zijn
bijzonder zacht. Traditionele Ierse vulling bestaat
uit aardappelen: deze beperken het vet en absor
beren de zware geur. In de 18e en 19e eeuw werd
er altijd een uiensaus bU gans opgediend".
Aan het woord is Theodora FitzGibbon, schrijfster
van het smakelijke, heerlijke boek „A Taste of
Ireland".
Ze verzekert ons, dat twee- of driehonderd jaar
geleden het voedsel met meer verbeeldingskracht
werd bereid dan tegenwoordig, vooral in het
gebruik van groenten. Voorbeelden zijn er nog in
overvloed. Boerenkool, die heerlijkste van alle
wintergroenten, werd opgediend met asperges en
gesmolten boter. Worteltjes werden omgetoverd
tot een brij met kruiden, eieren, broodkruimels en
boter: in de literatuur bekend als „honey
underground". En al in de vroegste bronnen
wordt prei vermeld als middel om te kruiden.
Juffrouw FitzGibbon vermeldt traditionele
gerechten als Boxty („Boxty op de bakplaat, Boxty
in de pan, wie geen Boxty eten wil, die krijgt
nooit een man", zo luidt een rijmpje op deze
aardappelschotel). Bastable Cake (een soort
sodabrood), kokkelsoep, gepekelde haring,
gebakken zalm met room en komkommer,
geroosterde makreel met kruisbessensaus en
natuurlijk de befaamde Irish stew, een hutspot
van schape- of geitevlees, aardappelen (natuurlijk
aardappelen) en uien, liefst zonder smaak-
bedervende wortelen of knolraap, goed dik en
romig en niet zwemmend in de jus.
Dan is er Bairn Brack, dat het hele iaar gegeten
wordt, maar speciaal de avond voor Allerheiligen,
wanneer een gouden ring wordt mcegebakken
Wie de ring krijgt, zal het volgende jaar trouwen.
Barm is een oud woord voor gist. Juffrouw
FitzGibbon besluit haar fraaie bock. dat ge-
illustreerd is met een uitzonderlijke serie foto's
van de vorige en het begin van deze eeuw, met
de Irish coffee, vrij recent van oorsprong, maar
nu al een traditie. Een voortreffelijk einde van
de maaltijd, een opkikker, eten en drinken tegelijk.
f 28Q-
.f229,-
-f169,-
i. f149,-
iqcar
295.
295.
Kan:
EEK
Atteen al b(j t horen van het woord „lbiza" heb je
de neiging om „high" te worden. Ha. hippies en
hasjiesj, denk je dan. Bij wijw van voorpret is dat
natuurlijk leuk, maar de werkelijkheid is toch even
anders. „High" ben je alleen maar onderweg naar
Ibiza. Gewoon lekker in de Ciravelle van Transavia
en misschien ook 'n beetje door die leuke stewardess.
Want Ibiza is niet meer van de hippies. De bewoners
van dit verrukkelijke eilandje in de Middellandse
Zee hebben in bet voorjaar 1970 tegen de traditie in
de strijd tegen „indringers ran buitenafin dit
geval de hippies in hun vrordeel beslist. Het hippe
volkje verplaatste de tenten voorlopig naar Formen
tera, een nog kleiner eilandje ten oosten van Ibiza.
Minder drugs dus. Nfeiar meer „tripsIbiza
organiseert nu boottochten naar de flower-power
meute. De toeristenvloot Vaart daar wel bij. Toch heb
je als vakantieganger cp Ibiza nauwelijks behoefte
aan georganiseerde uitstapjes. De hotels liggen alle
vlak bij strand en zee en zijl doorgaans voorzien
van alle komfort. Neem hotel Calanova Playa. Dat
heefi een eigen nachtclub, een pub, speeltuin
zwembad. terrassen, mini-golfbaan en een
strandpaviljoen. Voor vijfhonderd gulden, (inclusief
vliegreis) geniet je tvee weken volop van de zon.
krijg je tweemaal pa- dag warm eten (op z'n Spaans)
ao kun >e op verschillende manieren zowat van- buiten
als van binnen nat worden.
Vanuit alle hotelkamers van hel in het voorjaar 1970
gereedgekomen .Calanova Playa heb je uitzicht op de
donkerblauwe baai, aan de oostkust even buiten
Santé Eulalia. Hoteldirecteur Pedro Ventura gedraagt
rich als een vakantieganger tussen de vakantiegangers
Terwijl hij aan de bar z'n cognacje drinkt, een
praatje maakt op het terras of een duik neemt in het
zwembad, zwaait hij de scepter over zo'n 150
personeelsleden. Slimme jongen hoor, want ook op
Ibiza maakt het oog van de meester het paard vet
De Engelsen hebben Ibiza een kleine tien jaar
geleden als vakantieoord ontdekt. Toen wij
Nederlanders, nog aan de Cost a Bra va en de
Costa del Sol vochten om een vierkante meter heet
slrandzand, speelden de Engelsen al de grol<
vakantieprins op Ibiza. De laatste jaren is daar goed
verandering in gekomen. Nederlanders en Duitsers
voeren nu de boventoon.
Ondanks de toenemende belangstelling heeft Ibiza
z'n aantrekkelijkheid niet verloren. Het toerisme is
op drie plaatsen geconcentreerd de hoofdstad Ibiza
San Antonio en Santa Eulalia. Straks komt er een
vierde bij en dat is Portinaix Daar wordt op hel
ogenblik een kolossaal hotel de grond uitgestampl
Voor het komende vakantieseizoen heeft hel
Rotterdamse reisbureau Sky Holidays al een flink
aantal bedden geclaimd.
De hoofdstad Ibiza is met recht het hart van het
eiland. Via de haven van Ibiza wordt het contact
met de buitenwereld onderhouden. Op afstand heeft
het stadje een charmant aanzien doordat het tegen
een heuvel is gebouwd. Je kunt er urenlang
rondscharrelen in de talloze boetiekjes, die noe
herinneren aan de hippietijd. Aan de overkant van
de haven Kgt hotel Benjamin Bengómten, aeggen
ze daar speciaal voor Nederlandse jongelui. Aan
de andere kant van het eiland en dat is maar
vijftien kilometer ver ligt San Antonio, badplaats
en uitgaanscentrum. In de haven ontdek je al gauw
de geweldige jachten van filmsterren en andere
bekende persoonlijkheden. Even buiten San Antonio
ligt San José en van daaruit bereik je na een woeste
klim over een nogal ruw bergpad het hoogste punt
De hobbelrit met de gehuurde auto of scooter wordt
beloond met een geweldig vergezicht. Fototoestel
paraat s.v.p.
Alle wegen leiden naar Ibiza. Vijftien kilometei
langs de oostkust naar het noorden ligt Santa
Eulalia. Daar mondt de enige rivier uit in de
Middellandse Zee. Water staat er echter niet in die
rivier; dat komt alleen 's winters voor als het hard
en lang geregend heeft. De zee is op die plaats erg
ondiep en je kunt er enkele honderden meters uit
de kust lopen zonder kopje onder te gaan. Een aparte
belevenis, omdat het water glashelder is. Hotel Tres
Torres, zeer nieuw en zeer luxe, ligt er het dichtste
bij. maar wie het wat minder duur wil doen en
(och prettig wil hebben, kan natuurlijk ook in hotel
Riomar terecht. Enkele kilometers verderop ligt het
al eerder beschreven Calanova Playa. Buiten de
l oeristencentra is het achttien kilometer brede en
vijftig kilometer lange eiland gewoon zichzelf
gebleven. Je kunt er met je gehuurde auto of scooter
toeren zonder het gevoel te hebben, dat half Holland,
Duitsland of Engeland over je schouders meekijkt.
Ibiza heeft duidelijk Noordafrikaanse trekken. Van
maart tot eind septembe? kun je op Ibiza op zon
en warmte rekenen. In dc herfst en gedurende de
winter wil er nog wel eens een flinke bui regen
vallen, zodat Ibiza minder geschikt is al3 winteroord.
Alle hotels liggen vlak bij het strand
