LAATSTE
WAAR
SCHUWING
OP
ZIJN ELF
EN
DERTIGST
DE
WITSERSE
BERGEN
OP
Zomers skiën op het dak van de wereld
PORTRET
VAN EEN
VW-
DIRECTEUR
REDDINGS
ACTIE
EEN HELE TOUR
Dit is de laatste waarschuwing: mocht u
als kind op de Dom van Utrecht en op de
uitkijktoren van Kraantje Lek reeds lichte
braakneigingen hebben vertoond, accepteer
dan van geen enkele Zwitser de uitnodi
ging voor een lichte bergwandeling. Draai
u om, vlucht weg. koop desnoods bij een
naburige drogist spalken, vette watten en
verband en keer met een geheel omzwach
teld been terug. Vertrouw ook niet op zijn
geruststellende mededeling, dat zijn bijzien
de vader van 85 en zijn dochter van drie
nog onlangs het stukje moeiteloos hebben
getippeld en volstrekt fit aan het eindpunt
arriveerden. Dat kan allemaal best waar
zijn, maar de oude heer en het kind wisten
niet beter. Zij werden als zuigelingen reeds
aan moeders borst omhoog gezeuld en
langs al die peilloze afgronden gedragen.
Daarom alleen denken de stakkerds dal
het zo hoort. Dat een wandelpad altijd
langs een afgrond loopt en dat het vol
strekt ongevaarlijk is om over een bergtop
te glibberen met een dwerganemoon als
enige houvast. Maar u als Nederlander, die
gewend bent om horizontaal door het le
ven te gaan. moet beter weten. U bezit nu
eenmaal de plompe voeten van een polder
werker en de bedachtzame, laverende gang
van iemand, die altijd rekening houdt met
een opstekende wind. Zolang u zich maar
op de vlakte houdt, zult u geen centje pijp
hebben. Dan kunt u rustig een veer weg
blazen. Maar in vredesnaam, laat u geen
berg opsturen, snel niet over losliggende
rotsblokken naar een vergezicht, want ge
garandeerd, dat u dan na enkele meters
reeds als een ledenpop omlaag dondert.
Misschien bent u van het slag, dat zich de
eerste minuten nog flink houdt omwille
van de gastheer, die op vederlichte gem-
zevoeten vooruit snelt, maar twee bochten
verder, met die gapende krochten voor u.
zult u toch door de knieën gaan en om uw
moeder roepen. Doe het daarom niet. trap
er niet in, als zo'n goedmoedige klipgeit ti
voorstelt om nog even voor het avondeten
een gemakkelijk wandelingetje te maken.
Weet nu al, dat het alleen maar kan
uitdraaien op een ontluistering, die u,
evenals de berg trouwens, nooit meer te
boven komt.
Wandelen in de Zwitserse bergen kan een belevenis zijn, mits u zich tevoren terdege hebt geprepareerd.
ki uw bergwandeling tot een succes
maken, moet u per se aan een
Indvol voorwaarden voldoen. Aller-
p'st dient er een klein gewetenson-
Tzoek plaats te vinden, waarbij u
h afvraagt: „Ben ik nou eigenlijk
„schwindelfrei?". Wat in het Ne-
■lands neerkomt op „heb ik geen
ogtevrees?" Dat kan overigens ge-
kkelijk achterhaald worden,
ülm maar naar de bovenste etage
i flatgebouw en kijk naar be
den. Doet het u niks? Des te beter.
vervolgens naar de Scheveningse
r, zoek daar een railing op en
ar aandachtig in de golven. Krijgt
rompt de neiging om in de majem
springen, dan zult u diezelfde vernie-
ngsdrang ook hebben, als u over
i dertig centimeter smal bergpad
nkell Reken maar van yes. Het
'alijke van hoogtevrees is namelijk.
het je op de gekste momenten
Tvalt en dat je er zo goed als geen
erstand aan kan bieden. Als je
imaal de zenuwen hebt, helpt er
n moedertje lief meer aan. En dat
kan halverwege een wandeling van
zo'n 6 uur bar vervelend zijn.
Wat u ook terdege in de gaten moet
houden is uw conditie Als u thuis
nooit wandelt, zelden fietst, na het
beklimmen van drie trappen al met
de tong op uw schoenen loopt, dan is
het pure onzin om te denken, dat een
bergwandeling voor u een feest wordt.
Het voortdurend stijgen en dalen bij
temperaturen, die in de bergen tol
tropische waarden kunnen oplopen,
zuipt energie en als u dan geen reser
ves hebt, loopt u na een uur al op uw
tandvlees. U zult de eerste niet zijn,
die na de eerste klim amechtig naar
adem snakt en denkt: „was ik er
maai- nooit aan begonnen." Bedenk
daarom tevoren, dat een strandwande
ling of het herten kijken op de Hoge
Veluwe tot een geheel ander categorie
van prestaties behoort dan een ouder
wetse bergwandeling. De Zwitser zelf
is er gek op en hij neemt elke gele
genheid te baat om met familie of
vrienden op stap te gaan. Maar hij
weet dan ook precies, waar hij aan
begint en wat van zijn body gevergd
Een belangrijk punt is de uitrusting.
Nog steeds zijn er koene Nederlan
ders, die menen, dat ze op gymschoe
nen een berg kunnen beklimmen. En
je zult de tante Truzen de kost moe
ten geven, die op pumps of sandalen
aan de aarde hopen te ontstijgen. Ook
dat is een illusie, die achteraf met
algehele uitputting bestraft wordt. Zorg
daarom voor goede wandelschoenen
met profielzolen. Daarbij dikke, wol
len sokken (vooruit met de geit), des
noods over dunnere sokken heen. En
neem altijd een plastic regenjas mee,
want u weet het: Zwitserland is te
groen om uw wantrouwen geheel weg
te nemen. Het verschil met het groene
Alle inlichtingen
OVER TRIMMEN IN DE ZWITSERSE
BERGEN
KUNT U KRIJGEN BIJ:
NATIONAAL ZWITSERS VERKEERS
BUREAU
KONINGSPLEIN II. AMSTERDAM
TELEFOON 020—22.20.33
Nederland ts alleen, dat een Zwitser
nooit over slecht weer spreekt. Hij
heeft het hooguit over „een onkel
buitje" of „een kleine storing", maar
hij gaat uit van een stralende dag.
Dat hij dit optimisme ten onrechte
koestert, is hem zelf ook bekend, in
feite voelt hij zelf6 voortdurend nat
tigheid maar waarom zou hij er
tevoren over spreken en daarmee de
toeristen de stuipen op het lijf je-
Stop nochtans dat regenjasje toch
maar in de rugzak. En doe er ook wat
Pflümli bij, de verrukkelijke prulmen-
jenever, die van elke stugge berg-
kneuter nog een entertainer van klasse
maakt. En ga dan in een matig tempo
op pad. De Hollandse dadendrang is
bekend, maar hier valt niets meer te
veroveren en er is ook geen sprake
van, dat u de eerste zult zijn, die de
top bereikt. Lach daarom niet om de
Zwitsers, die op hun elf en dertigst
een berg opgaan, want hun methode
is exact de enige goede. Handjes op de
rug. beentjes ietwat gekromd en dan
lekker schommelend van de ene plat
voet op de andere naar boven. Als u
daarbij ook nog regelmatig een pauze
inlast voor één van de beroemde Zwit
serse panorama's, dan bereikt u onge
schonden de top
Goeie buur
Informeer wel van tevoren bij de
WV, tot welke moeilijkheidsgraad de
door u geplande wandeling behoort.
Elk dorp heeft zijn eigen net van
wandelingen en men weet u precies te
vertellen, op welke verrassingen u
kunt rekenen. Als u een vaag ver
moeden hebt, dat de hoogtevrees bij u
het kopje kan opsteken, zoek dan net
zolang, totdat u een Zwitser gevonden
hebt, die u wil vergezellen. Een goeie
buur in de bergen is altijd beter dan
een verre vriend. Ga ongetraind in
elk geval nooit alleen de bergen in.
Nergens kan het weer zo snel en zo
rigoreus omslaan als juist in de ber
gen. En zeg tegen uw hotelier of
tegen de familie in de tent naast u,
wat uw plannen zijn en waar ze u
kunnen vinden. Als u dan onverhoopt
in moeilijkheden komt. weten ze ten
minste in welke richting ze moeten
De Matterhorn is het ijzersterke visitekaartje van Zermatt. Vandaar
chin glimlachend kan vaststellen, dat het kanton hem nodig heeft en
ook dat VW-directeur Constant Ca-
niet hij het kanton.
Elke morgen vóór dag en dauw kust Constant Cachin
zijn vrouw en dochter, werpt vervolgens het rechterbeen
over zijn fietszadel, verdeelt zijn machtig embonpoint
rechtvaardig ter linker- en /echterzijde van de dwars-
stang en sjeest in drie minuten de berg af tot voor de
deur van zijn kantoor. Daar slaat hij de eerste niets ver
moedende voorbijganger krachtig op de schouder, tenzij
het een vrouw is, want in dat geval breekt hij bevallig
door de knieën, maakt een uiterst gecompliceerde refe
rence en stoot enkele grommende complimenten over
zijn volle lippen.
Het is duidelijk, dat. Constant Cachin er
weer danig zin in heeft. Er wacht hem
een nieuwe dag vol dorpsroddel, over
zichtelijke achterklap, intercontinentale
gesprekken met verre tipgevers, vluch
tige ontmoetingen met zojuist aange
spoelde stoeipoezen en vooral ergernis.
Constant Cachin komt zelf niet uit Zer
matt („de Hemel beware me") en wordt
derhalve ook niet verteerd door lokaal
patriottisme. Hij is wel getrouwd met
een inheemse schone en dankt aan haar
een ruime voorraad neven en nichten,
die zondags na de kerkdienst bij de
koffie en de koek het dorp verkwanse
len aan speculanten en huisjesmelkers.
„Het enige, wat van mij verwacht
wordt", zegt hij, „is, dat ik Zermatt bij
de buitenlandse reisbureaus verkoop.
Een ander handelt in zeep, in plastic-
ondersteken, het dondert niet, waar je
mee bezig bent, als je het maar goed
doet. Ik heb de Amerikanen ervan over
tuigd, dat ze Zermatt voor geen goud
ter wereld mogen missen. Meneer, ze
komen met vliegtuigladingen tegelijk
naar ons toé. Ze willen allemaal de
Matterhorn zien, de steengeworden go
tiek, de obelisk. De Matterhorn is voor
ons wat de molens en de klompen voor
jullie Nederlanders zijn. Nooit over
boord zetten, neem nou eindelijk eens
de goede raad van een vakman aan.
Vorig jaar hadden we hier in Wallis
een vergadering over een gezamenlijke
prospectus. Nou geef ik jou te raden,
wat die lijpe vogels zeiden0 Zermatt
staat in alle prospectussen op de eerste
pagina en dat is logisch. Wallis zegt de
Amerikaan geen fluit, daar laat hij zijn
bordje pap echt niet voor in de steek.
Maar de Matterhorn wil hij zien, daar
moet hij een dia van hebben voor zijn
verzameling. Wat zeggen de heren, die
het allemaal zo goed weten? „Zermatt
begint met een Z en dat is toevallig de
laatste letter van 't alfabet. Wij stellen
voor om Zermatt voortaan achter in de
prospectus op te nemen". Ik kijk ze aan
en ik zeg: „Akkoord, maar noteer dan,
dat Zermatt bij deze uit jullie collectie
ve propaganda stapt. Wij doppen voor
taan onze eigen bonen wel. Zermatt
heeft Wallis niet nodig. Wallis heeft
Zermatt nodig". De heren vielen een
ogenblik stil en besloten toen met alge
mene «temmen, dat Zermatt vóór in de
prospectus kwam. Zijn ze nou helemaal
bedonderd?"
Vliegenvanger
Constant Cachin weet. dat hij recht
van spreken heeft, want Zermatt i«
inderdaad een vliegenvanger, waar de
toeristen met duizenden tegelijk aan
blijven kleven. In het hoogseizoen bren
gen 36 treinen dag in dag uit de
dagjesmensen en bergbeklimmers naar
het dorp. Daar worden ze op het stati
onsplein met bekwame spoed in rijtui
gen en janpleziers gedreven en afge
voerd naar de kabelbanen en de hotels.
Toet nu toe heeft Zermatt het gemoto
riseerde verkeer buiten de deur weten
te houden, maar de weg is het dorp al
tot op vijf kilometer genaderd. Vandaar
kan men op eigen risico tot aan de
grens van Zermatt rijden, maar Cachin
raadt het zijn beste vrienden niet aan.
Nog onlangs zijn drie auto's verpletterd
door rotsblokken, die na eeuwen van
geduld aan de rol gingen.
Het liefst zou Zermatt de situatie laten,
zoals hij nu is. De trein is 'n goudmijn,
die de aandeelhouders een jaarlijks dik
dividend garandeert en de automobilis
ten kunnen die vette winst alleen maar
afromen. „Onzin", roept Cachin ...baker-
praat", „Alles, wat hier gebeurt, wordt
beslist door een handvol kneuterige
bergboerep. Wat verbeelden ze zich
wel? Dat ze met hun eeltige knuisten
de tijd tegen kunnen houden? Natuur
lijk komt die weg naar Zermatt er en
gauw ook. De 3000 inwoners van het
dorp betalen al sinds mensenheugenis
tonnen aan het kanton Wallis voor de
wegenbouw en mogen ze er nou einde
lijk eens zelf van profiteren? Ze heb
ben nu een plan in mekaar geknutseld
voor een parkeergarage aan het begin
van het dorp. Uitgerekend in een lawi
nezone. Een knullig plan van knullige
mensen, meer is het niet. Die mensen
hebben ook toestemming gegeven voor
een camping in diezelfde lawinezone
Nog deze zomer is een rotsblok van
vijf meter doorsnee van de berg geko
men. Het sprong over vijf bungalowten
ten heen en vermorzelde twee auto's.
En wat zeiden ze in Zermatt: „Der
Herrgott ist immer mit uns. Als hij het
niet goed gevonden had, dat die cam
ping daar kwam, had hij het rotsblok
boven op de tenten laten vallen." Mijn
God, ze menen het ook nog".
Uiteraard heeft Constant Cachin een
eigen plan, dat hij uitgevlooid heeft
met wat architecten. „De beste van
Zwitserland", dicteert hij snuivend,
„vergeet niet dat er vooral bij te zet
ten." Het plan voorziet in een tunnel
dwars door de berg naar de plaats,
waar nu het station staat. Daar zal in
de rotsen een parkeergarage moeten
komen voor 4200 auto's en 200 bussen.
Een nieuw treinstation moet er direct
op aansluiten. Kosten van het project
15 miljoen frank, financiering door Con
stant Cachin persoonlijk reeds rond ge
maakt.
„Ik maak geen politiek", zegt hij. ,.ik
interesseer me niet voor lokaaj gewau
wel Het gaat erom. wat voor Zermatt
het beste is. Een parkeergarage in han
den van een paar zakenmensen is niet
goed voor het dorp. Een dergelijk pro
ject moet door de gemeente zelf verwe
zenlijkt worden. Ik heb ook een plan
voor een monorail dwars door het dorp.
Volautomatisch, zonder bestuurder. Met
een gesloten televisiecircuit, dat elke
trein controleert. Wat zeggen de na
tuurvrienden: „De monorail zal het
landschap schaden". De narren. Ze zijn
te stom om te begrijpen, dat die mono
rail juist een attractie van de eerste
rang zal worden. Kijk maar naar Wup-
pertal. Dat ding gaat geruisloos, daar
heeft geen mens last van. alleen maar
gemak. Voor 3.8 miljoen hebben we
hem, compleet met roltrappen naar de
perrons. En waar ligt het plan nu?
Juist, in de ijskast. Omdat de één voor
de ander te beroerd is om een knoop
door te hakken, om zijn eigenbelang
opzij te schuiven. Dat is Zwitserland".
En Constant Cachin, hij ergert zich
verder. Aan de geldwolven, die tiental
len appartementenhuizen vlak naast en
boven elkaar hebben laten bouwen,
waardoor er aan de overkant van de
rivier een modern getto is ontstaan.
„Ze hebben er een Zwitsers Torremoli-
nos vah gemaakt", zegt hij, „en dat is
voor een bergdorp met 3000 inwoners
funest. Ze hebben met steun van de
gemeente het karakter van het berg
dorp verminkt. Noem dat maar geen
schande. Vlak tegenover het station is
een gigantisch appartementenhuis met
winkels eronder verrezen. De bouwers
hebben het project na één jaar al met
Vorige zomer ontdekte een pi
loot van de vliegende hulpbri-
gode AIR ZERMATT(ideetje
ran VW-directeur Constant Ca
chin. laat maar zitten) een
bergbeklimmer, die 1500 meter
boven Saas-Fee bij een glet
sjerspleet stond en driftig met
een trui naar hem zwaaide. Hij
keerde terug naar Zermatt.
sloeg groot alarm en drie kwar
tier later stegen twee helikop
ters op i'oor een massale red
dingsactie. Men nam namelijk
aan, dat zich in de gletsjer
spleet nog iemand bevond. Toen
de vliegtuigen op de gletsjer
gedaald waren, kwam de man
struikelend en met opgeheven
handen naar de piloten. Hij
bleek een Nederlander te zijn,
die het jaar tevoren een cursus
bergbeklimmen in Saas-Fee had
gevolgd en daar de smaak voor
goed te pakken had gekregen.
..God zij dank, dat u er bent",
riep hij, ..want in mijn eentje
was het me niet gelukt
..Gewond", informeerde de pi-
De man schudde het hoofd. ..Kip
lekker", zei hij. ,.ik roei me
De piloot wees naar de spleet.
..Ik bedoel hem daar", legde hij
,,Hem daar", zei de Nederlander,
..er is helemaal geen hem. Ik
heb alleen maar gezwaaid, om
dat ik mijn rugzak in de spleet
heb laten vallen. Ik wilde net
een hapje gaan eten en
..Wilt u zeggen, dat u ons hebt
geroepen voor een rugzak", riep
de piloot.
De Nederlander knikte. „Een
splinternieuwe", zei hij, „hij
heeft bijna 100 gulden gekost.
En alles zit d'r in. Mijn kijker
van de premie-van-de-maand-
club en mijn lunchpakket en
ligger,
stok
Mei
hem
of
noeten we hem er uil
kunnen krijgen".
De reddingsactie kostte op dt
kop af 1200 Zwitserse frank.
..Een verrekt zuinig volkje, dit
Nederlanders", zei Cachin peiw
twee miljoen winst verkocht,Dat zijn de
mensen, die nu in Spanje kaviaar eten
en champagne drinken. Geld, geld, over
niks anders wordt hier meer ge-
Hij staart uit het raam naar het plein,
waar zojuist weer een nieuwe groep
Japanners is gearriveerd. Hij heeft ze
persoonlijk geronseld in Tokio, waar hij
het 39e ASTA-congres bijwoonde. Hij
telefoneert even gemakkelijk met Los
Angeles als met Brig beneden in het
Rhóne-dal. Hij bespeelt zijn telex met
de tederheid van een organist, die een
toccata en fuga van Bach vertolkt, hij
scheldt, spuwt vuur, confereert, conspi
reert op één van de terrassen in de
hoofdstraat, vanwaar hij een onbelem
merd uitzicht heeft op de potverterende
meute.
Als hij 's avonds bedachtzaam zijn fiets
de berg opduwt, parelen de zweetdrup
pels op zijn voorhoofd. Het is een klim
van ruim een half uur, die hij ook moet
maken met alle mondvoorraad, die zijn
gezin nodig heeft. Zojuist heeft hij nog
zes kisten drank voor de winter naar
boven gezeuld.
Toch zou hij voor geen geld in de
wereld beneden in 't dorp willen wonen.
„Man", roep hij verzaligd, „ik heb een
unieke positie. Noem mij maar eens één
werknemer, die na kantoortijd zo feeste
lijk op zijn werkgever kan spuwen".
ZERMATT (1620 nieter hoog, gelegen in een smalle zuidelijke aftakking van het
zondoorstoven Rhönedal in het Zwitserse kanton Wallis) is voor de berg-
wandelaar een dorado. Hij heeft de keuze uit 13 wandelingen in de omgeving van
het dorp, 7 tochten van een halve dag en 13 grotere wandelingen. Daarnaast
kunnen er vanuit Zermatt tientallen meerdaagse tochten over bergpassen naar
andere delen van Wallis worden gemaakt. Deze laatste bergwandelingen zijn
meestal van moeilijk tot zeer moeilijk en de hulp van een „Bergfüher" is dan
ook onontbeerlijk. Om u een idee te geven van de prijs, die u voor hem betaalt:
de bestijging van de Matterhorn komt u op 250 frank en als u dan op de terug
weg ook nog over de Ialierncrgat wilt komen daar nog eens 130 frank bij.
Een wandeling van Zermatt over het Alphubeljoch naar Saas-Fete kost 170 franc,
de bestijging van de Kleine Matterhorn (2 dagen) 140 frank. Deze prijzen gelden
voor één of twee personen. Als meer mensen aan de tour deelnemen wordt voor
elke volgende een toeslag van 10 procent berekend. Het zUn pittige bedragen,
maar die uitgave is dubbel en dwars verantwoord. Overmocdigen, die menen,
dat ze het allemaal op hun eigen houtje kunnen doen. raken in vele gevallen in
ernstige moeilijkheden en vaak komt hulp voor hen te laat. Dit jaar hebben alleen
bij de bestijging van dei Matterhorn dertien buitenlanders de dood gevonden.
Skiën h» de zomer is de laatste jaren
een geweldige vakantiehit geworden,
die bij duizenden een wit voetje heeft
gehaald Voorwaarde is natuurlijk, dat
het skigebied tenminste drieduizend
nieter boven de zeespiegel ligt. want
alleen dan kan men goede, althans
verantwoorde pisten garanderen. De
meeste wintersportcentra kunnen daar
niet aan voldoen en moeten dus nood
gedwongen deze lucratieve exclusivi
teit overlaten aan de gelukkige broe
dera die toevallig een plateau in de
buurt hebben, dat niet alleen voorzien
is van eeuwige sneeuw, maar ook not
een redelijke afdaling mogelijt
maakt.
Het zijn er niet veel, laten we da'
voorop stellen. En doorgaans stellen
de zomerpisten ook nog bitter weini:
voor en zijn ze alleen interessant vooi
beginners, die per se één keer in hun
leven op skies willen staan
In feite voldoet alleen Zermatt ook
zomers aan de eisen, die een skië
mag stellen. In 1965 werd begonnei
met de ontsluiting van een gigantiscl
zomerskigebied op het Plateau Ros
en de Theodul-Gletscher en de werk
zaamheden zijn nu zover gevorderd
dat de skiërs de beschikking hebber
over acht skiliften, waarvan de groot
ste 2600 meter lang is en een hoogte
verschil van 456 meter overbrugt. Het
gehele skigebied ligt op Zwitsers
grondgebied, maar merkwaardigerwijs
Denk niet, dat de zomerskiër in zwembroek of bikini zijn slaloms kan
maken want dat is een fabel, die het alleen maar in folders goed doet
Door de hoge ligging van het terrein is ex vrijwel altijd een straffe
wind en als die er eens niet is, zijn truien onontbeerlijk om een zonne
steek te voorkomen.
is het toch vanaf de Italiaanse kant
het makkelijkst bereikbaar. Een kabi-
nebaan van Cervinia naar Testa Gri-
gia stelt niet alleen skiërs, maar ook
wandelaars en nieuwsgierigen, die
geen ski's bij zich hebben in staat de
sensatie van een uitgestrekte sneeuw
vlakte in de zomer te proeven. Vanaf
de Zwitserse kant gaat een kabine-
baan tot aan het 2939 meter hoge
Trockener Steg en vandaar moet men
zich met de ski's ondergebonden laten
opslepen door de Gandeff of de Rugg-
sattelskiliften. Er is wel een plan om
een lift te bouwen naar de top van de
'•883 meter hoge Klein Matterhorn,
maar de realisering daarvan zal nog
wel enige jaren op zich laten wach
ten. Het zomerskigebied boven Zer
matt is dus alleen interessant voor
doe-het-zelvers. Voor anderen is het
trouwens minder aantrekkelijk: men
is als passief toeschouwer gauw uitge
keken op het skicircus en heeft dan
danig spijt van de gepeperde prijs, die
men heeft moeten neertellen voor de
Skiërs, die deze zomer een dag of
langer naar beneden willen suizen
over het dak van de wereld hebben de
keuze uit een abonnement met of
zonder skischool. Met onderricht be
taalt men per dag 38 frank, per S
dagen 100 en per 6 dagen 180. Zonder
skileraar komen deze prijzen op 20. 60
en 120 frank.
