Walvis herleeft 3 miljoen
jaren na overlijden
)R. HESLINGA,
PIONIER IN CETOLOGIE
Mode op stelten
Schieten in Amman
blijft nog doorgaan
GEEN LAND TE
BEZEILEN MET
VAKBEWEGING
T
Voorzitter VNO:
Maanstof in
staat bacillen
te doden
Progil rekent
op vestiging
bij Kallo
Begraven
worden in
Rome is
moeilijke zaak
VOENSDAG 13 JANUARI 1971
LEIDSE COURANT
PAGINA 9
(Van één onzer verslaggevers)
ENSCHEDE In de kelder van het Natuurmuseum in
Enschede werkt dr. F. J. M. Heslinga (42) uit Amsterdam,
samen met zijn 24-jarige assistente, mej. J. Schut, aan de
■econstructie van een walvis. Een walvisje slechts enkele
Tieters lang, maar wel een bijzonder dier, want het is zo'n
slordige drie miljoen jaren oud. Een heie walvis wordt het
ïatuurlijk niet meer, want alleen de „graat", om het zo eens
e zeggen, bleet bewaard. Al die miljoenen jaren hebben de
wervels in de klei bij Groenlo gezeten, waar het dier eens
sp een ondiepe kust gestrand en omgekomen was. Klei-
jravers van een steenfabriek en verzamelaars zorgden, dat
de botten in het museum te Enschede terecht kwamen. Daar
lagen ze netjes geëtiketteerd in laden opgeborgen, totdat
Helsinga ze ontdekte.
karrevrachten vol zijn in de loop
de jaren walvisbotten in Oost-
[ederland opgegraven. Voornamelijk
Groenlo en in de Needse berg.
Terzamelaars sleepten er honderden
aar het grootste aantal ging
erloren. Daaronder de hele „graat",
waarover wijlen dr. A. B. van Deinse
chrijft in zijn proefschrift „De fossie-
recente cetacea van Nederland
1931)".
dat boek lezen we ook, dat hande
de beenderen opgekocht hebben
mislukte poging om er kunst
van te maken en dat ze bij
arren vol samen met puin en afval
oude leemputten gestort zijn. Dr.
leslinga vraagt zich af, waar die
tortplaatsen onder bos of cultuur-
rond verborgen zitten. Want als het
hem ligt, wordt elke fossiele wal-
rervel, die ooit in Nederland ge-
onden is, grondig onderzocht.
Niet als met de meeste dingen in het
even, ben ik bij toeval met die wal-
n in aanraking gekomen" vertelt
Amsterdamse biochemicus (die
een opleiding tot medicus ge-
rolgd heeft en die dus wel het een en
inder weet over het zoogdier. „Ik was
net vakantie in Meddo en ons café-
iension bleek tevens de stamkroeg
de leemgravers te zijn. Hoe gaat
lat dan: je maakt een praatje, je
ft een biertje weg. Toen kwamen
haaietanden tevoorschijn. Daar be
staat tegenwoordig een levendige han-
lel in. Er worden fantastische bedra
gen betaald voor die kleine glimmen-
driehoekjes. En toen hoorde ik de
arbeiders ook over botten praten.
,,Haaiebotten" zeiden ze. Ik geloofde
daar niet zoveel van. Ik had al wel
n walvisbotten in de klei ge
let vervolg laat zich raden. Dr. Hes-
nam wat „haaiebotten" mee
Amsterdam, liet zich van de ene
wetenschapsman naar de andere stu
ren, totdat hij tenslotte op de zolders
het Zoologisch Museum te Leiden
«aderden van dergelijke botten ont-
deite, die er als walvisbotten gedeter-
trd waren. Hij raakte nu ook
ii de literatuur thuis en hij werd
easJotte volledig door zijn onderwerp
Wepen.
ben in Nederlands-Indië opge
groeid en ik had geoloog willen wor
den. Maar op mijn veertiende jaar
cwam ik achter het Japanse prikkel-
Iraad terecht. Mijn verzameling vul-
:anische gesteenten heb ik nooit terug
gezien en na de oorlog bood de studie
veldgeologle, die mij trok,
weinig perspectief. Zo ging ik. medicij-
styderen. Ik heb wel altijd veel
fossielen gelezen en er in musea
gekeken. Maar actief me er mee
temoeien deed ik pas na die vakantie
n Meddo, ik geloof, dat het in 1963
)r. Heslinga was geen bioloog. Het
interesseerde hem niet zo erg om al
iie walvisbotjes precies in hokjes te
letten. Als medicus trokken hem meer
de botstructuren, vooral toen hij daar
ifwijkingen in ontdekte. Ook in mam-
noetbeenderen kwam hij dergelijke
afwijkingen tegen.
,Ik zag veel, wat ik niet begreep, of
eigenlijk begreep ik niets. De spongio-
sa (heendercellen) die in het algemeen
in lengterichting lopen, werden soms
door een soort dwarsplaat onderbro
ken. Ik dook in boeken over röntgeno
logie en zag daar hetzelfde verschijn
sel bij de mens. Langzamerhand werd
ik zeker van mijn zaak. Die dwars-
platen zijn veroorzaakt door een
groeistoornis, door ziekte of een slech
te voedingsconditie".
Nu, wijlen dr. Slijper, bekend cetoloog
(walviskundige), had er nooit van ge
hoord, in de literatuur is er niets
bekend. „Ik begon het leuk te vinden"
zegt dr. Heslinga, „Vooral toen ik nog
veel meer gekke dingen zag"..
Kort en goed, dr. Heslinga is nu bezig
te pionieren op een geheel nieuw ter
rein van wetenschap. En inmiddels
heeft hij zich toch met de biologische
•hokjes moeten bezighouden. De deter
minatie, zoals die vroeger op uitwen
dige kenmerken gebeurde, blijkt lang
niet altijd betrouwbaar te zijn. Dr.
Heslinga vergeet voorlopig alles wat
Meester en leerlinge: dr. Heslinga en mej. schut bezig een fossiele walvis te construeren.
zijn voorgangers gedaan hebben en
begint opnieuw, met de beenderstruc-
tuur als uitgangspunt. Hij maakt
röntgenfoto's, hij zaagt botten door,
hij zet alles op kaartsysteem.
Een jaar of wat heeft hij het in zijn
beroep veel te druk gehad, om de
walvisstudie voort te zetten, maar
toen de staf van het laboratorium,
waar Wj werkt, uitgebreid werd, kreeg
hij zijn-kans weer. Hij wist een nieu
welinge in die staf, mejuffrouw Schut,
vöor de walvisstudie warm te maken
en op het ogenblik doet die in enthou
siasme en soms ook al in kennis niet
voor haar leermeester onder.
Inmiddels bezit dr. Heslinga een van
de grootste privécollecties wat walvis
botten betreft. Hij hecht er niet an
ders aan dan voor studiedoeleinden.
Het museum in Enschede krijgt van
hem de wervels, voorzover hij daar
mee lacunes kan opvullen. Die recon
structie van een ruggegraat is eigen
lijk een aardigheid, maar museumdi
recteur G. M. Roding is er bijzonder
blij mee.
Voor dr. Heslinga was. het Enschedese
museum een openbaring. Zo netjes
verzorgd had hij nog nergens een
collectie aangetroffen. Bovendien zit
•er erg veel mooi materiaal en is men
er enorm in zijn werk geïnteresseerd.
Inmiddels kan dr. Heslinga vergelij
ken. Hij heeft al heel wat walvisbot-
tencollecties bekeken, waaronder de
beroemdste in Brussel een nationale
trots van de Belgen, die door de aan
leg van de Antwerpse havens in de
vorige eeuw zoveel walvisfossielen
vonden,-dat ze er hun Konklijk Mu
seum. een stukje status van de nieuwe
staat, goed mee konden starten.)
Van Deinse is ook veel in Brussel
geweest en heeft door de Nederlandse
vondsten met het materiaal daar te
vergelijken, veel kunnen determine
ren. Maar niet alles klopt en er is
bovendien veel nieuw materiaal bijge
komen. Dr. Heslinga heeft nog enorm
veel uit te zoeken.
Niettemin: hij is bereid om kilometers
te reizen voor elk nieuw bot. Voor
zijn studie, maar ook voor het zoveel
mogelijk reconstrueren van miljoenen
jaren oude walvisskeletten, Is het ui
terst belangrijk, dat elke vondst be
kend is. De heer Roding vermoedt, dat
er in Twente en Achterhoek, maar ook
elders in het land, nog heel wat mate
riaal bij particulieren zit. Laten zij
zich melden! Ze hoeven hun bezittin
gen niet af te staan; dr. Heslinga en
zijn vlotte assistente komen graag een
avondje graten.
Groeitstoomig
normale, link*
•Jacques Esterel, Par ij se modeontwerper van wereldnaam, laat er geen
P'obleem over bestaan: maxi t* b# hem werkelijk m-a-x-i. Zijn nieuwe
coU«ctie, 25 januari te presenteren, wordt nog onder sluiers gehouden.
Mogelijk onder deze.
El Fatah eist
heengaan
van regering
AMMAN (Reuter-AFP) De rust in
de Jordaanse hoofdstad Amman was
vannacht nog niet teruggekeerd. Ver
scheidene uren na de afkondiging van
een bestand door de Jordaanse regering
en de Palestijnse leiders, werd er nog
geschoten. Berichten over voortdurende
gevechten tussen het leger en commando-
strijders in de Jordaanvallei konden niet
bevestigd worden.
De bestandsovereenkomst, die gister
middag werd omgeroepen door radio-
Amman, was ondertekend door de Jor
daanse premier Wasfi Teil en, namens
het centrale comité van de Palestijnse
bevrijdingsorganisatie, door Ibrahim
Bij de gevechten van gisteren zijn in
Amman twaalf personen om het leven
gekomen. Voor de vijfde achtereenvol
gende dag waren gisteren alle winkels
en kantoren gesloten. Ook de meeste
ministeries bleven dicht.
Israëlische boeren in zuidelijk Golan
konden gisteren door verrekijkers zien,
hoe Jordaanse troepen met tanks na een
urenlange artilleriebeschieting het dorp
Akbara, kennelijk een Palestijns bol
werk, veroverden. Ook in de naburige
dorpen hadden ze gevechten waargeno
men. Er stegen grote rookwolken uit op.
Granaten explodeerden temidden van
wat vermoedelijk een guerillaeenheid
was, en later werden mensen op bran
cards weggevoerd. In de buurt van het
dorp Faheb, waar Jordaanse militairen
burgers bijeendreven en huizen door
zochten. zagen Israëliërs groepen mensen
naar Syrië uitwijken met medeneming
van doden en gewonden.
Voor 't eerst heeft nu ook de Palestijn
se commandobeweging Al Fatah opge
roepen tot omverwerping van de Jor
daanse regering.
Wil tot matiging
lonen is er niet
(Van onze parlemaentaire redactie) j
DEN IJAAG Er valt op het ogen-
blik geen land te bezeilen met de heren
van de vakbeweging. Door zich niet op
basis van de feiten te willen stellen,
dreigen zij de sympathie bij het publick
te verspelen. Dit zei de voorzitter van
het verbond van Ned. Ondernemingen, jjjg.i,
de heer Bakkenist, gisteren op een
persconferentie. De heer Bakkenist zei.
dat de werkgevers thans hun hart wil
den luchten na zich aanvankelijk rustig
te hebben gehouden over alles, wat zich j
rond het loonmatigingsbesluit ven de
regering heeft afgespeeld.
HOUSTON (AP) —Stof van het
maanoppervlak kan worden gebruikt
voor de produktic van een antisep
tisch middel, dat zo krachtig is dat
het enkele van de onaangenaamste
bacteriën van de aarde kan vernieti
gen.
Het maanstof. dat is verzameld
door de Apollo-astronauten. bevat
een onbekend ingrediënt, dat uiterst
giftig is voor bacteriën, heeft dr.
Gerald Taylor op de tweede jaar
lijkse conferentie voor de kennis van
de maan verklaard.
Hij zei, dat het antisepticum toeval
lig ontstond, terwijl geleerden van
het bemande ruimtevaartcentrum
een poging deden om eventuele or
ganismen in het maanstof tot leven
te brengen. Er werden geen maanor-
ganismen gevonden.
Dr. Taylor, die werkt in het labora
torium in het centrum, dat de maan-
stoffen ontvangt, zei, dat de stof
werd gemengd met proteïnen en
vervolgens enige tijd kreeg om „uit
te broeden". De vloeistof, die uit dit
mengsel ontstond werd vervolgens
gedurende tien uur in contact ge
bracht met drie soorten bacteriën.
Zij werden alle gedood.
Bomaanslag op
Britse minister
HADLEY GREEN (AP) Voor het
huis van de Britse minister voor werk
gelegenheid. Robert Carr, zijn gistera
vond '.wee bommen ontploft De woning
van de minister en een voor de deur
geparkeerde auto liepen schade op.
Carr en zijn echtgenote, die beiden
thuis waren, werden niet gewond, aldus
de politie. De tweede bom explodeerde
vijf minuten na de eerste.
Hij vond dat de vakbeweging dit
regeringsbesluit volledig aan zichzelf te
wijten heeft, omdat men zich in het
gehele voorafgaande loonoverleg niet
concreet over een loonmatiging en een
percentage heeft willen uitspreken Wij
wijzen iedere verantwoordelijkheid
voor de loonmaatregel af, aldus de
VNO-voorzitter. De regering had geen
keus, en moest wel met een loonmaat
regel komen.
De heer Bakkenist zei voorts, dat het
dreigen door de vakbeweging met een
loonexplosie per 1 juli bewijst, dat de
wil tot matiging bij de vakbeweging in
werkelijkheid niet aanwezig was. Hij
beschuldigde de vakbeweging ervan be
w.
zig te zijn de sfeer voor een dergelijke
explosie op te bouwen. Men stelt zich
daarbij negatief en agressief op, het
geen een vruchtbaar overleg wederom
bemoeilijkt. De vakbeweging moet zich
volgens de heer Bakkenist opnieuw op
De P.v.d.A. heeft er een nieuw
Tweede-Kamerlid bij: André van
der Louw. Gistermiddag werd hij alt
Kamerlid beëdigd.
voorts dat een loonmatiging en het
voor komen van een loonexplosie in juli
in het belang van het gehele bedrijfs-
leven is, ook in het belang van de werk- I
nemers zelf.
(Van een onzer verslaggevers)
BRUSSEL-GENT Progil houdt er
rekening mee nu binnenkort toestem
ming te krijgen voor de vestiging van
een zwavelkoolstoffabriek op de linker
Scheldeoever nabij Kallo. Dat leidt men
in Bëlgië af uit een bericht in de
Staatscourant dat de Belgische maat
schappij Chemie Union a.s.. waarvan
het (Franse) concern Progil praktisch
alle aandelen In handen heeft, het maat
schappelijk kapitaal heeft verhoogd van
(Van onze correspondent)
ROME De burgemeester van Ro
me, Darida, heeft tegengesproken,
dat 5.000 dode Romeinen op hun
begrafenis liggen te wachten. De do
den zouden ter aarde, ;besteld moeten
worden in Verano, Rome's grootste
kerkhof. Dardia zei, ftat de gemeen
teraad de aanleg van 11.700 „vijf-
verdiepings-graven" had goedge-
Volgens publikaties in verschillende
De nieuwe aandelen zijn allemaal in
het bezit van Progil. Bovendien is de
maatschappij omgevormd tot de „naam
loze vennootschap Progil". Zoals bekend
heeft de Belgische regering vrijwel
geen bezwaren meer tegen de vestiging
van de zwavelkoolstoffenfabriek bij
Kallo. Het provinciaal bestuur van
Oost-Vlaanderen dat een vestigingsver
gunning moet afgeven, heeft echter zijn
definitieve standpunt nog niet be-
Bloedbelasting
in België
BRUSSEL (AP) De Belgische
bloeddonors zijn zeer verontwaardigd
omdat de Belgische regering hun pro-
dukt wil gaan belasten. Als in België
iemand gratis een liter bloed aan het
Rode Kruis geeft, verkoopt deze instel
ling het aan ziekenhuizen voor 1500
graven doden op het Romeinse kerk
hof de 5.000. Het Romeinse raadslid
Sachetti, onder wiens verantwoorde
lijkheid ter aarde bestellingen en
kerkhoven in Rome vallen, sprak dit
getal tegen en schatte dat het aantal
onbegraven doden in de buurt van
de 2.000. Ondertussen schint een Ro
meinse afgestorvene alleen op zijn
laatste rustplaats terecht te kunnen,
als zijn faiftilie erin slaagt met een
som geld van om en nabij de f 300,-
de daarvoor benodigde personen
om te kopen.
Het verhaal over de doden van Ro
me stond gisteren op de voorpagina
van het in Milaan verschijnende
dagblad 11 Corriere Delia Sera: „De
doden stemmen niet, staken niet en
ze hebben zelfs geon doelmatige
vakbond. Als je op Verano begraven
wil worden, doe je met geld alleen
niets. Je moet ook over kennissen en
familie beschikken die zich voor Je
uit wil sloven," aldus dit Milaan se
dagblad.
Het behoudende Romeinse blad 11
Tempo schrijft dat het hele verhaal
De legering nu wil dit bedrag gaan
verhogen door er een belasting van zes
pet. op te heffen. De bloedgevers vinden
het schandalig dat de regering geld op
hun bloed wil gaan verdienen, en de
kans is niet uitgesloten dat een aantal
hunner gaan weigeren zich beschikbaar
te stellen.
dische lasterpraat" is. In de laster
campagne ..mobiliseren zij zelfs de
doden om 'Rome maar zwart te ma
ken." zegt het blad. Met dit al is het
echter nog steeds niet duidelijk of het
aantal „gemobiliseerde" doden tussen
de 1.000 of 2.000 ligt; een bataljon is
het zeker wel.
Politiemannen bij het beschadigde huis en auto van de Britse minister vo
Robert Carr, m de Londense voorstad Barnet. Bij zijn woning ontploften
geen slachtoffers veroorzaakten.
