OOSTBLOK
LANDEN
BULGARIJE
ROEMENIË
JOEGOSLAVIË
OOSTBLOK
TSJECH0-SL0WAKIJE
vormen reservaat
voor
kapitalistisch wild
Een klein incident, dat toeristische boekdelen spreekt. waar de geheimzinnige kaartenschryver heeft gelogeerd.
Reisexpert De Boer, besnorde big boss van de Neder- het gastenboek wordt nagevlooid, de kaart wordt ver-
landse Reis Vereniging in Den Haag. kwam op een taald. er gaat een telefoontje naar Boekarest. Gezocht:
recente studiereis door Roemenië in een badplaats aan ene heer De Boer uit Nederland. Waar zit ie. wat doet
de uitputtend bezongen Zwarte Zeekust. Kocht daar ie? Op de vliegtuigtrap wordt ie dan eindelijk achter
een ansichtkaart voor zijn dochter In Amerika, hoorde haald; de booswicht, die te veel postzegels op een
toen van de kioskjuffrouw, dat ze geen losse post- ansichtkaart heeft geplakt. En dan te bedenken, dat ik
zegels meer had, maar alleen series. Kocht zo'n blokje als gast van de Roemeense regering door dat land
en plakte de hele santekraam op de kaart, die hij reisde".
ondertekende met „paps". Reisde vervolgens naar Boe- Achteraf vraag je je af: is dit overvloedig gefrankeerde
karest en werd daar tien dagen later op het vliegveld avontuur van de heer'De Boer te kwalificeren als een
aangehouden door twee politiefunctionarissen. Paspoort pijnlijk misverstand, een abuis van een al te ijverige
inleveren, meekomen en uitleggen. Waarom had hij te geheime agent met promotiekoorts? Of moet elke wes-
veel postzegels geplakt op een ansichtkaart, wat bete- terse reiziger rekening houden met dergelijke grimmige
kende dat „paps" en wie was juffrouw De Boer in folklore? Een beetje Roemeen zal onmiddellljjk roepen.
Amerika? En De Boer, hij legde uit. Dat hij in de ogen
bonnen en vouchers, die alleen maar in bepaalde hotels ratuur komt in een groezelige knijp, «aar hy ouwe
en restaurants geaccepteerd worden. Dc uitleg daarbil jongens wordt met de waard en tot diep in de nacht
is. dat men het de toerist zo gemakkelijk mogelyk wil zwetsen kan over rood cn bloot, over vryheid en het
maken. Geen gehannes met vreemde munten en wis- korstje om een bal gehakt, moet er beslist niet aan
selkocrsen, maar een handig, universeel betaalmiddel. beginnen. Hy zal zich alleen maar ergeren aan de zoute-
Is dat geen geweldige geste van Vadertje Staat? Dat loze instantvreugde, die de sombere staatsbotels uit-
adertje daarmee een unieke mogelijkheid voor preven- stralen, aan de opgeklopte uitgelatenheid van de dan-
tieve controle heeft gecreëerd en zijn gewaardeerde seressen, die in grote folkloreschuren de frivole nep
gast in feite op de bon slingert, is een ontdekking, die uitventen, aan de bedilzucht van de onzichtbare party,
de toerist pas ter plaatse doet. die overal een vinger in de pap houdt en het privé-
Ook de vakantiecentra aan de Zwarte Zeekust zijn zo initiatief tot nul heeft gereduceerd. Hy zal zelfs op dc
opgezet, dat ze eenvoudig te controleren zijn. De mo- warmste zomerdag nog het gevoel hebben, dat hy in
gelijkheden voor privévervoer zyn tot het uiterste be- de kou staat met zyn verlangen naar zo maar een
perkt, het eigen volk wordt zoveel mogelijk geweerd menselijk avontuur.
cn het achterland is voor het gros alleen bereikbaar Maar de toerist van het type „bretels op het verste
gaatje, boordje los en bakken maar", de nian die zich
nog niet betekende, dat hy daarmee automatisch ook staaltje van inheemse trots beschouwt, dat hy voor zyn
WESTERSE TOERIST WORDT GEDULD, MAAR ALSJEBLIEFT GEEN KAPSONES ïs&r»'VJJïszlTÏ™
hem op kosten had gejaagd, Dat hy het zonde vond om Hij kan alleen maar profiteren van de uitbundige zon
Zee te werpen en dat hij ze daarom maar op die kaart zyn blikken gulden is ny opeens een man-in-bonus.
had geplakt. Dat het in imperialistische kringen niet de die de hele dag „ja" tegen het leven kan roepen en
l gewoonte is om een krabbeltje aan je dochter te onder- dat het *en °nbe.eriJP«ïluke zaak is. die niet tekenend Wykt de toerist daarvan af. dan zal hy ook dapper de via groepsreizen. Op die manier heeft men reservaten moeitcloos een extra-flesje wyn kan laten open trekken,
tekenen met „de heer De Boer" en dat „paps" geen 's V0°r d* 8astv.ruh,eid van zyn vo,k Hu *al n bezwe- consequenties van zyn misstap moeten aanvaarden. De gebouwd, waarin dc westerse toeristen als ongevaar- Maar dan moe( hij achteraf „iel gaan zeuren over
code was voor een naar buiten te smokkelen atoom- d?4 dc t?erist kan ^an en staan waar hy wil en westerling, die een Oostblokland bereist, zal er dan lyk wild hun gang kunnen gaan. horde.., waar een stuk aan ontbreekt, aan warmwater-
geheim. De heren mompelden nog iets over onwettige vooral moet doen, wat hy thuis ook al niet laten ook van moeten uitgaan, dat hy de status van „ver- Betekent dit nu, dat de westerse toerist de Oostblok- kranen die yskoud water produceren, aan deuren, die
onttrekking van deviezen aan de Roemeense gemeen- kan' v;«> Roemeense kant zal hem daarby in elk geval dachte" heeft en alleen door blinde gehoorzaamheid landen van ziin vakantielyst moet afvoeren en zyn klemmen en kale, kille bars. vaar de consumpties met
schap en lieten de heer De Boer toen met een kamera- ®een s robreed in de we& worden gelegd. dat wantrouwen kan wegnemen. In feite gaat het al- vakantieheil zal moeten zoeken in staten, die toevallig tegenzin verstrekt worden. Dat hoort nu eenmaal bü
denknuistje en een knipoog vertrekken. Met vervelende is, dat dc Roemeen het op dat moment 'ecn om zyn reisdeviezen en beschouwt men zyn aan- 00k jn de kapitalistische, imperialistische klauwen zyn het systeem, dat persoonlijke service niet heeft inge-
„Het griezelige van die hele affaire", zegt de heer De ook noS oprecht meent, want zyn visie op de vryheid wezlgheid als een onvermijdelijke bijkomstigheid, waar gevallen? Een aardig vraagje voor de VPRO. dat zoals calculecrd. Kunnen de Roemenen. Tsjechen. Bulgaren
Boer achteraf, „is, dat er een heel opsporingsapparaat verschilt nu eenmaal op wat punten met die van de d* staat zo weinig mogelijk hinder van wenst te onder- gebruikelijk met .ja" en ..neen" beantwoord kan wor- en Joego-Slaviërs het trouwens helpen, dat de toerts-
In werking is getreden om de schrijver van een an- westerling. Hy vindt het bijvoorbeeld de normaalste vinden. den £en dwarsligger, die gewend is om zijn eigen tische ontwikkeling in hun landen zich in razendsnel
sichtkaart met te veel frankering te achterhalen. Dat zaak van de wereld, dat het individu beperkingen in Om dat te bereiken heeft men in de Oostbloklanden vakantiebonen te doppen, het liefst een vorkje mee- tempo voltrekt, dat de hotels met kunst- en vliegwerk
moet jc jc voorstellen. De postambtenaar waarschuwt zÜn bewegingsvrijheid accepteert en alleen die paden allerlei ingenieuze systemen uitgedokterd, die de vry prikt in een achteraftentje. waar plaatselijke eigen- in elkaar worden getimmerd en dat er wel eens een
de geheime dienst die spoort vervolgens het hotel op. bewandelt, die de staat voor hem heeft uitgekozen. heid van de reiziger beperken. Men strooit gul met heimers in zalig niets doen bijeen zijn, pas op tempe- deurkrukje wordt weggemoffeld? Nou dan.
gaat geen zwarte toeristenzee te hoog
iulgarije behoort tot de kleine broeders in
uropa: 110.842 vierkante kilometers in
gedeeld door het Balkanmassief. Het
ndschap Is zeer gevarieerd: bergen, rozen-
illeien en uitgestrekte wouden. Daarnaast de
warte Zeekust, reisdoel van de meeste wes-
rse toeristen, met als vakantiecentra para
baarden Varna en Burgas,
ulgarije wordt bewoond door 8 miljoen
i, van wie 88 procent Bulgaar tot op het
Dt .e, 8,5 procent Turken en 2,5 procent zi-
s. Dan zijn er ook nog 11.000 Russen en
000 Grieken, plus nog wat klein etnografisch
rokkehverk.
Bulgaarse munteenheid is de lev. onder-
irdeeld in 100 stotinki. Eén lev is 1.80. Het
streng verboden leva's in het buitenland te
»pen, wat ook wel begrijpelijk is, want in
vitserland koopt u al voor 1 dollar 7 zwarte
i's, terwijl u voor diezelfde dollar in Bul-
rij e maar 2 leva's 'krijgt,
ritenlanders mogen alleen in „Balkan-Tou-
-hotels logeren. Het zijn staatsruiven, die
He inlichtingen bij
ATI ON AAL BULGAARS VERKEERS-
tjREAU
BGULIERSDWARSSTRAAT 54-58
fflSTERDAM
•BLEFOON 020—24.84.31
doorgaans semi-modem en van recente bouw
datum zijn. Nochtans vertonen de meeste dui
delijke en hinderlijke gebreken. Hoofdbe
zwaar: het totale gemis aan sfeer.
Bulgarije ligt een knap eind van het Holland
se bed (2200 kilometer) en daarom prefereren
de meeste toeristen een vliegreis. Diverse
Nederlandse reisbureaus organiseren charter
vluchten, die in prijs variëren van 450 tot 700
gulden voor veertien dagen all-in. Privé-
reizigers kunnen non-stop-vliegen met Bal
kan Air, die elke maandag een dienst Schip
holSofia heeft. Retour toeristenklas 876
gulden. Een retour met de Oriënt Express
(niet zo dolromantisch als de boeken beweren 1
komt op 279,20. tweede en 416,60 eerste
klas. Hierbij komen dan nog onvermijdelijke
kosten voor maaltijden onderweg en toeslag
voor ligplaats
De wegen in Bulgarije zijn doorgaans matig,
de verlichting is slecht, de obstakels worden
zo goed aJs niet aangegeven. Binnenlandse
vluchten zijn spotgoedkoop: voor nog geen
25 gulden vliegt u van de ene kant van Bul
garije naar de andere.
Beste hotel aan de gouden kust van Varna is
International, beste restaurants Vodenizato.
Kosharite, Karakachansko en Manastirska
Izba Aan de zonnekust bij Burgas is (het
Globehotel nummer één. Aantrekkelijke fol
kloristische restaurants daar zijn Vodnizato en
Chuchura.
blijft naar het westen lonken
Tsjecho-Slowakije ligt in het hart van Europa
en is daardoor alleen reeds gedoemd de rol
van eeuwige twistappel te spelen. Het is
127.870 vierkante kilometer groot en wordt
bewoond door 14.2 miljoen inwoners, van wie
9.4 miljoen Tjsechen zijn, ruim 4 miljoen
Slowaken. 450.000 Hongaren. 160.000 Duitsers.
80.000 Polen en 60.000 Oekrainers.
Landschaps- en natuurschoon worden in hoge
mate bepaald door bergen en bossen. De
boeiendste berglandschappen vindt men in het
oostelijk deel van Slawakije. Daar is ook t enige
echte, zij het niet uitgestrekte hooggebergte,
de Hoge Ta tra. De rest bestaat uit mi ddel -
gebërgten, heuvelruggen en laagland. Hoogte
punt voor el'ke bezoeker is een pelgrimage
naair Praag. Het klimaat is wisselvallig, de
Tsjechen zelf 'klagen steen en been over de
bakken regen, die jaarlijks over hen worden
uitgestort, maar de statistieken vertellen een
veel optimistischer verhaalhet klimaat heeft
een uitgesproken continentaal karakter, maar
de neerslag is stukken minder dan in Neder
land en het aantal uren zoneschijn veell hoger.
Tsjecho-Slowakije is vooral een dorado voor
kampeerders. In de meeste gebieden mag men
vrij en blij zijn tentje opzetten, maai- er zijn
ook honderden goed geoutilleerde campings.
De munteenheid is de kroon of korana, on
derverdeeld in 100 heller. De officiële afkor
ting van de kroon is Kcs. Volgens de officiële
koers is 1 gulden 2 kronen waard, maar bui
tenlandse bezoekers met toeristenvisum krij
gen een toeslag van 125 procent. Men is wel
verplicht per dag voor 11 gulden te besteden.
Daardoor is Tsiecho-Slowakije voor westerse
toeristen een betrekkelijk goedkoop land Met
name de maaltijden zijn laag in prijs en daar
bij nog voortreffelijk ook. Zelfs de eerste klas
hotels kan men nog aan de rijk gedekte tafel
schuiven zonder het risico te lopen geheel blut
het pand te moeten verlaten.
Het hotelwezen is goed georganiseerd en veel
al op moderne leest geschoeid. Voor buiten
landers is één van de belangrijkste hotelgroe-
pen die der Interhotels, eigendom van het
staatsreisbureau Cedok. In Praag liggen de
hotel prijzen aanzienlijk 'hoger dan in de rest
van het land. In vele streken en plaatsen zijn
ook bungalows te huur. De kosten bedragen
tussen de 40 kronen voor een eenvoudig
zomerhuisje tot 100 voor een luxer typè.
De afstand HollandPraag bedraagt 830
kilometer, aanbevolen route over Duitse
Autobahn, Würtzburg en ten noorden van
Neurenberg naar de autobaanaansluiting Lauf
Hier over op Bundesstrasse 14 naar de grens
post Waidhaus/Rozvadov en via Pilzen naart-
Praag. Reischtur per trein 10 uur, in de zomer
rijdt er ook een Europabus naar Tsjecho-
Slowakije. Per vliegtuig duurt de reis 2 uui
er zijn dagelijkse verbindingen. Wegen zijn
van goed tot middelmatig.
Alle inlichtingen bij
CEDOK-TSJECHOSLOWAAKS
REISBUREAU
LEIDSESTRAAT 4
AMSTERDAM
TELEFOON 020—88 27 88
weet ook dat deviezen naar meer smaken
Roemenië is 237.500 vierkante kilometer
groot.. Het land telt byna 20 miljoen inwo
ners, van wie ruim 2'i miljoen behoren tot
de minderheidsgroeperingen: Hongaren, Duit
sers, Grieken. Turken, Bulgaren, Tartaren,
Slowaken en Kroaten. Het landsehap is zeer
gevarieerd: bergen, heuvels, steppen en laae
vlakten.
De Karpaten slingeren zich daardoorheen
vanaf de Russische grens zuidwaarts tot voor
bij Brasov. Roemenië heeft een vastelands
klimaat met in het zuiden een sterke invloed
van het Middellandse-Zeeklimaat. De gemid
delde jaartemperatuur ligt tussen 9 en 10
graden Celsius, in de zomer kan het kwik in
de bergen oplopen tot 45 graden, in de winter
dalen tot 30 graden onder nul. Het belang
rijkste toeristengebied is de Zwarte Zeekust
met Mamaima, Constanta, Efor en Manga'm
als voornaamste centra.
De munteenheid is de leu (meervoud lei)
onderverdeeld in 100 ban'. Roemeens geld
mag niet worden in. of uitgevoerd en dient
bij het verlaten van het land te worden inge
leverd. Buitenlandse bezoekers krijgen een
toeslag van 100 procent op de officiële koers
en ails zij over een toeristenvisum beschikken
bedraagt die toeslag zelfs 200 procent. Een
leu wordt op die manier 30 cent waard, wat
ween- betekent, dat Roemenië voor westerse
reizigers een spotgoedkoop land ds. Om een
paar voorbeelden te noemen: een fles wijn
krijgt u al voor 1.40, een kilo aardappelen
voor 30 cent
Voor onderdak kan men in Roemenië kiezen
uit hotels in alle categorieën (de mindere zijn
niet aan te bevelen en liggen ver onder de
westelijke standaard), studcntenhotels (alleen
zomers), bungalows, villa's, berghotels, molens,
campings en particuliere woningen. Ook in
Roemenië leidt een ontbreken van enig kwa
liteitsbesef vaak tot pijnlijke ontdekkingen:
onverzorgde badkamers, muf ruikende bed
den, kapot serviesgoed etc.
De afstand NederlandRoemenië (Boekarest)
bedraagt 2291 kilometer en daarom prefereren
de meeste loeristen con vliegreis: per KLM o#
Tarom, elke week. Ook worden door reis
bureaus chartervluchten rechtstreeks naar de
Zwarte Zeekust gemaak..
Het Roemeense wegennel is ongeveer lOO.nOO
kilometer lang. De hoofdwegen zijn geasfal
teerd en goed berijdbaar 30.000 kilometer
nog onverhard en vergen veel van auto en
bestuurder.
Alle inlichtingen bij
NATIONAAL ROEMEENS VERKEERS
BUREAU
KLEINE GARTMANPLANTSOEN 17-10
AMSTERDAM
TELEFOON 02023.34 89
een toeristisch hoofdstuk apart
pgo-Slavië is een hoofdstuk apart
„Das Touristenkapital". Het is
lenzinniger dan de andere landen.
e het in het communistische
luitj» zit en daardoor al jaren een
itblok aan het Russische been-
go-Slavië was ook het eerste land,
over de ideologische barrière stap-
zijn ijzeren gordijn oprolde en het
sten uitnodigde om te komen pol-
i aan zijn stranden en op zijn
had op dat moment vrijwel geen
illage, alleen wat verouderde hotels
schimmig kapitalistisch ver
en. De wegen waren erbarmelijk,
npirtgs ontbraken. Maai- de zee was
j en blauw als op de folders en de
brandde in het zwerk. Geen won
dus, dat de spitsafbijters tei"ug-
men met laaiend enthousiaste ver-
n. Ze hadden een paradijs ontdekt,
r het communisme zo op het oog
aangelegd tot rose grenadine, ze
lden een volk leren kennen, dat
rstroomde van hartelijkheid
de volgende jaren voltrok zich aan
:go-Slavisch' gebenedijde kusten een
vé Wirtschaltswunder- Iedereen, die
l troffel kon hanteren en in staat
s met stenen te sjouwen, vloog de
steigers op en stampte eigenhandig de
witte hotels uit de rotsgrond Maand
na maand werd ook het betonnen lint
van de autoweg lans de zee verder uit
gerold. Eerst tot Zadar. daarna tot
Split, vervolgens tot de Albanese grens.
Dorpen, die eeuwen geïsoleerd in de
zon hadden gedommeld, werden van de
ene dag op de andere gebombardeerd
tot internationale toeristencentra, stran
den, waar geen sterveling ooit een voet
had gezet, werden overstroomd dooi'
Duitsers, Zweden en Nederlanders-
Dank zij de prijzen, die kunstmatig
laag werden gehouden en hel overstel
pende aanbod van accommodatie werd
die trek naar de zonnige achtertuin
van Europa steeds sterker. Vorig jaar
leverde Nederland al een contingent
van 275-000 vakantiegangers en dit jaai
hoopt men de 300.000 te bereiken. Char
tervliegtuigen slaan in de zomermaan
den een ronkende luchtbrug en over de
Duitse Autobahnen trekken lange ko-
lonnes van privé-rustzoekers in de
richting van Bied, dc eerste droomoase
in het Joego-Slavische berglandschap
De kenners wachten ondertussen al
jaren op de klap, de kentering, die zij
in zwartgallig pessimisme voorspeld
hebben Zij wijzen op de tientallen
hotels, die nu reeds de tol betalen voor
aan het Russische been
de haastigë spoed De afwerking van
de kamers en het sanitair lijkt >ums
nergens op. de keukens zijn niet be
rekend op de springvloed van honge
rige reizigers en moeten vaker „nee'
dan „ja verkopen. Zij wijzen op de
wegen in het binnenland, die nog steeds
als grote moordenaars van het wel-
vaartsblik fungeren. Zij wijzen op het
groeiend tekort aan geschoold perso
neel m de restaurants cn de hotels,
'/.e hebben gelijk, maar het wonderlijke
is. dat de toerist vrijwel alles pikt in
ruil voor de zon, die in Joego-Slavië
1100 uren langer schijnt dan in Neder
land. in ruil voof de zee, die de 600 kin
lange kustlijn en de duizend eilanden
omspoelt. Kamers, die hij overal elders
walgend zou afwijzen, accepteert hij
wel in Joego-Slavië, een ober. die ei
niets van bakt en de lauwe vis op zijn
bord smijt, kan als dank nog een v or
stelijke fooi krijgen.
Een hoofdstuk apart dus. Een hoofd
stuk, dat door het internationaal toe
risme nog lang niet is uitgelezen- De
Joego-Slaven hebben met de bouw van
nieuwe vliegvelden geïsoleerde delen
van hun land opengegooid, charter-
reizen gaan nu rechtstreeks van Schip
hol naai' Ohrid in het zuiden, waar een
verpletterende natuur en een hemels
meer op de rustzuekers wachten De
rust is er nog in 1971. maar lang zal
het toch niet meer duren, want rondom
het meer wemelt het al van de splin-
Andere troeven zijn de kust van Mon
tenegro en de paradijselijke eilanden,
waarvan Hvar nu ook zijn eigen vlieg
veld heeft.
En dat alles gedrenkt in zon en stilte-
Met hier en daar een snufje rooie rak
kers. dat echter niet te opdringerig is.
De Joego-Slaaf heeft de collectieve
staatsvorm als voldongen feit geaccep-
teerd en is daarna welgemoed tot de
orde van zijn eigen dag overgegaan.
Daarvoor ls hij nu eenmaal te veel in
dividualist.
Het is een karaktertrek, waarvan de
toerist op zijn reis dooi Joego-Slavië
alleen maar plezier heeft
Alle inlichtingen bij
NATIONAAL JOEGOSLAVISOH
VERKEERSBUREAU
VIJZELSTRAAT 4
AMSTERDAM
TELEFOON 020 22 04 83
