Studio
£eid<ie(Soii^cwit
„Muziek in het volle leven,
zij verricht altijd haar taak
,Mens en Melodie'
kwart eeuw oud
Henk Elsink
wint weer
kort geding
van Bovema
Plan-Grosheide
slechts tussenstadium
De film van
vanavond
Het
kunstmatig
paradijs
EUROVISIE
GOEDKOPER
PAGINA 2
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 2 DECEMBER 1970
pin
Kritiek op
an-Posthumus
T?EN beetje op de achtergrond is de
laatste tijd het plan-Posthumus
geraakt. Het plan dat prof. Posthumus
als belangrijk adviseur van minister
Veringa een paar jaar geleden heeft
opgesteld voor een reorganisatie van het
wetenschappelijk onderwijs, kortere
studietijd voor de niet puur-weten-
schappelijke studies en meer efficiency
speelden in dit rapport een belangrijke
De eerste stormen die In de toen
bijzonder rumoerige universiteitswereld
tegen het rapport opstaken, zijn geluwd.
In breder kringen dan in 1969 het geval
was. heeft men ontdekt dat het rapport
behalve redenen tot kritiek ook aan
bevelenswaardige elementen bevatte. Dit
blijkt in een dezer dagen gepubliceerd
rapport over de reacties, die tot dus
verre op het rapport-Posthumus zijn
binnengekomen.
Dit rapport is jammer genoeg
gebaseerd op gegevens die al weer enige
tijd geleden verzameld werden en die
gegevens kwamen kwantitatief van een
nogal beperkte kring. Bemoedigend is
niettemin, dat de bezwaren vooral van
praktische aard zijn en dat de grote
lijnen van het rapport niet ernstig aan
gevochten worden. Zou een represen
tatieve steekproef nu eenzelfde resul
taat opleveren?
Mogelijk zou bij zo'n proef een van de
ingebrachte praktische bezv/aren iets
minder zwaar wegen dan een paar jaar
geleden: de invoering van een algemeen
selectief propadeutisch examen. Een
examen dus om na het eerste jaar de
wetenschappelijke studie alleen open te
houden voor de jongemensen, die vol
doende aanleg hebben en het serieus
met hun studie menen.
Een paar tientallen Jaren geleden zou
zo'n voorstel alleen maar verontwaardi
ging hebben opgewekt en verfoeid zijn
als ontoelaatbare aanslag op de studie-
vrijheid en het recht op onderwijs. In
1970 begrijpen zeker bulten het uni
versitaire milieu veel mensen, dat de
kosten van ons wetenschappe-
lijk onderwijs en het investeringsbedrag
dat er in elke student gestoken moet
worden, betere garanties tegen geld- I jaar,
verspilling vergen. Bovendien raakt
langzamerhand wel iedereen ervan over
tuigd, dat de jaarlijkse groei van het
aantal studenten niet onbeperkt kan
voortduren en dat ook hij, die de
produktiemaatschappij afwijst, zich zal
moeten gaan afvragen of de gang van
zaken bij het wetenschappelijk onder
wijs niet meer onder een op kwaliteit
gerichte controle moet komen te staan.
Belangrijk in deze materie Ir ook het
werk dat in opdracht van minister
Veringa de nieuwe Commissie Ont
wikkeling Wetenschappelijk Onderwijs
van prof. De Moor gaat verrichten. Deze
commissie moet immers voorstellen doen
over de ontwikkeling van het weten
schappelijk onderwijs, zonodig in relatie
tot andere vormen van onderwijs, waar
voor dan naar onze mening in het bij
zonder het tertiair ondervijs in aan
merking zal komen. Want door het
hoger beroepsonderwijs dichter bij de
universiteit te betrekken, zal in Neder
land voorkomen moeten worden, dat het
wetenschappelijk onderwijs aan massifi
catie ten onder gaat.
In een nieuwe plaatsbepaling van het
hoger beroepsonderwijs en realisering
van een flink deel van de voorstellen
tn de nota-Posthumus, op korte termijn,
lijkt
de
te lig
de
Eén bedrijf meer voor premiewet kerkenbouw
de
TONDER bijzondere stappen
regering loopt de wet Premie-Ker-
kenbouw (in 1961 voor tien jaar aangeno
men) over enkele maanden af. Dan zou
den de Nederlandse kerkgenootschappen
moeten afzien van de niet onbelang
rijke rijksbijdrage ln de stichtings-
kosten vein kerken en voor genootschap-
i geestelijke grondslag buiten de
Al ruim twee jaar geleden hebben de
kerkgenootschappen stappen onderno
men om tot verlenging van de wet te
komen. Hun zware financiële verplich
tingen om in nieuwbouwwijken voor
kerkgebouwen te zorgen duren voort
en de financiële positie van de kerk
genootschappen is eerder slechter dan
beter geworden. Ook het samen bou
wen van kerkgenootschappen aan één
gezamenlijke kerk is voor de financi
ële nood nog niet het verlossende woord
geworden.
Het kabinet-De Jong is bereid voor
de kerkgenootschappen de geldende
premiewet nog een paar jaar te prolon
geren; dan gaat natuurlijk voor de
genootschappen op geestelijke grond
slag de premiewet eveneens een bedrijf
meer te krijgen. Aan de Staten-Gene-
raal wordt nu voorgesteld de premie-
viescommissie voor de kerkenbouw
had een percentage vastgesteld, dat in
de komende vier jaar jaarlijks met vijf
procent zou teruglopen van dertig tot
vijftien procent, doch dit vindt de re
gering terecht een veel te inge
wikkeld systeem, dat in de praktijk ten
opzichte van aanvragers nogal wille
keurig zou kunnen werken.
Betreffende adviescommissie heeft de
regering ook als haar mening kenbaar
gemaakt, dat na het definitief be
ëindigen van de premiewet subsidiëring
door lagere publiekrechtelijke lichamen
(provincie en gemeente bijvoorbeeld)
achterwege dient te blijven; ook volgens
de geldende wet mogen die instanties de
Kerkenbouw niet subsidiëren. Een der
gelijke uitspraak doet de regering thans
niet. Zij houdt de mogelijkheid open
1975 de omstandigheden
kerkenbouw drastisch
nlel
inderd
verbodsbepaling voor die tijd vooruit
Dit geeft dë kerkgenootschappen voor
de tijd na 1975 dan nog enig perspectief.
Want de eigen financieringsmogelijkhe
den voor deze genootschappen moeten
wel drastisch veranderen, wil men te
gen die tijd zonder subsidies niet
kerkgebouw missen kan als kies
pijn, maar op een' andere plaats enorm
zit te springen; en dit dan op grote
schaal. De inkomsten volgens oude
systemen (collectes) lopen van Jaar tot
Jaar achteruit en de inkomsten volgens
nieuwe systemen komen niet van de
grond. Bovendien moet ook hier een
steeds kleiner wordend aantal gelovi
gen steeds grotere bedragen bijeen
brengen om de stijgende kosten te kun-'
uit, dat na 1975 de
Nederlandse kerkprovincie uit eigen
beurs slechts de bouw van nieuwe ker
ken mogelijk zal kunnen maken door
andere kerkgebouwen te verkopen; we
krijgen zo het tijdperk van de „kerk-
verhuizing", een verschijnsel trouwens
En
al opgang
an soberheid komen te
staan en meer efficiënt gebruikt gaan
worden, zullen stijgende personeels
lasten en andere verplichtingen toch
zulke bedragen vergen, dat zelfs de
bouw van kleine kerken voor de plaat
selijke gemeenschap een te zware last
blijft.
Daarom zal de prolongatie van de
wet premiebouw wel begroet mogen
worden als een tijdelijke uitkomst,
niet als oplossing van het pi
1975 niet spaak te lopen.
Harm met de harp'
AMSTERDAM (ANP) Henk Elsink
heeft ook in hoger beroep het kort ge
ding gewonnen dat hU eind vorig jaar
tegen Bovema in Heemstede had aange
spannen naar aanleiding van het in de
handel brengen door deze maatschappij
van een grammofoonplaat, waarop het
lied „Harm met de harp" voorkomt. Henk
Elsink had geëist dat deze plaat uit de
handel zon worden genomen en niet meer
ter beschikking zou worden gesteld van
radio en televisie.
Bovema had de opname ontleend aan
een bandje dat 25 april 1965 in de stads
schouwburg van Leiden was gemaakt.
Beide partijen waren het er destijds over
eens geweest dat de opname voor een
grammofoonplaat moest worden afge
keurd. Volgens de president van de
rechtbank, die Henk Elsink in .eerste in
stantie in het gelijk stelde, had deze op
genoegzame wijze aannemelijk gemaakt
dat het resultaat van de opname van dien
aard was dat ze niet geschikt was om
daarvan een plaat te maken
Bov<
Elsink het hierover
De president bepaalde dat Bovema de
grammofoonplaat niet meer mocht ver
kopen of aan radio en tv. ter beschik
king stellen en dat Bovema aan Elsink
een dwangsom van 10.000 gulden zou
moeten betalen voor elke grammofoon
plaat die Bovema in de handel mocht
brengen- Verder werd een dwangsom van
100.000 gulden vastgesteld Op het ver
menigvuldigen van de in 1965 gemaakte
opname- Bovema was van deze uitspraak
in hoger beroep gegaan. Gisteren heeft
het gerechtshof in Amsterdam het
tigd.
de rechtbank in Haarlem bekrach-
Een Nederlands getijdenboek uit de
15de eeuw bracht bij Sotheby in
Londen 110.500 gulden op. Een psal
terium uit de dertiende eeuw, ver
lucht door William de Brailes, bracht
f 85.000 op. Er werden ook verzame
lingen van incunabellen geveild voor
zeer hoge prijzen.
(Van onze muziekredactie)
Het muziektijdschrift Mens en
Melodie bestaat vijfentwintig
waarlijk respectabele
leeftijd voor een kunstperiodiek
in ons goede Nederland. Van dit
alleszins memorabele feit geeft
de redactie, gepersonifieerd in
de musicoloog, componist en
publicist Wouter Paap (geb. te
Utrecht 7 mei 1908) met trots en
blijdschap kennis; dit in de vorm
van een extra-dikke aflevering,
die „Muzikaal Eeuwkwartaal"
heet en dinsdagmiddag tijdens
een feestelijke bijeenkomst in
Utrecht, domicilie van Mens en
Melodie is ten doop gehouden.
januari 1946, het
de pers
soort beginselverklaring afgelegd.
Wouter Paap voornoemd met mr,
Jaap Kunst en Hans Triebeis vormde
hij de oorspronkelijke redactie ci
teert hieruit in de jubileumuitgave
twee essentiële zinnen, die tot op van
daag van kracht gebleven zijn: ..De
muziek staat in het volle leven, zij
verricht haar taak onder allerlei om
standigheden, en het ligt in' ons voor
nemen, aan alle bindingen, welke tus
sen mens en muziek bestaan, op zijn
tijd aandacht te besteden. Muzikale
eenkleurigheid moge ons hierbij verre
liggen."
Twee zinnen, die zwaar zijn van
betekenis. Ze hielden onder meer in,
dat de jonge periodiek de beweeglijk
heid wilde bezitten om op zoveel mo
gelijk plaatsen tegenwoordig te zijn,
de
muzikale activitei
ren. Mens en melodie wilden een
icatiemiddel zijn ten dienste
al degenen, die zich bij het mu
ziekleven betrokken voelen:
ponist, als uitvoerend mu
dagoog, als organisator,
als
als iemand, die zo
ef (maar dan altijd, met
zijn aandeel
heeft in hetgeen de muziek heeft."
De naam van het kind: „Mens en
Melodie.." Staan we anno 1970 met
deze titel voor aap? Deze vraag stelt
Wouter Paap zich zelf, waartoe hij,
die de eerste jaargang inleidde met
een Schubertthema, wel enige aan
leiding had.
Na (terecht) geconstateerd te heb
ben, dat voor vele componisten de
verdwenen melodie
zwang gekomen citaatcomposities
weer door de achterdeur hoort bin-
succes. „Van de inhoud van zijn blad
hebben de meest uiteenlopende cate
gorieën kennis genomën: de ambte
naar ten departemente, de bij de om
roep betrokkenen, de leden van onze
vele orkesten, de leden van onze vele
koren zowel amateurs als professio-
nummer geeft aan het jarenlang ge
handhaafd streven op de meest geluk
kige, volledige wijze uitdrukking. En
als eerste jaargang is ook deze feest
uitgave consequent actueel.
Op verzoek van Wouter Paap gaf het
rfonds Buma aan vijf Neder-
toonkunstenaars
werk voor piano te componeren:
Ketting, Sas Bunge, Hans Kox,
Werkende jongeren over
participatieonderwijs
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De organisaties van
Werkende Jongeren willen geen kenus-
jesonderwijs. Het idee van het participa-
■onderwijs zoals staatssecretaris Gros
heide voorgesteld heeft, verwerpen zij als
'mddoel. Zij willen het alleen aanvaar-
en als tussenstadium tot de tijd dat voor
alle jongeren beneden de 18 vowaardige
(ADVERTENTIE)
In elke aflevering van het
steengoeie radio/tv-magazine
Studio swingen de knetterhippe
camera- en microfoon
nieuwtjes de pan uit!
Iedere week knalvol informaties over radio- en ri
interviews en kleurrijke reportages. Studio biedt
meermeer popnieuws, meer sport, n
aktuahteit! Ook kunt r
Studio. Stuur daarom nu
kaart zonder postzegel me
s antwoord-
1 N&v
e Amsterdam.
het dynamische radio/tv-magazine van de KRO
biedt meer...veel meer!
Grosheide
Zaken).
Binnen tien Jaar willen de bewinds
lieden alle jongeren tot 18 jaar volledig
in het onderwijs onderbrengen. Vaar de
meer theoretisch aangelegde kinderen is
er het schoolonderwijs van HAVO, VWO,
middelbaar en hoger beroepsonderwijs.
Voor de meer praktisch aangelegden zou
er het participatie-onderwijs moeten ko
men, bestemd voor 15- tot 18-jarigen.
bedrijf onderwijs moeten genieten.
Deze scheiding tussen theoretisch en
praktisch aangelegden wordt door de
werkende jongeren verworpen. Ook de
drie vakcentrales, die later op de avond
aan het woord kwamen, zijn het met dit
uitgangspunt oneens. De vakbeweging
wijst erop dat deze scheiding geen schei
ding is tussen groepen met verschillende
aanleg, ma.r in feite een scheiding naar
klasse. De kinderen uit de „mindere"
milieus komen terecht in de groep wer
kende jongeren, die dan deftig „meer
praktisch aangelegd" worden genoemd,
daarmee verhullend dat het schoolsys-
al vanaf jonge leeftijd de kinderen
uit „mindere" milieus benadeelt.
Het participatie-onderwijs volgens het
plan van mr. Grosheide zou volgens de
'erkende jongeren de afvalbak worden
oor de kneusjes die in de andere
„theoretische" takken van voortgezet-on
derwijs zijn mislukt.
Zowel werkende jongeren als vak-
intrales vroegen om verbeteringen in
het onderwijs dat ten grondslag moet
liggen aan het onderwijs voor werkende
jongeren. De leerplichtige leeftijd zou al
met vier of vijf jaar moeten ingaan, kleu-
basisonderwijs moeten een ge
heel worden, het basisonderwijs moet
worden verbeterd, speciaal door kleinere
klassen en meer aandacht voor achter
blijvende kinderen met milieu-achter
standen, voor alle 12- tot 16-jarigen moet
4-Jarige middenschool worden inge
voerd. Volgend schooljaar moeten met
de middenschool experimenten begonnen
zijn
De Medicisprijs voor een Franse ro
man was voor Qamilla Bourniquel
voor haar boek „Selinonte ou la
chambre Imperiale". Dezelfde prijs
voor een in het Frans vertaald bui
tenlands boek ging naar de Italiaan
Luigi Malerba voor „Saut de la
Mort".
Shakespeare's drama's en blijspelen
hebben vele malen „model" gestaan
voor filmscenario's, waarbij er maar
al te vaak van de oorspronkelijke
tekst weinig overbleef. „Hamlet" liefst
1913! Men kan zich voorstellen wat er
bij die gelegenheden van het origineel
overbleef.
Joseph L. Mankiewicz heeft in 1954
getracht de grote dichter zo getrouw
mogelijk te volgen ln zijn zeer ver
zorgde verfilming van „Julius Caesar"
en waar mogelijk het visuele element
de opmarcherende Romeinse leger
schare toch het volle pond te ge-
VEN. Ondanks dat komt zijn versie toch
nergens uit boven het gewetensvolle
verfilmd toneel. Knap toneel, maar
vrij statisch. In een interview heeft
Mankiewicz onlangs verklaard zelf
ook niet geheel tevreden te zijn met
zijn film. Zijn grootste bezwaar was
het verschil In temparament bij zijn
acteurs. Sir John Gielgud bijvoorbeeld
als Cassius speelt deze rol perfect in
de klassieke opvatting en Marlon
Brando is even volmaakt ln een zeer
eigen interpretatie van Marcus An-
thonius, maar beide speelstijlen passen
niet in ééi
Brutus
beetje
NEDERLAND I
en de Lamaars
18.55 uur:
Journaal
19.04 uur:
Den Haag vandaag
19.09 uur:
Kunstsignalering
19.30 uur:
20.00 uur:
Journaal
20.20 uur:
Pol. uitzending
Boerenpartij
22.55 uur:
Eigentijds
23.25 uur:
Journaal
NEDERLAND II
NOS:
18.45 uur:
De Woefs
en de Lamaars
18.55 uur:
Journaal
AVRO:
19.04 uur:
Geheimen der i
K in derbescherming
NOS:
10.45 uur:
Schooltelevisie
KRO-NCRV:
14.00 uu^:
20.50 uur:
Van wie ls die school?
21.30 uur:
Show the price of f
Van geweet tot geweet
49 uur:
Toeristische
*0: 7.00 Nieuws. 7.11 Ochtendgymnas-
7.20 <S) Dag met een plaatje: lichte
Journaal. 8.20 (S) Dag met een plaatje
populair verzoekplatenprogramma. (11.00-
ten voor schippers
beide uitersten in evenals Louis Cal-
hern In de rol van Julius Caesar.
Al werd Mankiewicz „Julius Caesar"
dan niet de uitgebalanceerde film die
men gehoopt had te maken, Shakespear
tekst werd geëerbiedigd en zoda
nig, dat men toch wel van ee
geslaagde verfilmde toneeluiti
kan spreken.
NOS Ned. I 20.35 uur.
„Het kunstmatig paradijs" Is de titel
van een Duitse televisieproduktie die
zich bezighoudt met de uitwerking,
die een beperkte dosis LSD op een
aantal beeldende kunstenaars heeft.
Dit programma is te zien in de afle
vering van de kunstrserie „Eigen
tijds". Onder toezicht van een medicus
worden de ervaringen en de schilder
werken vergeleken met wat onder
normale condities tot stand komt. De
kunstenaars geven zelf commentaar,
zowel gedurende de faza waarin zij
onder invloed van LSD verkeerde, als
geruime tijd erna en trachten uiting
te geven aan de vaak beklemmende,
vaak verruimende uitwerking die LSD
heeft op hun waarnemingen en emo
ties. In de eigentijdse kunst spelen
drugs een steeds grotere rol. Werd
vroeger het scheppen onder invloed
door enkelen beoefend (Jeroen Bosch),
de verpopularisering maakt, dat velen
het nu met drugs gaan proberen. In
dit programma wordt dit prbleem be
keken vanuit de kunstenaar en vanuit
zijn schepping. De rubriek „Eigen-
KRO's Brandpunt Special bestond gis
teren uit de eerste van zes uitzendin
gen die bedoeld zijn om de Nederland
se kiezers te informeren over het ge
wicht van hun stem bij de volgend
jaar te houden verkiezingen voor de
Tweede Kamer. We vonden de gebo
den informatie duidelijk onvoldoen-
politiek-geïnteresseerden moet
spreken, met name dus de groep wier
stembepaling al zo ongeveer vast ligt.
Op de tweede plaats omdat er een
„vast gedeelte" is, dat pas tot zijn
recht komt als men alle afleveringen
uit wil zitten.
In dit vast gedeelte werd ditmaal
PvdA-man Den Uyl met opiniepeilin
gen geconfronteerd. Hij bracht het er
tijds"
Jan
spel „Vier maal andei
Franse duo Barillet en Gredy. Dit
stuk beleefde zijn première het vori
ge seizoen onder regie van Ko van
Dijk en handhaafde zich dit seizoen
op het programma. Op 11 december
wordt „je weet 't nooit" van Roussin
van de vijfstigste maal gespeeld.
(ADVERTENTIE)
v.a. 19.75
electronic,
III/, v.a. 45-
zouden de meningen van anderen
daar direct tegenovergesteld moeten
worden. Die confrontatie wordt nu
iets louter toevalligs.
Bovendien: de enquête, waar het pro
gramma op steunde, was op zijn zachts
gezegd aanvechtbaar in zijn sugges
tieve vraagstellingen. Door de sugges-
tiviteit werd over het twede gedeel
te, waar het moeilijke onderdeel „de
fensie" ter sprake kwam, een echte
meningsvorming nauwelijks mogelijk
gemaakt.
AVRO's Tips voor de toekomst leek
ons een programma dat jonge mensen
althans primaire informatie gaf over
beroepskeuze. We prijzen de AVRO
over het tijdstip van de start van dit
ma. Er kunnen n.l. heel wat
i onder de loep worden geno
men voor de „lichting '71" aan be
roepskeuze toe is.
In AVRO's Televizier Magazine ont
popte Jaap van Meekren zich als ide
aal Interviewer tegenover Hitlers ex-
minister Albert Speer. Deze reageerde
op Van Meekrens vragen op een ma
nier die vóór alles oprecht aan deed.
T.w. eigen foute verleden erkennen,
geen verstoppertje spelen achter ver
zachtende omstandigheden, niet de
man uithangen die „het altijd al ge
weten heeft". Speer erkende zijn
schuld en maakt daardoor de moge
lijkheid van herhaling van zijn mis
daad Iets minder waarschijnlijk. Feit
waar we blij om moeten zijn en dat
derhalve het hatelijke slotcommentaar
r niet verdiende.
Vg.
GENEVE (Reuter) De Eurovisie
Omroep-Unie heeft bekendgemaakt,
dat besloten is om met ingang van 1
februari en gedurende een minimum
periode van een jaar bij Eurovisiepró-
granima's per kunsfmaan gebruik te
maken van aardstations te Buitrago
in Spanje en te Fucinoe in Italië
voorzover het de Europese helft van
het net aangaat. Dit zou beduidend
goedkoper zijn dan het tarief dat
thans door de European Conference of
Postal and Telecommunication Admi
nistrations wordt berekend.
